Lögberg - 26.09.1946, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 26. SEPTEMBER, 1946
Dagbók Galeazzo Ciano greifa
utamíkisráðherra Mussolini
Mynd. þessi er af Mr. og Mrs. Bjarni Guðmundsson, Tujunga, Calif. og fjölskyldu
þeirra, tekin 1. sept. 1946, í gullbrúðkaupi þeirra. Frásögn um gullbrúðkaupið birtist
hér og einnig gullbrúðkaupskvæði eftir hr. Steingrím Arason og Dr. Richard Beck.
Fremri röð (talið frá vinstri til hægri): Jón Guðmundson, Mrs. Anna Lecocq, Ingibjörg
Guðmundson, Bjarni Guðmundson^ Elín Appleton, Hannes Guðmundson.
Aftari röð (tdlið frá vinstri til hœgri): Paul Guðmundson, Karl Guðmundson, Thórður
Guðmundson, séra Guðmundur Guðmundson, Jóel S. Guðmundson.
(Framhald)
6. maí 1939. — Móttökumar
sem Rlbbentrop fékk í Milan
voru í beinni mótsögn við þann
skilning að Milan-menn, og Norð-
ur lealíu héruðin yfir höfuð,
vaeru fjarudsamleg í garð þjóð-
verja, eftir því sem fréttadeild
lögreglunnar skýrir frá. Eg
sjálfur furðaði mig stórum á
fagnaðartlatum Milan manna. 1
fyrsta sinni hefi eg mætt hinum
þýzku sambandsmönnum okkar
í rólegu skapi. Ribbentrop var
ekki eins og vanalega uppbelgdur
með yfirlæti og mikilmensku. Að
vísu benti hann á, að innan fárra
ára yrðu þeir að fara á hinn, eða
þann staðinn taka þetta, eða hitt
smáríkið. En þessi hógværð, —
þessi hraða stilling á örskata-
sókn þjóðverja er mjög svo eftir-
tekta verð fyrir brigði.
Sambandið, eða öllu heldur
tilkynning sambanids sáttmálans
var ákveðið aðfram skyldi fara
á laugardaginn eftir símasamtal
við Mussolini.
7 Maí 1939 þegar Mussolini
hefir komið einhverju fram er
hann a'.drei ánægður, heldur bið-
ur ávaltum meira og hann hefir
biðið mig að lýsa sambandinu á
milli þjóðverja og ítala opinber-
lega yfir„ sem að hann sjálfur
hefir kosið, frekar en þriggja
þjóða samband: Ribbintrop sem
hefir altaf haldið fram, að Japan
ætti líka að vera máls aðili sam-
bandsins, var óakveðin fyrst en
lét þó til leiðast með því móti að
samþykki Hitlers fengist. Þegar
náðist í Hitler í síma, þá gaf hann
samjþykki sitt til að birta tveggja
þjóða sáttmálann og tók sjálfur
þátt í að undirbúa hann. Þegar
eg sagði Mussolini frá þessu, þá
lét hann í ljósi óblandna ánægju
sína.
12. maí 1939.—Uppþot nokkurt
á meðal mentamanna í Albaníu
átti sér stað, sem skýrir ástæð-
' una fyrir því, að um tuttugu af
þeim voru teknir fastir og settir
í gæsluvarðhald. Hér má ekkert
hik eiga sér stað. Vald og rétt-
læti verða einkunnarorð hinnar
nýju stjórnar okkar í Albaníu.
Ríkisframkvæmdir eru á góðum
framfaravegi. Það er ákveðið að
allir vegir, sem bygðir verða,
liggi á áttina til landamæra
Grikklands og er það bein fyrir-
sHpun frá Mussollini, sem altaf
er að harðna í þeirri ákvörðun
að ráðast á Grtkki við fyrstu
hentugleika.
17. maí, 1939. — Sendiherra
Bandaríkjanna er reiður aðallega
út af því, að Mussolini sagði að
Gyðingarnir réðu lofum og lóg-
um í Bandaríkjunum. Hann vildi
bera á móti því, en mótmæli hans
voru á veikum rökum bygð.
Hann benti sérstaklega á að
Bandaríkjamenn, sem hefðu
komið frá Evrópu í byrjun, væru
ákveðnir í að láta sig sameigin-
lega varða hvernig að Evrópu-
málin réðust, og það væri hin
mesta skammsýni að halda að
þeir mundu sitja hjá afskifta-
lausir, ef stríð brytist út í Evrópu.
Eg sagði Mussolini frá þessum
ummælum sendiherrans, en hann
gaf því lítinn gaum.
21. maí, 1939. — Eg kom til
Berlín. Móttökufagnaður ein-
lægur og mikill. Eg átti fyrst
samtal við Ribbentrop. Málin
standa við það sama og þau stóðu
í Milan. Hann endurtók þá fyrir-
ætlan Þjóðverja, að tryggja var-
anlegan frið — að minsta kosti
frið til þriggja ára. Hann talaði
um hve æskilegt það væri að
tryggja samband við Japana.
Hann heldur fram, að Rússar séu
ekki í færum um að veita lýð-
veldum Vesturlandanna styrk
svo um muni.
22. maí 1939.—Við áttum sam-
tal við Hitler — nálega sama
samtalið og eg hafði átt við Rib-
bentrop. Hann var mjög vel á-
nægður með samningana, og gaf
samþykki sitt á ný til þess að
ítalir ráði málum þeim er snerta
Miðj ar ðarhafslöndin.
Hitler leið vel. Hann var ró-
legur og ekki eins sóknfrár eins
og að undanförnu; dálítið elli-
legri og hrukkurnar meiri í kring-
um augun. Hann sefur dítið og
æ minna með hverjum líðandi
degi. Hann situr uppi mestan
part nætur með ráðgjöfum sín-
um. Frú Goebbels, sem situr
vanalega á slíkum fundum, var
að segja mér frá þeim: “Hitler
talar altaf,” sagði hún. “Hann má
vera eins mikill Fuhrer og hann
vill, en hann tyggur þetta upp
aftur og aftur, svo allir verða
dauðþreyttir á honum.”
Eg heyrði þá í fyrsta sinni
kunningja Hitlers minnast á ást
hans til ungrar og fagurrar
stúlku. Hún beitir Sigrid von
Lappus. Þau hittast oft og er
mjög inniilegt með þeim.
23. maí 1939.—Það var alvar-
leg stund þegar samningarnir
voru undirskrifaðir og Hitler
viknaði sjáanlega.
Göering sem altaf er hátt sett-
ur, þó hann sé nú hættur að vaxa
upp á við, stóð með tárvot aug-
un, þegar að hann sá mig setja
annunziata-kragann um hálsinn
á Ribbentrop.
Von Mackensen sagði mér að
Göering hefði gert veður út af því
að hann hefði ekki fengið þetta
virðingarmerki, þar sem hann
hefði átt upptökin að samning-
unum og fylgt þeim fram til far-
sælla endiloka. Eg lofaði Mack-
ensen, að reyna að útvega Göer-
ing annan kraga.
24. maí, 1939.—Fer heim til
Róm. — Á vagnstöðinni mættu
allir helstu embættismenn fasista
flokksins mér, og fjöldi fólks tók
hlýlega á móti mér. En mér dylst
samt ekki, að samningar þessir
eru betur liðnir hjá Þjóðverjum,
heldur en Itölum. Við verðum
að viðurkenna, að Frakka-hatur
okkar hefir ekki enn vakið kær-
leik í hjörtum ítala til Þjóðverja.
25. maí 1939.—Langt samtal við
Mussolini. Hann þagnar aldrei
á mótmælum Júgóslava og
Grikkja. Konungurinn hefir með
mikilli áherzlu spáð: “Sá dagur
kemur að ítalir og Þjóðverjar
semja við Englendinga, og þá er
friður og framfarir fólki trygt.”
Mussolini formælir konung-
dómi og segir: “Eg öfunda Hitler
út af því, að þurfa ekki að draga
á eftir sér eins marga tóma flutn-
ingsvagna og eg.”
27. maí 1939.—Þetta er alvar-
legur dagur, að því er samband
okkar við Breta snertir. Musso-
lini tók á móti Percy Loraine,
sem var að afhenda skírteini sín
formlega. En það var ekki langt
þar til þessi samfundur tók á sig
alt annað en vanalegt snið.
Mussolini, sem vanalega var
kurteis og vingjarnlegur, var frá-
hrindandi, andlitið á honum leit
út eins og andlit austurlanda
guðs, sem höggvið er í tinnu-
harðan stein. Hann byrjaði á að
segja, að stefna Breta, samteng-
ingar valdsstefna þeirra gæfi
fulla ástæðu til að spyrja hvort
að samningurinn á milli Rússa
og Breta frá 16. apríl, hefði
nokkra þýðingu Iengur.
28. maí 1939. — Samtalinu á
milli Mussolini og brezka sendi-
herrans haldið áfram.
Loraine stilti skap sitt með
auðsæjum erfiðleikum. Endurtók
vonbrigði sín með að hugsun og
stefna Mussolini og Breta skyldi
vera svo fjarri hvor annari.
Mussolini svaraði að tíminn
mundi úr því skera hvort hann
eða brezki hugsunarhátturinn
hefðu rétt að mæla. Mussolini
mintist lítillega með bituryrðum
á 'samband Breta og Rússa, og svo
skildu þeir í hálfgerðum stytt-
ingi.
Hvað skyldi nú koma fyrir?
Sg hugsa að brezk-ítalski samn-
ingurinn sé dauður, og er ekki
GULLBROÐKAUP
Frá gullbrúðkaupi Ingibjargar
og Bjarna Guðmundsson í
Califorma
•
Sunnudaginn 1. september þ. á.
voru liðin fimtíu ár frá giftingu
sæmdar hjónanna Bjama Guð-
mundsson og Ingibjargar Jóns-
dóttur, og í tilefni dagsins buðu
börn þeirra til veizlu mikillar í
Inglewood, California; en þar
átti fólk þetta 'heima árum sam-
an.
Húsið sem að veizlan fór fram
í, er eitt með elstu húsum í suð-
ur California, enda hundrað og
tuttugu og fimm ára gamalt og
bygt í spönskum stíl. Mun hús
þetta eiga merkilega sögu að
baki, sem að.ekki verður frekar
farið útí í þetta sinn.
Klukkan um 5 e. m. voru þarna
saman komið um sjötíu manns.
Samsætið hófst með með því, að
sungið var “Hve gott og fagurt
og yndælt er” o. s. frv. Þá las
Harold Bjarnason upp hugðnæmt
bréf frá séra Rúnólfi Marteins-
syni á ensku, en Gunnar Matthí-
asson las upp merkilegt bréf og
ljóð frá Dr. Richard Beck. Því
næst flutti Skúli G. Bjamason
ávarp til gullbrúðkaupshjónanna
og ennfremur las hann upp ljóð
sem Steingrímur Arason hafði
sent frá New York, og sömuleið-
is las hann upp fagurt ávarp frá
Mrs. Guðmundsson til barna
þeirra, sem að hún hafði samið
á fertugasta giftingarafmæli sínu
en þá voru mörg af bömunum
hennar í fjarlægð, en sem þann-
ig er úr garði gjört að það er
ætíð nýtt og í gildi.
Séra Guðmundur hélt sonar-
lega ræðu til foreldra sinna og
kom víða við, bæði í gamni og
alvöru. Gunnar Matthíasson
myntist fyrra og síðari tíma í
vtelvöldum orðum, kynningu
sinni við gul'lbrúðkaups hjónin.
Þá talaði Mrs. Paulina Shields
fallega til fjölskyldunnar. En
Þór Goodman las upp fögur ljóð.
En einsöngva sungu, Gunnar
Matthíasson, Rósa Guðmunds-
son og þór Goodman. En Einar
Markússon annaðist undirspil af
sinni alkunnu snilld, og auk þess
spilaði 'hann píanó sóló. Síðan
settust allir að ríkmannlegum
veitingum.
Gjafir höfðu verið sendar úr
öllum áttum; voru þær stórar og í
mörgum myndum. Enfremur
bárust bréf og lukku óska skeyti
bæði frá Canada, Islandi o. v. T.
ólíklegt að Chamberlain falli
með honum.
3. júní 1939.—Athöfnin til að
afhenda Albaníumönnum stjóm-
arskrá sína er um garð gengin.
Konungurinn spurði með þjósti
hver hefði samið hana og benti á
að ekkert væri tekið fram um
ríkismerki Italíu, er standa skyldi
á fána Albaníu. Eg benti honum
á, að það væri ekki með öllu
rétt, því tekið væri fram, að á
honum skyldi standa Savoyara
borðinn og Scanderberg-kórónan,
og lét konungurinn sér það
nægja, en var í vondu skapi. Eg
sagði Mussolini frá þessu, og not-
aði hann tækifærið til að böl-
syngja konungum og konungs-'
tign; sagðist vera orðinn dauð-
þreyttur á að draga á eftir sér
tóma flutningsvagna með höml-
urnar settar; að konungurinn
væri lítiilmenni, illa lyntur og ó-
áreiðanlegur, sem væri, eins og
nú stæði á, að hugsa og tala um
skrautsaum á fána, en fyndi ekki
til metnaðar þess, sem samfara
væri aukning á ættlandinu um
þrjátíu þúsund kílómetra, og að
síðustu klykkti hann út með:
“Það er 'konungurinn, sem stað-
ið hefir í vegi fyrir því, að her-
inn kæmist undir fasista fyrir-
komulagið, með hinni heimsku-
legu sérvizku sinni.”
“Eg er eins og köttur,” sagði
Mussolini. “Varkár og fyrir-
hyggjusamur, en þegar eg hefi
ráðið við mig að stökkva
—Framh.
d. var lesið upp bréf frá Pétri
Fjeldsted og konu hans, en í
bréfinu var stór peninga upphæð.
Síðar um kveldið voru aftur
bornar fram veitingar og fögur
brúðkaupskaka skorin niðuK
Gullbrúðkaupshjónin héldu
bæði tölur, þar sem þau þökkuðu
börnum sínum og öðrum vinum
sínum fyrir að hafa gjört þeim
daginn jafn glaðan og ógleym-
anlegan. Jóel Guðmundsson var
veizlustjóri og fórst það með á-
gætum.
Þeir sem að komu lengt að,
voru Jónína Johnstone frá Van-
couver, B. C., en hún er systir
Mrs. Guðmundsson, og Hannes
sonur þeirra^frá Canada, ásamt
konu sinni 'og börnum, og enn-
fremur Anna dóttir þeirra og
maður hennar frá Phoenix, Ari-
zona.
Um kveldið og nóttina-fór fólk-
ið að fara heim, eftir ógleyman-
legan dag í fyrsta íslenzka gull-
brúðkaupinu í Suður California,
á þessum söguríka stað.
Börn þeirra Guðmundssons
hjóna eru þessi, talin eftir aldri:
Hannes, kvæntur Canadiskri
konu, á tvö börn; Guðmundur,
kvæntur Rósu Gíslason, á tvö
börn; Jóel, kvæntur konu af
þýzkum ættum, á einn son; Elín,
gift Harry Appleton, á hún tvö
börn; Jón, kvæntur konu af
spönskum ættum, á eina dóttir;
Páll, kvæntur konu af írskum
ættum, á þrjú börn; Anna, gift
Roland LeCocq; Þórður, kvænt-
ur konu af amerískum ættum;
Karl, kvæntur konu af enskum
ættum, á þrjú börn, en Ólafur
lézt fyrir nokkrum árum, prýði-
'lega vel gefinn ungur maður.
Er þetta stór og eftirtektarverð
fjölskylda, og er eg sannfærður
um að allar þær margbreytilegu
stöður sem að þetta fólk skipar
í mannfélaginu eru vel fyltar og
íslendingum til sæmdar.
Skúli G. Bjarnason.
♦
Kæru gullbrúðhjón, og góðu vin-
ir :
Þegar að ónefnd rödd í síman-
um bað mig um að Segja hér
eitthvað í kveld, verð eg að við-
urkenna það að mér fanst eg
ekki vera fær um að leysa það
af hendi eins og að það gæti eða
ætti að vera gjört. — En þó kom
mér til hugar lítið atvik uppi í
Tujunga fyrir nokkrum árum
síðan. Eg var staddur á heimili
Gyðmundssons hjónanna á Foot-
hil’l Éoulevard, og Mrs. Guð-
mundsson hafði verið að sýna
okkur umhverfið, blómin sín,
fuglana sína og hinn umbreyti-
lega gróður, og ennfremur benti
hún mér á fjöllin og hnúkana,
“Þetta eru nú Hrepphóla hnúk-
arnir mínir, en þá nefni eg eftir
Hrepphólahnúkunum sem að
blasa við frá Stóra-Núpi,” en þar
átti Mrs. Guðmundsson heima
um tíma, hjá frænda sínum séra
Valdimar Briem. — Svo segir
Mrs. Guðmundsson, “Ætli það
verði ekki þitt hlutskifti, Skúli
minn, að skrifa eitthvað um mig
látna.” Eg man að eg svaraði
henni að eg vildi miklu heldur
gjöra það um hana lifan,di, og
svo vissi maður nú aldrei um
hvor að annan græfi.
En nú var tækifærið komið
upp í rendur mínar, að segja eitt-
‘hvað um þau bráðlifandi.
Þegar eg var heima strákur
1896, um sumarið voru alvarlegir
jarðskjálftar á Suðurlandi. Hús-
in hrundu í tugatali, fólk misti
lífið í rústunum, og með lögum
var fólki bannað að sofa eða vera
inni í húsum sínum. En einmitt
á þessu tímabili, fór fram gifting
hinnar þá ungu Ingibjargar Jóns-
dóttir og Bjarna Guðmundssonar
frá Skardal, í Stokkeyrar kirkju.
Heyrði eg foreldra mína og vinn-
ufólkið tala um hve að brúðurin
hefði verið bráð-fa'lleg, hávaxin,
dökkhærð, með brosandi fögur
augu og roða í kinnum, og klædd
íslenzjkum faldbúningi. Og við
sem sjáum hana hér í kveld á
þessum heiðursdegi sínum við
hliðina á manninum sínum, ljúf-
menninu, eigum hægt með að
trúa því.
Það næsta sem eg vissi um
þessi hjón, var það, að þau væru
farin til Ameríku á móti vilja
vina sinna og nágranna. — I
Reykjavík þekti eg tvær systur
Mrs. Guðmundsson, sem að fengu
strjálar fréttir frá systur sinni
í Ameríku. Líka man eg eftir 4
bræðrum þeirra systra, sem að
allir voru sjómenn, sumir skip-
stjórar á togurum, eftirtektar-
verðir menn í útliti, og sem að
voru einir af þeim sem að lögðu
grundvöllinn að hinni arðvænu
togara útgerð. Svo þegar að við
komum til Los Angeles fyrir
mörgum árum 'sðan, kyntumst
við Ingibjörgu og Guðmundi
fljótt, og sambandið hefir verið
lifandi síðan. Eg hefi aldrei kom-
ið til þeirra hjóna án þess að
fara þaðan hressari og fróðari.
í kveld þurfum við aðeins að
litast um, og sjá hinn framúr-
skarandi glæsilegu börn og bam-
(Framh á bls. 7)
♦ ♦ -4' ♦ ♦ -V
TIL BJARNA OG INGIBJARGAR GUÐMUNDSON
1. september, 1946
Sali ykkar sólargulli
sveipar þessi kæri dagur,
minninganna mildum Ijóma,
morgunhlýr og æskufagur.
Heill sé þeim, sem hjartaeldinn e
himinborinn þannig geyma,
eins og þið um œfi langa,
aldrei hæsta marki gleyma.
Landnámshjón, er heiður krýnir,
hylla skal á þessum degi.
Blessuð verk sem blómstur anga,
Bjart er yfir fögrum vegi.
Fagran ávöxt framtíð bera
fremdarstörf og sálargróður.
Því skal ykkur heitur hljóma
hjartagróinn þakkaróður.
Sitjið heil að sæmdarmóti,
sigurrík á gæfudegi.
Þó að æfi halli’ að hausti,
hugans sumar þrotnar eigi.
RICHARD BECK.