Lögberg - 14.02.1946, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 14. FEBRÚAR, 1946
------------Hogberg ------------------------
OefiC út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS, LIMITED
695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
Utanáskrift ritstjórans: |
EDITOR LÖGBERG |
695 Sargent Ave., Winnipeg, Man. ,
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram !
The "Lög'berg'” is printed and published by
The Columbia Prees, Limited, 695 Sargent I
Avenue, Winnipeg, Manítoba, Canada. i
PHONE 21 804 1
Vel og drengilega
að verki verið
Jóns Sigurðssonar félagið og Ice-
landic Canadian Club, efna til virðulegs
mannfagnaðar á Royal Alexandra hótel-
inu hér í borginni á mánudagskvöldið
þann 18. þ. m. Sezt verður að borðum
kl. 6.45, en dans stiginn frá 9 til kl. 12
á miðnætti; til samkomu þessarar, sem
tvö áminst félög standa að, er stofnað
í þakkar og virðingarskyni við bardaga-
hetjur af íslenzkum stofni, sem stuðluðu
að því á ógleymanlegan hátt að brjóta
á bak aftur þau ægilegu skaðsemdar og
ofbeldisöfl, er það markmið höfðu, að
leggja undir sig allan heiminn og hneppa
gervalt mannkyn í ævarandi þrælaviðj-
ar; orð, jafnvel þó fögur kynni að vera,
lýsa ekki nema að litlu leyti skuld þeirri,
sem vér stöndum í við þá ungu og
fræknu menn, er með óbilandi þreki,
sálarjafnvægi og frábærri tækni á öll-
um sviðum stríðsþjónustunnar, unnu að
lokum þann mesta og örlagaríkasta sig-
ur, sem unninn hefir verið síðan mann-
kynið fyrst hóf göngu sína á þessari
jörð; en með umhyggju fyrir velferð
þeirra, og mannúðlegri hluttekningu í
kjörum þeirra, fáum vér, að minsta kosti
að einhverju leyti, greitt einhvern hluta
þeirrar skuldar, sem vér stöndum í við
þá ungu ættbræður vora, er lögðu líf sitt
í hættu vor vegna umtölulaust og með
fúsu geði; vér fögnum þeim, sem komu
heim, og vér umlykjum í bænum vorum
minningu hinna, sem ekki varð aftur-
komu auðið. — Jóns Sigurðssonar fé-
lagið er tiltölulega fámennur félags-
skapur íslenzkra kvenna í þessari borg;
það er ein deild í víðtækum samtökum
kvenna innan vébanda brezka veldis-
ins, sem gengur undir nafninu Imperial
Order Daughters of the Empire; þetta
íslenzka kvenfélag innti af hendi í fyrri
heimsstyrjöldinni margþætt mannúðar-
starf, en að styrjöld þeirri lokinni, hratt
það í framkvæmd mikilvægu menning-
arverki með útgáfu Minningarrits ís-
lenzkra hermanna; í síðasta heimsstríði
kom Jóns Sigurðssonar félagið enn
snemma á vettvang, og beitti sér ó-
sleitilega fyrir um f jölþætt og kærleiks-
rík störf varðandi heill og hag her-
manna vorra af íslenzkum stofni; fyr-
ir alt þetta, verðskuldar félagið einhuga
þakkir íslenzka mannfélagsins, þakkir,
sem skýrast verða látnar í té með
drengilegum stuðningi'við þær fögru og
háleitu hugsjónir, sem það hefir starfað
fyrir og grundvallað tilveru sína á. Hitt
félagið, sem stendur að áminstum mót-
tökufagnaði fyrir hermenn vora, The
Icelandic Canadian Club, er miklu yngra
en hið fyrnefnda félag; en þótt athafna-
saga þess sé ekki löng, er hún þó eigi að
síður gagnmerk um margt; félagið gefur
út vandað og fróðlegt rit, sem náð hefir
allvíðtækri útbreiðslu; það hefir birt
fjölda mynda af hermönnum vorum og
gert þeim nokkur greinaskil, auk þess
sem það hefir jafnframt birt allmargar
myndir af námsfólki voru og ýmissum
öðrum, sem við sögu hafa komið og
skarað fram úr á einn eður annan hátt;
ritið nefnist The Icelandic Canadian, og
mun vafalaust verða talið, er fram líða
stundir, ágætt heimildarsafn, varðandi
sögu þjóðflokks vors á því tímabili, sem
þar um ræðir; þá hefir félagið í sam-
starfi við Þjóðræknisfélag íslendinga í
Vesturheimi, beitt sér fyrir fræðslu-
námskeið, þar sem fyrirlestrar hafa
haldnir verið, um ísland og íslenzka
þjóðmenning, auk þess sem veitt hefir
verið nokkur tilsögn í íslenzkri tungu;
þessi fræðslustarfsemi hefir verið vin-
sæl, og mun hafa komið að þó nokkur-
um notum; síðast en ekki sízt, ber þess
að geta, að áminst félag, einnig í sam-
starfi við Þjóðræknisfélagið, stuðlaði að
útgáfu bókarinnar lceland’s Thousand
Years, er á bókamarkað kom rétt fyrir
jólin; en með því að Lögberg hefir fyrir
skömmu lýst þessari nytsömu bók all-
ítarlega í ritdómi, verður frekari um-
sagnar á þessu stigi málsins, ekki þörf.
Heilhuga samvinnu er ávalt þörf,
og sú staðreynd má engum líða úr
minni; og með það fyrir augum, ætti það
að verða báðum aðiljum, Þjóðræknisfé-
laginu og The Icelandic Canadian Club,
brennandi metnaðarmál, að vinna í
fullri einingu að sérhverju því viðfangs-
efni, sem að því miðar að auka á veg
þjóðflokks vors í þessu landi, en slíkt
verður bezt gert með fullum trúnaði við
norrænt eðli vort og ætt, og ræktarsemi
við vora tignu tungu.
“Ljúflingur íslands”
Hver mundi sá íslendingur vera, er
með rentu gæti borið jafn unaðslegt
nafn? Slíkri spurningu gæti naumast
orðið svarað nema á einn veg; annað
eins töfraheiti og “Ljúflingur íslands”,
yrði ekki auðveldlega tengt við nafn
nokkurs annars manns, en Jónasar
Hallgrímssonar, “listaskáldsins góða,”
er safnaðist til feðra sinna á bezta ald-
ursskeiði “f jarri fósturjarðarströndum,”
einmana úti í Danmörku; og bein hans
hafa ekki enn verið flutt heim svo þau
gæti í samræmi við lífsins lög, samlag-
ast moldinni, sem hann unni; er hér um
slíka ræktarskyldu við minningu hins
mikla ljóðsöngvara að ræða, er íslenzka
þjóðin stendur sig ekki við að bregðast.
í tilefni af 100 ára dánarafmæli Jónasar
Hallgrímssonar, sem minst var fagur-
lega á Íslandi, og einnig að nokkru hér
vestra, birtist vitaskuld margt á prenti
bæði í bundnu máli og óbundnu; tals-
vert af þessu höfum vér séð, en annað
ekki, svo sem hinn víðdáða fyrirlestur
Gunnars skálds Gunnarssonar, er hann
flutti um Jónas í háskóla íslands.
Eimreiðin flutti í tilefni af dánar-
afmæli skáldsins þau fögru orð, sem hér
fara á eftir og Þórir rithöfundur Bergs-
son er höfundur að; þau lýsa að vorri
hyggju, all ljóslega hugarafstöðu ís-
lenzku þjóðarinnar til hins mesta ljóð-
snillings, sem hún enn hefir eignast, og
þess vegna verða þessi fáyrtu en tákn-
rænu ummæli hér birt;
“Konráð Gíslason sagði, er Jónas
Hallgrímsson dó fyrir hundrað árum,
að þeir söknuðu hans mest, sem hefðu
þekkt hann bezt. Konráð var enginn
flysjungur, og það, sem hann og hinn
raunsæi maður, séra Tómas Sæmunds-
son, hafa ritað um Jónas, sýnir, hvílík-
ur afburðamaður Jónas Hallgrímsson
hefir verið. — Það var engin þjóðarsorg,
er lát Jónasar fréttist, en óhætt er að
fullyrða, að sorgin yfir ótímabæru frá-
falli þessa ljúflings íslands hefir í hundr-
að ár verið að magnast í hjörtum ís-
lenzku þjóðarinnar, jafnframt því sem
menn hafa betur og betur metið ævi-
starf, hæfileika og smekk snillingsins
Jónasar Hallgrímssonar. —
Jónas hugði að enginn mundi gráta
íslending, sem dó einmana fjarri fóstur-
jörðinni, er hann elskaði heitt. Það var
eðlilegt, að hann ætti erfitt með að sætta
sig við hlutskifti sitt, eins og það horfði
við honum, — þessari viðkvæmu, van-
metnu, stóru sál. — í hvert skifti, er
vér minnumst hans, hljótum vér að
harma hin þungu örlög, er “rændu hann
dögum,” — jafnframt því, að vér þökk-
um hamingju lands vors það, að hafa
eignast slíkan mann.” —
Jónas Hallgrímsson var náttúru-
fræðingur og skáld; ástin á þeim furðu-
verkum, sem drottinn allsherjar skóp
á hinni undursamlegu Sóley í norðri var
máttug, eins og sú trú, sem flytur fjöll.
Guð og náttúran verða óaðskiljanleg í
vitund hans og sálarlífi; þetta kemur
greinilega í ljós í kvæðinu Skjaldbreiður:
“Hver vann hér svo að með orku,
aldrei neinn svo vígi hlóð;
búinn er úr bálastorku
bergkastali frjálsri þjóð.
Drottins hönd þeim vörnum veldur,
vittu barn, sú hönd er sterk. —
Gat ei nema Guð og eldur
gert svo dýrðlegt furðuverk.”
Áhrif Jónasar Hallgrímssonar á ís-
lenzka ljóðmenning koma víða Ijóslega
fram; þau endurspeglast í kvæðum
þeirra Þorsteins Erlingssonar og Dávíðs
frá Fagraskógi, að eigi sé fleiri tilnefnd-
GULLBRÚKAUPSHJÓN
Mr. og Mrs. Sigurbjörn Sigurjónsson
í Lögbergi 24. jan., stóð falleg
grein um gullbrúðkaup Sigur-
jónssons hjónanna, sem haldið
var í húsi Mrs. Þórey Eggertson,
766 Victor Street, miðvikudag-
inn, 16. janúar.
Með þessum línum birtist
mynd af þeim hjónum. Hefir
Lögberg auðsýnt þeim þá vel-
vild að láta taka af þeim mynd,
síðan gullbrúðkaupið fór fram.
Vel fer á því að nokkur orð fylgi
myndinni úr garði.
Gullbrúðguminn, Sigurbjörn
Sigurjónsson, er fæddur að Úlfs-
stöðum í Loðmundarfirði í Norð-
ur-Múlasýslu á íslandi, 30.«okt.,
1866. Þar bjó þá Björn Halldórs-
son, sem var vel þektur bæði á
íslandi og hér vestra. Foreldrar
Sigurbjörns voru Sigurjón Jóns-
son og Soffía Sigfúsdóttir. Sig-
urbjörn var fóstraður af föður-
systur sinni, Elísabetu Jónsdótt-
ur, og var hann hjá henni, á
Seyðisfirði, frá fjórða aldursári
til hins átjánda. Hann kom vest-
ur um haf með séra Jóni Bjarna-
syni árið 1884. Hér vestra stund-
aði hann þá atvinnu sem fékst,
vann á skipi á Winnipeg-vatni
o. s. frv. Svo lærði hann prent-
iðn og upp frá því var það verk
atvinna hans.
Gullbrúðurin, Hildur Snjólaug
Sigurjónsson var fædd 19. jan.,
1872, að Laxamýri, í Þingeyjar-
sýslu. Foreldrar hennar voru
■þau hjónin Sigtryggur Sigurðs-
son og Sigríður Sigurðardóttir.
Sigtryggur Jónasson, sem allir
Vestur-íslendingar þektu, og
Hildur voru bræðrabörn. Lengra
aftur í tímann var skyldleiki ná-
kominn við Jónas skáld Hall-
grímsson. Hildur ólst upp á
Húsavík í Þingeyjarsýslu, og
kom þaðan til Canada árið 1890,
og settist að í Winnipeg.
Sigurbjörn og Hildur giftust
16. jan, 1896, og hafa þau átt
heimili í Winnipeg nærri allan
þann tíma, sem liðinn er síðan.
Líf þeirra hefir verið farsælt og
ávaxtaríkt. Þau hafa tekið drjúg-
an og ágætan þátt í félagsmál-
um íslendinga í Winnipeg. Bæði
hafa þau hjónin tilheyrt Fyrsta
lúterska söfnuði frá því þau
komu til borgarinnar, verið sann-
ir, starfandi meðlimir, sem unn-
ið hafa af lífi og sál að velferð
hans. Mrs.. Sigurjónsson hefir
starfað í kvenfélagi safnaðarins
í fulla hálfa öld, og í trúboðsfé-
laginu hefir hún unnið af sann-
færingu og samvizkusemi frá
upphafi þess félagsskapar. Mr.
Sigurjónsson var í mörg ár kenn-
ari í sunnudagaskólanum og
sömuleiðis lengi starfandi í
djáknanefndinni. Einnig var
hann um langt skeið ötull og á-
hugasamur meðlimur í Banda-
lagi unga fólksins í söfnuðinu-
um. Einlægari mann í þeim mál-
ir, og sjálfur stendur hann
nú nær íslenzku þjóðinni
en nokkuru sinni áður; nú
er hann “Ljúflingur ís-
lands”, eins og Þórir Bergs-
son svo fagurlega orðar
það.
En sú ómælisfegurð, sem
í því felst, að vera Ijúfling-
ur heillar þjóðar!
um hefði verið erfitt að finna.
Meðal mjög margs, sem eg
hefi ástæðu til þess að þakka
þessum hjónum fyrir, vil eg nú
af hjarta þakka þeim fyrir dreng-
lyndi, trygð, og trúmensku þeirra
við Jóns Bjarnasonar skóla. Öll
börnin þeirra, sem komust á legg,
stunduðu nám við þann skóla. Ef
allir Vestur-Islendingar, sem áttu
þess kost, hefðu sýnt skólanum
eins mikla ræktarsemi, væri
hann þá horfinn Vestur-Islend-
ingum? *
Frá því að Mr. Sigurjónsson
eignaðist þroska, hefir hann ver-
ið ákveðinn og sterkur íslenzk-
ur þjóðræknismaður. Hann er
prýðis vel að sér í íslenzku máli,
ann íslenzkum fræðum og hefir
að einhverju leyti haldið sam-
bandi við menn og málefni á ís-
landi.
Hann var mjög framarlega í
fylkingu í sambandi við stofnun
Þjóðræknisfélagsins: var með-
limur í 30 manna nefndinni, sem
undirbjó stofnun þess, var einn
þeirra er skrifaði undir ávarp til
Vestur-íslendinga, sem birt var
í blöðum vorum hér, um það að
stofna slíkan félagsskap. Hann
var kosinn skjalavörður félags-
ins þegar það var stofnað og hélt
því embætti nokkur ár. Á þeirri
tíð þegar félagið var í myndun
skrifaði hann í blöðin allmargar
ritgjörðir, með fréttum og hug-
myndum, undir fyrirsögninni:
“Ljúfar raddir.” Hann mun
einnig hafa verið aðalhvatamað-
ur þess að þjóðræknisdeildin
“Frón” var stofnuð hér. Hann
stakk upp á nafninu. Hann starf-
aði þar alllengi. Um nokkurt
skeið hafði hann eftirlit með ís-
lenzku kenslunni á laugardögum
Þau hjónin eignuðust 8 börn.
Einn ungan svein mistu þau, en
hin 7 eru á lífi, og eru þau hér
nefnd:
1. Lára, gift Charles Henry
Brown, nú í flughernum í Norð-
urálfunni.- Þau eiga þrjú börn.
2. Sigríður, heima með foreldr-
um sínum.
3. Jóhann Eðvald, kvæntur
Clara Stevenson. Hann var nokk-
ur ár kennari, en vinnur nú fyrir
Crown Life Insurance Co. Þau
eiga 5 börn og hafa heimili í
Sudbury, í Ontario.
4. Jón, kvæntur May Anderson
frá Selkirk. Hann er verkfræð-
ingur (civil engineer). Þau eiga
3 börn og hafa heimili í Chicago.
5. Elísabet Eggertína, gift Dr.
Benjamin A. Zivot. Þau eiga 2
börn og haf a heimili í Kinderslie,
í Saskatchewan.
6. Sigtryggur, kvæntur Rósu
Frederickson. Þau eiga 4 börn og
hafa heimili í Edmonton í Al-
berta. «
7. Andrea Soffía, gift William
G. Stevenson, verzlunarmanni.
Þau eiga 2 börn, og hafa heimili
í Swan River í Manitoba.
Þetta var stór,t heimili meðan
öll bömin voru heima. Einlæg
*ávalt, var gestrisnin. Margir
komu þangað og oft var mikið
af glaðværð og söng.
Þökk, góðu hjón, fyrir alla ein-
lægnina og samvizkusemina, fyr-
ir vel unnið starf um langa æfi,
fyrir öll þau góðu áhrif, sem frá
ykkur hafa komið til blessunar
voru mannfélagi og piálefnum.
Guð sendi milda geisla bless-
andi náðar sinnar til að fegra og
verma æfikvöldið.
Guð blessi alla ykkar elskuðu
á öllum stundum.
Rúnólfur Marteinsson.
GAMAN 0G
A L V A R A
Götusalinn: — Viljið þér
kaupa teskeiðar, blýanta, sjálf-
blekunga, diska og körfur í dag,
frú mín góð.
Frúin: — Ef þér hypjið yður
ekki á brott, kalla eg í lögreg-
luna.
Salinn: — Hérna er ágæt
flauta til þess, hún kostar aðeins
2 krónur.
+
KAPPRÓÐURINN
Það var einhverju sinni að
Torfi Einarsson alþm. á Sel-
strönd fór vestur á ísafjörð. Á
Langadalsströndinni fékk hann
bát og mann með sér úityfir djúp-
ið, Bjarna að nafni. Var Bjarni
talinn einhver mesti ræðari við
ísafjarðardjúp. Þegar þeir voru
komnir af stað, fór Bjarni að
láta Torfa finna til þess að hann
kynni að dýfa í árinni, og er þeir
voru komnir út hjá ögurhólm-
um, var svo komið, að Torfi gat
ekki lengur bætt úr, en þótti illt
að verða að láta undan. Þá kem-
ur honum ráð í hug. Hann segir
með mesu hægð við förunaut
sinn: “Þetta kalla eg nú rétt
þægilegan róður. Það þreytir
hvorugan en gengur þó alltaf
dálítið.” Við það brá hinum svo
að hann linaði á skorpunni og
reri eftir það í hægðum sínum,
það sem eftir var leiðarinnar.
+
l’orfi á Kleifum var mesti
athafnamaður bæði til sjós og
hafði með sér margt manna.
Kona hans var og mesti kven-
skörungur, og árvökur, en Torfi
mjög morgunsvæfur. Útræði
var á Kleifum. Var það oft,
að kona hans vakti bónda sinn
er henni sýndist sjóveður, en
Torfi ekki vaknaður. Einhverju
sinni kemur hún upp snemma
morguns, vekur bónda og segir
um leið: “Herna eru skinnsokk-
arnir þínir, Torfi minn, það
verður sjóveður í dag.” — “Eg
er nú vanur að fara fyrst í
skyrtuna,” varð honum að orði
með hægð.
FUNDARBOÐ
til vestur-íslenzkra hlutháfa í h.f. Eimskipafélagi íslands
Útnefningarfundur verður haldinn að 910 Palmerston
Avenue, fimtudaginn 7. marz 1946, kl. 7 e. h.
Fundurinn útnefnir tvo menn til að vera í vali að
kjósa um á aðalfundi félagsins, sem haldinn verður í
Reykjavík í júní-mánuði næstkomandi, í stað hr. Ásmundar
P. Jóhannssonar( sem þá verður búinn að útenda sitt
tveggja ára kjörtímabil.
Winnipeg, 6. febrúar, 1946.
Ásmundur P. Jóhannsson Árni G. Eggertson.