Lögberg - 06.09.1945, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. SEPTEMBER, 1945
5
UVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Skólinn er byrjaður
Sumarfríinu er lokið; barna-
skólarnir eru byrjaðir; börnin
sólbrún og hraustleg eftir mikla
útiveru og frjálsræði í sumar-
blíðunni eru nú farin í skólann;
meiri kyrð ríkir nú á heimilinu
heldur en í tvo undanfarna máh-
uði. Mæðurnar hafa átt annríkt
undanfarna daga að undirbúa
börnin. Þær hafa verið að þvo
bæta, sauma og laga fötin þeirra,
svo þau líti sem bezt og þokka-
legast út þegar þau byrja starfs-
ár sitt á ný. Og loks horfa þær
nú á eftir þeim, þar sem þau
hlaupa áleiðis til skólans, þvegin
og strokin með nýju bækurnar
sínar.
Jón litli er að byrja að ganga
á skólann því nú er hann orðinn
sex ára. Hann hefir talað um
fátt annað, síðustu vikurnar en
skólagöngu sína. Fyrsti dagurinn
í skólanum er merkisdagur í
ævi hans. Móðir hans og kenn-
ari munu sjá um það í samein-
ingu, að þessi dagur verði hon-
um svo gleðiríkur og æfintýra-
legur að hann minnist hans með
ánægju alla sína ævi. Móðir hans
og kennari eru þær tvær konur,
sem mest áhrif hafa á hann á
þessu stigi ævinnar, það er því
mikilvægt að samvinna takist
með þeim, sem byggð er á sam-
úð og trausti. Ef slík samvinna
tekst, mun skólaferill Jóns verða
blessunar og gleðiríkur.
Foreldrar ættu að kynnast nýja
kennaranum við fyrsta tækifæri.
Sumstaðar stofna foreldrar og
kennarar félag með sér í því
markmiði að styrkja samvinnu
milli foreldra og kennara og
vinna að heill skólans. Margir
foreldrar hafa það til siðs að
bjóða kennaranum á skemtun
með sér eða heim til sín. Ef að
kennarinn finnur að foreldrarn-
ir bera traust til hans og sýna
honum vináttuhug, mun starf
hans verða ánægjulegra og bera
meiri árangur.
Kennarinn verður að þekkja
og skilja börnin, sem bezt til að
kenslan komi að sem mestum
notum; foreldrar ættu því að
gefa kennaranum upplýsingar
viðvíkjandi börnum sínum. Börn
in læra bezt hjá þeim kennara,
sem þeim þykir vænt um og
þau bera virðingu fyrir. For-
eldrar ættu því á allan hátt að
reyna að vekja og styrkja hjá
börnunum þær tilfinningar
gagnvart kennaranum. Þeir for-
eldrar, sem sýna kennaranum
óvild eða óvirðingu í orði eða
verki, gera börnunum hið mesta
ógagn.
Börnunum mun ganga miklu
betur við nám sitt ef foreldrarn-
ir sýna áhuga fyrir því. Þegar
Jón litli kemur heim með les-
bókina sína og er búinn að læra
að lesa fáein orð, ætti faðir hans
ekki að eiga svo annríkt að hann
geti ekki tekið hann á kné sér og
hlustað á hann lesa og fagnað
með honum yfir því hve hon-
um gengur námið vel.
Ef samvinnan milli kennarans,
barnanna og foreldranna er bygð
á skilningi, samúð og kærleika
mun skólastarfið bera mikinn og
góðan árangur.
ÞEGAR MÁLA Á.
Lítil herbergi virðast vera
stærri þegar listar allir eru mál-
aðir samlitir veggjunum.
Einlitar gólfábreiður, sem ná
yfir mest af gólfinu, gera líka
sitt til þess að stofur sýnist
stærri.
The Manitoba Health
Plan
Eftir Andreu Johnson
II.
í apríl í vor innleiddi fylkis-
þingið í Manitoba heilbrigðisráð-
stöfun, sem stendur öllum til
boða er vilja notfæra sér hana.
Hon. Ivan Schultz viðhafði orð,
sem sögð voru af Juvenal í Róm
fyrir 1800 árum: “Life is not to
be alive but to be well”, og er
hugmyndin sú að byggja svo
upp heilsutæki til sveita að þetta
verði hægt.
Hon. Stuart Garson lauk ræðu
sinni um þetta mál með þessum
orðum: “Við erum ekki að
þrengja þessum ákvörðunum
upp á fólkið; hvort það aðhyll-
ist þær eða ekki er undir því
sjálfu komið; þetta mál nær ekki
tilgangi sínum nema því aðeins
að fólkið sjálft taki höndujm
saman og vinni í alvöru að fram-
kvæmd þess; vafalaust taka ráð-
stafanir þessar einhverjum breyt
ingum og tökum við þakksam-
lega á móti öllum umbótatillög-
um í þá átt.”
Vil eg nú leitast við að út-
skýra helztu atriðin í þessu máli.
Mest áherzla verður lögð á það
að fyrirbyggja sjúkdóma og
varna útbreiðslu þeirra. Er hug-
myndin sú að stofna “Health
Units” um alt fylkið; sérhver
slík deild skal hafa að yfirstjórn-
anda, viðurkendan læknir, ásamt
hjúkrunarkonum, hreinlætis um-
sjónarmanni, (sanitary inspec-
tor) og skrifstofu fólki.
Starfi yfirlæknisins verður ráð
stafað á þessa leið:
1. Hann hefir yfirumsjón með
heilbrigðisráðstöfunum, sem
varða hans umdæmi (Unit),
venjulega eru fjórar sveitir í
einu umdæmi.
2. Hann annast ifm innspraut-
ingar varparmeðala gegn barna-
veiki, taugaveiki, kíghósta, skar-
latssýki, bóluveiki o. s. frv.
3. Hann sér um varnar ráðstaf-
anir gegn kynsjúkdómum og tær
ingu og annast um “Clinics” fyr-
ir þessa sjúkdóma.
4. Hann skipuleggur fræðslu-
starfsemi varðandi aðhlynningu
mæðra og ungbarna.
5. Hann tekur öll börn í um-
dæmi sínu til læknisskoðunar á
ákveðnum tíma.
6. Hann veitir öllum læknum
í sínu umdæmi upplýsingar varð
andi vörn gegn útbreiðslu sótt-
næmra sjúkdóma.
7. Hann skipuleggur hreinlætis
ráðstafanir (sanitation) í um-
dæmi sínu.
8. Hann gjörir sitt “Health
Unit” að miðstöð varðandi heilsu
farslega fræðslu og meðferð
hinna mismunandi sjúkdóma.
Hjúkrunarkonurnar aðstoða
við alla “clinics” og eiga að heim-
sækja alla barnaskóla í hlutað-
eigandi umdæmi, en aðal hlut-
verk þeirra er þó það að heim-
sækja heimilin og veita fræðslu
um meðferð farsjúkdóma og
brýna fyrir foreldrum hve lífs-
nauðsynlegt það sé að fara í einu
og öllu eftir fyrirmælum lækn-
isins, og gera það tafarlaust;
þær e(iga einhig að leiðbeina
mæðrum er þær ganga með
börn og eins eftir að þau fæð-
ast. Ættu allar mæður að færa
sér þessa hollu aðstoð’ að fullu
í nyt.
Hreinlætis umsjónarmaðurinn
(Sanitary Inspector) veitir skól-
unum og heimilunum upplýsing-
ar og leiðbeiningar viðvíkjandi
hreinlætisreglum og sér um það
að þeim sé framfylgt að fyrir-
skipun læknis. Þetta starf er
erfitt, en afar nauðsynlegt. Þótt
börnin séu vanin á það að fylgja
hreinlæisreglum á heimilum sín-
um, þá skortir oft öll nauðsyn-
leg tæki í skólunum til þess að
þau geti viðhaft sömu hreinlætis
reglur þar.
Þessar heilbrigðisráðstafanir
virðast e. t. v. mjög umfangs-
miklar og erfiðar en öllu starfs-
fólkinu er veitt sérstök fræðsla
og mest öll starfsemi þess beinist
að því að fyrirbyggja sjúkdóma
og varna útbreiðslu þeirra. Það
tekur alls ekki að sér að sinna
verki læknanna, sem eru starf-
andi í byggðunum og sveitun-
um.
Áætlað er að kostnaðurinn í
sambandi við þessar ráðstafanir
verði sem svarar $1.00 á mann
fyrir árið; 2/3 af þessu eða 67
prosent verður borgað af fylkis-
stjórninni en 1/3 eða 33 prosent
af sveitinni. Þar sem hreinlætis-
deildir störfuðu áður, borgaði
sveitin helming kostnaðarins,
með þessu riýja fyrirkomulagi
losast sveitin við að gjalda
District nurse, Health Inspector,
Immunigator o. s. frv.
Eg vohast til að mér hafi tekist
að gefa nokkra hugmynd um
þetta mikilvæga starf, sem er
svo n,auðsynlegt ef býggja á
heilbrigða og hrausta þjóð. Það
er sorglegt að vita til þess að
það þurfi all&herjar stríð til þess
að vekja verulega athygli manna
á því hve heilsufari þjóðarinnar
er ábótavant, þegar drengirnir
okkar, á bezta aldri, voru kall-
aðir í herinn, kom það í ljós að
43 af hverju hundraði voru ekki
nógu hraustir til að gegna her-
þjónustu. Þetta varð til þess að
farið var að gefa heilsufari
canadisku þjóðarinnar meiri
gaum en áður.
Við höfum varið ógrynni fjár
til stríðsþarfa og þeirrar hörmu-
legu eyðileggingar, sem því var
óhjákvæmilega samfara. Við ætt
um því ekki að horfa í það fé,
sem varið er til uppbyggingar,
og hvernig getum við varið því
betur en að byggja upp þjóðina,
heilbrigða á sál og líkama.
Frh.
Dagbók Ciano greifa
Eitt hið umræddasta rit í
heiminum nú, er dagbók Ciano
greifa, tengdasonar Mussolini og
utanríkisráðherra ítalíu um langt
skeið. Ciano var, sem kunnugt
er, dæmdur til dauða af fasistisk-
um herrétti í Verona á ítalíu
árið 1944 og skotinn. Var honum
gefið að sök að hafa risið gegn
tengdaföður sínum, Mussolini.
Dagbókinni, sem nær frá 1939
og fram að __ síðustu æfidag
Ciano, gat hann smyglað út úr
fangelsinu daginn áður en hann
var skotinn, og komst hún í
hendur konu hans, Eddu, dótt-
ur Mussolini, sem nú er í Sviss
ásamt börnum þeirra hjóna
þrem. — Var dagbókin síðan
send til Bandaríkjanna og gef-
in þar út og hlaut metsölu. —
Hafa ýms blöð hér í álfu birt
útdrætti úr henni. Þannig Daily
Telegraph hér í Bretlandi og
Aftonbladet í Svíþjóð.
Síðustu setningarnar, sem
Ciano ritaði í dagbókina, fáum
klst. áður en hann var skotinn,
eru á þessa leið:
“Eg tek hinum hryggilegu
örlögum mínum með ró. Mér
finnst nokkur huggun í þeirri
staðreynd, að það er hægt að
álíta mig hermann, sem féll
í baráttu fyrir þeim hugsjónum,
sem honum voru kærar, og sem
hann trúði á. Meðferðin á mér
þessa mánuði, sem eg hefi ver-
ið fangi hér, er skammarleg.
Mér er ekki leyft að hafa sam-
band við neinn, sem eg þekki.
Allt samband mitt við ást-
vini mína hefir verið bannað.
Samt finn eg, að allir þeir, sem
hafa unnað mér, og sem unna
mér, eru mér nærri í þessum
dimma fangaklefa í Verona, þar
sem eg er nú, síðustu æfidaga
mína. Það geta hvorki múrvegg-
ir né menn hindrað.
Það er hryllilegt að hugsa
til þegs, að eg skuli aldrei fram-
ar fá að líta í augu barnanna
minna þriggja, né móður
þeirra, sem staðið hefir trygg-
lynd við hlið mér í öllum þreng-
ingum. En eg verð að beygja
mig fyrir vilja hins hæsta. Mik-
il ró er að færast vfir hug minn.
Eg er að undirbúa mig til þess
að ganga fram fyrir hinn efsta
dóm.”
Þetta voru síðustu orð Ciano
greifa.
Lömunarveikistilfelli
•
Það er nú ljóst orðið, að löm-
unarveikin, sem vart hefir orðið
hér í bænum og nágrenni, geng-
ur sem farsótt og vita læknar
þegar um 15—20 sjúkdómstil-
felli. Veikin legst yfirleitt vægt
á þá, sem taka hana, en þó hefir
einn sjúklingur, kona, dáið úr
veikinni. Einu varnirnar, sem
við verður komið er að einangra
sjúklinga og fólki er ráðlagt að
veikja ekki mótstöðuafl líkam-
ans á meðan farsóttin gengur
yfir.
Það virðist ekki vitað með
vissu hvar veikin hefir komið
upp fyrst hér á landi, en fyrir
um hálfum mánuði varð vart
sjúkdómstilfella svo að segja
á sama tíma hér í Reykjavík
og á Selfossi. Ennfremur er vit-
að um eitt tilfelli af veikinni í
Hafnarfirði í júnímánuði s. 1.
Veiki þessi, sem nefnd hefir
verið ýmist mænuveiki eða
lömunarveiki á íslenzku, er
sama og Infahtile Paralysis
(Poliomycelitis), sem t. d.
Roosevelt forseti sýktist af og
varð hann máttlaus í nokkrum
hluta líkamans upp úr þeim
sjúkdómi. Læknar þekkja sýk-
ilinn, sem orsakar veikina, en
ekki hefir fundist lyf við veik-
inni. Þeir, sem einu sinni fá
veikina, verða ónæmir fyrir
henni.
Þegar veikin legst vægt á
menn, getur svo farið, að þeir
verði henar alls ekki varir,
en geta samt verið smitberar.
Aðrir sjúklingar fá eymsl í háls,
Canada og Bandaríkja menn af
íslenzkum átofni, er fórnuðu lífi
| í heimsátyrjöldinni frá 1939 |
...........
Fórnar lífi í þágu lands
og lýðs
Pte. Oscar Goodman
Einn þeirra ungu manna af ís-
lenzkum stofni, er lífi fórnuðu í
nýafstaðinni heimsstyrjöld, var
Pte. Oscar Goodman, sonur
þeirra Kristins Guðmundssonar
Goodman og Margrétar Þorgeirs-
dóttur konu hans, er fluttust
hingað til lands frá íslandi í júlí-
mánuði 1925, og fyrst bjuggu í
Selkirk en nú í Winnipeg.
Pte. Goodman innritaðist í her-
inn 20. júlí 1941 og- fór með hin-
um frægu Grenadiers til Hong
Kong þann 25. dag októbermán-
aðar það sama ár. í janúarbyrjun
1943 barst foreldrum þessa unga
manns símskeyti þess efnis, að
hann væri týndur, og að ekkert
hefði til hans spurst; en þann
26. júlí í sumar, fengu þau fregn
um það, að sonur þeirra hefði
látið líf sitt í orustu eitthvað
um þann 21. desember 1941.
Hinn fallni hermaður var fædd
ur á íslandi 26. ágúst árið 1919,
en fluttist ásamt foreldrum sín-
um og systkinum til Canada á
áminstum tíma.
Pte. Goodman hlaut barna-
skólafræðslu sína í Selkirk, en
var nýlega kominn til Winnipeg
ásamt foreldrum sínum, er hann
var kvaddur til herþjónustu;
hann var í hvívetna vinsæll og
ábyggilegur maður; auk foreldra
sinna lætur Pte. Goodman eftir
sig þrjá bræður og fjórar syst-
ur.
Blessuð sé minning þessa burt-
sofnaða unga manns.
höfuðverk og jafnvel uppköst.
Læknar ráðleggja fólki að
fara vel með sig þar sem far-
sótt þessi geisar. Ofreyna' ekki
líkamann t. d. með vökum, of-
reynslu, vosbúð eða öðru, sem
veikir mótstöðuafl líkamans yfir-
leitt.
Mbl. 4. ágúst.
Sýndu mér bækurnar, sem þú
þú lest, og eg skal segja þér hver
þú ert.
Þegar Jón var átta ára gam-
all, var hann alveg vitlaus í
dáta og María sá ekki sólina
fyrir máluðum dúkkum. Nú eru
þau orðin átján ára og nú er
María orðin alveg vitlaus í
dáta, en Jón sér ekki sólina fyr-
ir máluðum dúkkum.
•
Hún: — Mamma hans vildi
ekki að eg giftist honum af því
að hún segir að eg sé leik-
kona.
— Hún er þó að minsta kosti
vingjarnlegri en leikhúsgagn-
rýnendurnir.
•
Hin fræga kvikmyndaleik-
kona Veronica Lake er nýbúin
að skifta um hárgreiðslu. Ástæð-
an er sögð sú, að hún fór út
með sjóliða og þurfti að sjá með
báðum augum.
•
Móðirin: — Að sjá til þín,
stelpa, kyssirðu ekki mann,
sem þú sérð í fyrsta skifti.
Aldrei hefurðu séð mig gera
það, eða hvað?
Dóttirin: — Nei, en eg er viss
um, að hún amma hefir séð
það.
Nú er tími til að byrja verzlun
gegnum
HAUST og VETRAR
194(5
EATON
VERÐSKRÁ
Nfl standa til boða allar tegundir
nýtízku fatnaður, húsgögn, og alt,
sem þarf til skðla og líkamsæfinga.
Hin nýja EATON 1945 Haust og
vetrar verðskrá, er yðar “Store-at-
Home”. Skrifið EATON i dag eftir
eintaki yðar, ef þér hafið ekki fengið
það.
^T. EATON Cí—
WfNNIPEG CANADA
EATON’S
Borgið LÖGBERG
FIRÐSIMAGJÖLD
ERU LÆGRI FRÁ
6 E.H. TIL 4.30 F.H.
Þegar eldur kemur upp, veikindi ber að hönd-
um, eða vélar yðar bila, kemur síminn skjótt
til hjálpar.
Vegna manneklu og þurðar á símaþræði,
verða nýjar símalagnir í mörgum tilfellum
að bíða enn um hríð. En þar sem einungis er
um “Drop Wire” að ræða inn í hús, er unt að
setja inn ný símtœki samkvæmt stjórnar
reglugerðum.
Verndið heimilið og fjölskylduna með síma!

J