Lögberg - 15.11.1945, Blaðsíða 7

Lögberg - 15.11.1945, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. NÓVEMBER, 1945 7 Ingólfur Arnarson Ingólfur og fóstbróðir hans Leifur, fóru fyrst einskonar rannsóknarferð til íslands og voru einn vetur á Austfjörðum. Þeim leist vel á landið og af- réðu að sækja heim fólk sitt og eigmr. Ingólfur undirbjó burt- förina, en á meðan fór Leifur í víkingaferð til írlands; þar fékk hann mikið fé, tíu þræla og gott sverð. Eftir því sverði var hann síðan nefndur Hjörleifur. Ingólfur var albúinn þegar Hjörleifur kom til baka og nú stigu þeir á skip með konur sín- ar, alt fólk sitt og allar þær eign- ir, sem þeir gátu flutt með sér. Þeir höfðu sitt skipið hvor. Þegar þeir sáu í land á Islandi, tók Ingólfur öndvegissúlur sínar og fleygði þeim í sjóinn og sagði að þar sem þær ræki á land myndi hann byggja bæ sinn. Þeir Ingólfur og Hjörleifur fóru nú í land á suðurströnd ís- lands, og bjuggu um sig og fólk sitt þar um veturinn, en langt var á milli híbýla þeirra. Um vorið skipaði Hjörleifur þrælum sínum að plægja jörð- ina; vitaskuld hötuðu þrælarnir Höskuld fyrir það að nema þá 1 burtu frá heimilum þeirra á ír- landi og gera þá að þrælum; þeir gerðu samsæri á móti honum og drápu hann og alla hina frjálsu menn, sem með honum voru og flúðu síðan með Helgu og allar konurnar út í eyjar, sem þar voru skamt frá landi. Þetta sama vor sendi Ingólfur tvo þræla -sína vestur með sjó til að leita að öndvegissúlunum. Þeir fundu Hjörleif dauðann. Þegar Ingólfur frétti þetta, fór hann strax að leita þrælanna, til þess að bjarga systur sinni og hefna fóstbróður síns. Hann fann þá í eyjunum og drap suma, en aðrir hlupu fram af hömrunum. Ingólfur gaf eyjunum nafn og nefndi þær Vestmannaeyjar, því að Norðmenn kölluðu Ira Vest- menn. . Orðasafn. fóstbróðir — foster-brother rannsóknarferð — a voyage of exploration Austfjörðum — Eastern fjords þeir afréðu they decided að sækja — to fetch eignir — possessions undirbjó — prepared burtför —- departure þræll —thrall sverð — sword albúinn — already öndvegissúlur — high-seat post hann fleigði — he threw suðurströnd — south coast híbýli — dwelling-place hann skipaði — he ordered að plægja — to plough vitaskuld — of course að gera samsæri — to plot þeir flúðu — they fled að frétta — to hear að leita — to search að bjarga — to save að hefna — to revenge hamrar — precipice Skýrsla ritara á ársfundi “Íslendingadagsins” 6. nóv. 1945 íslendingadags hátíðahaldið að Gimli, síðastliðinn 6. ágúst, var skemtilegt og fór vel fram undir stjórn forsetans, Mr. G. F. Jónas- son. Veðrið um morguninn var skýjað og þungbúið, svo leit út fyrir rigningu. Hamlaði það útlit talsvert, aðsókn að hátíðinni, því fjöldi fólks frá Winnipeg, sem ætlaði sér að fara á hátíðina, hætti við. Þegar fram á hádegi kom; glaðnaði til og varð yndis- legt veðrið síðari hluta dagsins, svo ekki varð á betra kosið. Þrátt fyrir skuggalegt útlit um morguninn, kom fleira fólk á þessa hátíð, en nokkru sinni áð- ur, að Gimli, eða rúmlega fjögur þúsund manns. Hefði efalaust komið um fimm til sex þúsund manns á hátíðina að þessu sinni, ef útlitið hefði verið bjartara að morgninum. En ástæðan til þess, að fólk fjölmenti svo á þessa samkomu fremur venju, var fyrst og fremst sú, að söngkonan víð- kunna, frú María Markan Öst- lund, var fengin frá New York til þess að syngja við þetta tæki- færi. Urðu engir fyrir vonbrigð- um með söng hennar. Hún heill- aði alla er hún var hér fyrir nokkrum árum, og hún heillaði alla enn nieð söng sínum og fram komu, að deginum og eins að kvöldinu við “Community” söng- inn. . Annað gott aðdráttarafl var ræðumaðurinn fyrir minni ís- lands, Pétur Sigurgeirsson, Sig- urðssonar biskups yfir íslandi. Var ræða hans bæði snjöll og prýðilega flutt. Skáld og aðrir ræðumenn voru þar góðir og einnig skemti Karla kór íslendinga í Winnipeg þar með söng, eins og mörg undan- farin ár. “Fjallkona” dagsins var frú Ólína Pálsson frá Winnipeg, er flutti prýðilega fagurt ávarp til barnanna i Vestrinu. Að kvöldinu var stiginn dans langt fram á nótt. En á dansin- um voru rúmlega 1400 manns. Með ári hverju sannast vin- sældir “Islendingadagsins” há- tíðahaldsins að Gimli, því frá 1932, hefir aðsóknin aukist með ári hverju. Enda hefir nefndin ávalt lagt sig eftir því, að vanda vel til skemtiskrárinnar og allan undirbúning, án þess að horfa um of í peninga útgjöld við und- irbúninginn. En það, sem mest- ar vinsældir hefir vakið, er koma hinna mörgu og góðu gesta frá íslandi, árlega, sem fólkið hefir glaðst yfir að sjá, heyra og kynn- ast>- Þegar yfir allt er litið, var þetta hátíðahald, eitt með því veglegasta, sem við höfum haft að Gimli, og arðvænlegasta einn- ig, eins og þið munuð sjá af fjár- hagsskýrslu féhirðis. I þau 56 ár, sem Islendingadag- urinn hefir verið haldinn, mun hann aldrei hafa staðið sig eins vel fjárhagslega, sem nú, og hef- ir þó oft verið gefið frá $100.00 til $200.00 sum árin síðustu, til ýmissa stofnana. Þarf því enginn að líta kviðandi augum á af- komu hans í framtíðinni, ef á- fram verður stefnt og unnið, sem undangengin ár. Nefndin hefir starfað vel á ár- inu. Hún hefir haldið aðeins sex nefndarfundi. En aðalnefndinni er vanalega skift í aðrar smærri nefndir, svo sem Prógramms- nefnd, Upplýsinganefnd, Aug- lýsinganefnd og íþróttanefnd. Hafa allar þessar nefndir starf- að milli funda og unnið vel og dyggilega að því, að gera hátíða- haldið sem veglegast. Hefir það lukkast mjög vel, sem raun ber vitni um, enda líka samvinna milli allra hin ágætasta. Svo að síðustu, leyfi eg mér í nafni nefndarinnar, að þakka öllum hinum góðu gestum, sem tóku þátt í að skemta, þakka þeim hjartanlega fyrir þeirra góða þá'tt í því, að gera hátíða- haldið svo skemtilegt og aðlað- andi. Sömuleiðis þakka eg öll- um er sóttu hátíðina, svo og þeim, sem auglýstu í skemti- skránni, fyrir að styðja að því árlega, að oss er mögulegt að gera hátíðina svo ánægjulega og arðbæra. Davíð Björnsson. Viking Club Þriðji ársfundur Viking félags- ins var haldinn í Antique Tea Rooms 9. nóv. s. 1. Forseti, Carl S. Simonson og skrifari, H. A. Brodahl gáfu skýrslur, sem sýndu að félaginu hefir orðið mikið ágengt hvað viðvíkur því markmiði að draga saman í einn hóp fólk af Skandin avisku begri brotið, og hefir sam- vinna verið bæði ánægjuleg og uppbyggileg. Ræðumenn á fund- um (sem allir hafa verið á hótel- um við miðdegisverð eða kvöld- verð), voru árið sem leið: Dr. H. P. Briem, aðalræðismaður ís- lends í'New York; Robert Staer- mose þingmaður frá Danmörku, Capt. P. Freucher; Hon. Per Wijman, sendiherra Svíþjóða.r í Ottawa og Rev. Dr. C. E. Hoff- sten, prestur við Norsku kirkj- una hér. Stærsta viðfangsefni félagsins var að undirbúa samkomu þá í Orpheum leikhúsinu þar sem 1800 manns hlýddu á Capt. Peter Freuchen frá Danmörku. Gestir á fundinum voru: Mrs. F. Heino, kona prestsins við kirkju Finnlendinga í Sudbury, Ont.; Dr. John B. C. Watkins, próf í ensku við Manitoba háskól ann, einn af þeim mönnum sem sýnt hefir mikinn áhuga fyrir menningarmálum Norðurlanda- þjóða, hefir lært tungumál þeirra og hefir starfað í tíu uhdanfarin ár við American Scandinavian Foundation^ og Mr. A. V. Pigott aðstoðarumboðsmaður barna- skóla í Winnipeg, sem í fundar- lok hélt ágæta ræðu um nýjar stefnur í uppeldis- og fræðslu- málum. Rætt var um hvort æskilegt væri fyrir félagið að sameinast American Scandinavian Founda- tion, en engin ákvörðun tekin í málinu að sinni. Meðlimatala félagsins er nú 125, og skýrsla féhirðis sýndi að $479.29 er í sjóði. Mr. H. A. Brodahl, sem var einn af stofnendum félagsins, og hefir verið skrifari þess frá byrj- un og driffjöðrin í öllum fram- kvæmdum, var vottað alúðar þakklæti fundarins og veitt $25 úr sjóði sem lítinn viðurkenn- ingarvott frá félaginu fyrir starf hans. I stjórnarnefnd fyrir komandi ár voru kosnir: Rev. P. M. Péturs son, Mrs. S. Jakobson, og O. B. Olsen (ísl.); Fred Hansen, H. Jakob Hansen og H. A. Brodahl (Dan.); O. S. Clefstad, Mrs. Walle Larsson, og Per Thorsen (Nor.); Albin Hagburg, Mrs. Alf Gretsinger, og Carl Simonson (Svíar); Mrs. John Norlen, Mrs. J. F. Forsberg og Mrs. Eve Lake, (Finn.). Skifta þeir með sér verkum á fyrsta stjórnarnefnd- arfundi. Forseti þakkaði í nafni fundar- ins fyrrverandi meðlimum stjórn arn., er voru þessir: Séra V. J. Eylands, J. F. Kristjánsson, Mrs. E. J. Hallonquist, O. K. Thomas- son, Hookon Overgaard og E. Silvanius. Kaffiveitingar voru framborn- ar og félagsfólk skemti sér vel í alla staði. % cf %ö° V <& & Minniát BETEL í erfðaskrám yðar Sjávaraflinn 1944 var 530,000 tonn Hafrannsóknarráðið og síldar- rannsóknir. Fór síldin framhjá íslandi í sumar? Árið 1944 var afli íslendinga meiri en á nokkru öðru aflaári hingað til. Alls var aflinn upp úr- sjó 530.000 tonn. Af því var síldaraflinn 240.000 tonn. Annar fiskur var þá 290.000 tonn. Þegar þess er gætt, hve tiltölulega fá- ir menn þao eru, sem sækja hér sjó, og hve fiskiveiðaflotinn er slitinn orðinn, þá er þetta afla- magn alveg gífurlegt. Eg spurði Árna Friðriksson að því í gær, hvort ekki væri rétt munað að afli íslendinga upp úr sjó hafi verið fyrir stríðið allt að 400.00 tonnum á ári. Sagði hann svo vera. En eins og allir vita, er aflamagnið æði mismun- andi. Síðustu alþjóðaskýrslur um aflamagn eru frá árinu 1938. Þá var lélegt aflaár hér, aflinn sam- tals 289.000 tonn. En það ár var t. d. allur afli Breta ekki nema 642.000 tonn. Ég segi “ekki nema”, þegar þess er gætt, að aflinn hér gat orðið á einu ári 530.000 tonn eða nál. 5/6 af afla- magni Breta 1938. Það er alveg áreiðanlegt, seg- ir Árni, að hvergi í veröldinni er aflinn eins mikill á hvern sjómann eins og hér við land. Venjan var þó á árunum fyrir stríð, að okkar eigin afli var um það bil helmingur þess afla, er veiddist á Islandsmiðum. Það er alveg víst, segir. Á. Fr. að á næstu árum verðum Við fjórða þjóðin í röðinni meðal Evrópuþjóða að aflamagni, Norð- menn, Bretar og Rússar þeir einu sem verða hærri. Fundur hafrannsóknaráðsins. Árni er að fara til Hafnar á fund alþjóðahafrannsóknarráðs- ins og með honum dr. Finnur Guðmundsson og dr. Hermann Einarsson. Fundir Hafrannsókn- aráðsins hafa legið niðri síðan fyrir stríð. Fimtán þjóðir tóku þátt í því og voru tveir fulltrúar fyrir hverja þjóð. Fulltrúar Is- lands voru Sveinn Björnsson þá- verandi sendiherra í Höfn og Árni Friðriksson. En nú tekur Jakob Möller sæti í ráðinu með Árna. Hafrannsóknaráðið hafði hönd í bagga með rannsóknum á öilu Norður-Atlantshafi Evrópumeg- in og ræddi um ýms vandamál viðvíkjandi fiskiveiðum, friðun- armálum o. fl. Þar var friðun Faxaflóa til umræðu m. a. Það mál komið á góðan rekspöl. Nú veit enginn, segir Árni, hvernig undirtektir manna verða undir það mál, því nú er komið margt nýrra manna í rannsóknarráð þetta. Vísindarit. — Verkefni þessa fundar verð- ur —? — M. a. það, að fulltrúar hverr ar þjóðar skýra frá þeim rann- sóknum, sem hver hefir gert á sínu sviði á styrjaldárárunum. - Þar höfum við, sem héðan komum, hver sitt verk að leggja fram. Eg kem með bókina um síldargöngurnar, þar sem eg skýri frá rannsóknum þeim, er gerðar hafa verið hér hin síðustu ár, og benda að mínum dómi ó- tvírætt til þess, að síldin, sem hér er við Norðurland á sumrin um veiðitímann komi frá Noregi. Dr. Finnur Guðmundsson kemur með rannsóknir sínar á svifinu. er hann gerði á svæðinu milli Reykjavikur go Vestmannaeyja. Hann fór á einu ári fjórtán ferð- ir héðan til Vestmannaeyja og athugaði þörungasvifið, til þess að komast að raun um hvernig tilbrigðin eru í svifmagninu í yfir borði sjávar. En svif þetta er mjög þýðingarmikið fyrir allt æða líf í sjónum. Dr. Hermann Einarsson hefir að framvísa doktorsritgerð sinni v Á þessari mynd sjást enskir menn við vinnu, sem eru að smíða húsgögn úr timbrinu, sem Mosquito sprengjuflug- vélarnar voru gerðar úr. um ljósátuna svonefndu. Hann hefir rannsakað þessar smá- krabbategundir mjög gaumgæfi- lega. Síldin nærist m. a. á ljós- átu.’Þó er hún ekki eins mikill þáttur í fæðu síldarinnar eins og rauðátan. Vonandi gerir dr. Hermann rauðátunni eins góð skil, er hann fær tækifæri til þess. Fór síldin framhjá? — Hvað segja starfsbræður þínir erlendis um þá kenningu, að síldin gangi milli Noregs og Islands árlega? — Þeir voru fullir efasemda fyrst í stað. Eg veit nú að þeim fjölgar stöðugt, sem fallast á mál mitt. — Óyggjandi sannanir færðu þo ekki fyrri en hægt verður að merkja síld, bæði hér og í Noregi og merki finnast frá Noregi í síld, sem hér er veidd eða merki héðan finnast hinum megin við hafið. — Rétt er það. Vona eg að þess verði ekki langt að bíða að við getum komið á merking- um á síld á báðum stöðum. Eg Hef fengið 10 þús. síldarmerki í Ameríku, er reynst hafa vel þar og fer með sýnishorn af þeim til Hafnar. Ef við fáum norska útgerðarmenn til að sinna þessu máli, þá ætti allt að ganga greið- lega. Setja þarf upp rafsegul- útbúnað í síldarverksmiðjurnar sem draga merkin út úr mjölinu og koma þau þannig til skila. — Það breytir náttúrlega mik- ið öllu viðhorfi manna viðvíkj- andi göngum síldarinnar, ef vit- að væri að síldin væri á hverju ári í mikilli hringferð um hafið milli Noregs og íslands. — En hvað heldur þú þá að sé líklegust skýring á silda*- leysinu í sumar, ef gengið er út frá þessu sjónarmiði. — Að síldin hafi farið fram hjá íslandi, þegar hún kom norð- an úr hafi, þá hafi hún lagt leið sína svo austarlega, að hún hafi ekki komið hér við, eins og venja er til. — Ástæður fyrir því —? — Yrðu sennilega taldar þær, að Golfstraumurinn hafi í sum- ar verið óvenjulega sterkur og þetta orðið til þess að síldin hafi lent austar en venjulega, ekki náð sér upp að landinu. — Eftir þessu ætti þá að vera mögulegt að hugsa sér, að fiski fræðingar í framtíðinni gætu gert veiðispár fyrir sumarið, eft- ir því hvernig Golfstraumarnir haga sér. — Það er mögulegh En margt þarf að komast að raun um áð- ur en svo langt er komið. — Þegar menn búast við að síldin leggi leið sína fyrir austan land, þá ætti að vera hægt að sækja hana þangað á haf út? — Það fer eftir því, hversu langt þyrfti að sækja hana. — Með nýjum' rannsóknaleiðum verða menn margs vísari. Rannsóknaskip. Eitt er það, að gera þarf ítar- legri rannsóknir á hafstraumun- um hér við land, en gerðar hafa verið. Næsta sumar verður unn- ið að því meira en áður, fjöldi af straumflöskum verða settar í sjóinn, eftir fyrirfram ákveðinni áætlun. — Hvað um rannsóknaskip- ið? — Svo er það. Við getum fengið smíðað rannsóknaskip í Danmörku, sem kostar 114 milj- króna. Fínasta skip. Hægt yrði að nota það til fólksflutninga„ til landhelgisgæzlu og sem björg- unarskip: Svo yrði það gert úf til rannsókna einhvern tíma á ári hverju. Vantar ekki annað en peningana til þess, segir Árni, og finst það ekki skifta öllu máli, þegar verkefnin eru fyrir hendi og fiskifræðingarnir til þess að leysa gátur hafsins. V. St. Mbl. 3. okt. Skátamót í Frakklandi 1947 Alþjóðabandalag skáta hefir tilkynt að næsta Jamboree verði haldið í Frakklandi sumarið 1947. Enn hefir ekki verið ákveð- ið, hvar í Frakklaudi mótið skuli haldið, en búist er við, að óví verði annað hvort valinn staður á suðurströndinni, eða í nágrenni Parísar. Fyrsta Jamboree eða alþjóða mót skáta, var haldið í London 1920. Síðan hafa verið haldin fjögur Jamboree í þessari röð: Danmörku 1925, Englandi 1929, Ungverjalandi 1938 og Hollandi 1937. Skátamótið í Hollandi var fjölmennast. Voru þar saman komnir 28,000 skátar frá 31 andi. íslenzkir skátar hafa tekið þátt í þrem seinustu mótunum. Til Englands fóru 32 skátar og var fararstjóri þeirra Sigurður Ágústsson, 22 skátar undir stjórn Leifs Guðmundssonar fóru til Ungverjalands og til Hollands fóru 31 og var Jón Oddgeir Jóns- son fararstjóri þeirra. I Hollandi tóku íslenzku skát- arnir upp ýmsar nýjungar til að kynna land sitt og þjóð. I sér- stöku samkomutjaldi voru sýnd- ar myndir, bækur og ýmsir mun- ir frá íslandi. I aðalleikhúsi mótsins sýndu skátarnir setningu Alþingia.930 og voru þeir klædd- ir fornmannabúningunum. •• Mbl. 29. sept. Skoti nokkur var á sumarferða lagi. IJann fór inn í rakarastofu til þess að láta klippa sig. Rak- arinn var viðkunnanlegasti mað- ur og reyndi hvað eftir annað að hefja samræður við þann skotska, en hann steinþagði alt- af. Loks spurði rakarinn við- skiptavin sinn um, hvort hann væri altaf svona þegjandalegur eða hvort hann væri veikur. Án þess að segja nokkuð benti Skot- inn á stórt spjald, sem hékk fyrir ofan símann á veggnum, og á stóð: — Það verður að borga fyrir hvert samtal.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.