Lögberg - 27.05.1943, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. MAÍ 1943.
5
Mikilmenninu er leikur einn
að myndbreyta miklum örðug-
leikum í smámuni, og lítil vand-
kvæði greiðast að fuliu fyrir
nærveru hans, án þess hann
gefi þeim frekari gaum.
Kínversk sögn telur pólitískt
lögmál mæla svo fyrir að kon-
ungaættir hafi runnið skeið sitt
til enda, ekki einungis siðferðis-
lega, heldur einnig iagalega,
þegar starfhæfni þeirra brevtist;
með öðrum orðum: Þegar sögu-
leg stofnun hefir tapað tilveru-
gildi sínu og nytsemi, er hún
talin dauð og úr sögunni.
Hin þýðingarmikla persóna
og vald keisarans, innibatt há-
mark sögulegra erfðakenninga
um tign, vald og óskeikulleik.
Rödd guðs var á tungu hans,
þó aðeins fyrir kraft þeirrar
dygðar, að hann sjálfur væri
hin sanna rödd lýðsins. Þannig
hóf þjóðin hann á það stig guð-
dómsins sem býi: í hjarta manns
ins sjálfs.
Hugmyndir Kínverja á stjórn-
anda landsins voru endurútgáfa
og eftirmynd af heilbrygðu
heimilislífi. Stjórnandinn varð
að vera siðferðislega þjóðhollur,
eftir fyrirmælum æðri kraft-
ar; hann varð að vera sönn
fyrirmynd þegna sinna, á sama
hátt og góður faðir sinna eigin
barna. Hann var hinn siðferðis-
legi, andlegi og félagslegi leið-
togi og ráðanautur borgaranna,
sem þeri væntu frá innblásturs
og handleiðslu. Hegðun hans var
fyrirmynd fjöldans.
í samræmd fjölskyidunnar
finna Kínverjar hina sönnu skýr
ingu og fyrirmynd þjóðfélags-
ins í heild, af því að í heimilis-
bragnum koma nneigðir og til-
finningar þjóðarinnar í ljós.
Kærleikurinn var þar máttug-
asta eðlishvötin.
Kínverjar líta á aðstoðarmenn
einveldisherrans sem siðferðis-
lega fulltrúa, fremur en um-
boðsmenn og verði laganna
Talið var meiru máli skifta að
þeir væru betur heima í sið-
ferðislegum dygðum en flókn-
um og krókóttum lagabókum.
Mannúðleg sanngirni og rök,
fremur en kaldrifjaðar ritaðar
lagasetningar áttu að skapa sam
bandið milli þeirra sem stjórn-
uðu og hinna sem stjórnað var.
Skynsamleg meginregla var
máttugri en lagaboð. í þessum
anda og skilningi var kínverski
dómarinn faðir og móðir lýðsins;
krafist var að speki hans og
djúpsæi yfirskyggði þegnana í
fullu samræmi við vald hans
og réttarfærslu.
Málaferli meðal manna voru
sjaldgæf og þá aðeins sem hið
síðasta úrræði, allar deilur voru
taldar að bera vott um dygða-
skort; áfrýjun til æðri dóms
var viðurkenning fákunnáttu í
siðfræði. Köllun fyrir dómstól
var ógurlegt áfall fyrir félags-
lega afstöðu einstaklingsins.
Stjórnin beitti því áhrifum sín-
um gegn málaferlum meðal
manna eftir föngum, en refsing
var venjulega mjög ströng.
Ef réttvísinni misheppnaðist
sáttaumleitanir, þar á meðal og
fyrst og fremst skýrskotun til
hins mannúðlega og siðferðis-
lega lögmáls, var málið lagt í
gjörðardóm sem síðasta úrræði
«1 samkomulags eða sakfelling-
ar.
Hlutverk dómarans fyrir
ríkisins hönd var mikilvægt í
eðli sínu. Foringi hvers þorps,
var kosinn af bæjarbúum í
heild, sem sáttasemjari og bar
hann ábyrgð á hegðun og ,fram-
ferði þorpsbúa. Umboð hans og
starf var ekki hlutast til um af
hálfu dómarans, meðan fuli sið-
semi ríkti í. umdæminu Báðir
aðiljar kusu að vera látnir af-
shiftalausir í sínu starfi. en það
var því aðeins mögulegt ^ið
hinni umsvifalitlu landstjórn
Vseri kunnugt um og skildi til
hiýtar, þýðingu og gildi þessara
oembættislegu stjórna er fólk-
lð sjálft valdi sér.
Kínverjar töldu samhljóðun
sjálfra náttúrulaganna og eðlis-
fars mannanna í heild, nauð-
synlegan hornstein undir sam-
ræmdri og heilbrygðri ríkis-
stjórn.
Þegar sjálfur keisarinn stóð
aleinn í grárri morgunskímunni
á upprisu stund dagsins, undir
alstirndri hvelfingu himinsins,
við altari guðanna, sem full-
trúi og meðalgangari himna-
ríkis, jarðarinnar og mannanna,
ríkti öryggi og friður. í þeirri
einingu aðeins, gat trygging
ríkisins hvílt óhult á yfirstand-
andi og komandi tí'ma.
Fyrirkomulag og form verð-
ur að nota með gætni og var-
úð, svo það misbjóði ekki eða
aflagi hið innsta eðli mannsins,
sem Konfúsíus fullyrðir að sé
gott.
Andi kínverskrar forn-menn-
ingar lagði áherzlu á sanngirni
jafnt í al'heimsskipulagi sem í
innbyrðis byggingu þjóðfélags-
ins. Hún gjörði ráð fyrir að
árekstrar milli yfirmanna og
undirgefinna, ríkra og fátækra
leitaði framrásar á friðsamlegan
og mannúðlegan hátt.
Kínverjinn lifði í samræmi
við hið reglubundna hljóðfall for
laganna; hann leit ekki á sjálf-
an sig sem einangraðann ein-
stakling, heldur persónu, um-
kringda og innilega nátengdá
mannkyninu umhverfis.
Elska til náungans var ekk-
ert nauðungarefni, heldur sjálf-
sagður hlutur, fyrir byggingu
hins innri manns. Borgaralegur
félagsskapur bar ábyrgð á sköp-
un þessara áhrifa er þannig
vernduðu og höfðu í heiðri
gildandi lög og reglur. Þeir
sáu í þessum hlutum, eðlilega
og sjálfsagða undirstöðu undir
alla menningu þjóðarinnar.
Virðing og elska til föðursins og
vingjarnleg hlýðni við eldri bróð
ur, var byrjunarstigið að drott-
inhollustu við keisarann og
hlýðni við hina sjálfsögðu yfir-
boðara.
Virðingin skapaði elsku og
elskan skapaði virðingu og
skyldurækt, slíkt tengdi þjóðar-
fjölskylduna traustari einingar-
böndum
Eins og himinhvelfingin er
þanin yfir jörðina henn’ til
varnar, svo mun samstilling og
eining halda qfram að vera æðsti
veruleiki og útvörður menning-
arinnar.
Með því að leysa vel af hönd-
um einföldustu skyiduverk,
verður einstaklingurinn hæfur
í virðingarstöðu, fyrir einlægni
í áformum og hreinleika hjart-
ans.
Endir.
Fréttabréf frá Islandi
Bréf þetta er frá Páli skáldi
Guðmundssyni á Hjálmstöðum
til aldavinar hans hér í borg,
Víglundar Vigfússonar, er sýndi
Lögbergi þá góðvild að leyfa
því að birta það. Ritstj.
Hjálmstöðum 14. marz 1943.
Gamli góði vinur! Víglundur
Vigfússon frá Úthlíð.
Það mun hafa verið í sujnar,
að mig minnir í ágúst, sem eg
fékk langt og fróðlegt bréf frá
þér, sem eg þakka.
Einhverntíma lofaði eg þér að
senda þér eitt bréf á ári, þau
ár er við kynnum að tóra báðir,
tek eg mér því penna í hönd
að hripa þér, fáeinar línur, sem
munu verða bæði fáorðar og
fáfróðar.
Eg býst við að þú hafir ein-
hverja nasasjón af íslenzkum
blöðum, mun eg því sneiða hjá
almennum stórtíðindum og stór-
pólitík í línum þessum.
Byrja eg þá á að segja þér
frá eigin högum og liðan.
Á síðastliðnu vori seldi eg
tveimur sonum mínum, Pálma
og Andrési, eignar og ábúðar-
jörð mína, Hjaltastaði. þessir
drengir eru sitt af hvoru hjóna-
bandi mínu, báðir hinir nýtustu
efnismenn, sjálfur bý eg á jörð-
inni þetta ár og sennilega hið
næsta.
Pálmi gifti sig í vor, kona
hans er Ragnhildur Sveinbjörns-
dóttir frá Snorrastöðum, efnis-
kona, þau eiga dóttur á fyrsta
ári. Pálmi bygði hér myndar-
legt steinhús í haust, sem er nú
ekki fullgert, en hálf jörðin og
húsið eins og það er komið er
skuldlaus eign hans.
Þrír af drengjum mínum
stunda nú sjómensku á togurum,
þeir Pálmi, Andrés og Sigurður,
tíð hefir verið ákaflega slæm
síðau miðjan vetur, umhleyp-
íngar með ofsaveðrum, og sjó-
slys meiri og ægilegri en við
höfum átt að venjast. Þeir bræð-
urnir eru í öðrum fiskitúr á
vertíðinni, í fyrri túrnum öfl-
uðu þeir hátt á 3. þúsund kr.
hver í tæpan mánuð.
í haust urðum við fyrir þeirri
þungbæru sorg, að einn af bræðr
unum hvarf í hafsins djúp, var
það Erlendur 32 ára, hinn prýði-
legasti drengur, var hans sárt
saknað, ekki einungis af okkur
vandafólki hans, heldur öllum
sem honum höfðu kynst. Hann
átti hér heima alla æfi, og allt-
af heima þegar hann var ekki
á sjónum, sem sístarfandi augn-
aðarmaður. Eigur átti hann all-
miklar, og háar stríðstryggingar
greiddar, en hvað eru peningar
móti lífi ungra óg vaskra
drengja.
Erlendur sálugi fórst með
togaranum “Jóni Ólafssyni” 25.
—30. okt. s. 1.
Tíðin í vetur var góð, eyður
og snjóleysi en úrfelli nokkuð
fram að miðjum vetri, síðan
slæm tíð eins og áður er sagt.
Líðan fólks yfirleitt er góð,
efnahagur bænda hefir stór-
batnað í þessu stríðs ástandi,
velflestir alskuldlausir og eiga
það sem þeir hafa með höndum,
um sjálfan mig er það að segja,
að mig hefir aldrei á lífsleið-
inni órað fyrir að eignast þau
efni sem eg hef nú að fara með.
Hinn 12. febrúar s. 1. átti eg
70 ára afmæli, við það tækiíæri
var mér sýndur meiri sómi og
veivild, en eg gat búist við.
Samsveitungar mínir, Laug-
dælir, heimsóttu mig þennan
dag og færðu mér að gjöf mjög
vandað útvarpsviðtæki, sem
kostaði um 1000 kr. auk fleiri
gjafa; auk þess heimsóttu mig
börn mín, sem búsett eru í
Reykjavík og færðu mér gjafir.
Þetta hóf stóð með glaum og
gleði fram á morgun daginn
eftir, um 90 heillaskeyti fékk
eg víðsvegar að og voru þau
bæði í bundnu og óbundnu
máli. Reykjavíkur-blöðin fjögur
minntust mín þennan dag sömu-
leiðis útvarpið, og margir sendu
mér dýrar og vandaðar bækur.
Alt þetta veitti mér stóra
ánægju og viðurkenningu og
gerir mér daginn óglevmanleg
ann.
Af almennum tíðindum innan
þeirra vébanda er þú gætir kann
ast við, hef eg fátt eitt. Tvær
dánar konur frá Rv. hafa verið
fluttar Austur í Dalinn. til
hinnar hinztu hvíldar, þær,
Guðrún Jónsdóttir frá Mið-
dalskoti ekkja Árna er þar bjó
í 52 ár og lést vorið 1939 og
Þorbjörg Eyvindsdúttir ekkja
Ingvars Sigurðssonar frá Útey,
hann andaðist 1940.
Þorbjörg var 86 ára en Guð-
rún 80 ára báðar höfðu þær
eignast fjölda barna og báðar
voru þær fullar góðvildar og
gestrisni, og fylgja þeim góðir
hugir samferðafólksins yfir í
blámóðu eilífðarinnar.
Úr heimkynnum þínum Tung-
unum get eg fátt sagt þér, enda
eru nú orðið minni samgöngur
á milli þessara bygðarlaga en
var á okkar ungdómsárum, nú
fer enginn maður árum saman
ríðandi til Reykjavíkur, enginn
aðflutningur á hestum er lengur
til. Alt með bílum heim á hlað-
ið og valla “spönn úr rassi1’,
nema á bíl, en sá þáttur, ferða
lögin, eins og þau voru, í æsku
okkar, held eg að enginn sjái
eftir, en þó þrátt fyrir alla þá
fylgdu, á maður þaðan margar
bjartar og glaðar endurminn-
ingar.
Á þessu ári, það er að segja,
fardagaári, hafa tveir menn fyr-
irfarið sér í Tungunum Annar
þeirra Guðmundur Hallsson Guð
mundssonar frá Stóra-Fljóti,
hann bjó 1 Auðsholti og átti
uppkomin börn, drekkti sér í
tjörn skamt frá bæ sínum í
vor, hafði verið veiklaður í fyrra
vestur og um tíma á Kleppi.
Hinn maðurinn var Guðmund-
ur Helgason, Jónssonar frá Arn-
arholti, hann barst ungur, eftir
lát föður síns að Böðmóðsstöð-
um og ólst þar upp, fór um
tvítugsaldur í Tungurnar aftur
var lengi vinnumaður í Múla,
svo víðsvegar um Tungurnar,,
einhleypur alla tíð. Nú síðast
var hann á Galtalæk; þaðan gekk
hann í fljótið og hefir ekki
fundist, Guðmundur var tæp-
lega sjötugur, vandaður maður
og trúr.
Nýlega er látin í Reykjavík
Ólafía Kristjánsdóttir, frá Auðs-
holti.
Þá sneiðist um örkina og
verður bréfið því ekki lengra.
Guð blessi þig og styrki í
ellinni.
i
Þinn einlægur,
Páll Guðmundsson.
P. S.
22. marz.
Síðan eg endaði bréfið hefir
brugðið til hláku og góðveðurs,
eru nú komnir góðir hagar.
Drengirnir mínir nýkomnir í
land með mikinn afla.
Nýdáinn í Reykjavík, Hösk-
uldur Guðmundsson, var hann
hér viðloðandi í dalnum fyrir
aldamótin. Einnig er nýlátinn
Páll Lýðsson hreppstjóri í Hlíð
frændi þinn.
P. G.
Til kirkjuþings
erindreka
Eftirfylgjandi bréf frá Ame-
ríska Consúlnum í Winnipeg
sýnir hverjar reglur eru gild-
andi nú, viðvíkjandi ferð ykkar
til Mountain N.-Dak.
Reglur þessar ná ekki til
Bandaríkjaþegna, sem ef til vill
eiga heima í Canada en hafa
aldrei tekið út borgarabréf. En
hafi þeir gerst Canada-borgarar
gildir reglan fyrir þá sem aðra
Canada menn.
Leyfi það sem Consúlatið gef-
ur þér, kemur ekkert við pen-
ingareglugerðum Canada stjórn-
arinnar. Þurfir þú á peningum
að halda sunnan við línuna verð
ur þú að eíga um það við Banka
stjórann sem næstur þér er,
eða þá vini þína sunnan lín-
unnar.
Ef þú hefir þegar í höndum
gildandi passport eða vegabréf
til Bandaríkjanna þarft þú ekki
að fá neitt nýtt leyfi til þess-
arar sérstöku suðurferðar.
Information of Temporary
Visitors to the United Slates.
To obtain:
\
New Type Boarder Crossing
Card.
This card takes care of visits
of less than 29 days. Is issued
ónly at the Consulate in Win-|
nipeg or Other cities to Cana-
dians who have no Canadian
passport from Ottawa.
1. Three photographs recently
taken, full face, without hat, on
thin unglazed paper .one and a
half inch square, must be sub-
mitted when applying for any
permit to enter,
So-called “automaton” photos
on glazed paper are not accept-
able.
2. Letters of recommendation
in duplicate, from responsible
persons such as employer, bank-
er, minister or Government
official stating: That the appli
cant is of good character, that
he permanently resides in Cana-
da that he wishes to enter
period only (the length of the
visit should be given), the length
of time he has known the appli-
cant; if employed, the length
of permanency of his employ-
ment; if not employed, how
the applicant is supported; and
the applicant’s date and place
cí birth.
3. A naturalized Canadian
should bring Canadian Natur-
alization Certificate.
4. Personal appearance at the
consular office. Applications can
not be made by mail. The head
of family may include his wife
and childrén up to 16 years of
age in his application, in which
case a group photo is required
and the wife and children need
not appear in person.
In addition to the foregoing,
applicants may present, if
available birth certificates, bap-
tismal certificate, landing cards,
expired passport etc. as proof
of their Canadian Citizenship.
The foregoing requirements
concrns entry into the United
States only and do not exempt
residents of Canada from comply
ing with Canadian regulations
regarding Leaving Canada such
as the regulations of the Cana-
dian Foreign Exchange Control
Board, The Canadian Selective
Service and the Canadian Nat-
ional War Services.
Whether or not you are tak-
ing money from Canada, you
must present to the Canadian
officiale' at the border a Travel
Permit a Form H issued by
your bank as agent for the
Foreign Exhange Control Board
For information ask your Bank.
For American Gasoline ration-
ing information, apply to the
nearest War Price and Rationing
Board, in the United States such
as at Hallock, Minnesota; Caval-
ier, or Langdon, Rolla, Bottineau
and other towns with county
seats west along the border, and
you will receive reasonable
amount of gasoline for your
necessary journey. American
consular offices do not handle
gasoline ration applications.
Viðvikjandi meðmælabréfinu
í annari grein, nægir fulltrúum
að senda mér nöfn sín ef eg
hef tíma til að koma beim til
consulatsins áður en þeir sjálfir
sækja um leyfið. Einnig vildi
eg minna þá á sem kosnir eru
að geyma það ekki að fá consúls-
leyfið þar til síðustu dagana.
Skrifstofan er að jafnaði full og
nokkur bið óhjákvæmileg. Notið
ykkur því ef þið eigið ferð til
Winnipeg. Skrifstofan er opin
alla daga frá 9 til hálf sex.
Skrifstofa Winnipeg Consulats
ins er: Tribune Building, Win-
nepeg 4th Floor.
Leyfið endist í eitt ár, en að-
eins 29 daga í hvert sinn, eða
hver ferð.
E. H. Fáfnis.
Skrifari kirkjufélagsnis.
Dánarfregn
Mrs. El-ín Sveinsdóttir Evans,
andaðist að heimili Mr. og Mrs.
John Evans, í Selkirk, Man.,
þann 12. maí árdegis.
Hún víb fædd þann 26. okt.
1875 í Reynistaðasókn í Skaga-
fjarðarsýslu. Nítján ára að aldri
fór hún vestur um haf, árið
1894, og settist að í Winnipeg.
Þann 5. marz 1902 giftist hún
Alfred John Evans, fór gifting
þeirra fram í Souris, Man., þau
áttu heima þar, en síðar í
Portage la Prairie, og síðast um
fjölda mörg ár í Selkirk, Man.,
Mann sinn misti hún þann 20.
okt. 1941.
Börn þeirra hjóna eru:
Lillie, gift Kapt H. I. Sigurð-
son, Selkirk.
Alfred Roy, giftur, St. Vital,
Man.
Edith, Mrs. Done, Selkirk.
Albert, giftur, nú í herþjón-
ustu utan Canada.
Ella, Mrs. Conrad, Old Eng-
land.
John, kvæntur, Selkirk, Man.
Auk barna hennar eru 25
barnabörn á lífi.
Systir hennar er Mrs. Suan
Oliver, Winnipeg, Man.
Mrs. Margrét Nordal, látin 13.
des. 1933, var og systir hinnar
látnu.
Elín heitin átti oft við erfið
lífskjör að búa sökum veikinda
manns hennar. Skyldustörf sín
irinti hún af hendi af fúsum og
glöðum hug og lét til þess í té
ítrustu krafta sína. Vann hún
mikinn sigur í örðugri lífsbar-
áttu, — og lauk stóru dags-
verki af hehdi.
Útför hennar fór fram frá
Lútersku kirkjunni í Selkirk, þ.
14. maí, að viðstöddu allmörgu
fólki. Sóknarpresturinn jarð-
söng.
S. Ólafsson.
erfiðleika, sem ferðalögunum United States for temporary

SPRING and SUMMER
CLASSES
THE DEMAND FOR OFFICE HELP FOR MILITARY
AND INDUSTRIAL OFFICES IS SO PRESSING THAT
WE HAVE INTRODUCED SPECIAL SPRING AND
SUMMER
WAR EMERGENCY COURSES
You may study individual subjects or groups of
subjects from the following; Shorthand, Typewriting,
Bookkeeping, Comptometer, Correspondence, Spelling,
Arithmetic, Penmanship, Dictaphone, Elliott Fisher or
Telephone Switohboard.
IT IS PLEASANT STUDYING IN OUR
AIR-COOLED, AIR-CONDITIONED
CLASSROOMS
The “SUCCESS” is the only air-conditioned, air-
cooled private Commercial College in Winnipeg.
Educational Admittance Standard
To our day classes we admit only students of Grade
XI, Grade XII, and University standing, a policv to
which we strictly adhere. For evening classes we have
no educational admittance standard-
You may enroll at any time in Day or Evening
Classes, which will continue throughout the
summer without interruption.
------------
TELEPHONE 25 843
CALL OR WRITE FOR OUR FREE
40-PAGE PROSPECTUS.
S U C C E S S
BUSINESS COLLEGE
Poríage Ave. aí Edmoníon Sí.
WINNIPEG.