Lögberg - 24.01.1946, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. JANÚAR, 1946
JACKUELINE
eftir
MADAME THERISE BENTZON
“Jackueline, það er sagt að þú sért
helst til mikið með þeim Oldinskas systr-
um.” “Þarna! Þá er það annað, sem
þú hefur til að setja útá við mig fyrir.
Eg fer þangað af því Madame Strahl-
berg er svo góð við mig, og æfir mig í
söng. Bara ef þá vissir hve mikið að
mér hefur farið fram í söng; eg á henni
það að þakka. Söngur og músík er þús-
und sinnum skemtilegri, skaltu vita,
heldur en nokkuð sem þú getur gert
sem húsmóðir. Þú heldur það kanské
ekki? Ó, eg veit hvað þú hefur í huga;
þú ert að hugsa um, þegar Enguerrand
tekur fyrstu tönnina, þegar hann fer
fyrst að bera við að ganga, og þegar
hann fer fyrst að bera ofurlítið skyn-
bragð á það sem í kringum hann er;
þetta er sem þú ert að hugsa um. Þú
veist að alt slíkt er mér fjarlægt. Mér
þykir drengurinn þinn gróflega skrít-
inn og spaugilegur, allt sem þú ímyndar
þér um hann, en fyrirgefðu að eg segi, að
eg er glöð yfir að hann tilheyrir mér
ekki. Þú getur getið því nærri, að eg er
ekki að hugsa um giftingu, svo eg vil
biðja þig að tala ekki meira um það.”
“Jæja, eins og þú vilt,” sagði Giselle,
dræmt, “en þú veldur góðum manni,
sem elskar þig af öllu hjarta, mikillar
hrygðar og sársauka.”
“Eg hef ekki beðið hann að gefa mér
hjarta sitt. Slík gjöf er mér alls ekki
kærkomin. Maður veit ekki hvað hann
meinar. Getur hann ekki—veslings
Fred—elskað mig eins og eg elska hann,
og látið mig njóta frelsis míns óháða.”
“Frelsis þíns!” endurtók Giselle; frelsi
til að eyðileggja allt þitt líf, það er það
sem það gerir.”
“Það lítur út eins og þú getir ekki
séð nema eina hlið lífsins, Giselle, þetta
líf sem þú lifir. Að fara úr einu fugla-
búrinu til að vera lokuð inni í öðru—
það eru forlög margra fugla, en svo
eru aðrir sem vilja brúka vængina til
þess að fljúga langt útí geiminn. Segðu
mér nú hreinskilningslega, hvort þitt
hlutskifti í þesum heimi sé það eina
öfundsverða.”
Giselle brosti þunglyndislegu brosi:
“Það er eins og þú sért alveg hissa
á því að eg elska barnið mitt; en síðan
hann fæddist er eins og mér hafi opin-
berast tilgangur lífsins. Þegar eg held
honum að brjósti mínu, er eins og eg
skilji svo miklu betur en eg gat nokkurn-
tíma skilið áður, skyldu og hjónaband,
fjölskyldubönd og sorgir, lífið sjálft, í
stuttu máli, sorgir þess og gleði. Þú
getur ekki skilið þetta nú, en þú skilur
það einhverntíma. Þú starir líka ein-
hverntíma á sjónhringinn eins og eg
geri. Eg er reiðubúin til að þjást; eg er
reiðubúin til að fórnfæra sjálfri mér.
Nú veit eg að hvaða takmarki Ííf mitt
stefnir. Það er eins og þessi litla vera
leiði mig, sem mér fanst fyrst eins og
leikbrúða. Þú spyrð mig hvort eg sé
ánægð með hlutskifti mitt. Já, og eg á
það að þakka þessum verndarengli
mínum, mínum dýrmæta Enguerrand.”
Jackueline hlustaði eins og hálf dá-
leidd á þessa óvæntu ræðu, sem var svo
ólík því, sem hún hafðí nokkurntíma
heyrt Giselle tala áður, en alvörublær-
inn hvarf af henni er nafnið Enguerrand
var nefnt, sem henni fanst svo hlægi-
legt, það var í svo nánu samræmi við
hina miðaldalegu siði og venjur Mon-
redons og Talbruns fjölskyldanna.
“Hvað þú ert hátíðleg og dularfull,
góða mín,” sagði Jackueline. “Þú talar
eins og spákona. En eg sé þó að þú ert
ekki eins sæl og þú vilt að við ímynd-
um okkur; eg sé vel að þú þarft á hugg-
un og hughreysting að halda. Af hverju
viltu að eg fari að þínu dæmi?”
“Fred er ekki Monsieur Talbrun,”
svaraði Giselle, og gleymdi sér augna-
blik.
“Meinarðu að segja —”
“Eg meina ekkert nema það, ef þú
giftist Fred, að þá stendur þú svo vel
að vígi að hafa þekt hann síðan þið vor-
uð börn.”
“Ah, það er sem þú meinar. Eg er
nú trðin býsna vel kunnug Monsieur de
Cymier.”
“Þú hefir táldregið þig sjálfa,”
sagði Giselle gröm í geði. Monsieur de
Cymier!”
“Monsieur de Cymier kemur heim
til okkar á laugardagskvöldið kemur, og
eg verð að æfa spánskan söng, sem
Madame Strahlberg hefir kennt mér, til
að skemmta honum og öðrum gestum,
sem verða hjá okkur. Ó, eg get sungið
það ágætlega vel. Viltu ekki koma og
heyra hve vel eg get sungið það, ef Mon-
sieur Enguerrand má missa þig frá sér
svojengi? Það er ungur pólskur píanó-
leikari, sem verður þar, sem spilar undir-
spilið. Ó, það er enginn sem jafnast á
við pólskan píanó-spilara til að leika
Chopin! Hann er alveg indæll, fátækur,
ungur maöur! Útlagi og allslaus; en
Madame Strahlberg og aðrar frúr sjá
fyrir honum og taka hann með sér hvert
sem þær fara. Það er einmitt líf, sem
mér mundi líka að lifa, eins og Madame
Strahlberg — vera ung ekkja, frjáls
að lifa eins og mér líkaði.”
“Það getur vel skeð að hún sé ekkja
— en sumir segja að maðurinn hennar
hafi skilið við hana.”
“O, og þú ert að hafa eftir slíka
hneykslissögu, Giselle? Hvar ætti sam-
hygð að eiga griðastað í heiminum, ef
ekki í hjarta þínu? Eg fer nú — þessi
mikla alvara þín getur smitað mig.
Kystu mig áður en eg fer.”
“Nei,” sagði Madame de Talbrun,
og sneri sér frá henni.
Þegar Jackueline var farin, fór hún
að hugsa um, hvort hún ætti ekki að
afráða Fred að hugsa um Jackueline,
en hún gat ekki komið sér gð því að
gera það, en hún gat ekki sagt honum
ósatt; en með því að komast hjá að
segja honum sannleikann með berum
orðum, eins og hjartagóð kona hefir
æfinlega lag á, er hún vill komast hjá
að særa tilfinningar annars, henni
hepnaðist að tala svo við Fred, að hún
fremur glæddi von hans, en veikti hana.
XI. KAFLI.
Fred spyr spurningar.
Tíminn, hvað svo sem almanakið
segir, er ekki mældur í dögum, vikum
né mánuðum, í öllum tilfellum; eftir-
vænting, von, sæla og sorg hafa hvert
um sig mismunandi tíma mæli, og vér
vitum af vorri eigin reynslu, að stundum
finst oss tíminn sé svo fljótur að líða,
sem mínúta, en stundum sem heil öld.
Ótti, þjáning og ást eru óvissir tíma
mælar.
Madame d’ Argy fanst þau tvö ár,
er hún beið eftir heimkomu sonar síns,
sem var að vinna sér upphefð og hærri
stöðu, svo löng, að henni fanst að þau
ætluðu aldrei að taka enda. Hún hafði
hálf-nauðug gefið samþykki sitt til þess,
að hann gerði sjóherforingjastöðu að
framtíðarstöðu sinni, en hefir ef til vill
hugsað sem svo, að það gerði honum
ekkert ilt, að lofa honum að eyða hættu-
legasta tímabili æskuáranna undir
strangri stjórn, en þó hún áliti það
mikilsvirði, þá gat hún ekki haft enda-
lausa þolinmæði, að bíða eftir að fá
hann heim til sín! Hún elskaði son
sinn svo mikið, að hún gat ekki hugsað
sér að geta lifað án hans; henni fanst
að hann væri ekki framar sonur sinn.
Hún vissi að hann var annað hvort,
einhversstaðar langt úti á sjó, eða þá
í Toulon, þar sem hún gat ekki heldur
séð hann, því hún þurfti að vera heima
til að sjá um búgarðinn þeirra. Hún
beið með sárri óþolinmæði eftir því að
sonur sinn yrði hækkaður í tigninni, \
gefin hærri staða, því hún var í engum
efa um, að það væri það eina, sém M.
de Nailles krefðist áður en hann sam-
þykti giftinguna; svo hún lét ekki bíða
að tilkynna honum að sonur sinn hefði
verið hafinn upp í hærri stöðu, og um
leið að minna hann á samtal þeirra við-
víkjandi giftingu Freds og Jackueline.
Hún varð fyrir sárum vonbrigðum er
hún fékk ekkert ákveðið svar upp á
það, sem hún fór fram á í bréfi sínu til
M. de Nailles, viðvíkjandi Jackueline.
En hún vildi ekki trúa því að hún væri
skágengin í þessu máli með allslags af-
sökunum, og því síður vildi hún trúa því
að hún fengi algjörða neitun.
Hún tók þá afsökun, sem M. de
Nailles gaf fyrir því, að hann gæti ekki
gefið ákveðið svar, góða og gilda, sem
var, að “Jackueline væri of ung,” þó
henni fyndist þetta veigalítil ástæða,
varð hún að láta svo vera. Hún skrif-
aði M. de Nailles aftur og sagði honum
að hún hefði ekki verið fullra átján ára
þegar hún átti Fred.” Skipið, sem Fred
var á, þurfti að vera ennþá nokkra mán-
uði meðfram ströndum Senegal. Honum
var farin að leiðast þessi langa útivist,
en það gerði hann rólegri að móðir
hans skrifaði honum alt sem hún hélt
að honum væri ánægja að heyra.
Stundum skrifaði hún honum ýmis-
legt um Jackueline, sem var langt frá
því að vera uppörvandi fyrir hann að
heyra, eins og hún vildi láta hann skifta
um álit sitt á henni, og honum fór að
detta í hug að með því vildi móðir sín
gefa sér til kynna, að alt væri ekki í
góðu lagi fyrir sér við Jackueline, þrátt
fyrir hækkaða stöðu, sem hann hafði
unnið sér. Þegar Madame d’Argy frétti
að sonur sinn lægi í taugaveiki á spítala
í Senegal, varð hún alveg frá sér af sorg
og kvíða; hún sneri reiði sinni gegn M.
de Nailles og fór á fund hans. “Hve-
nær,” sagði hún með ofsa ljóninnunnar,
“ætlarðu að komast að fullri niðurstöðu
uni það, að sonur minn sé hinn rétti
maður fyrir Jackueline dóttur þína?
Geturðu búist við að eg láti hann bíða
þangað til hann verður uppgjafa aðmír-
áll, til þess að fullnægja kröfu dóttur
þinnar — ef hann kemst lífs af úr þess-
ari hættu. — Heldurðu að eg kæri mig
um að lifa — ef þú getur kallað það
líf! — einsömul í stöðugum kvíða? Þú
þekkir verðleika hans, og þú veizt að
Jackueline yrði sæl. í staðinn fyrir það
— í staðinn fyrir að segja í eitt skifti
fyrir öll þessum unga manni, sem elsk-
ar hana meir en nokkur annar maður
nokkurntíma gerir: ‘eigðu hana, eg gef
þér hana,’ sem er bara hinn eini skyn-
samlegi og krókalausi vegur í þessu
máli; þú heldur áfram að ala upp í henni
heimskulega dutlunga sem enda með
því að eyðileggja alla hennar beztu eig-
inlegleika, svo ekkert verður eftir nema
það lakasta.” •
“Mon. Diu! Eg veit ekki til að
Jackueline lifi svo vondu lífi!” sagði M.
de Nailles, sem gat ekki hjá því komist
að segja eitthvað.
“Þú veizt ekki, þú veizt ekki!
Hvernig á nokkur að sjá, sem ekki vill
opna augun? Vesalings vinur minn,
líttu bara einu sinni á hvað fram fer í
kringum þig, undir þínu eigin þaki —”
“Jackueline er að leggja sig eftir
að læra músík,” sagði faðir hennar,
ofur góðlátlega. Madame d’Argy hugs-
aði að hann væri ekki með öllum mjalla.
Sannleikurinn var sá, að hann virt-
ist eldast svo fljótt, varð þunglyndari
og áhyggjufyllri, dag frá degi, í hinu
látlausa stríði — ekki fyrir lífi sínu,
sem slítur út kröftunum, en það var
stríð sem hann gat ekki komist hjá og
áleit göfugt — heldur að komast yfir
mikinn auð, fyrir hégóma, fyrir skraut
og viðhöfn, sem hann sinna vegna kærði
sig ekkert um, og sem hann lagði mik-
ið í sölurnar fyrir til þess að fullnægja
kröfum sinna nánustu, sem kröfðust
óhófs og eyðslusemi.
“Ó, já, eg veit að Jackueline er
hneigð fyrir músík,” sagði Madame
d’Argy, og duldi ekki óbeit sína á því,
“heldur mikið!” Og þegar hún getur
sungið eins og Madame Strahlberg,
hvað gott er líklegt að hún hljóti af því?
Eg sé nú að það er meira en lítilsháttar
smámunir, sem hún þarf að lagfæra.
Hvernig á hún annað en spillast í þess-
ari umgengni við Slava og Yankees,
fólk, sem hvorki hefir stöðu né nýtur
nokkurrar virðingar í heimalandi sínu,
fólk, sem þú leyfir henni að umgangast
og binda félagsskap við? Fólk nú á
dögum er svo kærulaust um það hverj-
um það kynnist! Það að vera útlend-
ingur er sem meðmælabréf til þess að •
vera tekinn inn í samkvæmislífið. Hugs-
aðu þér bara hvað móðir hennar sálaða
mundi hafa sagt um alla þá ósiði, sem
hún er að taka upp eftir þeim sem hún
er látin kynnast, úr öllum löndum hnatt-
arins? Vesalings, sálaða Adelaide!
Hún var sönn frönsk kona í eldri stíl;
það eru ekki margar slíkar eftir nú. Æ!”
hélt Madame d’Argy áfram, án neins
sambands við það, sem hún hafði verið
að tala um, “móðir Monsieur Talbruns,
ef hún hefir nokkur verið, væri sannar-
lega sæl að sjá hann giftan Giselle!”
“En,” stamaði M. de Nailles, sem
fanst heilmikill sannleikur í því sem
hún sagði, “eg stend ekki í veginum —
þvert á móti — eg hefi talað nokkrum
sinnum um son þinn, en því var enginn
gaumur gefinn.”
“Hvað getur hún haft á mótiFred?”
“Ekkert. Henni líkar hann mjög
vel, þú veizt það eins vel og eg. En þessi
bernsku kynning leiðir ekki ávalt til
giftinga.”
“Vinátta frá hennar hálfu væri
nóg,” sagði Madame d’Argy, á þann
hátt sem kona mundi segja, sem aldrei
hefði þekkt meira en það í hjónaband-
inu. “Vesalings Fred minn hefir nóga
hrifningu og ást fyrir tvo. En er fram í
sækti yrði hún engu síðui*hrifin af hon-
um — hún gæti ekki annað! Annað væri
ómögulegt.”
“Það er ágætt, komdu henni til þess
sjálf, ef þú getur; en Jackueline hefir
býsna ákveðnar skoðanir og sterkan
vilja.”
Viljakraftur Jackueline var virki-
legleiki, þó hugmyndir Madame de
Nailles væru hyllingar einar. “En kon-
an mín, líka!” sagði baróninn og stundi
við. “Eg veit ekki hvernig það er með
Jackueline, síðan hún óx upp, hefir hún
orðið eins og ótamið tfyppi, og þær, sem
einu sinni voru eins og ein sál,- eru nú
sjaldan sammála um neitt. Hvernig á
eg að haga mér, þegar þær báðar vilja
sitt hvað, gagnstætt því sem eg vil, eins
og oft á sér stað? Eg hefi um svo mik-
ið að hugsa, að stundum —”
“Já, maður getur skilið það. Það
virðist sem þú vitir ekki hvar þú ert.
En heldurðu ekki að framferði hennar,
eins og þú segir sé eins og ótamins
tryppis, meini ekkert til mín? Held-
urðu að eg sé alveg ánægð með val son-
ar míns? Eg gat hafa óskað, að hann
hefði kosið sér fyrir konu — en hvað
þýðir að segja hvers eg hefði óskað?
Það sem mestu varðar er, að hann verði
sjálfur ánægður. Auk þess, þá er eg
viss um að hún stillist bara af sjálfri
sér. Dóttir Adelaide getur ekki verið
öðruvísi en hjartagóð. Hún kemur aft-
ur til sjálfrar sín, þegar hún losnar út
úr þessum hring, sem hún hefir áreið-
anlega ekkert gott af; samvist hennar
með þessu hyski, er þegar farin að
skemma mannorð hennar. Og hvernig
verður það ef þessu heldur áfram? Eg
heyri fólk alstaðar vera að segja:
‘Hvernig getur Nailles látið dóttur sína
hafa svona mikla umgengni við ókunn-
uga útlendinga?’ Þú segir að það séu
gamlir skólabræður hennar. En sjáðu,
hvort Madame d’Etaples og Madame
Ray, létu dætur sínar, Isabelle og
Yvonne hafa svo mikla umgengni við
Þetta Odinskas fólk, undir því yfirskini
að það hafi þekkst í skóla. Þessi Ma-
dame d’Avrigny fer hús úr húsi til að fá
sjálfboða til að koma á þetta söngleika-
hús sem hún heldur uppi og þar þykist
Madame Strahlberg ætla að kenna
þeim að syngja án borgunar. Það er
ástæðan fyrir því, að hún býður Jackue-
line þangað. Auk þess gengur henni
ekki svo greitt að gifta Dolly.”
“Það eru ýmsar ástæður til þess,”
sagði baróninn, sem sá tár í augum vin-
konu sinnar, “Madame d’Avrigny hefir
lifað svo taumlausu lífi síðan hún var
barn, að ungir menn hafa verið hræddir
við hana, og ekki þorað að biðja henn-
ar. Jackueline, hamingjunni sé lof, hefir
aldrei slept sér út í það sem kallað er
heimslíf. Hún bara heimsækir þá, sem
hún er kunnug, og er í vinskap við.”
“Náin kynni við alla Parísarborg,”
sagði Madame d’Argy, og leit augunum
til himins. “Ef hún fer ekki á stórböllin,
þá er það af því, að stjúpa hennar er
leið á þeim. En að því undanteknu, þá
virðist mér að henni sé leyft að gera
hvað sem hún vill. Eg get ekki séð hver
er mismunurinn. Ef Jackueline er því
fráhverf að giftast Fred, þá hefirðu
fullan rétt til að segja, að eg sé að skifta
mér af því, sem mér kemur ekkert við.”
“Nei, alls ekki,” sagði M. de Nailles,
“eg finn glöggt til hversu mikils virði
ráðleggingar þínar eru, og samband við
þína fjölskyldu væri mér geðfeldari en
alt annað.”
Hann sagði þetta í fullri einlægni,
því það angraði hann hve M. de Cymier
dró á langinn að bera upp bónorðið, og
hann vissi einnig að nú á dögum eru
ungar stúlkur ekki eins eftirsóttar til
giftingar eins og áður. Vinur hans Ver-
mant, eins ríkur og hann var, hafði haft
talsverða erviðleika með að geta gift
Berthe dóttur sína, og fékk loksins ná-
ungá frá St. Germain, hálfgerðan slæp-
ing, sem var ekki til að öfundast af.
Það var ungur maður, heimskur og fé-
laus, sem naut svo sáralítils álits og
virðingar meðal síns fólks, að það var
ekki tekið á móti konunni hans, eins
og hún vonaðist til, og enginn talaði um
Madame de Belvin án þess að bæta því
við, að “hún væri ein af stelpunum hans
Vermants sendiráðsskrifara”.