Lögberg - 19.08.1943, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 19. ÁGÚST, 1943
3
Eg hefi áSur gert grein fyrir starfi m'mu á árinu. ASeins einn
mánu8 eftir kirkjuþing vann eg á heimatrúboSssviðinu norSur meS
Manitobavatni. Flutti eg guSsþjónustur beggja megin vatnsins, upp-
fræddi börn, fermdi á tveimur stöSum (í kirkjunni ^iS Vogar og kirkju
BetelssafnaSar), tók til altaris, skírSi mörg börn og heimsótti yfir
tuttugu heimili. Fékk eg enn aftur aS reyna hve frábæijega vel er
tekiS á móti kennimanni á þessum slóSum, og hve margir eru boönir
og búnir aS greiSa fyrir. Flest kvöld var eg viS barnauppfræSslu,
og þrátt fyrir mesta annatíma ársins og hina miklu fólkseklu, er leiSir
til þess aS hver unglingur er notaSur, komu ungmennin eSa var komiS
til uppfræSslunnar, í sumum tilfellum langar leiSir, meS stakri reglu-
semi. GuSsþjónusturnar voru mjög vel sóttar, meS afbrigSum ferm-
ingardagnin. Mér liefir veriS mjög mikil gleSi aS starfinu meSal þessa
fólks á liSnum árum. Þar mun reynast heppilegt starfssvæSi fyrir
dugandi mann. — Eg var kvaddur heim aS loknum þessum mánuSi, og
gat litlu starfi sint fyr en eftir hátíSir. Þá gafst mér í byrjun febrúar
kostur á starfi í túnaSarstöSu fyrir stjórn Bandarikjanna, þar sem
bæSi tungumálakunnátta og kunnugleiki viS kirkjulegt starf komu aS
liSi. ÞaS dróg mig aS þessu því fremur aS eg vissi aS mér mundi
gefast kostur á aS prédika í viSlögum eins og raun hefir oröiS á.
Eg fæ rúmra þriggja vikna frí á árinu og er óhindraSur frá aS geta
notaS þann stutta tíma hvar sem aS liSi gæti veriS. í brýnni nauSsyn
gæti komiS til greina eitthvaS meira meS vissum skilmálum. Annars
endist starfiS til ófriSarloka.
ÁSur en eg vík stuttlega aS starfsmálum vorum, vil eg gera nokkra
grein fyrir tilhögun þessa kirkjuþings. Menn hafa tekiS eftir aö ráS-
gerSur er talsvert styttri þingtími en venjulega. Eins og öllum er
skiljanlegt, er nú miklum erfiSleikum háS aö taka á móti fjölda gesta
þegar þreifa þarf sig áfram á nákvæmum skömtunarmiSum. Leit því
all erfiSlega út um tíma meS aS fá þingstaS, nema þá helzt meS því
móti aS söfnuSur sæi aSeins fyrir húsnæSi og morgunveröi, en aSrar
máltíöir keyptu erindrekar sér hjá geiöasölum. Nálgast þetta meir
þaö fyrirkomulag er tíökast á kirkjuþingum ÖSrum liér í álfu. En þá
brugSust viS söfnuSirnir í prestakalli séra Haraldar — aö meStöldum
GarSarsöfnuSi og ÞingvallasöfnuSi — og buöu þinginu til sín. Þeir
mæltust til aS þingtíminn væri styttur, og er þaS mjög í samræmi viS
þaS, sem nú er fariS fram á af þjóSunum. Framkvæmdarnefnd kirkju-
félagsins tók þessu boöi hiklaust meö þakklæti. Hún mat drenglyndi
þessara safnaSa og fanst tilmæli þeirra réttmæt. Vér vissum aS þaS
var löngun safnaöanna meS ööru aS stySja þannig aS því aS Harold
Sigmar gæti orSiö vígöur á kirkjuþingi i heimasöfnuöi sínum, þar
sem afi hans var vigSur fyrir 55 árum. Nutum vér því aS nokkru
vinsælda heimaprestsins og fjölskyldu hans. En þetta hefir í för meS
sér aS vér verSum aS fara sérstaklega vel meö timann. ÞaS, sem beint
snertir hiS lifandi starf, verSur aS sitja fyrir. Sumu þörfu, sem þolir
biS, veröur aS fresta. MeSferS á öSru verSur aS vera sem greiöust
og þó gagnleg. Á þetta er bent einnnig meö þaS fyrir augurn aS dag-
skrárnefnd gæti þess aS taka ekki of margt til meSferöar.
Starfsmál kirkjufélagsins falla aöallega í þrjá flokka. Fyrst eru
þau er heyra undir beina umsjón framkvæmdarnefndar milli þinga.
Annar flokkurinn eru þau mál er falin hafa veriS sérstökum nefndum
til meSferöar. SiSast eru þau mál er koma upp til meöferöar á þing-
um viS og viö án þess aö vera falin nefndum milli þinga og snerta oft
afstööu kirkjunnar í ákveSnum velferöamálum. Þetta er laus skifting,
en getur aö einhverju leyti, ef til vill, dregiö saman efniS til skipu-
legrar meSferSar. Milli þessa þarf aö úthluta þeim tíma, sem vér
höfum yfir aö ráSa, svo aö sem bezt fari á. Betra aö einhverju, þó
þýöingarmikiS sé, verSi frestaö, en aö flaustra nokkru af.
í fyrsta flokknum voru þessi mál til meSferöar í fyrra:
1. Samband kirkjufélagsins viö U.L.C.A.
2. Erlent trúboö.
3. Útvarp.
4. Starf kirkju vorrar í þarfir hermanna í sjó óg landher Canada
og Bandaríkjanna.
5. Útgáfur.
HiS fyrsta þessara mála kemur eölilega fyrir þingiö i sambandi
viö aS viröulegur erindreki U.L.C.A. Dr. R. H. Gerberding frá Minne-
apolis flytur þinginu boöskap. ÞaS, sem aS veröur aö miöa, er aukinn
skilningur á hlutverki voru í hinni stærri heild, svo sambandiö geti
reynst sem mest lifandi. Eg vildi hvetja þingmenn til aö spyrja Dr.
Gerberding spurninga, er gætu veriö upplýsandi aS fá afgreiddar,
svipaö eins og átti sér staö í fyrra er Mr. J. K. Jensen var hjá oss.
ÞaS reyndist þá mjög uppbyggilegt. Þetta er málefni, sem ekki verSur
afgreitt meS tómum þingsamþyktum, heldur meS stöSugri viöleitni aS
styrkja böndin er tengja oss viö málefni hinnar víStækari kristni.
Erlent trúboS kemur nú til meöferöar á nokkuö annan hátt en
tíökaSist meöan sérstök fjársöfnun var hafin ár hvert því til styrktar.
Nú er þaS eitt af starfsmálum þeim, er sameiginlega er safnaS til.
ÞaS, sem á ríöur, er aö þetta stórmál kristninnar fái þá meSferö innan
safnaöa vorra aö þau auki áhuga fyrir því. Þá græSir líka hin sam-
eiginlega innsöfnun á fé til kristilegra velferöarmála. HvaS útvarp
snertir, finst mér aS því vera vel borgiS í útvarpi Fyrsta lúterska
safnaöar, sem hefir reynst fús til aS gefa kirkjufélaginu hluttöku
þegar sérstök ástæöa hefir virst til. Engin ný ráöstöfun er líkleg aö
veröa gerö á þessu þingi.
FjórSi liöurinn aS ofan bendir til þess mikla starfs, er allar deildir
hinnar lútersku kirkju vorrar eru aö vinna aö sameiginlega til vel-
ferSar vorum ungu mönnum i her þjóöanna. Þetta er í raun réttri
liöur í stærra hlutveki er nefnist Lutheran IVorld Action. ÞaS eru
samtök lúterskrar kirkju um aö koma aö liöi sameiginlega þar sem
mest ríöur á frá kristilegu sjónarmiöi undir ástæöum hinnar USandi
stundar. Eitt stærsta atriöi þar er velferS hermannanna. Hefir kirkja
vor hlotiö merkilega viöurkenningu fyrir þetta starf frá yfirmönnum
í hermálum. Hafa aörar kirkjtideildir tekiö starfiö til fyrirmyndar.
Svo kemur kirkjan aS liöi sameiginlega á trúboössviöinu og hvar sem
knýjandi ástæSur eru til. Þessi samvinna er aö sameina krafta kirkj-
unnar eins og ekkert annaS hefir gert. Takmarkiö á þessu ári er aö
safna einni miljón dollars í þessu augnamiSi. Félag vort þyrfti endi-
lega aö vera meS í því.
Útgáfur eru ekki aörar en Sameiningin og GjörSabókin. Umsjón
á hvortveggja hefir veriS hjá framkvæmdarnefndinni. Engin breyt-
ing á því er líkleg á þessu þingi.
Þau mál er falin hafa veriö sérstökum nefndum eru:
1. HeimatrúboSiS.
2. Frumvarp til laga fyrir kirkjufélag vort á ensku og íslenzku.
3. Ungmennastarf.
4. Kristileg fræösla.
5. Betel.
HeimatrúboSiö er okkar aöal starf. Nefndin er um þaS fjallar
leggur fram nákvæma skýrslu. Því ætti aS vera gefinn allur sá tími,
sem unt er. Frumvarp til laganijög vandaö er lagt fram bæöi á ís-
lenzku og ensku. Því miöur var þaö ekki komiö í hendur þingmanna
fyr en svo skömmu fyrir þing aS fáir ef nokkrir hafa átt kost á því
aö kynna sér þaS verulega. Þingiö veröur aö skera úr utn hvort þaö
sér sér fært aö afgreiöa þaS á þeim tíma, sem vér nú höfum yfir aS
ráöa. •—■ Hin málin þrjú finst mér aö þessu sinni eiga aö fá þá meS-
ferö aö fjalla um tillögur er frá nefndunum kynni aS koma án þess
aö setja þau í þingnefndir.
í þriöja flokkrrum var í fyrra aöeins eitt mál: Mannfélagsmál og
kirkjan. ÞaS fékk nrjög rækilega afgreiöslu í fyrra, svo tæpast mun
verSa sérstök ástæSa til aS bæta þar viS, nema ef einhver þingmaSur
hefir sérstaka tillögu fram aö bera. Hér mætti telja einnig ný mál er
kynnu aS koma fram. Dagskrárnefnd getur lagt til um hvaö eina er
mætti verSa til aö greiöa fyrir.
Kæru kirkjuþingsmenn, eg legg málefni kirkjufélags vors í ykkar
hendur til meSferSar á þessu þingi í þeirri fullvissu aö þér fariS meS
þau meS þaS eitt fyrir augum aS bera þau fram til farsælla úrslita. AS
Drottinn leiöbeini oss meö sínum anda er vor allra bæn.
Theódóra Thoroddsen
áttrœð
Hún stóð upp úr skógium hátt
upp í hlíð
og horfði yfir þúsundir smærri.
Eg starði á þá björk,
hún var blaðrík og fríð
og beinni en þær flestar og
hærri. Þ.E.
I.
Það væri öfugmæli að segja,
að það hefði orðið reimt í gamla
bænum heima þegar faðir minn
kom heim vorið 1911 eftir nok-
kurra mánaða dvöl í Reykjvík.
En það fjölgaði í bænum.
Dularfullar verur voru þar á
sveimi, næstum óskiljanlegar í
allri sinni fegurð og öllum sín-
um mætti. Samt voru þetta ekki
beinlínis englar, nei, það var
fólkið, sem faðir minn hafði
heyrt og séð í Reykjavíkurdvöl
sinni. Og þvílíkt fólk! Það bar
eikki mikið á því hversdagslega,
en þegar góðir gestir komu og
sátu leengi með honum einum,
þá fékk það líf og gekk fram.
Og í huga lítils áheyranda, sem
faldi sig bak við einhvern stól-
inn, var þetta fólk ekki einungis
ágætara og máttugra í eðli sínu
en nokkrar aðrar verur, heldur
var allt líf þess ótrúlegt æfin-
týri, fyllt öllu því sem eftir-
sóknarvert gat verið í þessum
heimi.
Það var gott að muna nöfn á
Iþessu fólki. Það voru til svo
margar vísur um það. Einn hét
Benedikt og leit út alveg eins
og Gunnar frá Hlíðareenda
Hann skildi allar íslendinga-
sögurnar, já, vísurnar líka!
Annar hét Jón, hann hafði ferð-
ast nærri því eins mikið og
Sindbað, en varð ekki nærri
eins ríkur. Þá voru Bjarni og
Björn ekki neeitt hversdagslegir
eða þá Skúli! . Sækonungar og
kappar fornsagnanna máttu
vara sig.
Og svo voru það konurnar,
Ennþá voru þær tilkomumeiri
heldur en jafnvel karlmenn-
irnir. Ein hét Guðrún. Hún
hafði svo fallegt hár, að það
ljómaði af því þegar hún gekk
um göturnar. Svo voru þar
systur, margar systur, hver
annari fallegri og svo töfrandi,
að það var í rauninni óskiljan-
legt. Og móðursystir þeirra var
hún Theódóra. Það var konan
hans Skúla. Þessi Theódóra var
ekki lík neinum af hinum kon-
unum,h ún stóð ein út af fyrir
sig.
Maðurinn hennar hafði verið
sýslumaður eins og hann faðir
hans, sýslumaðurinn sálugi á
Leirá. Þá bjuggu þau fyrir
vestan og gáfu út blað, sem var
á móti Dönum og landshöfð-
ingjanum. og einu sinni komu
margir menn heim í húsið
þeirra og spurðu eftir mannin-
um hennar og fólkið hélt að
þeir ætluðu að gera honum
eitthvað illt. Þá bljóp hún í
dyrnar og sagði þeim að þeir
fengju ekki að koma inn, og að
þeir skyldu aldrei ná í mann-
inn sinn til þess að gera honum
illt. Þeir skyldu bara snauta í
burtu. Og þeir náðu heldur
aldrei í manninn hennar og
gátu ekki gert honum neitt illt
af því að hún var svona dugleeg.
En svo fluttu þau að Beessa-
stöðum, mér var ekki um það
nafn, en voldugir hlutu þeir að
vera, sem bjuggu á Beessastöð-
um.
En nýlega höfðu þau flutt til
Reykjavíkur og byggt þar stórt
og fallegt hús við tjörn. Þau
áttu mörg, mörg börn og öll
þessi börn voru að læra, stúlk-
urnar alveg eins og piltarnir.
Samt voru þau ekki alltaf að
læra, þau sungu stundum og
léku á hljóðfæri, kváðust á og
sögðu sögur, því að þetta var
skemmtilegasta húsið í Reykja-
vík. Stundum voru þar líka
ortar vísur, en vísurnar hennar
Theódóru voru beztar. I þessu
húsi voru líka fleiri börn en
þau seem Theódóra átti. Öll
börnin, sem léku sér við þau og
voru með þeim, máttu koma
þangað og fá mat þegar þau
voru svöng og Theódóa var góð
við þau öll. — Og allir hlýddu
henni. Og hún var engum lík.
II.
Þessar sýnir, séðar í hilling-
um æskunnar, rifjuðust upp,
þegar eg heyrði að frú Theó-
dóra Thoroddsen væri áttræð í
dag. Myndin af henni, með
kjarkinn, þrekið og fögnuðinn
yfir lífinu, eins og eg sá hana
sem nokkurs konar þjóðsagna-
veru, hefir fylgt mér síðan. Það
vantar margt í þá mynd, en
svona mun hún hafa ljómað
fyrir augum og í hugum
margra jafnaldra minna.
Frú Theódóra Thoroddseen er
fædd að Kvennabrekku 1. júlí,
1863. Dóttir sr. Guðmundar
Einarssonar og Katrínar Ólafs-
dóttur Sívertsen. Var þannig
allmikill skyldleiki með henni
og Skúla manni hennar. Það
væri ánægjulegt verk fyrir
hæfan mann að kynna sér ættir
frú Theódóru, ekki aðeins með
nafnaromsum og ártalsþulum,
heldur til þess að gera sér grein
fyrir hinum óvenjulega sterku
hneigðum til allra lista, er þar
koma fram, ásamt sérstökum
mannkostum og óvenjulegu lík-
amsatgjörvi. Matthías Jochums-
son, Guðmundur Thorsteinsson,
Herdís og Ólína eru nöfn. sem
allir þekkja. Hinir eru þó miklu
fleiri, sem áttu hæfileika, þó
þeir hlytu ekki frægðina. Grun-
ur minn er sá, að í ætt frú
Theódóru komi fram hæfileikar
til flestra þeeirra lista, sem ís-
lendingar á annað borð hafa
iðkað. En ekki meira um það
her.
Frú Theódóra var kornung
sett til mennta, auk þess sem
hún nam í föðurgarði, var hún
hér í Kvennaskólanum, *en það
var þá hin fullkomnasta mennta-
un, sem konur áttu völ á hér á
landi.
“Ung var ek Njáli gefin”
Árið 1884 giftist hún Skúla
Thoroddsen sýslumanni og
fluttist með honum til Isafjarð-
ar. Þar reisti Skúli prentsmiðju
og hóf að gefa út blað. Það
barðist fyrir frelsi landsmanna
út á við og frelsi og réttindum
smælingjanna í þeirra eigin
landi. Að Bessastöðum fluttu
þau um s.l. aldamót og héldu
þar áfram blaða- og bókaútgáfu
og baráttu sinni er óhætt að
segja. Til Reykjavíkur fiuttu
þau svo 1908 og þar dó Skúli
Thoroddsen 1916.
Þau eignuðust 13 börn, 1 dó
í æsku og tveim sonum hefir
hún séð á bak eftir að hún varð
ekkja. Skúli yngri andaðist 1917
og Jón nokkrum árum síðar.
Báðir voru þeir óvenjulega vel
gefnir og verða ógleymanlegir
öllum, sem noklkuð þekktu þá.
Barnabörn á Theódóra 29 og
barnabarnabörn 8, svo engin
hætta er á að ætt hennar deyi
út í bráð. Eftir að frú Theódóra
varð ekkja, hefir hún unnið
margvísleg störf, vann lengi í
skrifstofu alþingis og við próf-
arkalestur, við fornminjasafn-
ið og að margvíslegum ritstörf-
um. Þá má ekki gleyma prjóna-
skapnum og allri handavinn-
unni, enda er hún eins og fleiri
ættmenn hennar liðtæk til
flestra verka,
Þetta eru í fáum orðum
nokkrir drættir úr umgerðinni
um líf frú Theódóru.
III.
Ef það væri móðins að láta
íslenzkar konur njóta sannmæl-
is, yrðu menn að kannast við
að margar ágætar eiginkonur
og mæður hafa verið í þeirra
hópi. En það eru fáar einar,
sem voru þannig settar að augu
næstum allra landsmanna
beindust að baráttu þeirra fvr-
ir og með manni og börnum.
En frú Theódóra stóð jafnan
þar, sem kastljós mikilla at-
burða léku um, hana sáu allir.
Sáu baráttuáhugan, geigleys-
ið, stórmennskuna, sem lýsti sér
í öllum hlutum.
Því fékk barátta hennar al-
mennt gildi. Hún hækkaði þann
mælikvarða, sem íslenzkar kon-
ur voru mældar eftir. Það var
ekkert undarlegt þó Skúli Thor-
oddsen væri eldheitur og ó-
þreytandi málsvari kvenrétt-
inda. Hann þurfti ekki að leita
að rökunum, þau stóðu þarna
ljóslifandi fyrir framan hann.
Það er ekki nóg að vilja berj-
ast, hvort sem er fyrir ástvini
sína eða fyrir rétti smæíingj-
ans og þeirra kúguðu. Það verða
að vera tæki til þess, — hæfi-
leikar.
Það þekkja flestir, sem læsir
eru, hæfileika frú Theeódóru til
ritstarfa, og stíl hennar, sér-
kennilegan, hnitmiðaðan, léttan
og þó máttugan.
(Framh. á bls. 7)
Business and Professional Cards
MEÐÖL
sjúkdómum
. SkrifiS
NIKKEL’S
SCIENTIFIC LABORATORY
CLARKLEIGH, MAN.
Drummondville CottonCo.
LTO.
55 Arthur St., Winnipeg
Phone 21020
Manufacturers of
BLUENOSE Fish Nets
and Sein Twines
H. L. HANNESSON,
Branch Mgr.
Blóm stundvíslega afgreidd
THE R0SERY ltd.
StofnaS 1905
427 Portage Ave.
Winnipeg.
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
S. M. Backman, Sec. Treas.
Keystone Fisheries
Limited
325 Main St.
Wholesale Distributors of
FRE8H AND FROZEN FISH
H. A. BERGMAN, K.C.
islenzkur lögfrceOingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 1651
Phones 95 052 og 39 043
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
Islenzkur lyfsali
F61k getur pantað meSul
annað með pósti.
Fljót afgreiSsla.
og
Dr. P. H. T. Thorlakson
Phone 22 866
•
WINNTPEG CHNIC
Vaughan & St. Mary’s
•
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPG.
•
Fasteignasalar. Leigja hös. Út-
vega peningalán og eldsábyrgö.
bifreiBaábyrgC, o. s. frv.
Phone 26 821
DR. B. J. BRANDSON
308 Medical Arts Bldg
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office tfmar 8-4.30
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
Legsieinar
sem skara framúr
Úrvals blágrýU
og Manitoba marmari
Skrifiö eftir verOskrd
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCE ST.
Winnipeg, Man.
DR. A. BLONDAL
Physician & Burgeon
602 MEDICAL, ARTS BLDG.
Sfmi 22 296
Heimili: 108 Chataway
Slmi 61 023
MANITOBA FISHERIES
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stj.
Verzla i heildsölu með nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA ST.
Skrifstofusími 25 355
Heimasími 55 463
1flei/ers
Stæ&siJMi.

ÓHONE
96 647
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J.'H. Page, Managing Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish.
311 Chambers St.
Office Phone 86 651.
Res Phone 73 917.
Office Phone Res. Phone
87 298 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
ANDREWS. ANDREWS
THORVALDSON AND
EGGERTSON
Lögfrœöingar
209 Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Síml 98 291
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone' 202 398
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST., WINNIPEG
• ’
Pœgilegur og rólegur bústaöur
i miöbiki borgarlnnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir
Ágætar máltíðir 40c—60c
Free Parking for Ouests
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 26 545 WINNIPEO
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talslmi 86 607
HeimiUs talsími 501 562
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur 1 eyrna, augna, nef
og hálssjúkdðmum
416 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham tc Kennedy
Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 5
Skrifstofusimi 22 261
Heimllisslmi 401 991
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Bannlng)
Talsími 30 877
Viðtalstlmi 3—6 e. h.