Lögberg - 07.05.1942, Blaðsíða 5

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 7. MAÍ, 1942
5
KAUPIÐ ÁVALT
L I ML E 13
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVENUE andARGYLE STREET
Winnipeg, Man. - Phone 95 551
mínum gielur skilist, við lestur
þessara lína, að öll list, bæði
innlend sem erlend, hefir annað
og meira upp á að bjóða en eftir-
bkingar á meira eða minna til-
viljanakiendum “mótivum,” og að
það er hið 'listræna gildi, sem
verður að hlúa áð. — Málaramir
verða því að hafa frjálsar hend-
ur, finna þau verkefni, sem bezt
leysa úr læðingi skapandi krafta
þeirra Og þjóðin verður að taka
þátt í þessu starfi.
Áhugi fyrir myndlist er fyrsta
skilyrðið til skilnings á listræn-
uni verðmætúm mynda, að þessi
áhugi er mikill hjá þjóðinni,
sýnir sig bezt í þeirri staðreynd,
nð meira er kieypt hér af mál-
verkum en í flestum öðrum
löndum, miðað við fódksfjölda.
Það er full ástæða til,að álita, að
listaþroski þjóðarinnar einnig
geti farið fram úr því sem ann-
ars staðar er, ef kenni væri gef••
inn aðgangur að því, sein bezt
hefiir. verið gert af málurum
hennar. Því vil eg enda með
þeirri ósk, sem eg veit að er
sanieiginleg listamönnunum og
öllum þeim, sem unna listum,
að hér verði komið upp almennu
•istasafni með úrvalsverkum eftir
heztu listamenn vora.
—(Lesbók Mbl.)
Hvað göfgar
manninn meál?
(Úr félagsblaði kvenna
í Múlaþingi).
Þessari spurningu er ekki
auðvelt að svara í fáum orðum
þannig að hægt sé að finna orð-
um sínum stað. En þó henni
megi svara á ýmsa vegu, hallast
eg helzt að þeirri skoðun að það
sé vinnan, sem göfgi manninn
mest, og ætla eg að reyna að
leiða rök að því.
Um þetta lefni eru jafnvel heil-
ar skáldsögur ritaðar, er sýna
fram á það, hvernig aumustu
fátæklingar hefja sig til vegs og
valda aðeins með því að starfa
ötullega með höndum og heila,
og það jafnvel stundum án
mientunar. Að vísu mun það
ekki vera alment að menn yfir-
bugi þannig fátæktma og afleið-
ingar hennar, en þó finnast þess
ekki fá dæmi.
Eg tel vist, að flestir sjúkling-
ar, siem ekki geta starfað hugsi
sem svo: “ó, að eg væri heil-
brigður og gæti unnið.” — Manni
finst í fljótu bragði ekki til mik-
ils mælst, en þó er það sjálf-
sagt ein hin bezta gjöf að eiga
hraustan og heilbrigðan líkama
og geta unnið margt þarft verk
fyrir sjálfan sig eða fyrir land
sitt og þjóð.
Einn maður segir svo: “Það
hefir göfgað mig mest að vera
sem sjúklingur í góðum félags-
skap,” og það mun rétt vera, en
fæstir sjúklingar eiga völ á mikl-
um félagsskap, það er aðeins á
sjúkrahúsum, sem maður getur
notið þeirra gæða, og þó því að-
eins, að sjúklingurínn sér ekki
mjög þjóður á sál eða líkama.
Eg hefi um mörg ár verið heilsu-
lítil og verið tímunum saman i
rúminu og þá hefi eg líka sárast
fundið til vöntunar á góðum
félagsskap og á meðlíðan þeirra,
sem heilbrigðir eru.
Ein kona hefir sagt: “Það hef-
ir göfgað mig mest að vera hjá
sjúkum og bágstöddum.” —
Þetta er viel sagt og það væri vel
að margir gætu sagt hið sama.
Þvi göfugra sem starfið er því
meiri árangur og því meiri sjálfs-
fórn, sem maður sýnir, þvi meiri
sigur.
Þið, sem lesið þetta, haldið
máskte að þetta sé sagt út í blá-
inn, en það er ekki, heldur get
eg sagt hið sama af eigin reynslu,
°g úr þvi eg er nú komin svona
langt, þá er bezt að eg segi ykk-
ur, hvað hefir þroskað mig mest,
en það er samlíf við sjúka. Eg
var heilsulítil, eins og áður er
sagt, en svo eignaðist eg lítið
barn, sem var sannkallaður
aumingi og þá fyrst fann eg, hve
ábyrgðarmikið starf eg hafði
með höndum, að vernda þessa
litlu lífsveru, sein þannig var
kastað upp á mína ófullkomnu
arma.
Eg ætla ekki að lýsa þvi stríði.
sem eg háði í fulla 14 mánuði,
sem þessi lrfsvera dró andann i
faðmi mínum, aðeins ininnast
sérstakra atvika, en það get eg
sagt ykkur, að þann tíma naut
eg ekki styrktar af góðum félags-
skap, heldur var það æðri kraft-
ur, sem styrkti mig.
Eitt skifti sem oftar, þegar eg
hafði lagt barnið í rúmið með
þeirri sannfæringu, að það ætti
stutta stund eftir ólifaða, kraup
eg við rúmið og bað um styrk
til að geta haldið áfram starfi
mínu. Þá strengdi eg þess heif
að með Guðs hjálp skyldi eg
aldrei láta tilfinningarnar buga
mig eða láta á mér sjá, og það
hygg eg að mér hafi tekist von-
um betur.
Þó fanst mér eg eiga bágast,
þ^gar eg veiktist í augunum og
varð nærri blind um tíma og
varð að takast á hendur langa
og erfiða ferð til Reykjavikur
um hávetur í vondri tíð. En
þangað komst eg þó með barnið
lifandi. Það var ekki fyr en á
heimleiðinni að þessi litla lífs-
tilvera fékk að losna úr líkams-
böndunum og þess stríði var lok-
ið.
Fyrst í stað fanst mér eins og
eg hefði ekkert starf að lifa fyr-
ir, þó eg ætti fleiri börn, því þau
voru þá heilbrigð og mér fanst
eg vera svo sæl að fá að halda
þessu starfi áfram, en samt lof-
aði eg Guð fyrir lausnina, barns-
ins vegna. — En fljótt byrjaði
önnur starfsemi, sem dreifði
huganum frá því liðna. Og nú
gat eg farið að “hrista af mér
snjóinn” (eins og kona ein hef-
ir komist að orði), og taka þátt
í ýmslim félagsskap og vona eg
að eg hafi ekki borið snjó eða
kulda inn í/ félagsskap ykkar, að
minsta kosti vildi eg sízt af öllu
hafa orðið til þess.—
Suinir halda því fram, að fá-
tæktin göfgi manninn mest, en
þeirrar skoðunar er eg ekki, eg
held því fram, að sé fátæktin
á iháu stigi sé hún fremur
þroskarýrnun en þroskaauki.
Fátæktin gerir mann ekki ein-
ungis tortrygginn, heldur jafn-
vel hálfgerðan mannhatara, og
það álít eg að sé hættulegasti
fylgifiskur fátæktarinnar. — Og
því finst mér svo fallega hugsað
þetta hjálparstúlkustarf, sem
sum kvenfólögin hafa á stefnu-
skrá sinni, því það veit enginn
hvenær hann gerir góðverk með
þvi að líta inn til fátækra eða
bágstaddra, þó ekki sé til annars
en að láta úti hlýlegt orð eða
handtak. Máske hann með þvi
geti þítt snjó, sem annars gæti
orðið að klaka, sem þá yrði
erfiðara að þíða.
Margir munu nú segja, að
mentunin göfgi manninn mest,
og verð eg að játa það, að sönn
nrentun er mikils virði og fleygir
manni mikið áfram á þroska-
brautunum, við andlega og lílc-
amliega starfsemi. En þó getur
ómentaður maður, sem svo er
kallaður, haft jafn heilbrigðar
skoðanir og margskólagenginn
maður, sem aðeins reiðir sig á
sína miklu mentun en vantav
lífsreynslu.
Nú munu enn aðrir segja:
“Söngurinn göfgar manninn
mest,” og við þekkjum allar
visu, sem byrjar svona: “Söng-
urinn göfgar, hann lyftir i Ijóma,
lýðanna kviðandi þraut,” o. s.
frv., og þvi þá einnig finna stað.
Söngelskandi sál hefir oftasí
göfugar hugsanir og söngurinn
hefir mann yfir heimsáhyggj-
urnar. En hljómlistin og söng-
listin eru einnig vinna, því við
þær hefir fjöldi manna atvinnu.
Svo alt ber að sama brunni, og
svarið verður frá mínu sjónar-
miði þetta:
Sta-rfsemi, ásamt góðam fé-
lagsskap, göfgar manninn mest.
G. Þ.
—-(Hlin).
í,kki í bláum lit — —!
“Það á að viera í kjól — en
ekki í bláum lit.”
Unga stúlkan sezt letilega á
baklausan stól í búðinni, losar
um silfurrefinn og leggur hann
fagurlega á ská yfir vinstri öxl-
ina. Hún andvarpar stillilega,
eins og hún isé reiðúbúin til að
þola þá eldraup að bíða, þangað
til hún hafi loks fundið sér við-
unandi efni í kjól.
“Ekki í bláum lit,” etur stúlk-
an innan við búðarborðið eftir
og rennir augunum um hillurn-
ar, þar sem mikið er af kjóla-
efnuin í fjölda mörgum litum.
Því næst tekiir hún einarðlega
til starfa og róttir fram alls
konar kjólaefni. Hún breiðir
úr efnunum á búðarborðið; þau
eru eins og marglitt blómskraut.
Þessi efni hljóta að freista sér-
hverrar stúlku, sem ætlar að fá
sér efni í sumarkjól. Hún legg-
ur kjólaefnin í alls konar stáss-
legar fiellingar, breiðir þau utan
á sig og gerir yfirleitt alt, sem í
hennar valdi stendur, þvi að hún
er góð og samvizkusöm búðar-
sitúlka.
Unga stúlkan fyrir utan búðar-
borðið brosir ólundarlega og
vandfýsin, samtímis þvi, sem
hún rennir augunum yfir alla
dýrðina og lætur í Ijós álit sitt
með því að kalla:
“Uss, iekki þetta þarna,” eða:
“Ó, farið þér með þetta, eg þoli
ekki grænt!”
Með þessu gefur hún í skyn,
að hún sé einkár vandfýsin og
vilji gjarna láta á sér skilja, að
þessi verzlun sé eingöngu til
hiennar vegna, þegar henni þókn-
ist að sitja þarna og velja sér í
kjól.
Hún tekur ekki af sér hansk-
ana, en bendir hægt og virðu-
lega með vísifingrinum á blá-
leita rós í mislitu efni, og alt
litla, sviplausa, hvítpúðraða and-
litið á henni lýsir heilagri vand-
lætingu, um lieið og hún segir:
“Eg tók það skýrt fram, að
éfníð ætti ekki að vera í bláum
lit!”
Stúlkan fyrir innan búðar-
borðið lítur sem snöggvast á
hana og tautar: ,‘ó, fyrirgefið
þér, frú” — um leið og hún
þeytist með strangann á afvik-
inn stað, rétt eins og hann væri
fullur af sóttkveikjum í fátinu
þrífur hún einnig með sér klæða-
stranga, sem í er ein bláleit
rönd. Því næst reynir hún að
brosa og virðir gaumgæfilega
fyrir sér það, sem eftir er á
borðinu, til þess að ganga úr
skugga um, hvort þar kunni ienn
þá af hendingu og illu heilli að
leynast eitthvað blátt.
Stúlkan fyrir utan borðið læt-
ur í Ijós óánægju sina, svo að
ekki verður um vilst. Hún
dregur hanskann hægt og gæti-
lega af annari hendinni og káf-
ar lauslega á efnunum.
Búðarstúlkan hreyfir fæturna.
Það er mikið annríki á vorin,
þegar allir þurfa að fá sér ný
föt. Hún er á sífeldum þönunr.
Og-gólfið er hart undir fót. Skó-
sólarnir þynnast áður en varir.
Það myndast sigg neðan á fót-
unum á henni. Hún kreppir
tærnar, og hana kennir til.
Þjáningin speglast í augum
hennar, og þau verða sljó, með-
an ihún stendur þarna og biður
átekta. Hver veit, nema ýmsar
þrár geri á þessari stund vart við
sig í sál hennar? Ef til vill lang-
ar hana út úr búðinni, út á guðs
græna jörðina, þar sem bæði er
sól og sumar? Liklega elskar
hún eimhvern mann, sem hún
getur ekki hitt nema endrum og
sinnum, þegar hún er föl og ör-
magna af þreytu.
Stúlkan fyrir utan borðið
varpar öndinni mæðilega og seg-
ir í mesta vonleysi: “Er þetta
nú alt og sumt, sem hér fæst?”
Búðarstúlkan sækir nú ósköp-
in öll af klæðaströngum í öllum
litum nema bláum. Hún breið-
ir úr efnunum, leggur þau i fell-
ingar, brosir og reynir að ljóma í
framan af ánægju, mælir kröft-
uglega með þessum efnum og
reynir að fullvissa viðskiftavin-
inn um, að þetta sé það falleg-
asta, sem fáist og einmitt tízku-
litirnir í vor.
“Sjáið þér, hvað þetta er ynd-
islegt!”
Henni vöknar um augu af ein-
tómum ákafa, þ\ú að hún er enn
þá barn að áldri og kemst stund-
um við, ef hún sér eitthvað
fallegt, einkum þegar hún er
þreytt.
“Má eg sjá, hvernig þetta fer
yður?”
Hún fær aðkomustúlkuna ti!
að risa á fætur og ganga fyrii
spegilinn. Nú ler þeirri með
silfurrefinn skemt. Hún púðr-
ar sig og málar kinnar og varir,
jafnframt því, sem hún athugar,
hvernig kjólaefnin muni fara
sér. Loks eru hillurnar orðnar
nálega tómiar. öll efnin eru
komin á búðarborðið.
Aðkomustúlkan sest aftur á
stólinn og andvarpar yfir því,
hvie örðugt sé að arka í búðir og
standa þar heilan og hálfan dag
inn upp á endanh. Það segir
hún, að sé það versta, sem hún
geri.
Búðarstúlkan tekur i sama
strenginn, en reyhir jafnframt
að vekja áhuga viðskiftavinar-
ins fyrir ljómandi fallegu, grá-
leitu efni.
Verzluniarstjórinn hefir tvisvar
komið fram í búðina og séð, að
hún er altaf að afgreiða sömu
stúlkuna. Búðin er orðin fulí
af fólki, sem bíður og er farið
að verða dálítið óþolinmótt.
Búarstúlkan brosir til allra. sem
inn koma, og rieynir að sefa ó-
þolinmæði þeirra.
Loks gerist sú með silfurref-
inn líka óþolinmóð og skimar
vonleysislega upp um allar hill-
ur.
“Hvernig er þetta efni, sem
liggur þarna lefst uppi, þetta
bláia?”
Hún bendir.
“ó, það var efnið, sem eg
sýndi yður fyrst,” segir búðar-
stúlkan brosandi.
Síðan klifrast hún upp í hiil-
una og nær í efnið.
Aðkomustúlkan kaupir fjóra
metra af þessu bláa efni. Því
næst kveður hún og fer.
Búðarstúlkan verður rétt sem
snöggvast dálítið forviða. Siðan
brosir hún til næsta viðskiftavin-
ar og spyr, hvað honum þóknist.
Lanslega þýtt lír norsku.
— (Saintíðin.).
Sagan af Jóni
á Botni
Einu sinni var maður nokkur
á Botni í Þorgeirsfirði. Hann
var farinn að eldast, en var ó-
giftur og bjó með móður sinni,
sem var orðin gömuil. Jón var
nú farinn að langa til að gift-
ast, svp að hann fer til sóknar-
prestsins og ber upp fyrir hon-
um vandræði sín, len svo segir
hann presti, að hann vilji ekki
aðra konu en þá, sem lítið þurfi
að borða. Prestur segir honum,
að hann skuli koma með sér ti!
Flateyjar næsta sunnudag, því
hann ætli að messa þar.
Nú líður vikan og er Jón kom-
inn snemma á laugardag, og
lieggja þeir af stað. Nú segir
prestur við Jón: “Þú skalt fara
upp í útibæ, en eg verð í Neðri-
bæ. Bóndinn í útibæ á dóttur,
sem er vel að sér bæði til munns
og handa og er gott búkonuefni.
Þú skalt taka vel eftir henni, og
geðjist þér að henni, þá skal eg
bera upp bónorðið fyrir þig.”
Jóni þykir vænna um þetta en
frá verði sagt, og þegar þeir
koma austur, fer Jón up í útibæ,
teins og prestur hafði sagt hon-
um, og biður að lofa sér að vera,
og var það auðsótt mál. Sér Jón
nú stúlkuna og lizt prýðisvel á
hana
En uin kvöldið kemur prestur
í útibæ, og meðal annars fer
hann eitthvað að gaspra við
stúlkuna og segir henni, að hún
skuli ekki borða mikið i kvöld.
Eftir að prestur var farinn, fer
stúlkan að hugsa um, hvað hann
hafi meint með því að segja að
hún skyldi ekki borða mikið, en
þá dettur henni í hug, og hafði
hún heyrt, að hann væri að
reyna að útvega sér konu, og
hugsar, að ef hiann sé kominn í
slíkum erindagjörðum til sín, þá
skuli hún nú leika á hann.
Nú líður að kvöldverði. Var þé
skamtað i öskum, eins og siður
var í gamla daga, og ber stúlkan
þá inn,; kemur hún fyrst með 4
marka ask og seitur hann á pall-
skörina; og í hvert skifti, sem
hún kemur inn með ask, sýpur
hún á askinum, og þegar hún er
búin að bera inn askana, þá er
hún búin úr askinum "á pall-
skörinni.
Þegar farið er að borða, kem-
ur stúlkan til móður sinnar og
segist vera hálf svöng ennjiá;
móðir hennar segir, að það geti
varla verið, hún sé búin að borða
svo mikið. En sannleikurinn
var nú sá, að stúlkunni var orðið
ilt af matarátinu, svo að hún
mátti leggjast fyrir.
Morguninn eftir kemur Jón
snemma ofan í Neðribæ til prests
og biður hann í Guðs bænum að
hætta við bónorðið, því sér lítist
ekki á, hvað mikið hún þurfi
að borða, því hún hafi nú reynd-
ar lokið úr 4 marka aski í gær-
kvöldi og ekki fiengið nóg.
En þegar prestur hitti stúlk-
una næst, sagði hann henni upp
alla söguna, og þóttist hún góð
að hafa sloppið við að giftast
Jóni.
En Jón mátti fara konulaus
heim, og er þess ekki getið að
hann færi í aðra biðilsför.
Guðrún Stefánsdóttir.
—(Heimilisblaðið).
Skrítlur
Þrír stúdentar sáu virðulegan
öldung með hvítt skegg niður á
bringu koma í áttina til sin.
Það voru í þeian æskuærsl og
þeir kornu sér fljótt saman um
að slá upp á glens við gamla
manninn. “Góðan daginn, faðir
Abraham,” sagði leinn. “Góðan
daginn, faðir ísak,” sagði annar.
“Komið þér sælir, faðir Jakob,”
sagði sá þriðji og rétti honum
höndina.
öldungurinn hopaði undan,
lagði hendurnar aftur fyrir bak-
ið og svaraði: “Ykkur skjátlast,
herar minir, eg er hvorki Abra-
ham, ísak né Jakob, en eg er
Sál, sonur Kiss, er var sendur
af stað að leita að ösnum föður
síns, og sjá! eg hiefi fundið þær.”
•
Einu sinni voru margir rið-
andi menn á ferð í sveit. Þegar
farið var að dimma, komu þeir
að bæ og var bóndi úti á hlaði.
Riðu þeir hver á eftir öðruim
heim mjóa götu, er lá hieim að
bænum. Heilsuðu þeir bónda
hver á eftir öðrum, og héldu svo
áfram. Þegar þeir fyrstu komu
út fyrir bæinn, lieygðu þeir við
og fóru bak við hann og náðu
saman við þá, sem síðastir fóru.
Komu þeir nú aftur og heilsuðu
karli sem nýir menn. Þannig
hélzt hringurinn óslitinn og þótti
bónda hér vera fjölmenni á ferð.
Seinast stóð hann kófsveittur og
hissa á hlaðinu, tók kveðjum
manna r sífedu og sagði: “Blessi
þig, blessi þig, bliessi þig, blessi
þig, blessi þig. Skárri er það
bannsett runan!”
A (hrifinn): “Ekkert er eins
gott og gæsasteik!”
B: “Nú segir þú ekki satt.
Gæsasteik ier svei mér betri en
“ekkert.” ”
$9,000,000 ÞÖRF NÚ ÞEGAR!
margfaldast með þremur!
Sérhver Rauðakross dollar vinnur þriggja 'doll-
ara verk. Rauði krossinn kaupir efni við allra
lægsta verði. Þessvegna margfaldast að þre-
földu gildi þær vörur, sem miljónir Rauðakross
sjálfboða, prjóna, sauma, og vinna að á annan
hátt, án endurgjalds, og fluttar eru ókeypis tii
áfangastaðar.
Þetta er ákjósanlegt vegna þess, að vistir,
föt skýli og hjúkrun, hlaupa upp á miljónir.
Sérhverja viku fara 40,000 pakkar yfir
hafið frá Rauðakrossinum til manna í fanga-
herbúðum; þetta þarf meira en að tvöfalda, til
þess að fullnægja aðkallandi þörfum. Útlátin
eru stöðug, og tekjur þurfa að vera stöðugar.
Rauðikrossinn vakir á verði 24 klukkustundir
hvern eihasta sólarhring. Aldrei var dollar
meira virði, en í höndum Rauðakrossins í dag.
Gerið yðar til að halda þessum fylkingum
mannúðarinnar sístarfandi. Opnið hjörtu yðar
og leysið jafnframt frá pyngjunni — GEFIÐ
örlátlega.
Hin eina alþjóðarsiil'nun í stríðþjónustusjóð þetta úf
fíeikningar Canadiska Itauðakrossins ern háðir
nákvæmu eftirliti gfirendurskoðandans í Canada
CANADIAN REDCROSS
Gefið til þess að lina Mannlegar þjáningar!
LOCAL CAMPAIGN HEADQUARTERS
Civic Auditorium, Winnipeg Sími 37 294