Lögberg - 22.04.1943, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. APRÍL 1943.
Gestirnir
Fyrir mörgum öldum síðan,
bar það til eitt sinn, að gamall
maður, Filemon að nafni sat
hjá konu sinni úti á pallinum
fyrir framan kofann þeirra; hét
honan Baucis. Voru þau að
njóta veðurblíðunnar og kyrð-
arinnar, meðan sólin var að
ganga til viðar, áður en þau
gengu til hvílu; þau voru ný-
lega staðin upp frá því að neyta
hins einfalda kvöldverðar.
Tal þeirra vék að matjurta-
garðinum þeirra, að kúnni og
vínberjaviðnum, sem teygði sig
upp með kofaveggnum; vínber-
in voru farin að taka á sig blá-
an farfa.
Nú heyrðist gárunglegur hlát-
ur barnanna niður í þorpinu og
grimmileg hundgá, sem varð há-
værari eftir því sem það færðist
nær; þar til að síðustu, að gömlu
hjónin gátu naumast heyrt til
hvors annars.
“Æ, nú er eg hræddur um
kona góð”, sagði gamli maður-
inn, “að einhver vesalings ferða-
maður sé að beiðast gistingar
hjá nágrönnunum; en í staðinn
fyrir að greiða honum beina og
gistingu, muni þeir hafa sigað á
hann hundunum eins og þeir
eru vanir”.
“En sú fúlmenska”, svaraði
Baucis. “Eg vildi, það segi eg
satt, að nágrannarnir vildu sýna
meiri manngæzku meðbræðrum
sínum. Og hugsa sér hið ó-
sómasamlega uppeldi barnanna,
þegar þeir klappa þeim á koll-
inn, eftir að hafa lagt einhvern
ókunnugann í einelti með grjót-
kasti.
“Þetta er hið mesta ógæfu-
merki,” mælti Filemon og hristi
höfuðið. “Sannast sagt, kæmi
það ekki óvart, þótt einhver voði
vofði yfir þorpsbúum; nema því
aðeins að þeir sjái að sér í tíma.
Hvað okkur snertir, skulum við
ávalt vera tilbúin að miðla gest-
um og gangandi helming vista
okkar, svo lengi sem við höfum
brauðbarð milli handa.”
Það skal tekið fram, að þessi
gömlu hjón voru lítt efnum bú-
in, og áttu við all mikla örðug-
leika að stríða að geta haft ofan
af fyrir sér. Filemon lagði mik-
ið að sér við að vinna í mat-
jurtagarðinum, og Baucis lá ekki
á liði sínu við rokkinn, eða við
að gera ost og smjör úr kýr-
nytinni, eða við önnur innan-
húss störf. Vanalegt fæði var
brauð og mjólk og garðávextir,
og stundum ögn af hunangi úr
bíflugnabúi þeirra; endrum og
eins smökkuðu þau ögn af vín-
berjum af vínviðnum, sem óx
við kofavegginn; gömlu hjónin
voru góðsöm með afbrigðum, og
myndu fúslega hafa viljað neita
sér um miðdagsmat, heldur en
að neita svöngum um brauð-
bita, eða um mjólkursopa, eða
um bragð af hunangi, þeim sem
bar þar að garði. Þau litu á
gesti sína eins og nokkurskonar
dýrlinga; var sjálfsagt að láta
þá sitja fyrir um alt, sem þau
höfðu milli handa.
Kofinn þeigra stóð á hæð,
spölkorn fyrir utan þorpið, en
þorpið stóð í dálitlu dalverpi um
hálfamílu á breidd. Upprunalega
mun dalverpi þetta ef til vill
hafa verið stöðuvatn; fiskur alið
aldur sinn þar, og nokkurskon-
ar vatnsgresi vaxið á bökkun-
um; hæðir og tré spegluðu sig
í hinni breiðu og friðsælu skugg
sjá. Vatnið mun hafa smám-
saman sjatnað, og að síðustu
horfið með öllu; menn komu
og yrktu vatnstæðið og reistu
sér heimili; landið varð þakið
gróðri, og sýndi engin verksum-
merki vatnsins; að undantekn-
um smálæk, sem seitlaði urn
mitt þorpið, og var vatnsból
þorpsbúa.
Svo lengi var land þetta búið
að vera þurt, að. eikartré höfðu
alið aldur sinn þar, visnað, og
önnur komið í staðinn jafnmikil
hinum fyrri. Varla mun nokkur
dalur hafa verið fegurri að út-
sýni eða frjósamari en þetta
svæði. Hinn ríkmannlegi svipur
og umhverfi hefði átt að gera
fólk ljúfmannlegt og kærleiks-
ríkt í garð annara, og láta í
forsjóninni þakklæti sitt í ljós
með góðmannlegu örlæti við
aðra, út í frá.
Það er því í mesta máta ógeð-
felt að þurfa að segja frú því,
að fólk, sem bygði þetta yndis-
lega svæði, sem himininn hafði
ríkulega glæst með gjöfum sín-
um, átti alls ekki skilið að fá
að búa þar; það var harðbrjósta
og eigingjarn lýður, sem tók eng
an þátt í kjörum þess fátæka,
og sýndi enga meðlíðan með
þeim, sem átti hvergi höfði sínu
að halla; menn hefðu gert þann
að athlægi hefði einhver sagt,
að menn allir eru í kærleiks-
skuld hver við annan; en það er
sannleikur, að það er ekki hægt
að gjalda þá skuld á neinn
annan hátt.
Þú munt eiga bágt með að
trúa því, sem eg hefi að segja
frá þessu fólki.
Það var svo harðsinna, að
það ástundaði að börnin líktust
þeim fullorðnu; létu vel að þeim
og hældu þeim, þegar þau lögðu
gesti í einelti með hrópum og
grjótkasti. Menn áttu stóra,
grimma hunda; dyrfðist einhver
ferðamaður að láta 'sjá síg inn-
an þorpsins, mætti honum ógeðs
leg hundaþvaga, og ásóttu hann
með grimmu urri og gelti, bitu
hann og sviftu sundur fatnaði
hans; væri ferðamaðurinn fá-
tæklega búin, voru föt hans enn
ver komin, þegar loksins hann
gat sloppið frá þessum óarga-
dýrum.
Þessar viðtökur voru öllum
ægilegar, ekki sízt þegar þar
áttu í hlut menn, sem voru
ekki heilbrigðir, eða lasburða,
fóthrumir eða hnignir við ald-
ur. Ef ferðamönnum var kunn-
ugt um viðtökur þorpsbúa, tóku
menn á sig stóran krók, til þess
að þurfa ekki að eiga leið um
þorpið.
Það bætti lítið úr skák fyrir
þorpsbúum, að ef að ríkismenn
bar að garði keyrandi eða ríð-
andi á ágætum gæðingum, með
fylking af skutulsveinum; var
það segin saga, að þá stóð ekki
á hæversku þorpsbúa og auð-
mýkt. Þeir tóku ofan fyrir herr-
um þessum og hneigðu sig í
duftið, og börnin urðu fyrir
strangri hirtingu, ef þau komu
ekki vel fram; líka voru hund-
arnir tuktaðir til, ef þeir létu
ófriðlega, iðulega tjóðraðir og
ekkert hirt um þá.
Þessi framkoma manna hefði
verið góðra gjalda verð, hefði
hún verið af heilum hug, en
hún sýndi að eins það, að menn
létu sér varða meira um fé þess-
ara manna, en um þá sjálfa eða
um innræti þeirra; því hið and-
lega ásigkomulag mannsins er
ekki komið undir ytri búningi,
hvort heldur sem rætt er um
konung eða beiningamann.
Þetta var ástæðan fyrir því,
að Filemon gamli lét í ljós hrygð
sína, þegar hann heyrði hróp
unglinganna og hundgána, sem
barst til hans frá þorpinu;
hávaði þessi og ógangur entist
æði lengi, og sýndist dreyfa sér
um allan dalinn.
“Eg hefi aldrei heyrt hundana
láta svona illa,” mælti Filemon.
“Og ekki börnin heldur,”
bætti gamla konan við.
Gömlu hjónin sátu nú þarna
hnuggin, en hávaðinn færðist
nær; nú sást til tveggja gang-
andi manna við hæðina, sem
kofinn stóð á, og stefndu að
kofanum; hundaþvagan var á
hælum þeirra, sem létu dólgs-
lega og hömuðust grimmilega
gegn ferðamönnunum.
Á eftir hundunum fylgdi hóp-
ur ungmenna, sem hrópuðu með
mjóróma röddum, og létu af
öllum mætti grjóthríðina dynja
i yfir ferðamennina. Einu sinni
eða tvisvar sneri sér við annar
ferðamaðurinn á móti hundun-
um, og kom þeim á flótta með
göngustaf sínum. Maður þessi
var grannvaxinn en frálegur á
velli; félagi hans var hár á
velli, stillilegur í göngulagi, eins
og honum stæði á sama um
græðgi bundanna og ólæti barn-
anna, sem tóku sér snið af þeim.
Ferðamennirnir voru fátæk-
legir til fara; gaf útlit þeirra
til kynna, að því er virtist, að
þeir myndu ekki hafa efni á þvi
að borga fyrir næturgistingu;
óttast eg að það hafi verið ástæð
an fyrir því, að þorpsbúar leyíðu
hundum sínum og unglingum
að veitast að þeim.
“Við skulum ganga á móti
þessum ferðamönnum,” sagði
Filemon. “Eg efast um að þeir
hafi kjark til þess að ganga upp
hjallann.”
“Já, farðu til móts við þá,”
svaraði Baucis. “Eg ætla að
flýta mér inn, og leita að ein-
hverju handa þeim að borða.
Brauð og mjólkurskál af góðri
mjólk, mundi verða góð hress-
ing fyrir þá.”
Baucis flýtti sér nú inn í
kofann, en Filemon fór til móts
við mennina, og heilsaði þeim
með innilegu handabandi og
mælti: “Verið hjartanlega vel-
komnir til heimkynna okkar.”
“Kærar þakkir,” sagði yngri
gesturinn fjörlega, þrátt fyrir
þreytu og örðugleika. Þessar við-
tökur eru alt aðrar en þær,
sem við mættum yfir í þorpinu.
Má eg annars spyrja; hvernig
stendur á því, að þú skulir ala
aldur þinn í svona slæmu um-
hverfi?”
‘Ó, jæja, það er nú svona,”
svaraði Filemon með kyrlátu og
góðlátlegu brosi. “Forsjónin hef-
ir sett mig hér niður; ástæðan
fyrir því, vona eg, sé meðal
annars sú, að mér auðnist á
einhvern hátt að bæta fyrir
þann hrakning og ógestrisni,
sem þið hafið mætt hjá nágrönn-
unum.”
“Þér ferst vel faðir,” sagði
ungi ferðamaðurinn glaðlega.
“Ef satt skal segja, þarf félagi
minn og eg betri viðtökur, en
hafa mætt okkur að þessu; föt
okkar eru ekkert nema leir og
skarn eftir aurhnúða þessara
ósiðlátu unglinga; einn rakkanna
reif yfirhöfnina mína, sem var
að vísu nógu mikið rifin áður.
Eg hitti hann samt í trýnið með
stafnum mínum; eg held að þú
hafir heyrt í honum skrækina.”
Filemon var allshugar feginn
af því að þessi ferðalangur var
hress í anda; það var næstum
eins og hann hefði ekki orðið
fyrir neinu misjöfnu, né að hann
væri þreyttur eftir langa ferð.
Hann var einkennilega búinn;
hann hafði nokkurs konar hettu,
sem gekk niður fyrir eyru, þótt
að það væri sumarblíða, bar
hann kápu, sem hann vafði þétt
að sér; ef til vill gerði hann
það, af því að nærfatnaður hans
væri tötralegur; skó bar hann
á fótum einkennilega, en nú var
að byrja að skyggja að, og File-
mon var ekki farinn að sjá rétt
vel, gat hann ekki áttað sig á
því hvernig búningunum var
háttað.
Eitt var það þó sérstaklega,
sem vakti athygli; maður þessi
var svo léttur á sér, að það var
eins og íæturnar vildu ekki
loða við jörðina án þess að
þeim væri þrýst til þess.
“Eg var léttur upp á fótinn á
mínum yngri árum,” mælti File-
mon, “en var þó alt af þvngri
til fótanna þegar leið á daginn.”
“Það jafnast ekkert á við
góðan göngusfaf”, sagði gestur-
inn. “Eg ber ágætan göngustaf,
eins og þú munt sjá.”
Göngustafur þessi var sá ein-
kennilegasti, sem Filemon hafði
séð á æfi sinni; hann var gerð-
ur af olíuvið, ofarlega á stafn-
um var sett eitthvað, sem líktist
tveimur smávængjum; tveir
snákar voru skornir í viðinn,
sem vöfðu sig um stafinn. Þeir
voru svo vel gerðir, að fyrir
sjóndöprum augum Filemon var
líkast því, að snákar þessir væru
með lífi, og að þeir iðuðu og
vefðu sig um stafinn.
“Þetta er fágætur stafur,”
sagði Filemon; “stafur með
vængjum. Hann væri ágætur
reiðskjóti fyrir smásvein.”
Nú höfðu gestirnir gengið inn
f kofann.
“Hvílið ykkur nú vinir mínir,”
sagði Filemon, “og fáið ykkur
sæti þarna á bekknum. Hin
góða kona mín er nú að taka
til það, sem hún getur boðið
ykkur að borða. Við erum ekki
rík, en ykkur skal velkomið það
sem við höfum milli handa.
Yngri gesturinn lét nú fallast
tómlætislega á bekkinn, og lét
stafinn detta á gólfið, en nú bar
við undarlegt smáatvik; göngu-
stafurinn tók sig af sjálfsdáð-
um upp af gólfinu og breiddi
út vængina; hann hoppaði og
flaug þangað til hann hallaði
sér upp við kofavegginn; hann
stóð þar hreyfingarlaus, en snák-
arnir sýndust þó hreyfast, eins
og þeir væru lifandi, en eg held
nú samt að gamli maðurinn
hafi séð ofsjónir.
Áður en Filemon hafði tíma
til að grenslast um þetta, hvarfl-
aði hugur hans frá stafnum við
það, að eldri gesturinn ávarpaði
hann:
“Var ekki fyrir löngu síðan
vatn yfir alt þetta svæði, þar
sem þorpið stendur nú?” Orð
þessi voru borin fram af djúp-
um alvöruþunga.
“Það hefir aldrei neitt vatn
verið hér um mína daga,” mælti
Filemon. “Eg er nú maður gam-
all, eins og *þú getur séð. Það
hafa alt af verið hér akurlendi
og engi eins og það er í dag;
skógurinn er frá ómunatíð, og
litli lækurinn hefir liðið með
hægum nið eftir dalnum; hvorki
faðir minn eða afi sáu nokkur
önnur svipbrigði á landinu, eft-
ir því sem eg veit best; vafa-
laust helzt það svo löngu eftir
að gamli Filemon er genginn og
gleymdur.”
“Það mun naumast unt að
fullyrða neitt um það,” sagði
gesturinn með köldum og al-
vöruþrungnum málróm. Hann
hristi höfuð, svo að hinir dökku,
liðuðu lokkar hreyfðust. “Úr
því að fólkið í þorpinu fyrir
handan er búið að gleyma eðli-
legri kærleikstilfinningu og með
líðan, væri það að öllu heppi-
legra, að stöðuvatnið flæddi yf-
ir híbýli þeirra.”
Gesturinn var brúnaþungur og
reiðilegur; það var eins og rökkr
ið yrði enn dimmara, og það
þrumaði í lofti. Filemon kendi
ótta við orð og svip gestsins.
Nú breyttist útlit ^gestsins á
ný og .svipur hans varð svo
blíður, að Filemon gleymdi ótta
sínum. Samt virtist honum að
gestur þessi væri eitthvað meira
en alment gerist, þótt hann léti
ekki mikið yfir sér og væri fót-
gangandi; hann hélt samt ekki
að hann væri dulbúinn konungs
sonur eða neinn þess eðlis; hann
hélt fremur, að hér væri um
mikinn speking að ræða, sem
væri á ferð í dulargerfi; hefði
hafnað veraldlegum gæðum, og
leitaði sér meiri þekkingar; það
virtist líka ýmislegt benda á
það; því þegar Filemon athug-
aði svipbrigði gestsins, þóttist
hann verða var meiri vitsmuna,
en vanalega er hægt að afla sér
um alla æfi.
Ferðamennirnir ræddu margt
við Filemon meðan Baucis mat-
bjó kvöldmatinn; sá yngri var
sérstaklega ræðinn og fyndinn,
svo að Filemon hló dátt, og
sagði að hann væri sá skemti-
legasti maður, sem hann hefði
fyrirhitt um langt skeið.
“Með leyfi,” mælti Filemon,
eftir að hafa rætt um hríð, “hvað
er nú annars nafn þitt?”
“Þú tekur eftir því, að eg er
kvikur í hreyfingum, svo ef þú
nefnir mig “Kvikasilfur”, þá
held eg það nafn passi mér all
vel.”
“Kvikasilfur, Kvikasilfur?”
endurtók Filemon og athugaði
svip hans, til þess að komast
að raun um hvort hann væri að
draga dár að sér. “Það er und-
START PIGS THE RICHT WAY
Pigs which are well
started are more easily raised
NURSING PIGS should be encouraged to eat solid feed by placing dry feed in a small trough
in a separate enclosure (creep) or by feeding the sow in a long, Iow-sided trough, from which
the little pigs can also eat, or by use of a self-feeder from which little pigs can feed.
WEANED PIGS need feed which is suitable for growth. Mixtures of farm grains should
be balanced with skjm milk or buttermilk or by the addition of a protein mineral supple-
ment. A standard feeding oil, containing necessary vitamins, should also be fed unless
the pigs are getting green feed and have access to direct sunshine.
FOR ALL YOUNG GROWING PIGS: Avoid grain mixtures which are high in hull orfibre.
If pigs are raised outside, avoid the use of last year’s pig runs, and provide shade.
All pigs need water. Supply plenty of it. Its importance for nursing pigs and thos<
milk is often overlooked.
those getting
DO NOT LEAVE IT ALL TO THE SOW
For jurther tnformation consult your provincial Deþartment of Agriculture, Agricultural
College, nearest Dominion Experimental Farm or Live Stock Office of the Dominion
Department of Agriculture.
AGRICULTURAL SUPPLIES BOARD
Dominion Department of Ágriculture, Ottawá
H onourable James G. Gardiner, Min&ter
178S

1 ( lílfOMEN-Serve with the C.W.A.C. You are wanted — Age limits 18 io 45 Full information can be obtained from your recruiting representative Canadian Women's Army Corps Needs You

1 Get Into the Active Army Canada's Army Is On The March Gel in Line — Evetfy Fit Man Needed Age limils 18 to 45 War Velerans up to 55 needed for VETERAN’S GUARD (Active) Local Recruiting Representative