Lögberg - 25.07.1946, Blaðsíða 6

6
L.ÓGBERG, FIMTUDAGINN 25. JÚLÍ, 1946.
“Denne með dökkt hár og ekta Cum-
ings andlit,” sagði líann, “hún líkist
lávarðinum, stolt og róleg. En Lillian
litla er lík Margréti, þegar hún var
barn.”
Segðu þetta aldrei,” sagði móðir
barnanna, “þær mega vera líkar hverj-
um sem vera vill, nema mér.”
Þau töluðu hughreystandi og vin-
gjarnlega við hana. Faðir hennar sagði
að hún og börnin skyldu vera hjá þeim
í húsinu, og að hann léti hana ekki
framar fara burt frá sér. Þau báðu
hana að líta á börnin, sem nú höfðu
gleymt allri hræðslu og hlóu og borð-
uðu ávexti og hunang. Þau drógu til
hliðar hin hvítu gluggatjöld, svo hún
gæti séð hve fagurt var útsýnið. Var
ekki friður og ró hér yfir öllu? Sólin
var að ganga til viðar ( vestrinu, fugl-
arnir sungu kvöldsöngvana sína, og það
var eins og aftanblærinn væri að segja
góða nótt við hin tignarlegu álmtré —.
alt var svo rólegt og friðsælt, og hið
brennandi, særða hjarta Margrétar varð
rólegt. Hún grét beiskum tárum, sem
sléttuðu og milduðu öldurótið í huga
hennar, og eyddu sársaukanum í hjarta
hennar.
Foreldrar hennar skildu þetta og lof-
uðu henni að gráta út. Hún lá þar föl
og máttvana, en æsingin var horfin úr
huga hennar.
“Lofaðu mér að vera hérna hjá ukk-
ur, faðir minn,” sagði hún, “eg er svo
hjartanlega ánægð með það. Látið allt
vera eins og það var áður fyr, breyting-
in er þá ekki önnur en börnin mín.”
Börnin voru bæði sofnuð, og er Mar-
grét var farin inní lítið og vel uppbúið
herbergi, sem henni var ætlað, stóð
Gregory upp og ætlaði að fara.
“Nei, nei, ekki að fara, ’ sagði Mr.
Werner, “Þú mátt ekki fara, þú lofaðir
mér að vera hér heila viku.”
“Eg veit það vel,” svaraði Gregory,
þú hefur svo marga að hugsa um nú,
Werner. Það kemur sá tími, að þessi
vesalings þreytta stúlka verður lafði
Cuming. Maðurinn hennar vissi að eg
elskaði hana. Það má engin skuggi af
vantrausti falla á hana. Eg kem ekki
hingað til þín, meðan dóttir þín er und-
ir þínu þaki.”
Werner vissi að Gregory hafði rétt
fyrir sér.
“Lofaðu mér bara við og við, að sjá
litlu stúlkurnar,” sagði Gregory, og ef
bækur og leikföng verða send til þín,
þá veistu frá hverjum það er. En eg má
ekki tala við Margréti; hún er nú ekki
Margrét Werner framar.”
Werner hjónin horfðu á eftir Greg-
ory, sem gekk yfir engið á leið heim til
sín, og óskuðu að dóttir sín hefði aldrei
séð lávarðssoninn af herragarðinum.
Eírfiðleikar vesalings Margrétar voru
ekki á enda ennþá. Morguninn eftir, er
björt ágúst sólin skein inn í herbergið
hennar, sá hún ekki neitt. Þegar börn-
in komu að rúminu hennar og kölluðu
á mömmu sína, heyrði hún ekki til
þeirra. Hennar þreytta höfuð hreifðist
aðeins lítið til hliðar, hún lá með opin
stahandi augu. Hún var heltekin af
brennandi hitasótt. Þegar móðir henn-
ar kom inn til hennar, þekkti hún hana
ekki, en hrópaði í óráði að hún, móðir
hennar, væri fölsk kona, sem hefði tælt
manninn sinn frá sér.
Það var strax sent eftir lækni. Meðan
beðið var eftir lækninum átti Margrét
í hörðu stríði, og talaði sundurlausar
setningar í óráðinu; af því sem hún
sagði, gat móðir hennar ráðið í hver
ástæðan fyrir því að svona var komið
fyrir henni var. Hún ýmist hljóðaði upp,
eða jós bölbænum yfir einhverja konu
sem hún kallaði Ethel, sem Ralph elsk-
aði. Svo talaði hún um að hafa verið á
bak við trjárunna; svo sagði hún í æs-
ingu við einhvern að hún tryði ekki því
sem hann sagði, og svo: “Hann elskar
mig ekki framar, — lofaðu mér að
deyja —”
Hitasóttin smá rénaði, og veslings
Margrét lá máttfarin og ósjálfbjarga,
sem nýfætt barn. Hún hrestist smátt
og smátt, en varð aldrei sú sama og
hún var áður. Æskufegurð hennar, von-
ir, ást og hamingja, var allt horfið. Aldr-
ei framar bros á vörum hennar, enginn
roði kom í hennar náföla andlit, og
hennar fyrri fríðleiki var horfinn fyrir
fulit og allt.
Rólegheit, strangalvarleg augu, og
kaldar varir, sem ekki sást bros á, virt-
ist nú að vera hin eiginlega Margrét,
svo ólík hinni fyrri. Jafnvel börnin
hennar urðu henni fremur til ama en
ánægju. Ef þau vildu leika sér fóru
þau út til ömmu sinnar, út á engið þar
sem hún var að vinna, en móðir þeirra
fór aldrei með þeim. En ef eitthvað kom
fyrir, þá komu þær til mömmu sinnar.
Margrét vildi fá eitthvað til að gera,
hún vildi taka að sér búverkin, mjólka
kýrnar og búa til smjör og osta, eða
hvað annað sem með þyrfti á heimilinu,
en faðir hennar vildi það ekki. Hún
hafði snoturt lítið herbergi í húsinu,
með rósir og kaprifólíum innan við
gluggann. Þar sat hún tímum saman,
þegar börnin voru að leika sér úti. Þar
lærði hún það sem Ralph hafði reynt,
en árangurslaust, að kenna henni á ít-
alíu — að hugsa og lesa. Stórir kassar
með bókum komu til hennar, faðir henn-
ar var óspar á peningum til þess að
gleðja hana. Hún fór að hugsa um það
og undrast yfir því, að hún hefði ekki
fyr haft tilhneigingu til bóknáms, og
við lærdóm og lestur góðra bóka, glædd-
ust hjá henni dýpri og hærri hugsanir.
Hennar föla andlit tók á sig annan og
göfugri fegurðarblæ. Það hefði enginn
trúað því, að þessi djúpt hugsandi kona,
sem talaði í svo mildum og hljómfögr-
um róm, hið vandaðasta mál, væri dótt-
ir óupplýstra foreldra, eins og Werner
og konan hans voru. Það liðu svo nokkr-
ar vikur, og hefði það ekki verið vegna
tvíburanna, hefði Margrétt vel getað
ímyndað sér, að þetta hefi einungis ver-
i langur og ljótur draumur. Hún vildi
ekki hugsa um Ralph; hún vildi ekki
muna ást hans og umhyggju, né hvað
hann lagði í sölurnar hennar vegna;
hún hugsaði bara um það. sem hún á-
leit að sér hefði verið gert rangt til, og
hvað hún hafði liðið, og um hans þungu
orð.
Börnum fór vel fram. Hún kendi
þeim að tala fallega og hreina ensku,
og af samveru sinni við barnfóstruna,
lærðu þau að tala ítölsku. Hún vildi
ekki hugsa til þess að börnin yrðu,
kannske • seinna, tekin frá sér. Hún
áleit að Ralph hefði engan rétt til þess
— þau voru hennar. Hann var or.ðinn
leiður á þeim, þegar hann varð leiður
á henni. Henni fanst ekki tíminn lengi
að líða á hinu rólega heimili foreldra
sinna. Hún hafði komist til fullkom-
inna xólegheita, og sætt sig við kjör sín,
en vilji forlaganna var sá, að það skyldi
ekki vara lengi.
15. Kafli
Ralph fór ekki heim til sín daginn sem
Margrét fór. í örvínglun sinni fanst
honum, að hann gæti aldrei né vildi, sjá
Margréti framar. Fyrir hugskots sjón-
um hans stóð hið óheiðarlega tiltæki
sem hún hafði gert sig seka í, að standa
á hleri, sem hann áleit verra en að
fremja stærri glæp. Hann gat ekki skil-
ið í hvernig að hún gat gert slíkt. Nú
var hún honum sem dáin. Hann hafði
elskað hana af instu rót hjarta síns; en
nú var það búið. Hún hafði ausið yfir
hann í bræði sinni, alslags skömmum
og brígslúm; hún hafði brotið allar góð-
ar reglur og framferði siðaðs fólks; hún
hafði í bræði sinni mist alla stjórn á
sér.
Hvernig gat hann, eftir það sem
skeð hafði, nokkurntíma litið framan
í Miss Newton? Hún, auðvitað, mundi
aldrei með einu orði, minnast á það
sem skeð hafði, en það var svo erfitt
að gleyma þeirri skömm, sem Margrét
hafði gert honum í viðurvist hennar.
Hann mintist hins blíða sumarmorg-
uns, þegar hann niður við lækinn, hafði
sagt Ethel frá ástar-æfintýri sínu, og
hafði útmálað hve frítt og eðlilegt nátt-
úrubarn Margrét væri. Gat þessi æðis-
lega kona, sem hafði vogað sér að
móðga hann, og skamma og svívirða
hina göfugustu konu, sem vildi henni
allt hið bezta, verið sú sama? Ralph
hafði aldrei komist svo nærri vanvirðu.
Hann mundi óljóst eftir frá skóla árum
sínum, að einn félagi hans, sonur ríks
aðalsmanns; var tekinn fastur fyrir að
standa fyrir utan hurðina á stofu skóla-
stjórans og hlusta; hann var rekinn úr
skólanum fyrir það. Hann mintist
einnig, að allir, ungir og gamlir, for-
smáðu hann. Nú hafði konan hans
gjört sig seka í því sama, en kringum-
stæðurnar gerðu það enn verra fyrir
hana. Hann spurði sig sjálfan að því,
við hverju öðru hann hefði mátt búast.
Hann hafði gifzt henni af því hún hafði
frítt og barnslegt andlit, en ekki hugsað
hið minsta um uppruna hennar, lyndis-
einkunn né vitsmuni. Það mátti undar-
legt heita, að svo ólíkt og meiningarlaust
hjónaband hafði ekki verið tíu sinnum
verra. Aðvaranir föður hans hljómuðu
nú í eyrum hans. Hversu blindur fáráðl-
ingur að hann hafði verið!
Nú hafði hann mist alla von og traust
á lífinu; einnig vonir og fyrirætlanir
föður hans voru að engu orðnar. Nú
fanst honum að hann hefði ekki um
neitt framar að kæra sig. Konan hans
— hann vildi ekki hugsa um hana!
Nafnið eitt stakk hann í hjartað. Hann
gat ekki framar látið Ethel sjá sig, og
nú skildi hann fyrst hvað hún hafði ver-
ið honum. Heimili hans og líklega Eng-
land, var lokað fyrir honum. Hin stóru
áform sem hann einu sinni hafði, hugs-
aði hann nú ekki framar um.
Við allar þessar hugsanir, sem brut-
ust fram í huga hans, virtist ást hans
til Margrétar vera brunnin til ösku. Það
liðu þrír dagar áður en hann fór heim;
Hann varð dálítið skelkaður við, að hún
var farin burt. Hann, hafði búizt við, að
finna hana hnuggna og gretta, og bjóst
við að lenda aftur í rifrildi við hana, og
að afleiðingin af því yrði að þau skildu;
en nú var hún farin burtu. Hann fann
bréfið og reif það í sundur, og henti því
frá sér. “Síðasta atriðið í þessum sorg-
arleik,” sagði hann biturlega. “Ef eg
hefði ekki verið flón, þá hefði eg vel
mátt sjá þetta.”
Hin tómu híbýli mintu hann ekki á, að
konan sem hann elskaði svo mikið,
hafði nú yfirgefið hann fyrir alla tíma.
Hann var of reiður og í of illu skapi til
þess, að mildari hugsanir kæmust að
í huga hans. Hún hafði yfirgefið hann
— því betra; þau mundu aldrei framar
sættast. Hann hugsaði, hryggur í huga,
til tvíburanna — þær voru of ungar til
þess að hann gæti tekið þær til sín, svo
það var bezt að þær væru fyrst um sinn
hjá móður sinni. Hann hugsaði með
sér, að hann yrði að láta sér verða eins
mikið úr lífinu og mögulegt væri. Hon-
um leið illa svona einmana á heimili
sínu, og því þyngri se msorgin lagðist á
hann, urðu hugsanir hans bitrari, og
þeim mun meiri andstyggð fékk hann
á sinni óhamingjusömu ungu konu.
Ralph skrifaði móður sinni, en mint-
ist ekki einu orði á orsökina til skilnað-
arins.
“Við Margrét,” sagði hann, “veröum
aldrei framar saman — og sjáumst
kannske aldrei framar.” Hún er komin
heim til föður síns, og eg fer eitthvað
útí heiminn. Viltu reyna að fá föður
minn til að taka börnin mín heim á
Elmwood? Og viltu sjá lögmann minn
og láta hann ganga svo frá, að Margrét
fái helminginn af mínum litlu inntekt-
um?”
Það var árangurslaust fyrir lafði
Cuming að reyna að hafa nokkur áhrif
á lávarðinn; hann vildi ekki hlusta á
hana. Hann sagði, að meðan hann væri
á lífi, skyldu börn Margrétar Werner,
aldrei stíga sínum fæti á Elmwood, og
frá þeirri ákvörðun var hann óhaggan-
iegur. Hvernig, spurði hann, gæti hann
haft traust og tiltrú til þess manns, sem
einu sinni hefði brugðist honum? Það
gæti vel verið að Ralph og konan^hans
hafi reiknað það svo út: “Þegar hann
hefur tekið börnin okkar heim til sín,
þá leiðir það af sjálfu sér, að með tíð
og tíma kemst á full sætt meðal okkar,
og þau koma hingað. Það er bara til-
búningur að það sé neitt ósætti á milli
þeirra.”
Þannig hugsaði hinn tortryggni og
óbeyjanlegi gamli maður, og þegar
hann hafði ákveðið eitthvað, dugðu
hvorki bón né bænir.
“Mig skyldi ekki undra þó þessi ó-
gæfusami drengur sé orðinn þreyttur á
þessu leikfangi sínu. Hvernig ætti það
öðruvísi að vera. Hann verður að bera
afleiðingarnar af sinni eigin heimsku.
Hann hafði nógan umhugsunartíma;
hann valdi sjálfur — við skulum láta
þetta duga. Þú hefur breitt gegn óskum
minum og vilja, Edith, með því að vekja
máls á þessu. Minnstu aldrei framar á
þetta. Eg á engan son. Eitt verðurðu
að muna — eg er ekki harður við þig —
þú getur farið hvert sem þú vilt, til að
sjá hana, og fengið eins mikla peninga
•g þú vilt.
Lafði Cuming var ekki lengi að hugsa
sig um að notfæra sér þetta leyfi. Það
vakti mikla undrun á heimili Werners,
að einn morgun kom þangað bréf frá
lafði Cuming, sem tilkynti að hún ætlaði
að koma þangað þann dag, til að sjá
konu sonar síns og börnin þeirra.
Þegar hún kom þangað, horfðu litlu
stúlkurnar alveg undrandi á hana, því
það var nýtt til þeirra, þar í húsinu, að
sjá svo skrautbúna konu.
Það var ekki kvíðalaust fyrir Wern-
ers hjónin að taka á móti svo tignum
gesti, sem var heldur engin furða. Þetta
óhamingjusama hjónaband, hafði orðið
þungt mótlæti fyrir þau, eins og aðals-
fólkið í Elmwood. En lafði Cuming,
með sína stiltu og rólegu frainkomu og
vingjarnlega viðmót, hafði þau áhrif,
að Werners hjónin gátu mætt henni
með alúð og ófeimin. Hún stóð upp,
undrandi, en róleg, alvarleg kona kom
inn í stofuna. í andliti hennar var und-
arlegur blendingur af blíðu og sorg.
Þetta gat þó ekki verið hin aðdáanlega
fríða Margrét! Hvar voru spékopparn-
ir; hvar var hennar töfrandi bros? Hún
leit sínum stóru dökku augum vingjarn-
lega á lafði Cuming.
Sú hugsun greip lafði Cuming, með
sársauka, “hve mikið að Margrét hefði
liðið, að breytast svo mikið á ekki lengri
tíma. Hin af sorg döpruðu augu og
þreytulega andlit, hrærði tilfinningar
hennar meir, og hafði dýpri áhrif á
hana, en fríðleikur og fegurð hefðu get-
að gert. Hún faðmaði hana að sér og
kysti hana.
“Þú ert nú dóttir mín,” sagði hún í
hljómfögrum róm, sem Margrét mundi
svo vel eftir. “Við skulum ekki tala um
það liðna; það endurtekur sig ekki aft-
ur. Ef þú hefur brotið gegn skyldu og
hlýðni, þá sýnir andlit þitt að þú hefur
liðið fyrir það. Eg kæri mig ekki um að
vita hvað hefur komið fyrir, milli þín
og sonar míns. Það hlýtur að hafa ver-
ið eitthvað hræðilegt sem aðskildi ykk-
ur, Margrét, því fyrir fáum árum yfir-
gaf hann allt þín vegna. En við skulum
ekki tala um Ralph; þá er kannske svo
sárt sem við viljum frýja okkur frá. Þú
óskar auðvitað að börnin verði hjá
þér?”
“Eins lengi og það er hægt,” svaraði
Margrét hnuggin. “Eg fer aldrei héðan
af mínu heimili, en eg get ekki vonast
eftir að eg geti altaf haft þau hér.”
“Eg skyldi hafa óskað að ala þær
upp,” sagði lafði Cuming — “taka þær
heim og alla þær upp —”
“En Cuming lávarður hefur ekki viljað
leyfa það,” sagði Margrét rólega, “Eg
veit það — og eg er ekki hissa á því.”
“Þú verður að lofa mér að gera allt
fyrir þig hér,” hélt lafði Cuming áfram,
“Eg er búin að koma öllu fyrir, eins og
eg hef hugsað mér. Við skulum gefa
börnunum það uppeldi sem hæfir þeim,
fyrir stöðu sína, án þess að taka þau
burtu héðan. Svo sjáum við til hvað
tíminn kann að gera. Lofaðu mér að
sjá tvíburana. Eg vildi óska að þú hefð-
ir kallað aðra þeirra Edith í höfuðið á
mér.”
Margrét mundi hvers vegna að hún
gerði það ekki, og ofurlitlum blvgðunar-
roða brá fyrir á andliti hennar.
Börnin voru falleg, og Margrét leiddi
þau fram fyrir hina tignu konu með
metnaðar tilfinningu. Lafðin tók Bea-
trice í faðm sér.
“Hugsaðu, Margrét,” sagðilafði Cum-
ing með undrun, “hún hefur sannarlegt
Cuming andlit, og þar að auki eitthvað
svo hrífandi og nýtt, sem tilheyrir henni
sjálfri. Þetta barn verður ljómandi
stúlka.”
“Hún hefur Cuming andlit og stoltið
í sér,” sagði Margrét, “jafnvel nú strax
er ekki svo auðvelt að stjórna henni.’
Nú fór lafðin að skoða hið indisfríða
andlit Lilian litlu, og hið gullna hár
hennar; hún varð alveg hrifin af henn-
ar fögru augum og munni. “Þær eru ó-
líkar,” sagði hún hugsandi. “Þær þurfa
umhyggjusamt uppeldi. Eg meina ekki
með því húsakynni, Margrét. Nú skul
um við tala um erindið sem eg átti
hingað.”
/