Lögberg - 15.11.1945, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. NÓVEMBER, 1945
JACKUELINE
eftir
MADAME THERISE BENTZON
Hvernig gat hún ímyndað sér það? Hamingj-
an góð! — Það var vegna einhvers, sem í fyrstu
hafði ofurlítið sært hana, einhver strangur al-
vörublær, sem allt í einu hafði fjarlægt hann
frá henni. Skömmu áður hafði hún lesið enska
skáldsögu. Það var fremur ómerkileg saga, með
mörgum leiðinlegum frásögnum, en sagan sagði
frá hvernig göfugt hjarta, gat ekki vegna mikil-
værgrar ástæðu, tekið útrétta hendi göfugrar
stúlku, en bægði henni frá sér með köldu við-
móti, þrátt fyrir að hann tók það mjög nærri
sér, og fór burtu eins fljótt og hann mögulega
gat.
Þessi saga, þó að öðru leyti lítils virði, varp-
aði ljósi á það, sem þangað til var Jackueline
óskiljanlegt. Hann var umfram allt heiðarlegur
maður. Hann hefir'vitað að nærvera sín var
henni til sársauka. Hann hefur kannske séð
er hún tók hálfreyktan vindling, sem hann
skildi eftir á borðinu, til að geyma; ásamt öðru
til minja — gömlum hanska sem hann hafði
týnt, bindi af fjólum sem hann hafði safnað
úti í sveitinni og gefið henni. Já, þegar hún
fór að hugsa um hálfreykta vindilinn, datt
henni í hug að hann hefði séð er hún tók hann,
og þóttitþað bæði heimskulegt og barnalegt.
Eða hann hefur álitið að það væri rangt gagn-
vart foreldrum hennar, sem ávalt höfðu verið
honum góð, að gefa henni undir fótinn, sem
svo yrði ekkert úr — ekkert í bili. En þegar
hún yrði nógu gömul til að biðja hennar, mundi
hann þá þora það? Væri þá ekki eins líklegt
að hann áliti sig of gamlan? Hún yrði á ein-
hvern hátt að gefa honum undir fótinn, láta
hann vita að hún væri ekki neinn krakki —
væri orðin nógu gömul til að giftast. Hvað þetta
var allt erfitt! Þeim mun erfiðara af því hún
var fjarska hrædd við hann.
Það er ekki að undra, að Fraulein Schult,
eftir að heyra þessa romsu dag eftir dag, á-
samt <öllum þeim vonum og voníeysi sem rugl-
aðist saman í huga hennar, yrði meira en lítið
hissa, er Jackueline kom til hennar, uppljóm-
uð af fögnuði, til að biðja hana að koma með
sér til Rue de Prony, og komast að því, að
hetjan í hennar dularfullu ástarsögu, var eng-
inn annar en Herbert Marien.
Undir eins og hún varð þessa vör fann hún
að hún yrði í vanda stödd, en hún fann að það
var engin leið út úr því, án þess að gera of
mikið úr þessum saklausa barnaskap, óráðinna
bernskudraumóra; hún ályktaði því, að minn-
ast ekkert á það; en hafa stöðugar gætur á
öllu. M. de Nailles hafði gefið henni aðra fyrir-
skipun, sem var, að hún fylgdi Jackueline með-
an hún sæti fyrir hjá málaranum.
Það var engin undankomuvegur fyrir hana,
hún varð að gera eins og henni var sagt.
“Og umfram allt að segja mömmu ekki eitt
einasta orð um þetta, hvers sem hún spyr þig,”
sagði Jackueline.
Og faðir hennar bætti við hlæjandi: “Ekki
eitt einasta orð.”
Fraulein Schult fanst hún skilja hvers var
krafist af sér. Hún var auðvitað viljug að gera
þetta, en umfram allt vegna þess að þessar
setur lengdu vinnutíma hennar, sem henni var
borgað fyrir, því hún hafði hugann stöðugt á
því, að þéim mun meir sem hún gæti unnið
fyrir, þeim mun fyr gæti hún farið heim til sín
og giftst lyfsalanum sínum.
Þegar Jackueline ásamt svissnesku kennslu-
konunni sinni, kom með miklu fasi inn í málara-
stofu Mariens, hafði hún hjartslátt, eins og vit-
und hennar segði henni að hún væri að gera
eitthvað rangt. Hún hafði gert sér svo margar
ímyndanir um hvað það væri að sitja fyrir hjá
málara, og hún hafði heyrt af samtali svo mikið
um það, svo hún var Búin að búa sér til hinar
fáránlegustu ímyndanir um það.
Henni fanst hún verða fyrir hinum mestu
vonbrigðum er hún í fyrsta sþin, leit yfir mál-
arastofuna. Hún hafði búist við að sjá heilt
safn af bric-á-bras, samkvæmt þvi sem hún
hafði heyrt sagt. Málarastofa Mariens var gríðar
stór salur með mörgum gluggum. Myndir og
teikningar héngu á veggjunum, og í bungum
í öllum hornunum, og dreifðar um borð og stóla,
sem bar vitni um mikið starf og afköst lista-
mannsins, sem unni svo mjög list sinni að hann
var aldrei ánægður með það sem hann gerði.
Það sem öðru fremur vakti eftirtekt, voru
gyps myndastyttur, sem gerðar höfðu verið
eftir fornum bronsmyndum, sem stóðu til og
frá meðfram veggjunum, það var aðallega það
eina sem prýddi þennan stóra sal; ekkert af
smáskrauti sem sumir listamenn hafa í kringum
sig og eyða tímanum til að horfa á og dást að,
fremur en vinna.
Grind sem fest var á hreint léreft, stóð á
miðju gólfinu, þar sem Jackueline átti að sitja
fyrir.
“Ef þér þóknast, er best _að við eyðum engum
tíma,” sagði Marion, heldur óþýðlega, er hann
sá Jackueline vera að, skima út í hvert horn í
stofunni, og var að draga til hliðar blæju sem
hann hafði lagt yfir málverk sem hann var að
gera af andláti Savonarola. Það var ekki minst
valdandi óvilja hans að mála mynd af Jackue-
line, að þurfa að hætta vil þetta mikla verk, til
að þóknast henni.
“Eg skal vera tilbúinn eftir tíu mínútur,”
sagði Jackueline, og tók af sér hattinn.
“Því geturðu ekki staðið fyrir eins og þú ert?
Treyjan, sem þú ert í fer þér vel. Við skulum
byrja strax.
, “Nei! Hverslags flaustur er þetta!” sagði hún
og hljóp að byrginu, sem stóð hálf opið. “Þú
skalt sjá hversu mikið betur eg lít út, eftir fá-
ein augnablik.”
“Eg tek ekki til greina hvernig þú snyrtir
þig. Eg lofa alls ekki að fara eftir því.”
Hann skildi við hana hjá Miss Fraulein, og
sagði: “Kallaðu til mín þegar þú ert tilbúin, eg
verð í næstu stofu.”
Það leið stundarfjórðungur, eða meir, og
ekkert merki hafði verið gefið. Marien var orð-
inn óþolinmóður að bíða, og barði á hurðina.
“Ertu nærri búin að snyrta þig til?” spurði
hann í ísköldum málróm.
“Rétt búin,” var svarað í lágum og óstyrk-
um róm.
Hann fór inn, og til mikillar undrunar fyrir
Frauleine Schult, sem nú var búin að hjálpa
Jackueline við snyrtinguna, sá hvar hann stóð
— eins og steingjörfingur, eins og maður, sem
hefði orðið fyrir göldrum. Hvað hefir orðið af
Jackueline? spurði hann. Hvað á hún skylt við
þessa undra veru? Hefur hún verið snert með
einhverjum álfasprota? Eða þurfti ekki annað
til að gera þessa ummyndun, en reglulegan
kvennbúning, sem samsvaraði líkams byggingu
hennar, í staðinn fyrir stutt pils og stutta treyju
víða um mittið, eins og drengja treyja, sem
hefur gert þessa litlu stúlku eins og hún til-
heyrði hvorugu kyninu, óþekkjanleg vera, dæmd
til þess að vera æfinlega sem krakki? Hvað hún
sýndist nú há og grönn, og tignarleg í þessum
síða búningi, _ mittið eins sívalt og mjúkt og
pílviðargrein; hvaða aðdáanleg líkamsfegurð,
hennar óviðjafnanlegu handleggir, herðar og
háls, sem hún var hálf feimin að láta sjást.
Hún var að vísu ekki holdug, en byggingarlag
hennar var henni meðskapað, og -hafði ekki
verið aflagað með óeðlilegum reyringum, né
þröngum búningum, hún var hörundsdökk, en
hörundið mjúkt og skínandi, eins og litur á
fornu líkneski sem sólargeislarnir höfðu kastað
á ofurlítið gulleitum blæ. Þessi Parísar stúlka
hrein eftirmynd af Tanagra. Hennar gríska
höfuðlag var þeim mun meir óberandi, þar
sem hún hafði ekki annað á höfðinu en hár-
fléttuna sem hún hafði sett upp í sveig á höfð-
inu, til þess að hálsinn fyrir neðan hársræturn-
ar sæist betur, sem var kannske fegurst alls, á
hennar fagra líkama.
“Jæja! — hvernig lxst þér nú á mig?” sagði
hún við Marien, með nákvæmri aðgæzlu á því
hver áhrif hún hefði á hann — aðgæzlu eins
og hún væri fullþroska kona.
“Jæja! Eg get varla áttað mig á því enn!
Því hefir þú glysbúið þið svona?” spurði hann
með tilgerðar brosi, eins og hann væri að reyna
að ná valdi yfir því sem hann vildi segja.
“Þér líkar þá ekki hvernig eg lít út?” muldr-
aði hún í hálfum hljóðum. Það komu tár í augun
og varirnar skulfu.
“Eg sé ekki Jackueline.”
“Nei — eg vona ekki — en eg er nú betri
en Jackueline, er eg ekki?”
“Eg þekki Jackueline. Þessi nýja Jackueline
gerir mig forviða. Gefðu mér tíma til að kynn-
ast henni. En eg vil spyrja þig einu sinni ennþá.
Hvað kom þér til að dulbúa þig svona?”
“Eg er ekki dulbúin. Eg er dulbúin þegar eg
er neydd til að vera í þeim búning sem sam-
svarar mér ekki,” svaraði Jackueline, og benti
á gráu treyjuna og fellinga pilsið, sem var hengt
upp á hattasnaga. “Ó, eg veit af hverju mamma
lætur mig vera í þeim búningi — hún er hrædd
um að eg verði ofmikið fyrir kjóla, áður en eg
hefi lokið skólanámi mínu, og að það leiði huga
minn frá erfiðum viðfangsefnum. Hún gerir
það af því hún heldur að það sé mér fyrir
bestu, en eg mundi ekki missa mikinn tíma við
það að setja hárið mitt upp, eins og það er núna,
og hvað væri illt í því þó pilsið mitt væri lengt
tvo eða þrjá þumlunga? Myndin sýnir henni að
eg lít betur út við þessa búningsbreytingu, og
kemur henni kannske til að lofa mér að fara
til Bal Blanc, þar sem Madame d’Etaples ætlar
að hafa afmælisveizlu fyrir Yvonne. Mamma
neitaði mér um það, sagði eg væri ekki nægu
þroskuð til að vera í niðurskornum kjól, en þú
sérð að hún hafði þar rangt fyrir sér.”
“Já, í méira lagi”, sagði Marien, og brosti á
móti vilja sínum.
“Já, finnst þér það ekki?” sagði hún himin-
glöð af því sem hann sagði: “Auðvitað bein,
en þau eru ekki eins áberandi og hálsbeinið á
Dolly, en Dolly sýnist þreknari en eg, því hún
er kringluleit. Jæja! Dolly ætlar að fara á dans-
leikinn hjá Madame d’Etaples.”
“Eg gef það eftir,” sagði Marien, og virtist
ekki hugsa um annað en undirbúninginn undir
myndar málninguna, svo hún sæi ekki að hann
var brosandi. “Eg viðurkenni vissulega að þú
hefur bein — já, mörg bein — en þau eru ekki
mjög áberandi.”
“Það gleður mig að heyra,” sagði Jackueline
með fögnuði.
“En lofaðu mér að spyrja þig einnar spurn-
ingar. Hvar náðir þú í þennan kynlega búning?
Mér finnst að eg hafi séð hann einhverstaðar
áður.”
“Það er enginn vafi á því að þú hefur séð
hann áður,” sagði Jackueline, sem nú var búin
að ná sér eftir óstyrkinn, sem fyrst greip hana,
og var nú reiðubúin að tala; “það er búningur
sem mamma bjó til fyrir nokkrum árum, er
hún lék hlutverk í sjónleik.”
“Það bar sem eg hélt,” urraði Marien og beit
sig í varirnar.
Búningurinn framkallaði í huga hans, margar
persónulegar endurminningar, og við eina slíka
minningu, varpaði hann mæðilega öndinni.
Meðal annara hæfileika Madame de Nailles, var
hún gædd listrænum leikara hæfileika. Það
var fyrir nokkrum árum síðan, að hún hafði
leitað álits hans um hvaða búning hún ætti
að hafa, í leik sem hún tók þátt í hjá Madame
d’Avrigny. Þessi endur framköllun, löngu liðins
leiks, með leikendunum búnum þeim búningum
sem samsvöruðu þeim tíma er leikurinn átti að
hafa gerst, lukkaðist mjög vel og sérstaklega
fyrir hina ágætu búninga.
í hlægilega parti leiksins, höfðu búningarnir
verið mjög yfirdrifnir, en Madame de Nailles,
sem lék hlutverk daðurskvendis, hefði ekki
verið í þeim búningi, ef hún hefði ekki reynt
til að gera sig eins töfrandi og mögulegt var.
Marien hafði sýnt henni myndir af fríðleiks-
konum frá 1840, sem Dubufe hafði málað, og
hún hafði kosið hvítan kjól gull bróderaðan,
sem hún var í, þetta eftirminnanlega kvöld er
hún hreif svo margra hjörtu, og sem hafði haft
svo mikil áhrif á líf og forlög Marien’s. Það
hefði mátt sjá það á honum, með hve mikilli
gremju hann horfði nú á þennan skrautlega
búning.
Honum fanst að þessi búningur hefði aldrei
litið að hálfu leyti eins vel út á Madame de
Nailles, eins og hann leit nú út á stjúpdóttur
hennar. Meðan þessar hugsanir flugu gegnum
höfuð Marien’s, hélt Jackueline áfram að tala.
“Eg var í dálitlum efa um hvað eg ætti að
gera — allir búningar mömmu gera mig svo
hræðilega ellilega. Modest færði mig í þá, einn
eftir annan. Við fórum að hlægja, því þeir voru
allir svo fráleitir; og svo vorum við hræddar
um að mamma mundi sakna þessa sem eg tók; en
það er ekki líklegt að hún spyrji eftir þessum
gamla kjól. Hún hefur verið bara einu sinni í
honum, og lagði hann svo til síðu. Hann hefur
ofurlítið gulnað við að liggja svona lengi ó-
brúkaður, heldurðu það ekki? Við spurðum
föður minn um það, og sagði hann að hann
væri ágætur, því það bæri þá minna á mínum
dökka hörundslit, og að kjóllinn væri ekki eftir
neinu sérstöku tískutímabili, sem væri æfin-
lega betra. Þessir grísku kjólar, eru æfinlega
móðins. Fyrir fjórum árum var mamma langt-
um grennri en hún er nú. Við þrengdum hann
talsvert undir höndunum, en við urðum að síkka
hann. Geturðu trúað því? — Eg er hærri en
mamma — þú getur varla séð sáuminn, hann
er hulinn undir gull borðanum.
“Það gerir ekkert til. Eg mála myndina þrjá
fjórðu af hæðinni,” sagði málarinn.
“Nei, því þá það! Þá sér enginn að eg er í
síðum kjól. En eg skal vera décolletée samt sem
áður. Eg ætla að fiafa kamb í hárinu. Það þekkir
enginn myndina; að hún sé af mér — enginn!
— þú þekktir mig varla sjálfur.”
“Nei, ekki fyrst. Þú ert svo breytt.”
“Mamma ýerður alveg undrandi,” sagði Jack-
ueline, og neri saman höndunum. “Þetta var
heillaráð.”
“Undrandi, það efast eg ekki um,” sagði
Marien, dálítið kvíðin. “En látum okkur nú
byrja — stattu nú kyr, og vertu alveg eins og
þú átt að þér. Hafðu höndina fyrir framan’þig
og láttu þær hanga niður; fingurnar ekki of
þétt saman. Víktu til höfðinu, ofurlítið. Ó, hve
elskulegur háls, og hve vel höfuðið samsvarar
honum!”
Jackueline leit til Miss Schult, sem sat í öðrum
enda salsins, með hekluverk sitt. “Nú geturðu
séð að hann álítur að eg sé lagleg — að eg sé
einhvers virði — það kemur fram seinna,” sagði
Jackueline.
Á meðan Marien var að gera aðal drættina
á léreftið af þessari yndislegu mynd sem var
fyrir framan hann, var Jackueline að bera það
í huga sínum saman við hvítan brúðarbúning.
Hún var að láta sig dreyma um að málarinn
yrði meira og meira ákveðinn í að biðja sín,
eftir því sem myndin náði meiri og meiri lík-
ingu; auðvitað mundi faðir hennar segja: “Þú
ert ekki með öllu ráði — þú verður að bíða.
Eg læt Jackueline ekki giftast fyr en hún er
seytján ára.” Hún hafði heyrt að langt tilhuga-
líf væri indælt, þó það sé ekki venjulegt á
Frakklandi. Hún hugsaði sem svo að fyrir þrá-
beiðni sína, mundi faðir sinn og stjúpa á end-
anum láta undan og gefa samþykki sitt, því þeim
þótti báðum svo mikið koma til Marien. Þar
sem hún stóð frammi fyrir málarnaum dreymdi
hana þessa sælu drauma, gerðu andlit hennar
að einu sældar og sólskins brosi. Þegar Marien
hafði gert sinn fyrsta uppdrátt, sem tók hann
æði langan tíma, sagði hann, eins og afsakandi:
“Þú ert líklega orðin þreytt — eg mundi ekki
eftir því að þú ert búin til úr við; við höldum
áfram á morgun.”
Jackueline fór í gráa sloppinn sinn, sem hún
hafði eins mikla forsmán á, eins og Cinderella
hefur haft á sínum lélegu tuskum, eftir að hún
var klædd prinsessu skrúðanum. Jackueline
fór út með þeirri fullvissu að sér hefði tekist
vel í fyrsta sinn, og var nú óhrædd að koma
aftur. Þannig gekk það í hvert sinn er hún sat
fyrir, þó hún yrði stundum dálítið óánægð, eins
og þegar Marien, sem var með allan hugann á
verki sínu, hafði ekki gefið sér tíma til að
tala neitt við hana, nema segja: “Víktu við
höfðinu ofurlítið,” eða er hann sagði: “Nú
máttu hvíla þig á morgun.”
Þegar hann sagði þetta, horfði hún áhyggju-
full á hann, er hann keptist við að mála, og
málslettur lentu til og frá á léreftið, og hún
veitti því eftirtekt hve alvarlegur hann var,
með hökuna ofan á barm sér, og djúpar hrukkur
á enninu, uppí hársrætur. Það var auðséð, er
hann leit þannig út, að honum var alls ekki
í hug að þóknast henni. Hana gat ekki heldur
grunað hvað hann var að hugsa með sjálfum
sér: “Eg er bjáni! Maður á mínum aldri skuli
hafa ánægju af að sjá þetta litla höfuð fullt
af barnalegum ímyndunum og draumórum, sem
er stefnt til mín. En getur maður — hvað gamall
sem hann er — hugsað og breytt sanngjarnlega?
Þú ert ekki með fullu ráði Marien! Barn á fimt-
ánda ári! Fáviska! Það segir að hún sé fjórtán —
en hún er fimtán — og var það ekki það sem
Júliet var? En, þú gamli gráskeggur, þú ert
ekki Romeo! — Ma foi! Eg er í dálaglegri
klemmu. Eg ætti að læra að leika mér ekki
við eldinn, eg ætti að vera nógu gamall til að
vita það.”
Þessi orð “á mínum aldri”, var æfinlega við-
kvæðið hjá Herbert Marien. Hann hafði séð
nógu mikið í viðskiftum sínum við kvenn-
fólk, til þess að vera í engum vafa um hvað
Jackueline var í huga. Hann hafði veitt því
eftirtekt með blandaðri ánægju og sjálfstil-
finningu, frá því fyrsta að hann sá, að hún
fór að hafa ást á honum. Hinir gætnustu menn
eru ekki tilfinningarlausir fyrir skjalli í hvaða
mynd sem það birtist. En það að verða ást-
fanginn í barni var fjarstæða — hlægilegt —
en Jackueline leit ekki út sem barn, eftir að
hann hafði séð herðar hennar berar, og hið
þykka og fagra hár á höfði hennar, með gim-
steinum settum kransi. Það var ekki hann einn
sem hafði veitt þessari upprennandi fegurð
hennar eftirtekt, en honum fanst að hann hefði
hjálpað til að gera hana svona elskulega. Hin
saklausa viðkvæmni sem hún hafði haft fyrir
honum; hafði að nokkru leyti valdið þessari
breytingu á útliti hennar. Því ætti hann að
forðast að anda að sér svo hreinum og sætum
reykelsis ilm? Hvernig gat hann annað en orðið
snortinn af slíkum ilm. Mundi hann ekki geta
komið í veg fyrir þetta, þegar honum sýndist?
En mætti hann ekki njóta þessarar sælu þangað
til, eins og hlýrra geisla vorsólarinnar? Hann
kastaði frá sér allri áhyggju þessu viðvíkjandi,
og Jackueline leit á hann ljómandi af fögn-
Uði, sem stafaði.frá innri leynilegum áhrifum,
hrukkurnar hurfu af enni hans, og hans blíða
bros, sem hafði töfrað svo margar konur, leið
eins og ljósgeisli yfir andlit hans; sem gerði
hana enn ástfangnari í honum. Nú gjörðist
hann málhreifur og sagði margt, sem án þess
að það vekti samvizkubit hjá honum, eða skelk
aði Fraulein Schult, sem var fallið til að blekkja
stúlku, sem var ekkert veraldarvön, en lifði í
ímynduðum ástardraumi.
Stundum flaug honum í hug að hann hefði
gert of mikið að þessu, hann varð stundum
nærri meinyrtur, eða þegjandalegur. En þessi
breyting á viðmóti hans, hafði samslags áhrif
á Jackueline og dutlungar daðurkvendis hafa á
ungan aðdáanda. Hún varð áhyggjufull, hún
vildi fá að vita af hverju það stafaði, og komst
loksins að því sem hún hélt að væri skýring á
því, eða einhver afsökun hjá honum, sem sam-
svaraði ímyndun hennar.
Það sem gaf henni fullvissu í þessu máli
var myndin. Ef honum sýndist hún eins falleg
og hann lét hana líta út á léreftinu, þá var hún
viss um að hann mundi elska sig.
“Er þetta virkilega eg? Ertu viss um það?”
sagði hún við Marien, með ánægjubros á vör-
um. “Mér sýnist þú hafa gert myndina miklu
fallegri en eg er.”
“Nei, langt frá því,” svaraði hann. “Það er
ekki mér að kenna ef þú ert fallegri en virðist
eðlilegt, eins og sumar myndir eru gerðar, til
að vera sem minjagripir. Hvað heldurðu um
það?”
Jackueline fór að verja, með miklu fjöri, þann
gamla enska sið, að mála myndir aðeins í þeim
tilgangi að hafa þær fyrir minjagripi.