Lögberg - 06.06.1946, Side 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN
6. JNÚÍ, 1946
--------Hogberg--------------------
GefiS út hvem flmtudag af
THE COLUMBIA PRESS, LIMITED
695 largent Ave., Winnipeg, Maniitoba
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG
595 Sargent Ave., Winnipeg, Man.
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent
Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail,
Post Office Dept., Ottawa.
PHONE 21 804
Geátir frá Islandi
Hr. Jónas Þorbergsson, forstjóri við
íslenzka ríkisútvarpið og einn þeirra
manna, er stóðu í fylkingarbroddi um
skipulagningu þess, dvaidi hér í borginni
í fyrri viku; kom hann hingað flugleiðis
frá New York, en þar varði hann nokkr-
um tíma varðandi nýja útvarpshöll, sem
fyrirhugað er að komið verði á fót í
Reykjavík á næstunni. Jónas útvarps-
stjóri er um allt hinn gagnmerkash
maður með merkan og margþ^ettan
starfsferil að baki; hann átti sex ára
dvöl í Manitoba fyrir rúmum þrjátíu
árum, og vann hér ósleitilega að hverju,
sem til féll; en svo lá leið hans heim og
þar fann hann sjálfan sig, eða öllu
heldur það verksvið, þar sem megin ævi-
starf hans átti að liggja.
Jónas Þorbergsson er ættaður úr
Laxárdal í Þingeyjarsýslu og er gagn-
fræðingur að menntun; hann er með
snjöllustu blaðamönnum íslenzku þjóð-
arinnar, og hafði með höndum ritstjórn
Dags á Akureyri og Tímans í Reykja-
vík um tíu ára skeið; var hann stór-
höggur með köflum, en það, sem um-
fram allt annað svipmerkti ritstjórnar-
greinar hans var stílfegurð og krufn-
ing viðfangsefna til mergjar; hann gekk
hvorki hikandi né hálfur til verks, o
hlífði lítt andstæðingum sínum né sér
sjálfum, ef því bar að skipta.
Árið 1936 kom út bók eftir Jónas í
Reykjavík, er nefnist “Ljóð og línur.”
Bókin hefir að geyma safn ritgerða og
minningargreina um látna merkismenn
samtíðarinnar, auk nokkurra frumsam-
inna kvæða; beztu minningargreinarnar
eru um Tryggva Þórhallsson forsætis-
ráðherra, Stefán skólameistara Stefáns
son og Jóhann G. Kristjánsson, ungan
berklasjúkling, er lézt á Vífilstaðaheilsu-
hælinu 6. apríl 1923. Sú grein nefnist
“Við banasæng,” og er þrungin af fegurð
og sálrænni speki; hún á líf fyrir hönd-
um.
Auðsætt verður fljótt við lestur á-
minstrar bókar, að höfundur hennar
ristir dýpra í óbundnu máli en bundnu,
þótt sæmilega sé hann hlutgengur í ljóði,
eins og eftirfarandi kvæði, “Samfylgd,”
ber svo glögg merki um:
“Farir þú ein í austur
mót árdegi, en vestur eg
í húmið, sem hugur minn stefnir. —
Við höldum þó sama veg.
Því handan við daginn er húmið,
sem hylur mín djúpu sár,
og handan við húmið sá dagur,
sem heiðir um þínar brár.
l .*,9 '
Ein verður okkar ganga
unaðsljúf og sár. —
Á bak við brothætta daga
við brosum í gegnum tár.” —
Á fimtudagskvtldið í vikunni sem
leið, komu saman um þrír tugir manna
á Fort Garry hótelinu hér í borginni í
virðiúgarskyni við Jónas útvarpsstjóra
og neyttu með honum máltíðar; til
mannfagnaðar þessa var stofnað fyrir
atbeina Þjóðræknisfélagsins; forseti
félagsins, séra Valdimar J. Eylands,
kjmnti heiðursgestinn með stuttri en
afburðasnjallri ræðu; heiðursgesturinn
flutti langt og stórfróðlegt erindi um
þróun ríkisútvarpsins á íslandi frá upp-
hafi vega þess og fram á þenna dag;
stofnunin hóf göngu sína 1930, og hefir
Jónas veitt henni forustu jafnan síðan;
ræða heiðursgestsins greip og nokkuð
inn í þjóðræknismálin og sambandið
milli íslendinga austan hafs og vestan;
var það auðskilið af orðum hans, að á
bak við þau stóð heilsteyptur, einlægur
maður. —
Jón J. Bíldfell þakkaði heiðursgesti
komuna og hið gerhugsaða erindi hans,
með stuttri en gagnmergjaðri ræðu.
Lögberg þakkar Jónasi útvarps-
stjóra komuna og árnar honum góðs
brautargengis. *
II.
Um þessar mundir dvelur hér í
borginni einn hinna meiri háttar at-
hafnamanna yngri kynslóðar á Fróni,
Árni Bjarnarson, ritstjóri og bókaútgef-
andi á Akureyri; þingeyzkur að ætt; er
skemtinn maður og fjörugur í viðtali;
það er þessi maður, sem gefið hefir út
ritverk Jóhanns Magnúsar Bjarnason-
ar; þær bækur hafa enn eigi borist Lög-
bergi til umsagnar.
Árni Bjarnarson er ritstjóri að
mánaðarritinu “Edda,” sem gefið er út á
Akureyri; aprílheftið er helgað Vestur-
íslendingum, og flytur myndir og um-
sagnir af átján mönnum og konum úr
hópi þeirra.
Efnisyfirlit áminsts heftis er á
þessa leið:
Árni Bjarnason, ritstjóri: Jóhann M.
Bjarnason; Benjamín Kristjánsson,
prestur: Einar Páll Jónsson; Friðgeir
H. Berg, rithöfundur: Gísli Jónsson;
Gerður Jónasdóttir, frú: Guðrún H.
Finnsdóttir; Árni G. Eylands, fulltrúi;
Gunnar B. Björnson; Friðgeir H. Berg,
rithöfundur: Guttormur J. Guttorms-
son; Steindór Steindórsson, menta-
skólakennari: Halldór Hermannsson;
Halldóra Bjarnadóttir, ritstj.: Jakobína
Johnson; Steind. Steindórsson, menta-
skólakennari: Skáldsögur Jóhanns M.
Bjarnasonar; Björgvin Guðmundsson,
tónskáld: Jóhannes P. Pálsson; Jakob
Ó. Pétursson, ritstjóri: Kristján N.
Júlíus; Sigurgeir Sigurðsson, biskup:
Richard Beck; Jónas Jónsson, alþm.:
Rögnvaldur Pétursson; Jónas Jónsson,
alþm.: Sigurður Júlíus Jóhannesson;
Steindór Steindórsson, mentaskóla-
kennari: Soffanías Thorkelsson 'og
Ferðahugleiðingar hans; Jónas Jónsson,
alþm.; Stephan G. Stephansson; Friðrik
A. Friðriksson, prestur: Sveinn E.
Björnsson; Snorri Sigfússon, skólastj.:
Þorsteinn Þ. Þorsteinsson.
Þess skal getið, að grein Árna rit-
stjóra fylgir tvídálka mynd af þeim Jó-
hanni M. Bjarnasyni og Guðrúnu konu
hans.
Með hliðsjón af þeirri kynningar-
starfsemi, sem Árni Bjarnrrson hefir
tekið sér fyrir hendur varðandi menn-
ingarstarfsemi Vestur-íslendinga þykir
hlýða að hér séu birt eftirgreind um-
mæli hans til lesendanna:
PÓSTSPJALD
TIL RITSTJÓRANS
Lundar,.30. maí, 1946.
Kæri vinur:
Eg vil ekki láta hjá líða
að votta þér þakklæti mitt
fyrir þína prýðilegu rit-
stjórnargrein “Þyngra en
tárum taki.” Ef margar
slíkar væru ritaðar myndi
minna af heimsku, dag-
dómum og hugsunarlausum
ályktunum. Svona eiga líka
íslendingar að líta á málin
og rita um þau og ræða með
gætni og greind. Þá sverja
þeir sig í ættir við Snorra
j;óða og Einar þveræing. Þá
sýna þeir að þeir eru af
skynsömu fólki komnir með
því að vera skynsamir sjálf-
ir. Eg hefi aldrei séð minstu
ástæðu til þess fyrir okkur
að apa það eftir öðrum að
uppblásast af illum anda
haturs og hleypidóma til að
trylla landann og myrkva
honum sýn um mannlífs-
sviðin. Nóg er af heimsk-
unni samt þó við fyllum
ekki þeirra flokk, sem mest
rausa en minst vita.
Þinn einlægur
H. E.Johnson.
ÁNÆGJULEGT
SÖNGKVÖLD
Um 1,000 Bandaríkja-
hermenn á íslandi
Þar af eru 100 í Reykjavík
Þegar “Edda hóf göngu sína fyrir
rúmu ári síðan, setti hún sér það mark
og mið að verða tengiliður milli bóka-
útgefenda og bókakaupenda á íslandi,
með því móti að gefa yfirlit um bókaút-
gáfu og geta hinna merkustu rithöfunda
og útgáfufyrirtækja. Hafa þegar birst
æviþættir og yfirlitsgreinar um útgef-
endur. Með þessu blaði byrjar Edda að
kynna íslenzkum lesendum bókmenta-
störf íslendinga vestan hafs.
*
Er svo til ætlast, að því verði haldið
áfram við og við, eftir því sem efni gefst
til, en fram að þessu hefir verið of hljótt
um þá starfsemi heima á íslandi. En fátt
mun tengja íslendinga báðum megin
hafsins betur saman, en einmitt bók-
mentirnar.
Vér treystum því, að íslendingum
vestan hafs falli þessi tilraun vor vel í
geð, og væntum þess að þeir íslenzku
blaða- og bókaútgefendur vestra, er sjá
Eddu, vilji styrkja hana til að fylgjast
sem bezt með því, er gerist í'bókmenta-
heiminum vestra, með því að senda oss
hið helzta, er þar kemur út, ásamt nauð-
synlegum upplýsingum um höfunda og
útgefendur. Munum vér þá leitast við
að gefa söm fyllst yfirlit á ári hverju um
bókmenntir íslendinga í Vesturheimi.”
Söngflokkur Sambands-
safnaðar efndi til söng-
skemtunar í kirkju sinni
undir stjórn Gunnars Er-
lendssonar píanóleikara, á
þriðjudagskveldið þann 28.
maí, s.l., við ágæta aðsókn,
og verður ekki annað rétti-
lega sagt en söngurinn yfir
höfuð, tækist hið bezta;
samhljómun var prýðileg,
og þótt karlaraddirnar
skorti hlutfallslegan styrk
til móts við kvenraddirnar,
kom það ekki ábærilega að
sök nema þá helzt í laginu
“Vesper Bells,” eftir Ru-
benstein, er fór meira og
minna út um þúfur; það
kom fljótt í ljós hve ágæta
alúð söngstjóri hafði lagt
við æfingu flokksins, og hve
röggsamlega honum tókst
til um forustuna; söngskrá-
in var að mestu á íslenzku,
og bar vitni um virðingar-
verða þjóðrækni; á henni
stóðu lög eftir íslenzka
sönglagahöfunda, svo sem
Sigvalda Kaldalóns, ísólf
Pálsson, Sveinbjörn Svein-
björnsson og Þórdísi Otten
son-Guðmunds, sem er
vestur-íslenzk kona, gædd
sérkennilegum tónlistar
hæfileikum.
Frú Elma Gíslason söng
allmargt einsöngva; hún
hefir þroskað mjög rödd
sína hin síðustu ár, og fór
prýðilega með flest lögin,
þótt hún á háum nótum of-
byði rödd sinni á stöku stað
á kostnað frumtextans; tví
söngur hennar og frú Lilju
Thorvaldson naut sín vel,
en þó einkum í þeim köflum
þar sem hin síðarnefnda
söng efri rödd.
Ungfrú Þóra Ásgeirsson
skemti með píanóspili; hún
er 4 öru þróunarskeiði í list
sinni, og túlkaði viðfangs-
efni sín af næmum og sam-
úðarríkum skilningi.
Einsönginn í hinu vold-
uga lagi Edvard Grieg^s
“Landsýn,” söng ung-
ur maður, Gústaf Krist-
jánsson, er gerði hlutverki
sínu hin beztu skil; röddin
sviphrein og karlmannleg.
Söngflokkinn aðstoðuðu
við hljóðfærið þær ungfrú
Þóra Ásgeirsson og Mrs.
Evelyn Jónasson.
Það væri vel til fallið, að
áminst söngskemtun yrði
endurtekin; allir þeir, sem
að skemtuninni stóðu og í
henni tóku þátt, eiga það
meir en skilið, að slíkt yrði
gert. I
Það eru eitthvað um 1000
Bandaríkjahermenn á íslandi
eins og stendur og langflestir
þeirra eru við Keflavíkurflug-
völlinn. Aðeins um 100 hermenn
eru í Reykjavík í Tripoliherbúð-
unum á Melunum.
Bandaríkjamenn telja sig þurfa
að hafa um 1000 manns vegna
reksturs Keflavíkur flugvallar-
ins, sem þeir nota nú aðallega
vegna flugferða milli Bandaríkj-
anna og meginlandborga Evr-
ópu.
Þessi mikli fjöldi manna við
Keflavíkurflugvöllinn er skýrður
á þann hátt, að Bandaríkjamenn
þurfi að hafa þarna heilt þorp,
þar sem þeir geti verið sjálfum
sér nógir. Bandaríkjamenn hafa
t. d. sína eigin skemtistaði, verzl-
anir, skósmíði og klæðskera,
hvað þá annað.
Ný embættaskifting
í hernum.
Þeir Ragnar Stefánsson major
og Howell V. Williams kapteinn
ræddu við blaðamenn frá Reykj-
avíkurblöðunum í gærdag í til-
efni af því að Williams er á för-
um héðan, en hann hefir verið
blaðafulltrúi hersins og yfirmað-
ur þeirrar deildar, sem snýr að
borgurunum. Tekur Ragnar nú
við því starfi.
Williams kapteinn hefir dvalið
hér í 26 mánuði. Hann er kvænt-
i£r ísienzkri klonu, Gnðbjörgu
Theodorsdóttur og er hún ný-
lega farin vestur um haf. Áður
en Williams fór í herinn var hann
háskólakennari í stjórnvísind-
um við háskólann í Berkeley í
Kaliforníu. Hann hefir eignast
hér marga vini og kunningja og
hefir þótt samningalipur maður.
Flestir kannast við Vestur-
íslendinginn Ragnar Stefánsson
major, sem hefir verið hér í
hernum síðan 1942.
Morgunblaðið, 25. apríl
Einhverjar fullkomnustu kola-
námur Bandaríkjanna eru í Kem-
rnerer, Wyoming-ríki. Má segja,
að þar sé allt unnið með rafmagni
og mannshöndin komi ekki við
kolin.
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar
Útsala íslenzku blaðanna '
Umboðsmaður okkar á Islandi er Bjöm Guðmunassun,
Reynimel 52, Reykjavík. Hann tekur á móti pöntunum á
blöðunum og greiðslum fyrir þau.
LÖGBERG og HEIMSKRINGLA
University Scholarships For
Manitoba War Veterans and
Their Sons and Daughters
The six licensed Manitoba Brewers and all the licensed
Hotelkeepers in the Province have again given $15,000.00
to the University of Manitoba to provide scholarships
for Manitoba War Veterans not otherwise adequately
provided for and for the sons and daughters of Manitoba
War Veterans.
$7,500.00 is to be used in the academic year 1946—47
to provide 15 entrance scholarships of the value of $150.00
each for students resident in Greater Winnipeg and 15
entrance scholarships of the value of $350.00 each for
students resident elsewhere in the Province. The re-
maining $7,500.00 is to be used for the purpose of continu-
ing winners of such scholarships for a second year.
The scholarships may be tenable for two years in
the University of Manitoba, or in any of its affiliated
Colleges, in Arts, Science, Law, Medicine, Engineering,
Architecture, Agriculture, Home Economics, Commerce,
Pharmacy or other courses approved by the Board of
Selection.
To be eligible, a student must have a clear Grade XI
or Grade XII standing obtained as a result of Depart-
mental examinations, but any student who is writing
Grade XI examinations may apply.
The Board of Selection has power to divert such
portion of thd funds as is deemed advisable for the
completion of a course at.the University already com-
menced by a student who meets the War Service and
other requirements.
Application forms may be obtained fröm any high
school principal, the Department of Education or the
Registrar of the University of Manitoba.
Applications must be sent to the Registrar of the
University before August lst, 1946.
BOARD OF SELECTION
The Hon. Mr. Justice A. K. Dysart, M.A., L.L.D.,
Chancellor of the University of Manitoba.
The Hon. John Dryden, Minister of Education.
H, P. Armes, Esq., B.Sc., Ph.D.,
Dean of the University of Manitoba.
C. Rhodes Smith, Esq., K.C., M.L.A.,
President Manitoba Command of the Canadian Legion.
Canon R. J. Pierce,
Warden of St. John’s College.
C. A. Tanner, Esq.,
Managing Director of Manitoba Hotel Association.
Arthur Sullivan, Esq., K.C.,
representing the Manitoba Brewers.
Frank G. Mathers, Secretary.
THE UNIVERSITV OF MANITOBA