Lögberg - 02.06.1942, Qupperneq 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. JÚNÍ, 1942
3
þcttast. Fyrst fundu þeir eng-
an inngang, en er þeir höfðu
gengið kringu'm þenna kjarrvið-
arhring, opnaðist hreiður vegur,
sem að líkum ihefir veíið haldið
opnum af fílum og nashyrning-
um ng öðrum stórum villidýr-
Um> komum við þá augum að
þeirri mest ihressandi sjón, er
mannlegt auga fær litið. Níutíu
^et Irá innganginum var stór
'atnspollur eða títil tjörn, um
-*H) let á hreidd, þar sem hún
var mjóst, en vafalaust mjög
uJúp. Tjörn þessi var hring-
mynduð og inngirt klettum og
hvergi hægt að komast að henni
nema í þessum eina stað. Klett-
a,nir í vieggjunum voru um 30
fet á hæð, og öllum dýrum ó-
Hengir, neina eðluin og kletta-
‘hérum.
Hve vesalings • skepnurnar
þönibuðu mikið af þessu ískalda
'atni, og hvað við ferðamennirn-
u' drukkum mikið. Eg hélt við
‘etluðum aldnei að fá nægju okk-
ar- Uxarnir svolgruðu vatnið, til
þess það rann upp úr þeim, þá
loksins löbhuðu þeir i burtu. Eg
tór úr fötunum og fleygði mér í
tjörnina; vatnið var ískalt og
hi’essandi, Jiar bylti eg mér og
sPiiklaði eftir vild. Þegar eg
að því búnu ihafði hvílt mig,
liauð eg mönnuin mínum að fylla
tjögur vatnsílát sem við höfðum
haft með okkur. Þar næst skild-
Um við hestana eftir og einn
manninn til að gæta þeirra, en
v*ð hinir snerum aftur með ux-
ana og vatnið. Við urðum að
tara mjög varlega, að við ekki
^þiltu.m vatninu. Svo komumst
V|ð ofan í dalinn, en þá voru
uxarnir er við höfðum skilið
•tir aðeins með lífsmarki. Eg
held þeir hafi séð það á félög-
Um sínum að þeir flyttu •þeim
k'óð tíðindi, og þeir hafi fundið
•lyktina af vatninu, þegar þeir
hötðu drukkið úr tveimur vatns-
dátunum hver, stóðu þeir npp,
hristu sig, fóru svo til félaga
sinna.
V ið hvíldum þarna litla stund,
svo voru uxarnir spentir fyrir
'agnana, og snúið að tjörninni
attur, og hviersu sem þeir voru
lang úttaugaðir, held eg að von-
•n um Hfgjafa þeirra, vatnið, hafi
tJörgað þá, því nú féllu þeir fast í
taugarnar, og drógu þungu ækiri
t'l skógargirðingarinnar semgirti
tjörnina. Þar voru þeir leystir
trá vögnunum og svo kveikt
mikið bál, því við sáum mikið
at sporu.m eftir pardusdýr, s-vo
var brytjað kjöt af bustard til
h'eldverðar — en bustard ier
fiigl
mjög líkur strút og honum
sanikynja. Svo borðuðum við
hvöldverðinn.
Við höfðum vart sofið lengur
en ^ klst. þegar eg vaknaði við
a® hundarnir þutu upp með gelti
°8 jafnframt heyrðust sárir
shrækir. Uxarnir slóu aftur
l*ndan sér og rótuðu upp jörð-
nnni með fótunum og menn
hölluðu. Eg þreif byss una og
^ddi út, og í því sá eg að kastað
Var eldibrandi að einhverri
dökkleitri skejinu, seni þeyttist á
milli eldanna.
Hvað hefir komið fyrir?”
hallaði ieg.
“Alle magtite! Pardusdýr,
herra,” æpti Búskmaðurinn, “og
l>að hefir rifið einn hundinn.”
Þ'í miður var þetta satt, og
hegar við skoðuðuin þenna
shrækjandi hund, var það einn
al heztu hundunum, rauðrönd-
óttur að lit, Rooi-kat, Vesling-
1,1 ‘nn var i andarslitrunum, hafði
aIt hold verið rifið af hálsliðun-
Um- Eg bölvaði lævísi pardus-
dýrsins, leit eftir að eldarnir
höfðu verið glæddir, svo þeir
shiðloguðu og sneri við það
aftur.
(Pramhald)
Peningaflóðið
og þjóðin
Eftir Hnlldór Stefánsson, forstj.
Það má segja, að skamt hafi
orðið mikilla andstæðna á milli
um fjárlhagsmál þjóðarinnar.
Fyrir um það bil þremur árum
átti þjóðin við að búa svo harða
fjárnauð, að til vandræða horfði
og voða á ölilum fjárhagssviðum,
jafnt opinbers hags sem einka-
hags.
Aftur nú “veður þjóðin í pen-
inguni.” Þykir ýmsum, að einn-
ig það horfi til vandræða og ó-
farnaðar.
Það má segja, að það sannist
hér, sem oftar, að meðalhófið og
“sígandi lukka” sé farsælust,
svo á fjármálasviðinu sein á öðr-
um sviðum.
En hversu er þá varið þessu
ofurmagni auðs og peninga, sem
sumum vex svo mjög í augum
og óttast?
Um áramótin síðustu munu
bankarnir og útgerðarmenn hafa
átt um 180 milj. króna inneignir
í Bretlandi í bundnu fé. -— Þetta
fé fæst ekki flutt heim, hvorki i
vörum né peningum.
Aftur mun ríkið og bankarnir
hafa skuldað Bretum um 40 milj.
kr. í samningsbundnum lánum á
sama tíma.
Eftir öllum ás'fæðum er óhugs.
andi annað ien að samkcunulag
ætti að geta náðst við Breta um
að gjöra skuldajöfnuð á þessu
fé.
Þá er aígangs af inneignum
vorum í Bretlandi um 140 milj.
króna. Það svarar tiH eins árs
innflutningsþarfa. Á það fé má
lita sem eins konar gjaldeyris-
sjóð, er komið geti í góðar þarf-
ir, þegar “kreppan,” sem allir
húast við í lok styrjaldar.innar,
eða máske fyr, skellur yfir. -
Sýnist það ekki þurfa að vera
áhyggjuefni, að eiga þá nokkurt
fé “upp á að hlaupa.”
Þá ier það “peningaflóðið” inn-
anlands.
Innstæður landsmanna í bönk-
um og sparisjóðum voru í lok
nóvembermánaðar s.l. um 216
milj. króna; útlán bankanna ó-
venju lítill, og almenningur hefir
óvanalega mikið fé handa á
milli.
Hvað mvndi geta verið að ótt-
ast þessar ástæður?
Vegna innflutningstálmana og
vöruskorts hafa landsmenn eikki
getað undanfarið fengið nægilegt
efni til að halda við framleiðslu-
tækjum sínum og verðmætum
eignum öðrum.
Það er því miklu freniur nauð,
svn en að það sé áhyggjmefni,
að fé hefir safnast fyrir i land-
inu til að mæta þessuni brýnu
þörfum, þegar fram úr rætist um
hömlurnar og vöruskortinn.
Að útlán lánsstofnana hafa
minkað her vott um velmegun
landsmanna og\þar af leiðand:
minni lánsþörf en venjuíega. —
Er það síður en svo áhyggjuefni.
Þá er það peningaveltan í
höndum almennings.
Það er ekki svo oft, að “hnif-
ur almennings kemur í feítt” i
þessu tilliti, að það megi sýnasl
vert að hafa stórar áhyggjur úi
af því. Almenningur er því van-
astur, að hafa fé af skornum
skamti. Hann var á undanfar-
andi fjárnauðatíma búinn að
“svelta sig” um margar brýnar
þanfir. Það er því ekki nema
eðlilegt, að allmikillar “eyðslu”
þyki gæta hjá a'Imenningi í
notkun ihandbærs fjár. Að
nokkru leyti er sú fjárnotkun til
að ba«ta úr undanförnu “svelti”
um ibrýnar nauðsynjar, og er
þann hluta eyðslunnar ekki að
átelja.
Hitt á sér þó eflaust allmik-
inn stað, að miklu fé sé einnig
eytt á óskyn/samlegian hátt.
Það er þvi elnna helzt þessi
eyðsla, se,m rétt er að nema ögn
staðar við. — Til hennar mun
inega telja þrjár meginástæður;
1. örlæti og höfðingslund i
skapgerð þjóðarinnar.
Þessa leiginleika í fari þjóðar-
innar er i sjálfu sér sízt að lasta.
liins vegar her að temja þessa
skapseinlkunn sem aðrar, við
skynsamlega forsjá, og er mönn-
um það eðlilega misjafnlega gef-
ið sem annað.
2. ótti við, að verðgildi pen-
inganna fari sífelt rýrnandi.
Það er augljóst mál, að hin
vaxandi verðbólga er sama sem
rýrnun á verðgildi peninga
vorra. En afleiðing þess er ekki
sú, að eyða beri öllu handbæru
•ié, sem unt er. Eyddur eyrir
kemur aldrei aftur, en sparaður
cða geymdur eyrir kemur altat
að einhverjum notum síðar, má-
ske til að íullnægja mjög aðkad-
andi þörf. Það er a'ldrei torsjálm
í því fólgin, að eyóa fé til þess,
sem ier hégóininn einber. Fyrir
fátækan, og tíðast févana, al-
menning er óþörf fjáreyðsla
sama sem að torvelda bjargræðis-
horfurnar síðar.
3. óttinn við skattkerfið.
Almenningur ályktar sem svo, að
ef hann eyðir ekki fé sínu, þá
verði það af sér tekið í skatta
• •
og skvldur. örsnauður maður
sé hinn eini ríkisþegn, sem
standi óhallur gagnvart skatta-
kröfunum.
Oflangt mól væri í þessarí
stuttu grein að ræða þetta efni
til nokkurrar blítar. En játa
verður, að það er óneitanlega sá
galli á skattakerfi voru, að það
krefSt framlaga frá skattþegnun-
um til rikis- og sveitar-þarfa af
tekjum, sem engan veginn eru
fullar þurftartekjur, og af eign-
um, siem ekki leyfa neinu _af því,
sem Ihverjum einasta fjölskyldu-
manni og smáframleiðanda er
nauðsynlegt að eiga i algjörlega
arðbærum eignum.
í þessu efni ier það því áiögu-
kerfið og hin almenna, opinbera
fjárstjórn, sem óbeinlínis verður
ti'l að hvetja almenning til só-
unar og ósparnaðar, hvort sem
almienriingsálitið hefir þar að
fullu rétt fyrir sér eða ekki. En
vorkunn nokkur er almenningi,
þótt hann daufheyrist nokkuð
við ölIii sparnaðarhjali, er álögu-
kerfið gengur svo nærri, að
menn þykjst sjá fram á, að því
meira er af þeim tekið til opin-
berrar eyðslu, sem þeir leggja
meir að sér um sparnað til eigin
þarfa, brýnna eða miður brýnna.
•
Að öllu samantöldu virðist
þannig .mega álíta, að imeð öllu
sé óþarft að gera sér stórar á-
hyggjur út af því, hversu fjár-
munir vorir, innanlands sem
utan, eru nú miklir. Miklu
fremu má fjáhagsleg velgengni
vor nú vera oss fagnaðarefni og
öryggis. Þótt mokkur mistök
fylgi um einstök atriði, svo sem
óskynsamleg eyðsla á ýmsum
sviðuin. Hitt er fremur á-
hyggjuefni, hversu verðbólgan
rýrir gildi myntar vorrar, eða
verðmiðils, en það er annað mál
og utan við lefni þessarar grein-
ar.—(Samtíðin).
STÖKUR
VIÐ ÝMS TÆKIFÆRI
Til vinanna.
Lengi að muna liðna tíð
ljúft ei' mörgum sinnum;
við það ellin verður blíð,
vafin æsku minnum.
Hugann senda hátt á flug,
heim til kærra vina,
skreytir vængi vinarhug,
virðir engu hina.
S. B. fí.
Örlög.
Myrkálfar dansa við mánans blik,
mannanna forlögum yfir glotta,
skoða vort líf sem eitt kynja kvik,
kærleiksbrös anda vors dára og
spotta.
S. B. fí.
Vor.
Þegar morgungeislar gylla
grund og dal,
þá með söngvum fuglar fylla
fjalla sal.
Þegar sumar líf úr læðing
levsa fer,
lEndurvaknar heitur hyr i
hjarta mér.
S. fí. B.
No Use Talking — God Dem It.
Orðtak manns, sem hafði í
vök að verjast með kærustu
sina fyrir öðruni piltum.
Eg held eg verði að halda um
mitt
hvað sein öðrum líður,
því nú hafa allir nóg með sitt.—
No use talking — God dem it.
S. fí. fí.
Dulrœn vitneskja
Eftir Guðmund Friðjónsson.
Þegar eg fyrir nokkrum miss-
lerum átti á hættu að missa sjón-
ina, gekik eg a fund konu, sem
eg fékk vitneskju um, að væri
skygn (ófresk). Kona þessi lét
lítið yfir sér og vildi eigi taka
borgun fyrír ómök sín af þessu
tagi. Eg bað hana að grenslast
eltir því, ef henni væri unt.
hvort mér mundi verða auðið að
halda sjón minni, eða hitt lægi
við borð, að eg inisti hana. Hún
kvaðst skyldu reyna að þreifa
fyrir sér. Eigi féll hún í dá. En
hún tók lófann fyrir andlit sér
og draup höfði, meðan hún
horfði inn í huliðsheima. Þessi
eftirgrenslan varði svo sem 5—10
minútur, og réð hún sjálf lengd
þessarar tómstundar. Síðan
mælti hún og leit á mig — en
frósögn hennar dreg ieg saman:
Hún kvaðst sjá lækni, sem
væri að smyrja augu mín og lýsti
honum nákvæmlega. Eg' þekti
undir eins, að sú lýsing var af
Birni augnlækni ólafssyni. Eg
kom til hans, þegar eg var rúm-
lega tvítugur að aldri, og fékk
eg hjá honum gleraugu eftir ná-
kvæma rannsókn á augum mín-
um. Björn var mjög^ einkenni-
legur í sjón, svO sem þeir menn
vita, er sáu hann.
En gat konan eigi hafa séð
Björn, eða liesið mynd hans i
hugskoti mínu? Hún var eigi
hérlendis, þegar Björn var augn-
læknir, og alin upp fjarri þeim
stöðvum, þar sem hann dvaldist
á skólaaldri. Eigi mundi hún
hafa lesið mynd hans út úr hug-
skoti mínu, þvi að eg bar hana
alls ekiki fyrir brjósti — var bú
inn að gleyma þ\4, að fundum
okkar Björns hafði borið sam-
an, inintist þess eigi þarna stadd-
ur.
Þá týsti konan öðrum lækni,
sem léti sér ant um mig, sem
hún sagði, að druknað hefði í
vatni. Eg þekti þenna mann ai
lýsingunni, eða þóttist vera viss
um, að ihann væri Sigurður Páls-
son, bróðir Árna prófessors. En
eg sagði við konuna, að Sigurð-
ur hefði látist á sóttarsæng. Hún
brosti og mælti: Hann sýnir
mér vatnsfallið, og eg sá vatnið
drjúpa af fötum hans. Ekki er
um það að villast.
Eg spurðist síðan fyrir um
dauðadag Sigurðar læknis og
komst að raun um, að hann
hafði druknað í vatnsfalli í
Slkagafirði, í læknisferð.
Eg var Sigurði málkunnugur
lítilsháttar. En honum kann að
hafa verið hlýtt til mín fvrir
það, að eg tlauk lofsorði á sunnu-
dagaræður föður hans — á
prenti — þegar þær koittu út
fyrir atbeina og tilstilli Sigurðar
bóksala Kristjánssonar. Það er
útilokað, að skygna konan hafi
þekt Sigurð Pálsson, né kvnn-
ingu okkar. Hún hafði það eftir
þessum læknum, að eg mundi
ihalda nökkurri.sjón. Én að vísu
gat hún farið nærri um það eftir
líkindum.
Það, sem mér þótti merkilegt
við þessar sýnir hennar, var sú
lýsing, sem hún gaf mér á lækn-
unum, sem hún hafði aldrei séð,
né gat hafa vitað um, að eg
hafði kynst.
Áður ien eg gekk á fund j>ess-
arar völvu, kom eg við hjá vin;
mínum, sem hjó á leið minni og
kvaddi hann. Hann adlaði næsta
dag i sjúkrahús og ganga undir
magaskurð. Hann var hugrakk-
ur og hafði það eftir lækni sín
um, að aðgerðin væri eigi stór-
vægiileg. Búið var að mynda
magann, og maöurinn 'leit úl
eins og heiilbrigðir menn. Eg
var þó uggandi um, hversu tak-
ast myndi, en lét á engum ótta
bera, þegar eg spurði skygnu
konuna, hvað hana grunaði um
hlutskifti þessa manns. Hún leit
i gaupnir sér og eigi lengi, mælti
svo og leit á mig alvöruaugum:
—Hann verður meðarlega í því.
—'Hvað sérðu? spurði eg.
Eg sé mein í maganum og
anga út úr meininu. Það er
krabbi.
Maðurinn dó á skurðarborð-
inu næsta dag. öllum, sem hlut
áttu að ináli, kom sá athurður á
óvart.
Svo virðist, eftir fornum heim-
ildum, sem konur hafi verið
gæddar framvísi umfram karl-
menn. Seiðmaður svarar ekki til
völvu. Og ekki er þess getið i
fornum vísindum, að séiðmenn
hafi ferðast um bygðir í sams-
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medical Arts BHg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 22 866
•
Res. 114 GRBNFELL ÍILVD.
Phone 62 200
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUÉ BLDG., WPG.
•
Fasteignasalar. Leigja hCs. Út-
vega peningalán og eldsábyrgð.
hiíreiðaábyrgð, o. s. frv.
Phone 26 »21
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
Islenzkur lyfsali
Fólk getur pantað meðul og
annað með pósti.
Fljót afgreiðsla.
Peningar til útláns
Sölusamningar keyptir.
Bújarðir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Grahara og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office tímar 3-4.30
•
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
Legsteinar
sem skara framúr
Úrvals blágrýti
og Manitoba marmari
Skrifið eftir verðskrá
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCE ST.
Winnipeg, Man.
DR. A. BLONDAL
Physician & Surpeon
60 2 MEDICAL ARTS BLDG.
Sfmi 22 296
Heimili: 108 Chataway
Sfmi. 61 023
Arthur R. Birt, M.D.
605 MEDICAL ARTS BLDG.
Winnipeg
Lækningastofu-sfmi 23 703
Heimilissfmi 4 6 341
Sérfrœðingur í öllu, er að
húðsjúkdómum lýtur
Viðtalstfmi: 12-1 og 2.30 U1 6 e. h
H. A. BERGMAN, K.C.
íslenzkur lögfrœðingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building,^ Portage Ave.
P.O. Box 1656
Phones 9 5 052 og 39 043
konar erindum sem völvurnar.
Ef til vill er kveneðlið næmara i
þessum efnum en eðlisfar karla.
Yar eigi véfréttin í Delfi undan
'tungurótum konu?
Út um sveitir lands vors eru
skygnar koniir á víð og dreif, en
fátt mun vera um þess háttar
karlinenn. Meybörn eru skygn-
ari en sveinbörn, að því, sem
mér er kunnugt. Annars er
þessi grein gerð í öðrum tilgangi
en þeim, að rannsaka þau hlut-
tföll.
Svo er sagt, að só maður, sem
tfyrstur fann fsland, nyti þá
bendingar fóstru sinnar, sem var
framvís. Um hana mætti segja
hið sama. sem haft er eftir kerl-
ingu i gömlum rímum :
Lánuð var inér listin sú um lönd
og græði:
að vita lengra en nef mitt næði.
Lánuð list — þ. e. þegin í vöggu-
gjöf, tannifé. sem nornirnar
miðla, teffir sinni vild, fæst ekki
í skólum, verður eigi lærð, er
nokkurs konar náðargáfa. sem
rýra má og efla, að eigin vild.
Þannig mun henni vera háttað
og í sveit komið, ófreskigáfunni.
—(Saintíðin).
Thorvaldson &
Eggertson
Lögfræðingar
300 NANTON BLDG.
Talsími 97 024
SELKIRK LUMBER
Company
Verzla með
Húsavið og allar tegundir af
hyggingarefni
Kostnaðaráætlanir veittar ókeypis
Sími 2 54 P.O. Box 362
SELKIRK, MAN.
DR. A. V. JOHNSON
De'ntist
9
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 27 702
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST.( WINNIPEG
9
pœgilegur og rólegur bústaður
í miðbiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir
Ágætar máltíðir 40c—60c
Free Parking for Guests
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEO
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK ST.
Selur líkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talstmi 86 607
Heimilis talstmi 501 562
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur t eyrna, augna, nef
og hálssjúkdómum
216-22 0 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedv
Viðtalstími — 11 til 1 og 2 til 5
Skrifstofusími 22 251
Heimilissími 401 991
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talstmi 30 877
•
Viðtalsttmi 3—5 e. h.
Office Phone Res. Phone
87 293 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
Business and Professional Cards