Lögberg - 06.02.1947, Síða 5

LÖGBEKG, FIMTUDAGIJNN 6. FEBRÚAR, 1947
illlAHÁI
IWCNNA
\ \ / Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
íslenzka skáldkonan
í Saskatchewan
Við önn og ys hins daglega
sveitalífs Ihefir ísl.enzk kona,
Rannveig K. G. Sigbjörnsson,
sem búsett er í grend við þorpið
Leslie í Saskatohewan-fylkinu,
notfært sér tómstundir sínar tii
að semja smásögur og margar í-
hyglisverðar og fagrar ritgerðir;
hafa margar þeirra birzt í Lög-
hergi frá ári til árs, eins og hin
fagra jólasaga 'hennar í síðasta
jólablaði.
Frú Rannveig er ættuð af
Vestifjörðum. Hún er ramíslenzk
í anda, ann hugástum íslenzkri
tungu og íslenzkri bókmenning
°g er sterktrúuð á fegurð lífsins;
hún er trúrækin kona, sem ber
kristnimenningu mannanna mjög
fyrir brjósti.
Fýrir nokkrum árum kom út
á kostnað ísafoLdarprentsmiðju í
Reykjavík, bók eftir frú Rann
veigu, sem nefndist “Þráðar'
spottar”. Bók iþessi hlaut hlýja
°g vinsamlega dóma á ísllandi,
eigi aðeins vegna hins fagra mái-
fars er einkendi toókina, heldur
°g vegna hins göfga anda, er
mótaði persónur hennar og lýs-
ingar þeirra.
Þessi gáfaða og yfiirlætislausa
skáldkona í Saskatchewan hefir
°g samið smásögur og ritgerðir
á ensku, er birzt hafa í blöðum
°g tímaritum þessa lands; það er
hreinleikinn og umbótaþráin,
sem gefa ritsmíðum frú Rann-
Veigar alveg sérstakt gildi.
Hér fer á eftir greinarkorn,
sem frú Rannveig sendi kvenna-
síðu Lögbergs til birtingar, sem
holt er að lesa gaumgæfilega og
kynnast.
ursins, svo sem sléttum innbygða.
Hann spennir alt, sem hann nær
á hörðum, já, grimmum fang-
brögðum, svo menn óttast að lífið
sjálft sé í veði.
En lífið heldur áfram, líka í
vetrargaddinum. Æskan notar
andardrátt vetrarins sér til
hreysti, ísana til þess að skemta
sér á þeim. Fullorðinsárin sækja
sér fisk í vötnin ofan um ísinn.
Menn ferðast um fannir og
hrannir, til útréttingar störfun-
um. Ferðast á dýrknúðum og
vélknúðum áhöidum, á lestum,
sem hrista jiörðina í viðjum klaka
og storma en eiga hið innra öll
þægindi fy.rir farþega sína; ferð-
ast um loftin á flugi og skapa
undur fyrir auga og skilning
jarðartoúa. —
Enn toíðum vér fáein augna-
blik, þá andar úr suðri. Sólin
nær að skín vel og lengi. Klakinn
bráðnar. Mjallstjörnurnar hafa
ekki komið erindisleysu. Þær
umlykja frækornin. Lífsandinn
reisir þau upp mót sól og sumri.
Vortolómin rísa af moldinni og
arosa hughireystandi við mann-
anna börnum. S'kógarenglarnir
hafa einnig breytt um búning.
Þeir spretta út af trján-um og
upp af frækornum í órnælis-
mergð, þeiir dansa, þeir fljúga á
hvítum vængjum með frækorn
skógarins til útbreiðslu lífinu.
Þeir torosa við öllum og öllu í
sínum vorgræna búningi. Þeir
anda lífi og dögg um tilveruna.
Skógurinn hefir gætt lífsins
vel. En nú er yfiihöfn sléttunn-
ar græn og stjörnur hennar af
öllum regnbogans llitum.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson.
Á sléttunni
Það er sólkkin í dag, sunnu-
ðaginn 24. nóvember, 1946. Bjant,
gulllið sólskin hellist yfir sléttuna
undir heiðum, fagurbláum himni.
Yfir sléttunni liggur ábreiða af
snjó, drifhvítum, tárhreinum,
iðilmjúkum snjó. Sólgeislarnir
Ijósleiða stjörnur á láðinu, silfur-
litar, gullslitar. Þær hraðrita
alla sléttuna og skóginn, undrum
hfsins. Skógurinn hefir einnig
klæðst þessari hvítu skikkju.
Tréin standa í þyrpingum, stór-
um, toreiðum, eða smá runnum;
mílna löngum fylkingum eða ein-
staklings verum. En að þessu
sinni hafa þau öll klæðst hinni
hvítu skifckju og Mkjast því helzt
himintoornum verum er sveipað-
ar hafa verið klæðnaði sinna
heima. Þessir tignu Mfverðir
jarðarinnar eru þögliir nú, því
stillilogn er. Snjórinn er svona
iðilmjúkur og hreinn af því jörð-
in breiddi yfir sig vetrar'tolæjuna
aður en stormurinn tók að ýfa
róddina. Hún svaraði ekki rost-
anum, svo nú er Ihún engilfögur
a að líta. Víðfeðmin, mjallhvít
sléttan toreiðir iðilmjúkan faðm
naóti heiðskíirum 'himni. Manni
dettur í hug, að fram úr skógin-
um svífi englaverur á drifhvít-
um, stjörnuskreyttum klæðum
°g stígi dans á draumhvítum
snjónum. —
Veturinn hækkar á braut sinni.
Stormurinn hvessir raustina,
kuldinn rís með afli. Stjörnur
Jarðarinnar hverfa. Tröllaukinn
huldinn geysar yfir jörðina í
storminum og nagar hverja lífs-
eind, svo að menn óttast að verur
skógarins og stjörnur jarðarinn-
ar komi aldrei aftur. Vetrar-
Snýrinn nauðar um skóginn þar
^ trén stynja, hann, hinn Kel-
halldi jöikulandi slær rílki sínu á
vðtnin og þékur þau ís. Hann
Pýtur um hrjóstrugar leiðir og
skilur ístoreiður eftir í förum sín-
Urn á klettum og klungrum norð-
Frá bókamarkaðinum
Viöbœtir við kirkjusálma-
söngsbókina. Safnað hafa
og búið til prentunars
Björgvin Guðmundsson,
Páll ísólfsson og Sigurður
Birkis. — Fjölritað. —
Akureyri 1946.
Þegar nýja sálmabókin kom út
í fyrra, varð strax augljóst, að
iög vantaði í sálmalagatoók kirkj-
unnar við ýmsa þeirra. Til þess
að bæta úr því voru þeir: Björg-
vin Guðmundsson tónskáld, Páii
ísólfsson dómkirkjuorganleikari
og Sigurður Birkis söngmála-
stjóri skipaður í nefnd til að
safna lögum við þessa sálma i
söngsbókina. Nú er viðtoætir
nýjan viðtoæti við kirkjumála'
þessi kominn út. Hann var fjöl
ritaður á Akureyri undir um
sjón Björgvins Guðmundssonar.
Því miður hafa áhö*Id þau, sem
notuð hafa verið, ekki reynst eins
vel og skyldi. Er því fjölritunin
ekki allsstaðar vel skýr og greini
leg, né útgáfan falleg. Sannast
að segja stingur hún mjög i stúf
við hina vönduðu útgáfu sálma-
bckarinnar, sem þó átti að vera
“til bráðabirgða”, eins og við-
bætirinn.
1 viðbætinum eru alls 97 lög.
Þar af eru 10—20 lög, sem í raun-
inni eru ekki safnaðarlög í þess
orðs venjulega ski'lningi, heldur
eru þau ætluð kirkjukórunum til
flutnings á hljómleikum og við
hátíðamessur. Þessu kann eg vel
og ihefðu þau gjarnan mátt fleiri
vera. Hins vegar sakna eg þess,
að ekki skuli vera léttar “karla-
kórsútsetningar” af algengustu
jarðarfararlögunum í viðtoætin-
um. Það hefði komið sér vel, því
að karlakórssöngur tíðkast all-
mikið við þær athafnir. Annað,
sem mér Mkar vel, er það, að
Reglu heimili
Eftir Kristínu í Watertown
Mörg ár liðu; elztu börnin mín
voru hálf-vaxin; við vorum sex
í f jölskyldunni, auk þess voru hjá
okkur menn, sem við seldum
fæði. Eg átti góða grannikonu;
við komum hvor til annarar og
ræddum saman. Einn morgun
kom eg til hennar, en hún var
ekki inni. Eg kallaði, en enginn
var í húsinu. Svo leið lítil stund;
þá heyrði eg að hún fcom og ein-
hver var með henni. Það var
önnur nágrannakona. Eg vék
inn í svefnherbergið, ætlaði síð-
an að gera þeim bylt við að
gamni mínu; þá heyri eg að hin
konan segir við grannkonu mína.
“Mrs. Rose er nágrannakona
þín?”
“Já,” sagði Mrs. Peterson.
“Er ekki ósköp að vita að hún
ákulli vera þessi trassi með heim-
ilið, skynsöm fcona eins og hún
er?”
“Það er leiðinlegt,” sagði Mrs
Peterson. “Hún hefir mikið að
gjöra.”
“Hún hefir það,” sagði hin, “en
það eru fleiri konur, sem haía
mikið að gjöra, en ireyna 'þó að
hafa reglu með heimilisvenkin
Ef hún hefði hugmynd um hvaða
synd það er að uppala börn við
heimilis óreglu, myndi hún gjöra
betur/
Eg heyrði alt þetta, en þar sem
hún sagði, að það væri synd, að
uppala toörn við heimilisóreglu,
það stakk mig í hjartað. Eg sett
ist á stól og fór að gráta. Þær
hafa víst heyrt það, því Mrs.
Peterson leit inn fyrir og varð
ekki lítið hissa að sjá mig sitja
þar grátandi. Eg stóð upp, sagði
ekki nokkurt orð, en fóir heim til
mín án þess að (ljúka við erindið.
Eg grét alt sem eg hafði tíma
til nokkra daga þarna á eftir.
Það var sárt að heyra þetta, en
samt var eg þakklát fyrir það.
Þetta kom mér til að hugsa um
hvað eg gæti gjört.
Grannkona mín kom og bað
mig fyrirgefningar en eg svaraði
henni: “Það getur skeð að eg
þakki ykkur fyrir það seinna.”
Hún roðnaði í framan; hún hélt
víst að eg segði þetta í háði.
Eg hætti nú að rápa til ná-
grannanna eins mikið og áður,
en ihugsaði nú um hvernig eg.
gæti lagað íheimilið. Þetta stóð
í hjarta mínu: “Það er synd að
uppala börn við heimilis óreglu.”
,Ef eg var að skemma framtíð
oarnanna, var eg hegningarverð.
Eg ásetti mér nú að byrja nýtt
íf að þessu leyti, og xeyna nú
að gjöra verkin á réttum tíma.
Það er ekki hægt að gjöra alt í
einu, reyna heldur að iðka eina
dygð á viku, og vita hvort sú
dygð hjálpar til með flleiri. Fyrst
er að snúa sér að diskaþvottin-
um, — eg skal táka af borðinu
strax og máltíðin er búin;
hreinsa toorðstofuna, þvo disk-
ana, ^-en það hafði eg ekki gjört
þar til leið að næstu máltíð.
Eg byrjaði nú í drottins nafni;
bað hann að hjálpa mér og láta
ekfci börnin gjalda yfirsjóna
minna. Mér fanst mér vera
svarað: “Leiðréttu sjálfa (þig;
þá er alt fyrirgefið.” Svo tók eg
þetta fyrir; það var ekki lítil
sjálfsafneitun eftir að hafa van-
rækt það í öll þessi ár, en mér
fanst það gefa mér nýjan styrk
og því fýlgja iblessun að þvo diska
og öll ílát strax eftir hverja mál-
tíð. Svo leið vikan og mér leið
vel og fann ánægju í þessu.
Svo kom næsta vika; henni
fylgdi ný regla: að búa upp rúm-
in strax og eg var toúin að þvo
diskana og sópa niðri, en það
hafði eg e’kki gjört þar til leið
að kveldi. Eins gjörði eg dag-
inn, sem eg íþvoði fatnaðinn. Mér
fanst nú alt ganga betur og eg
koma svo miklu í verk, og hafði
þó tírna til að hvíla mig. Venkin
voru þau sömu; þau voru bara
gjörð eftir réttum reglum. Jafn-
vál börnin voru viljugri að hjálpa
mér. Þetta gaf mér von og gleði.
Svo leið þessi vikan; mér fanst
þetta vera nýtt líf; en oft þurfti
eg að ýta á eftir sjálfri mér til
að ihalda þessu áfram.
(Framh.)
óvenjulega mörg lög eftir ís-
xenzka höfunda eru tekin í við-
bætinn. Hingað til virðist sem
ísl. tónskáldin hafi verið snið-
gengin. Hér eru hins vegar lög
íslenzkra höfunda alt að því
helmingi fleiri en hin og er það
mikil nýlunda og góð. Lögin
virðast mér að vísu misjöfn að
gildi og ef til vill halda þau ekki
öll velli til lengdar. En það er
ekkert sérstakt fyrirbrigði eða
nokkurt undrunarefni í sjálfu
sér. Eg þefcki enga sálma — eða
sálmalagabók. sem líklegt er að
reynist sígild spja'ldanna milli.
“Alt er í heiminum hverfult” —
og “tímarnir breytast og menn-
irnir með.” Lag og ljóð getur
átt tilverurétt í bókum kirkjunn-
ar, þó að skapadægur þess sé
eigi langt undan, svo fremi sem
það fullnægir að einhverju leyti
trúarsöngþörf og þrá síns tíma.
Annars er erfitt að segja fyrir
um, hve lengi verði með það og
þáð lagið og ljóðið farið af al-
menningi. Ef lagt væri t. d
gildismat á jólasá'lmana alkunnu:
Heims um ból og Sjá. himins opn-
ast hlið, þá er enginn vafi á því,
að seinni sálmurinn yrði tekinn
fram yfir hinn. En hvað segir svo
reynslan? Líkt má segja um lög-
in, og þó er betra lagið ekki svip-
að því eins hjartfólgið þjóðinni
eins og lagið við fyrra sálminn.
Af framansögðu ætla eg mér ekki
þá dul að fella “stóra dóm” um
tónskáldin, og 'lög þeirra. Eg
hygg, að það sé ekki tilgangs-
hæft.. En lögin eiga í viðbætin-
um þessi íslenzku tónskáld:
Björgvin Guðmundsson, Jónas
Tómasson, Sigurjón Kjartansson,
ísólfur Pálsson, Jóhann Ó. Har-
aldsson, Friðrik Bjarnason, Jón
Jónsson, Páll Halldórsson, Bald-
ur Andrésson, Árni Thorsteins-
son, Páll ísólfsson, Guðrún Böð-
varsdóttir, Sigva'Idi Kaldalóns,
Hallgrímur Helgason, Gísli Páls-
son og H. I. Helgason, alls 15
ikarlmenn og 1 kona. Það er
álitlegur hópur, er sýnir, að ekki
eru allir hættir að hugsa um
kirkjuna og hennar mál.
Hið þriðja, sem mér fellur vel
í geð er það, hve nýnæmingur
viðbætirinn er. Meiri hiluti lag-
anna hefir aldrei fyr verið í is-
lenzkum kirkj usöngbókum, ef eg
veit rétt. Hér er drottnað yfir
þeirri synd, sem virðist oft liggja
í sálma- og sálmasöngbækur, —
við dyr þeirra, er safna eiga efni
syndinni þeirri, að gera þær að
eins 'konar kirkjulegu forngripa-
safni. Eg get vel metið þá íhalds-
og ræktarsemi, er “setur í síð-
ustu lög sverðið að fornum rót-
um.” En menn mega ekki gleyma
iþví að nýi gróðurinn á rétt á
Mfrúmi við 'hlið hins gamla.
Um hina hljjómfræðilegu hlið
ber mér að vera fáorðum, enda
tek eg það ekki nærri mér, jafn
fáfróður sem eg er í þeirri grein.
)g tel það kost, að yfirleitt er
létt að spila lögin, og eins hitt,
að þau eru sem oftast sett hæfi-
lega ’hátt fyrir almennan söng
og eru í fallegum tóntegundum
Enda eg svo þessi orð með þökk
til þeirra, er hér lögðu hönd á
plóginn, og ekki sízt til hans, er
allur höfuðþunginn hvíldi á í
þessum efnum. Á eg þá við
Björgvin Guðmundsson tónskáld.
Ennfremur þakka eg tónskáld-
unum þeirra fram'lag, sem eg
vona að verði vel metið og þakk-
að af öllum, er unna fögrum
kirkjusöng.
Flugfélag íslands kaupir
tvær nýjar “Dakota”
vélar
Flugfélag íslands hefir fest
kaup á tveimur nýjum farþega-
f' ugvélum í Bretlandi. Eru það
svoneínaar “Douglas Dakota”-
flugvélar, sem flytja 21 faiþega.
Þær ihafa tvo hreyfla og hafa
lengi þótt hinar beztu farþega-
flugvélar, enda mikið notaðar
víða um 'heim. Vélarnar eru inn-
réttaðar með mjög þægllegum
sætum og öllum nýtízku útbún-
aði, sem nú er í farþegavélum.
Þessar tvær nýju vélar verða
fyrst og fremst notaðar til inn-
anlandsflugs.
Morgunto’.aðinu barst §keyti
um þessi flugvélakaup frá frétta-
ritara sínum í London í gær og
sneri sér til Arnar Johnson, for-
stjóra Flugfélagsins og spurði
hann nánar um kaupin.
GAMAN 0G
ALVARA
Kemur í janúar.
- Það er rétt, að Flugfélag Is
lands festi kaup fyrir skömmu ó
tveimur Dákota-farþegarflugvél-
um í Skotlandi. Var það fyrir
einstaka velvild Scottis'h Avia-
tion, sem við höfðum leigt flug-
vélar af í sumar, að kaupin tók-
ust, en margir voru um boðið,
þar sem erfitt er nú, ef ekki nærri
ógerningur, að fá flugvélar af
þessari tegund, nema'greitt sé
í dollurum, en við greiðum flug-
vélarnar í sterlingspundum. Selj-
andi er Scottish Aviation. Fyrri
flugvélin 'kemur um 25. janúar,
en hin síðari þann 5. febrúar.
Flugvélarnar eru báðar svo að
segja nýjar, hefir verið flogið
500—800 klst. en hreyflar nýir.
Scottish Aviation hefir séð um
innréttingu vélanna, en þeir eru
umboðsmenn fyrir Douglas verk-
smiðjurnar og sem stendur eru
þeir að innrétta 18 Dakota-vélar
fyrir ýms flugfélög víða um
heim.
Flugvélaeignin níu vélar.
Flugfélag Islands á nú alls 9
flugvélar. Þrjár Catalrna-vélar
og geta þær sest jafnt <á sjó sem
landi, eina flugvél af Dakotagerð,
sem verður send út til innrétt-
ingar er nýju vélarnar koma og
þrjár minni flugvélar.
Er hinn mesti fengur að hin-
um nýju vélum fyrir innanlands-
flug okkar. Er ástæða til að óska
Flugfélagi Islands til hamingju
með þann dugnað, sem stjórn
þess og framkvæmdarstjóri hafa
sýnt við að efla og auka flugvéla-
kost félagsins, því að það er hag-
ur landsmanna allra að flugvéla-
floti okkar aukist með góðum
vélurn.
—Mbl. 11. desember.
í San Francisco stal þjófur eitt
sinn bíl, sem hafði verið skilinn
eftir í húsaporti að nóttu til.
Hann ók honum út úr bænum,
en þegar hann var kominn
nokkra fcílómetra, veitti hann því
athygli að þetta var lífcvagn og
var kista í honum. Hann yfirgaf
bílinn þegar.
—Nei, eg gaf aldrei ölmusu við
dyrnar, þeir, sem betla við dyrn-
ar eru ekki þurfandi. Nei, þeir
sem virkilega eru þurfandi —
þeir deyja úr sulti. Og þeim gef
eg-
-♦
Olsen er að aka síðasta korn-
hlassinu heim í hlöðu. Það er
drynjandi þrumugangur og um
leið og vagninn fer inn úr hlið-
inu kemur úrhellis rigning. Ol-
sen hrópar sigri hrósandi:
—Við urðum nú samt fyrstir!
í sama bili veltur h'Iassið af
vagninum. Olsen verður alvar-
legur og segir:
—Drottinn skilur víst ekki
spaug þegar hann er í því skapi
að hann þrumar!
1 Ameríku var það eitt sinn
vasaþjófur, sem stal tösku af
kvenmanni nokkrum. Hann
opnaði töskuna, en fann þar ekk-
ert fémætt nema 2 dollara. Hann
skilaði iþví töskunni aftur og tók
ofan um leið.
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar
The Swan Manufacturtng
Company
Manufacturers of
SWAN WEATHER STRIP
Halldor Methusalems Swan
Eigandi
281 James St. Phone 22 641
VTl
SERVICt
OAMP WASH
5C
pound
Phone
Pei#
Um val og meðferð vissra er-
lendra laga mætti segja ýmis-
legt, toæði með og móti. En þar
er um smekksatriði að ræða, sem
mig fýsir efcki að deila um. Hitt
er mér geðfeldara, að mæla með
viðtoætinum og geri eg það hér
með. V. Sn.
—(Dagur 11. des.).
Læknirinn tekur upp símann
og glaðleg rödd segir: — Halló,
er það laeknirinn. Konan mín er
nú orðin þegjandi 'hás. Viljið þér
ekki líta inn til hennar einhvern
daginn, þegar leið yðar liggur
hér um.
Verzlunarmennlun!
Hin mikla nývirkni, sem viðreisnarstarf-
ið útheimtir á vettvangi iðju og framtaks,
krefst hinnar fullkomnustu sérmentunar sem
völ er á; slíka mentun veita verzlunarskól-
arnir. Eftirspurn eftir verzlunarfróðum mönn-
um og konum fer mjög vaxandi.
Það getur orðið ungu fólki til verulegra
hagsmuna, að spyrjast fyrir hjá oss, munn-
lega eða bréflega, varðandi námskeið við
helztu verzlunarskóla borgarinnar.
THE COLUMBIA PRESS LTD.
COR. SARGENT AND TORONTO ST., WINNIPEG