Lögberg - 13.06.1946, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. JÚNl, 1946
Margrét Werner
hneyksli, meðan yið erum hér. Eg hata
allt slíkt.”
“Cumming lávarður er of mikill
maður til að líða neitt slíkt,” sagði Ethel.
“Ef eitthvað óþægilegt skyldi koma fyr-
ir, þá verður ekkert látið bera á því.
Mamma, þú gerir það fyrir mig að tala
ekki meira um þetta við mig.”
“Ethel tók af sér hattinn og knippl-
ingasjal, sem hún hafði á herðunum, og
tók bók sem móðir hennar hafði verið
að lesa í og lagt frá sér. “Eg er þreytt
eftir göngutúrinn, sólskinið var býsna
heitt.”
Hún lagði sig á sófan og sneri and-
litinu móti glugganum, og horfði á blóm-
in úti fyrir. “Já, vertu hérna og hvíldu
þig,” sagði lafði Newton, “eg ætla að
fara og skrifa bréf.”
Ethel lá hreyfingarlaus og horfði út
yfir hið dýrðlega landslag, sem var í
kringum kastalann. Enginn vissi um
tárin, sem smátt og smátt komu fram í
hennar mildu og blíðu augu. Engum var
kunnugt um það hugarstríð, sem hún
háði, og sem nærri lá að yrði henni að
ofurefli.
Þegar lafði Newton, að tveim tím-
um liðnum, kom til baka. var Ethel búin
að ná sinni ró og stillingu, og það sáust
engin merki til að hún hefði grátið, er
hún brosti við móður sinni er hún kom
inn. Með stillingu og hugrekki bar hún
sín stóru lífsvonbrigði. Hún var engin
harma og vonleysis vesalingur; hún
hugsaði aldrei sem svo, að lífið væri sér
glatað, eða einungis þreytandi vonlaus
byrði. En hún sagði að hún ætlaði ekki
að gifta sig fyr en hún fyndi mann líkan
Ralph, að drenglyndi, riddaraskap og
göfugum karakter, en lausan við þá
veiklun, sem hafði orsakaðð og sem or-
sakar og veldur svo mikilli sorg og þján-
ingum.
8. KAFLI
Málstofa lafði Cumming hafði ávalt
verið álitin sem skrautlegasta stofan á
Elmwood. Aðeins fáir listmálarar voru
valdir ár hvert til að skreyta og prýða
þessa viðhafnarstofu lafðinnar. Hinir
löngu, frönsku gluggar opnuðust út í
blómgarðinn, þar sem skrautlegur gos-
brunnur spýtti vatninu hátt upp í loft,
og hinn sæti ilmur frá blómunum fylti
salinn hressandi angan.
Cuming lávarður hafði færst hæg-
indastól að glugganum og sezt þar;
hann leit mjög ánægjulega út, og virtist
vera í mjög rólegu og góðu skapi.
“Ralph,” sagði lávarðurinn, “eg er
búinn að bíða eftir þér um stund, hef-
irðu verið úti?”
“Já, eg hefi verið úti í lystigarðinu
með Miss Newton,” svaraði hann.
Lávarðurinn brosti, sjáanlega á-
nægður að heyra það.
“Það er bæði skynsamlegt og þægi-
legt að eyða tímanum þannig,” sagði
lávarðurinm “og það er einmitt svo
merkilegt að eg hafði í hyggju að tala
við þig um álit þitt á Miss Newton—”
“Álit mitt!” sagði Ralph. “Það er
hreinasti misskilningur, eg hefi aldrei
veitt henni neina eftirtekt í þeim skiln-
ingi, sem þú virðist að meina.”
“Þú ættir ekki að tala svona,” sagði
lávarðurinn.” Móðir þín hefir sagt mér
af svo mörgum samfundum ykkar, og
síðast í gærkvöldi í músík-salnum. Mér
eru kunn sum leyndarmál þín. Það er
engin vafi á því, að Miss Newton ber
mikla virðingu, og meira, fyrir þér. Eg
sendi eftir þér t il að segja þér, að þvert
á móti því sem eg gerði áður, að setja
mig á móti áformi þínu, er það, að þessu
sinni, mín hjartans innilegasta ósk, að
geta kallað Miss Ethel Newton dóttur
mína.”
Hann beið eftir svari, en Ralph, sem
var orðinn náfölur í andliti, svaraði
engu.
“Við mintumst aldrei á það við þig,”
hélt lávarðurinn áfram. “En í mörg ár
hefir móðir þín og eg vonað, að þú hyltist
Miss Newton og elskaðir hana. Hún er
fríð, og hún er hin sannasta og göfug-
asta stúlka, sem eg þekki. Eg er bæði
stoltur og ánægður með það val þitt,
Ralph — já, ánægðari en eg get með
orðum lýst.”
Ralph svaraði engu, og móðir hans
horfði undrandi á hann.
“Þú þarft ekki að vera kvíðafullur
fyrir henni,” sagði hún. “Eg má ekki
segja frá leyndarmáli, en hún elskar
þig, Ralph; meira vil eg ekki segja. Ef
þú biður hana um að verða konan þín,
þá held eg mér sé óhætt að segja, að þú
biðjir ekki árangurslaust.”
“Þetta er alt tómur misskilningur,”
sagði Ralph, “Miss Newton er ékki að
hugsa um mig.”
“Hún er ekki að hugsa um neinn
annan en þig,” sagði móðir hans.
“Mér hefir aldrei komið til hugar að
giftast henni,” sagði Ralph. “Eg elska
hana ekki. Eg get aldrei giftst Ethel
Newton.”
Brosið hvarf af andliti lávarðarins,
og konan hans misti úr höndum sér
blómavönd, sem hún hélt á.
“En hversvegna hefirðu þá sýnt
þessari ungu stúlku öll þessi kurteisis-
atlot?” spurði lávarðurinn. “Það hafa
allir veitt því eftirtekt, og þú virtist
aldrei með gleðibragði nema þegar hún
var viðstödd.”
“Eg vildi reyna að gera hana vin-
veitta .mér,” sagði Ralph; “annað var
mér ekki í hug.”
Ho'num rann kalt vatn milli skinns
og hörunds, er hann hugsaði um hve
áfjátt hann háfði sózt eftir vinskap
hennar. Hugsa sér, að Ethel hafi mis-
skilið hann!
“Það voru aðrir sem hugsuðu fyrir
þig,” sagði lávarðurinn hryssingslega.
“Eg hefi auðvitað misskilið þig; það er
ekki frekar neitt um það að tala. Eg vil
bara segja, að slík gifting hefði gert
rnig hamingjusaman. Úr því þú elskar
ekki Ethel Newton, þá býst eg við að
þetta mál sé hér með búið.”
“Geturðu ekki elskað hana, Ralph?”
spurði móðir hans vingjarnlega. “Hún
er svo falleg og svo góð og svo vel fallin
til að vera húsmóðir hér á Elmwood.
Geturðu ekki elskað hana?”
“Það var ekkert fjær hugsun minni,”
sagði hann.
Lafði Cuming sagði allt í einu: “Þú
hefir þó, vona eg, gleymt þessu heimsku-
lega og krakkalega æfintýri, sem faðir
þinn tók svo nærri sér — það getur þó
varla verið orsökin?”
“Hlustaðu á mig, móðir mín,” sagði
Ralph, og stóð upp. “Eg kom hingað til
að segja þér leyndarmál mitt, er þú
mættir mér. Faðir minn, eg hefi svikið
þig og verið þér óhlýðinn. Eg fór til
Little Valley og giftist Margrét Werner
þar.”
Út af vörum lafði Cuming kom veikt
hljóð. Ralph sá, að faðir hans varð ná-
bleikur í andliti — blýlitur — af reiði,
en ekkert «rð rauf hina hræðilegu þögn,
sem hvíldi yfir þeim. Fáeinar mínútur
fanst honum eins langar og heill klukku-
tími.
“Þú giftist henni,” sagði lávarðurinn
í lágum og hásum róm, “þrátt fyrir það,
sem eg var búinn að segja þér?”
“Eg giftist henni,” svaraði Ralph,
“í þeirri von að þú mundir afturkalla hin
hörðu og grimmu orð, sem eg var sann-
færður um að þú meintir ekki. Eg hafði
aðeins einn útgönguveg, eg gat ekki
annað gert, faðir minn; hún átti engan
annan að, sem hún gat treyst, en mig;
mundir þú hafa viljað þvinga hana til
að giftast manni, sem hún vildi ekki
eiga?”
“Þetta er nóg,” sagði lávarðurinn;
“segðu mér hvenær og hvar þessi gift-
ingarathöfn fór fram, svo eg geti komist
að raun um hvort þessi gifting sé lögleg
eða ekki.
Ralph gaf honum rólega, en með
titrandi vörum, allar nauðsynlegar upp-
lýsingar.
“Já, eg býst við að giftingin sé lög-
leg,” sagði lávarðurinn. “Þú áttir að
velja um: heiður, skyldu, heimili og stöðu
— og Margrét Werner. Þúkausthana;
hið annað er þér mist.”
“Faðir, þú fyrirgefur mér,” sagði
Ralph. “Eg er eini sonurinn þinn.”
“Já, sagði lávarðurinn þurlega, “þú
ert eini sonurinn minn. Gefi Guð, að
ekkert annað bam gegnumbori hjarta
föður síns, eins og þú hefir gegnum
borað mitt hjarta. Fyrir mörgum árum,
Ralph, var líf mitt eyðilagt, vonir mínar
og óékir, metnaður minn og framgirni,
og öll áform mín; allt féll í kaldakol.
Þessi lífsþróttur, sem eg hafði mist, kom
aftur til lífs í þér. Eg beið með óþolin-
mæði eftir, að þú skyldir koma draum-
um mínum í framkvæmd, og auka á
heiður og frægð gamals og göfugs nafns.
Eg hefi lifað í þínú lífi, og nú, sökum
umkomulausrar, laglegrar vesalings
stúlku, hefurðu yfirgefið mig, svikið mig
— þú hefir af ásettu ráði eyðilagt allar
vonir mínar.”
“Lofaðu mér að bæta fyrir það,”
sagði Ralph. “Mér hefir aldrei til hugar
komið neitt slíkt, sem þú segir.”
“Þú getur ekki bætt fyrir það,” sagði
lávarðurinn alvarlega. “Eg ber aldrei
framar traust til þín. Hér eftir á eg
engan son. Þú verður erfingi minn,
þegar það Uf er slokknað, sem þú hefir
svo formyrkvað. Sonur minn er mér
dauður.” Það var engin reiði í þessum
strang alvarlegu orðum, sem lávarður-
inn talaði til hins ógæfusama unga
manns.
“Eg hefi aldrei afturkallað orð mín,”
hélt lávarðurinn áfram að segja, “og
ekki frekar nú. Þú hefir valið þitt hlut-
skifti. Þú hefir tekið þessa Margréti
fram yfir mig; farðu til hennar. Eg var
búinn að segja þér, að ef þú héldir áfram
í þessari heimsku, þá vildi eg aldrei
framar sjá þig fyrir augum mér, og þar
við stendur.”
“Ó, Herbert,” sagði lafði Cuming,
“hafðu samhygð með honum; hann er
eina barnið mitt. Eg dey ef þú rekur
hann burt héðan.
“Hann tók þessa Margréti fram yfir
þig og mig,” sagði Herbert lávarður.
“Mér þykir það slæmt þinna vegna,
Edith, það veit Guð, að það kremur
hjarta mitt — en eg vil ekki afturkalla
orð mín. Eg vil ekki ausa yfir þig skömm-
um og óbænum,” sagði hann og sneri
sér að syni sínum, “það væri þýðingar-
laust; þú vissir að eg gaf þér aðvörun, og
nú verðurðu að taka afleiðingunum af
vali þínu.”
“Já,, eg tek afleiðingunum eins og
þær verða, faðir minn,” sagði Ralph.
“Það er bezt að hætta þessu sam-
tali,” sagði lávarðurinn og sneri sér frá
konunni sinni, sem sat með andlitið
baðað í tárum: “Líttu á móður þína,
Ralph, kystu hana í síðasta sinn, og
farðu svo frá henni; en minstu ástar
hennar og umhyggju fyrir þér, og hvern-
ig þú hefir endurgoldið henni það.
Horfðu nú á mig í síðasta sinn. Eg hefi
elskað þig — eg hefi verið stoltur af
þér, og gert mér miklar vonir um þig.
Nú sendi eg þig burt, fyrir alla tíma, sem
óverðugan son foreldra þinna; héðan í
frá verðum við aldrei báðir undir sama
þaki. Hér eftir geturðu farið þínu fram
sem þú vilt, án minnar íhlutunar. Þú
átt dálitlar séreignir, sem þú verður að
lifa af. Eg legg aldrei til einn einasta
skilding til framfærslu dóttur dyra-
varðarins míns. Svo geturðu farið hvert
sem þú vilt. Þú hefir sjálfur valið þér
hlutskiftið. Einhvern tíma kemur sá
dagur, að þú kemur aftur til Elmwood
sem herra þess og lávarður. án það er
mér huggun, að skeður ekki fyr en sú
smán og lítilsvirðing sem er fallin á ætt
mína, nær ekki til mín, því þá hvíli eg í
ró og friði í gröf minni. Farðu nú; eg
ætlast til að þú farir alfarinn snemma í
fyrramálið, burt frá EHmwood.”
“Þú getur ekki meint þetta, faðir
minn!” sagði Ralph. “Sendu mig í burtu
— straffaðu mig — eg verðskulda það,
en lofaðu mér að sjá þig aftur. Móðir
mín,” sagði hinn hamingjusneyddi
Ralph, “beiddu föður minn um vægð.”
“Það er þýðingarlaust,” sagði faðir
hans, “þú hefir með fullu og yfirlögðu
ráði valið þér hlutskifti þitt. Eg beiti
engri hörku við þig. Ef þú skrifar mér,
þá endursendi eg bréfin íil þín, án þess
að opna þau. Eg vil hvorki heyra né
vita neitt um þig, og ekki leyfa að þú
komir í nágrenni við Elmwood. Eln þú
getur skrifað móður þinni, ef þú vilt,
það banna eg þér ekki. Hún getur líka
fengið að sjá þig, en ekki undir rnrnu
þaki. Nú, vertu sæll; sólskin lífs míns,
vonir og hamingja fara burt með þér, en
eg skal halda orð mín. Sjáðu lögmann-
inn minn í sambandi við peningamál;
hann sér um það í minn stað.”
“Faðir minn,” hrópaði Ralph, með
tár í augunum: “segðu eitt vingjai’nlegt
orð við mig, og taktu ennþá einu sinni í
hendina á mér!”
“Nei,” sagði lávarðurinn og sneri sér
burt frá útréttri hendi sonar síns,”
hendi; eg get ekki tekið í hana.”
Ralph sneri sér til móður sinnar, laut
ofan að henni og ætlaði að kyssa hana
að skilnaði. Andlit hennar var hvítt og
rólegt. það hafði liðið yfir hana. Lávarð-
urinn leit kalt og rólega á son sinn og
sagði:
“Farðu, láttu ekki móður þína sjá þig
hér, er hún rankar við sér aftur.”
Hann gleymdi aldrei þeim bænar-
i
augum, sem Ralph leit til hans, er hann
sneri til dyranna og fór út úr herberg-
inu.
*
Þegar lafði Cuming vaknaði til með-
vitundar um það mótlæti, sem f jölskyld-
an hafði orðið fyrir, var sonur hennar
farinn í burtu. Enginn mundi hafa kall-
að Cuming lávarð harðan né strangan,
sem hefði séð hversu milt og viðkvæmt
hann tók kouna sína í faðm sér; hún
grét sárt, hann reyndi með ástaratlot-
um og blíðmælum að fá hana til að
verða rólega.
Cuming lávarður gat ekki ímyndað
sér að konan sín hefði þá von í hjarta
sínu, að hann mundi einhvern tíma er
frá liði, gefa eftir.
Hún gat ekki hugsað til að elsku
drengurinn sinn væri í burtu nokkra
mánuði, hvað þá heldur ár. Hann varð
að koma heim aftur, faðir hans va^iS að
fyrirgefa honum. En Herbert lávarður
var ósveigjanlegur, var ákveðinn í því
að sjá son sinn aldrei framar.
Enginn vissi hve lávarðurinn tók
þetta nærri sér, og hversu mikið hann
leið fyrir það; hann var, eins og Ethel
Newton hafði sagt, of stoltur til að kasta
mótlætinu utan á sig fyrir aðra til að
horfa á. Hann borðaði með Etliel og
móður hennar, og afsakaði fjarveru
konunnar sinnar frá borðinu. Á son
sinn mintist hann ekki. Eftir máltíðina
lokaði hann sig inni í prívat herbergi
sínu og sökti sér fan í hugsun um
harma sína.
Það var eitthvað einkennilegt um
að vera á Elmwood. Hinn ungi erfingi
var að búa sig til skjótrar brottfarar;
það var verið. að pakka ofan í kassa og
ferðakistur. Hann sagði ekki neitt um
hvert hann ætlaði að fara. Þeir, ^sem
hjálpuðu honum að pakka í kisturnar
sögðu að, hann gengi í kring eins og í
draumi. Hann tók hvorki hesta né þjóna
með sér, ekki einu sinni sinn sérstaka,
trúa þjón.
Ethel Newton sat ein í gestastofunni,
er Ralph kom inn til að kveðja hana.
Hún var alveg veik út af því hvernig
málalokin urðu við föður hans. Hún
ætlaði að fara strax til Cumings lávarð-
ar og reyna til að fá hann til að breyta
skoðun sinni, en Ralph sagði henni að
það væri þýðingar- og árangurslaust —
hvorki bænir né beiðni breyta ákvörð-
un hans.
Þar sem Ralph stóð og horfði á hið
fríða andlit Ethel, mintist hann þess er
móðir hans hafði sagt honum, að Ethel
tæki hann fram yfir alla aðra. Gat það
verið mögulegt, að þessi tignarlega
stúlka, með sinni alvarlegu og göfugu
framkomu, elskaði hann? Hún tjáði
honum hluttekningu sína og samhygð í
sorg hans. Er hún talaði um móður
hans, og sá að hann gat ekki varist þess
að varir hans titruðu, komu tár fram í
augu hennar.
“Hvert hyggstu að fara, og hvað
ætlarðu að gera?” spurði hún.
“Fyrst fer eg til konunnar minnar,”
svaraði hann, og svo förum við bæði til
•útlanda. Vertu ekki svona sorgbitin
mín vegna, Miss Newton — eg verð að
gera úr þessu það bezta sem eg get. Ef
við getum ekki lifað af þeim eignum,
sem eg á, þá verð eg að vinna; eg þarf
ekki nema fárra mánaða framhaldsnám
til að verða fleygur og fær listamaður.
Gleymdu ekki móður minni, Ethel; guð
launar þér fyrir það.”
Henni fanst hjarta sitt slá með meiri
tilfinningu fyrir honum — svo ungur,
svo hreinskilinn og svo hugaður.' Hún
hafði mikla tilhneigingu til að segja hon-
um hve mikið hún dáðist að honum
hve gjarna að hún vildi hjálpa honuni,
og að hún vildi vera vinur hans, meðan
hún lifði. Miss Newton lét sjaldan und-
an tilfinningum sínum; hún hafði tekið í
hendina á honum og sagði: “Vertu sæll,
Ralph — Guð veri með þér. Vertu hug-
rakkur og stefnufastur, það er ekki ein
dáð, sem gerir manninn að hetju. Sa
maður, sem ekki lætur bugast í and-
streymi lífsins, er stærsta hetjan.”
Er Ralph nú yfirgaf sitt kæra heim-
ili, þessa mildu og stjörnubjörtu nótt,
vissi hann ekki að meðan móðir hans ,
lá og grét, eins og hjarta hennar ætlaði
að springa, var annað frítt andlit baðað
í tárum, sem frá annari hæð hallarinn-
ar fylgdi honum með augunum, er hann
fór burtu.
Faðir hans, sem sat einsamall út
af fyrir sig, hlustaði eftir hverri hreyf'
ingu, og er hann heyrði hurðina lokast
á eftir syni sínum, er hann fór út, skar
það hann djúpt í hans blæðandi hjarta.