Lögberg - 20.11.1941, Page 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. NÓVEMBER, 1941

wooQSiiffia
BUT RA1LR0ADS SWITCHED T0 COAL
Wood has long since
_____ served its purpose as
an economical, domestic and
commercial Fuel. Modern
heating methods recognize
Coal as the most efficient
Fuel. If you are still using
Wood switch NOW to M
& S Coal . . . the ideal Fuel
for every Domestic use.
DEEP
SEAM
FROM THE
BIENFAIT
DISTRICT
io*l the. GREENTÁocíeT/Za^A
“Sit þú mér til
hœgri handar”
“Pú! Sá óskapa hiti!”
Sízt að undra þó Blámenn
y.rðu dökkir undir suðrænni sól
og þyldu illa er framtaksmenn
veraldar þessarar stöfluðu ])eim
hlekkjuðum upp í neðanþilja
skipshyllur, sem væru þeir dauð
vera.
Þórólfur hafði verið að liasa
eitthvað um Blámenn nýlega. —
Hm, þau ilmandi grænu strá: ætli
að kálfunum líki að tína þetta
i sig þegar gaddurinn þekur
jörðina. — Þórólfur strauk
skeggið.
“Sit þú mér til hægri handar.”
óskaplegur hiti var þetta!
Aftur strauk Þórólfur hend-
inni niður rennandi syieittan
yangann; þctt, þykt skeggið sat
þar .eins og inargra ára gróin
jörð og drakk í sig svitann frá
eitt hundrað og tíu stiga beiskj-
unni á Fahrenheit (í skuggan-
um mælt), í júlí-mánuði, í Vest-
ur-Canada.
Þórólfur var ekki í skuggan-
um, heldur úti á opinni slctt-
unni, svo erfitt er að gizka á
hve mörg hitastig-iirendu vanga
hans.
Þórólfur hafði nú verið um tíu
ár í Ameríku og séð hreinrak-
aða menn á hverjum degi, en
það hafði honum sízt dottið í
hug að fletta af sér þessu dökk-
brúna húðfati, sem náttúran
hafði gefið honum.
En heitt var í heyinu í dag!
“Þarna, þarna; hættu þessu
flakki bolatetur. Merkilegar
skepnur, sem aildrei geta gegnt
né unað sér þar sem vel fer um
þær.”
Þórólfur fór fyrir þrevetran
bola, sem hann átti, og lagt hafði
leið sína að girðingunni utan við
engi hans. Girðingin var einn-
ig eini veggurinn á milli hans
og hvieitiakurs, sern nágranni
hans átti. Fyrir handan girð-
inguna glóði sá íðilfagri hveiti-
akur nágrannans.
Girðingin var laflaus á pört-
um og holinn hafði stungið
hausnum og framfót í gegn á-
leiðis til akursins, þegar Þórólf-
ur vék honurn við og upp engið
til hinna skepnanna, sem allar
höfðu beint athygli sinni í átt
til akursins.
“Sit þá mér til hægri handar.”
— ósköp var heitt. Af hverju
var þessi setning altaf að koma
i huga hans?
Hann hafði eiginlega engan
frið fyrir henni síðan i gær að
hann sá hana.
. Þórólfur ryfjaði upp fyrir sér
atburðinn í gær, sem óbeinlínis
vakti upp þessa aldafornu setn-
ingu og greipti hana svo í huga
hans með iendurnýjuðum átök-
um að hann hafði hvergi frið
fyrir henni nú í hitanum og
armæðu lífsins.
Það var víst betra að hafa
saman heytugguna í kvöld. Það
yrði sjálfsagt lagleg demba seiri
kæmi á eftir þessu. —- Ilmandi
heystrá voru nú þetta. Þær
myndu mjólka bærilega af þessu
hún Búbót og hún Reyður, —
það afbragðskyn.
Þórólfur nefndi kýr sínar all-
ar islenzkum nöfnum.
Já, atvikið í gær. Hann ætl-
aði ekki að láta undan.
Þórólfur hafði verið að vinna
svona rétt eins og í dag og eins
og Þórólfur vann alla virka
daga: af kappi. Þessa daga báða
i heyinu. Þá hafði honum orð-
ið litið við, og hann sá allan
gripahópinn sinn, sem taldi
rúma tuttugu, vera kominn inn
í akurinn hans Sæmundar ná-
granna síns, “ á Tíu.” Þarna
fyrir handan girðinguna.
Þórólfi varð nú reyndar bilt
við, en þá sá hann Sæmund
koma, auðsjáanlega í miklum
vígahug. Við það harðnaði skap
Þórólfs og hann fór hægara en
ella.
Sæmundur var mikilil maður
vexti, sex og hálft fet á hæð og
þrekinn og vel bygður að sama
skapi.
Að þessu sinni hafði Sæmund-
ur kvísl mikla um öxl og hund
við hæl sér og beindi förinni að
gripunum.
Þórólfi gazt ekki að ef forkur
sá hinn mikli lenti í skepnum
sínum; en eigi hraðaði hann ferð
sinni meira fyrir þá hugsun, því
mótstöðuafl hans gegn vígamóð
Sæmundar reis mikið hærra en
mjeðaumkun hans með skepnum
sínum eða skaðasársauki.
“Hefi eg ekki sagt þér að þú
yrðir að gera við girðinguna,
hölvaður þO|rskhausinn þinn,”
hrópaði Sæmundur í bræði sinni,
um leið Oig hann lét kvislina
fyrst, svo hundana, reka gripina
úr akrinum og beint á gadda-
víi sgirðinguna.
“Hefi eg ekki sagt þér það,
hrokagikkur og letingi, siem þú í
rauninni ert, að mér ber ekki
að gera við girðinguna. Það eru
engin hjarðlög hér. Þú átt að
gæta akra þinna. Eg má láta
skepnur mínar vera sein þær
vilja.”
Þóróilfur rausaði í hræði sinni
svo sem Sæmundur talaði til
hans.
“Eg sagði þér um daginn, að
eg' skyldi fara til lögmanns, og
það geri eg nú og þú skalt fá
að borga allan skaða, sem grip-
irnir hafa gert á ökrunum. Eg
ineina það, sem eg segi, karl
minn.”
“Ekki hræðist eg hótanir þín-
ar, Sæmundur hinn lati, þó ekki
væri fyrir neitt annað en það, að
þú víst nennir ekki að taka á
þig ónæðið, stem lpgsókn fylgir.
Svo áttu ekkert gull að sækja í
greipar mér, hvorki með lög-
sókn né öðruvísi, því rétturinn
er mín megin og þú átt að gera
við girðinguna, en eg ekki. Það
getur líka skeð, ©f í lögsókn fer,
að þú fáir eitthvað fyrir að siga
kúnum mínum á gaddavírana.
Ein þeirra var með lafandi spena
lengi * vor, sem ekki er full-
gróinn enn, eftir að þú sigaðir
hundunum á hana. Og :einn
kálfurinn minn var nærri dauð-
ur eftir að hundurinn ])inn hafði
elt hann. Heldurðu að eg geti
engar skaðabætur heimtað fyrir
þetta? — Jú — tölum um skaða-
bætur fyrir rétti. Eg er ekki
hræddur.”
“Því gerirðu þá ekki^úð girð-
inguna? svo gripirnir fari ekki í
gegnum hana?”
“Eg á ekki að gera það, og eg
ætla mér ekki að gera það, þó
þú drepir allar skepnur mínar
með hríslum, hund'um og gadda-
vírum,” sagði Þórólfur.
Þeir deildu stundarkorni leng-
ur og skildu reiðir. —
II.
Þegar Þórólfur kom heim var
hann lúinn, hryggur og reiður.
Auðvitað ætlaði hann aldrei að
ge»a við girðinguna. — Aldrei.
Ekki þó Sæmundur stefndi hon-
um eða dræpi allar skepnur
hans. Sæmundur, þessi úttroðni
hrokagikkur, sem státaði nauð-
rakaður og spariklæddur svo
margan daginn, þegar hann,
Þórólfur, og aðrir viljamenn
unnu baki brotnu. — Aldrei,
aldrei nokkurn tíma skyldi hann
gera við girðinguna.
“Það kemur ekki til mála,”
tautaði Þórólfur við sjálfan sig
og þurkaði af sér svitann á
skyrtuerminni sinni og blótaði
hitanum, því daginn áður —
deiludaginn — hafði verið eitt
hundrað og fimtán í skuggan-
um og erfitt að segja hve hátt
að hitinn hiefði mælst í blóði
þeirra Þórólfs er þeir skildu.
Þórólfur hafði ekki haft lyst
á svölu skyrinu og rjómanum,
sem Rósa kona hans hafði haft
á takteinum er hann kom heiin.
Hann hafði farið beint inn í
innri partinn á bjálkakofanum,
þar sem sólskinið hafði ekki náð
að hita að fullu inn um tjaldað-
an glugga.
Hann fleygði sér upp í rúmið
sitt og starði á kalkaða bjálkana
er lágu þvers um í veggnum.
Þórólfi gekk seint að aflýjast
og hann gat ekki sofnað. Eftir
stundarkorn spratt hann á fæt-
ur, gekk að litilli bókahyllu og
þreif þar niður gamla og fornfá-
lega guðsorðabók, sem hann
hafði miklar mætur á. Þórólfur
opnaði bókina í snatri en með
kveinkandi huga. Ef hann dytti
nú ofan í einhvern elds og
brennisteins-pyttinn hjá blessuð-
um biskupinum, þá kólnaði hon-
um nú ekki né hughægðist mik-
ið.
Rétt í því hann opnaði bókina,
kom kona hans í dyrnar og tal-
aði til hans.
Þórólfur leit á opnu bókina
með leifturs hraða og sá aðeins
eina setningu — part af henni:
“Sit þú mér til hægri handar.”
Það var leins og helt hefði ver-
ið olíu á æstar hugaröldur Þór-
ólfs. Hann lagði bókina aftuf
og upp á hylluna.
Rósa talaði um skyrið og veðr-
ið og um það, að hann hlyti að
vera lúinn. Þórólfur svaraði þvi
litlu, en staulaðist fram í eldhús-
ið á eftir henni eins og hálfgert
utan við sig.
Þetta hafði gerst daginn áður.
f dag var hann mintur á sárs-
auka atvikið er skepnur hans
þeindust að akrinum góða.
Þórólfur rak gripina í hægð-
um úr átt akursins og þó hon-
um væri heitt og hann lúinn i
erfiðinu, þá var meiri friður yfir
sál hans en verið hafði daginn
áður er hann lenti í misklíðinni
við Sæmund.
“Sit þú mér til hægri hand-
ar” — blikaði eins og norður-
ljós aftur og fram um huga
hans. Ekki það að Þórólfur
setti það í nokkurt samband við
deilur sínar við Sæmund eða í
samband við nokkuð annað en
tilviljun eina. Setningin sat bara
þarna Þhuga hans eins og gim-
steinn greiptur í umgerð.
“Það á að messa í Ársiðu á
sunnudaginn,” sagði Rósa, er
þau voru sezt að snæðingi um
kvöldið.
“ó-já. Hver gerir það,” anz-
aði Þórólfur þurlega.
“Séra Elias Gunnarsson.”
“Sá held eg geri mikið, nauð-
rakaður og hempulaus.”
“Þeir eru nú flestir hempu-
lausir hér i Ameriku,” sagði
Rósa með hægð. “Það er sagt
að hann sé töluvert efnitegur
maður.”
“Þeir kalla nú alt efnilegt
hér,” anzaði Þórólfur hálf-önug-
lega.
“Mig langar til að fara,” sagði
Rósa og vottaði fyrir kjarkleysi
í röddinni.
“Eg held uxagreyin verði bún-
ir að fá nóg þegar búið er að
jaga á þeim alla vikuna.”
Rósa þagði við um stund bæði
til þess að láta Þórólf jafna sig
eftir kirkjuferðartillöguna og
líka til þess að sækja í sig veðr-
ið.
“Það er nú langt síðan við
höfum farið, og mig langar til að
heyra þenna séra Elías.”
“Sit þú mér til hægri hand-
ar.” —
Enn kom það.—
“Jæja. Við skulum sjá,” sagði
Þórólfur upphátt.
III.
Sunnudagurinn rann upp
heiður og heitur eins og hinir
dagarnir þá að undanförnu.
Það var engan yeginn hægt að
segja að Þórólfur væri léttlyndis-
legur i bragði er hann hóf ólar-
spottann á loft og lét dynkja á
uxunum, til þess að minna þá á,
að einhvern tíma hefði hann
verið ákveðinn þeirra herra, svo
í þieim tilgangi að hraða förinni
til messunnar. — Hún Rósa vildi
endilega koiHast til inessunnar.
Það gekk alt að réttum fell-
um með guðsþjónustuna.
Ef mikill skeggvöxtur er skil-
yrði fyrir virðulegri ásýnd, þá
var Þórólfur Geirsson lang-
virðulegasti maðurinn þarna, því
lenginn hafði nærri eins mikið
skegg og hann. Og honum fanst
sér Jíða miklu betur fyrir það,
að hann hafði ekki “skert skegg-
rönd sína,” heldur en ef hann
hefði svift sjálfan sig þessum
karlmannlega gróðri.
Og þarna var Sæmundur, sá
var nú bærilega til fara, á hrafn-
svörtum bukskinns” fötum, hvítt
um hálsinn og logagylta festina
yfir vestið. — Það mátti minna
gagna.
Hann séra Elías þessi. Þórólfi
varð hálfpartinn hlýtt i huga til
hans, þegar hann sá hann, —
þó hann væri “nauðrakaður.”
Hann var ,svo unglegur, nærri
drengjalegur, að eitthvað í Þór-
ólfi tók hann föðurlegur tökum.
Hann myndi líklega ekki vera
mikill klerkur, þess var vart
von, en Þórólfur var sáttur við
hann og mikið betur undirbúinn
að hlýða á messuna, strax eftir
að hann hafði séð prestinn.
Þórólfur var ekkert líkur kór-
göngumönnum síns heimalands,
hvað söngrödd snerti. Hann gat
enga nótu sungið svo í lagi væri,
en hann fylgdist viel og virðu-
lega með þvi sem sungið var
ei að síður. Það var eins og
annað fyrir Sæmundi. Hann
söng þarna alt hvað af tók.
Það var ekki fyr en kom að
textanum, sem presturinn lagði
út af, að Þórólfi veruliega hnykti
við. Ekki. af því að hann hefði
ekki oft heyrt hann áður og
kannaðist því við hann frá fyrri
svo sem seinni tíð. Ekki heldur
af þvi að illa væri með hann
farið, því þessi ungi maður var
skýr og látlaus í allri fram-
komu; heldur af þvi að það voru
orðin, sem hringt höfðu svo að
segja sí og æ i sál Þórólfs síðan
deiludaginn þeirra Sæmundar.
“Sit þú mér til hægri handar
þar til eg hefi lagt óvini þina að
skör fóta þinna.”
Presturinn fór með alla setn-
inguna. Þórólfur hafði aðeins
komið auga á sex fyrstu orðin,
þau er ómað höfðu í huga hans
og sál, þessa daga síðan: “Sil
þú inér til hægri handar.”—
“Það einkennir Guðs orð,”
byrjaði séra Elías, “að það skín
i gegnum aldirnar og lifið og
inn í mannssálirnar eins og sól-
in hverrar geislar breytast ékki
öld af öld. Það hringir einnig
i gegnum aldirnar með eins
skýrum og hvellum hljómi og
ekta klukka hiefir vitanlega gert
fyrir öldum siðan. og gerir eins
enn í dag. Og það andar krafti
Guðs í mannssálirnar. Það er
viðtekinn og mér vitanlega ó-
haggaður skilningur lagður i
þessi orð, samkvæmt heilagri
ritningu. Enginn hlutur er fjarri
mér en að hreyfa við því. Eg
ætla aðeins að levfa mér að
benda á, að éér erum hluthafar
í öllu því, er að þessu máli lýtur.
Vér erurn þess vegna samarfar i
þessu sérstaka atriði, samarfar
hyer með öðrum en fvrst og
fremst með þeim sem til er tal-
að í fyrstunni.
Svo sem Drottinn vor og frels-
ari situr almættinu á hægri hönd
svo eigum vér að leítast við að
feta í hans fótspor, upp í hægri
hlið tilverunnar, réttlætisins og
kærleikans miegin, eftir þeim
mælikvarða af magni, sem okkur
er gefinn.
Vér eigum að vera dygðanna
menn.
Alt það illa verður um eilifð
“vinstra megin” i tilverunni
Sit þú mér til hægri handar —
er ævarandi krafa til hvers ein-
staklings um að vera dygðanna
megin: Drottins megin. Þá
leggjast óvinirnir smátt og smátt
að fótum vorum: vorir eigin
gallar, vor eigin afbrot.
Engan skæðari óvin eigum
vér, í þessari tilveru, en vora
eigin galla. Ijeggjum oss eftir
að sigra þá.
Því fremur sem vér getum út-
rýmt þeiin, því hreinna verður
hjarta vort og hæfara musteri
höfiu^ndi vorum. Reynum að
sigra vora eigin galla fyrst og
fremst, þá verður sigurinn út
á við auðunnari. Reynum að
vera Guðs megin í tilverunni.”
Séra Elías talaði i meir en
hálftíma út frá þessum atrið-
um, með setningunni er Þórólf-
ur hafði rekið sig á, deiludaginn
að undirstöðu.
Þórólfi fanst það hálf undar-
legt, leða var það bara tilviljun?
Auðvitað var það eintóm tilvilj-
un, en atvikin þessi settu sig svo
fastlega í huga þórólfs að hann
gat ekki losað sig við umhugsun
þeirra.
IV.
Á mánudagsmorgun snerist
Þórólfur tíluvert aftur og fram
áður hann færi til vinnu sinn-
ar. Hann tíndi saman í eina
hrúgu sitt af hverju af áhöldum:
vírstrengjara, járnkarl, hamar,
lykkjur og fleira.
“Ætlarðu ekki í hevið í dag?”
spurði Rósa.
“Nei.”
“Hvert ætlarðu með alt
þetta?”
“Eg ætla að gera við girðing-
una á milli okkar Sæmundar,”
svaraði Þórólfur og ók uxunum
á stað. Rannveig K. G.
Sigbjörnsson.

mMMmMmmmMS
mmm

1
5
|
1
a
S9
“•V
s
I
PRinTmq
IN THE
BUSITIESS UJORLD
N
O OTHER AID to the World of Business
equals tliat of the Printing Press.
Every business enterprise calls to its service one
or other of the many forms of printing.
We have been serving Western Business for over
fifty years.
We solicit a larger patronage with modesty and
confidence.
Why not contact our Winnipeg office and learn
what service we can render you.
Columbia Press Limited
COR. SARGENT AND TORONTO
Phones 86 327-8 WINNIPEG
tF