Lögberg - 13.03.1947, Qupperneq 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. MARZ, 1947
7
Ur ritsjá “Eimreiðarinnar”
Hringsjá. Island og Is-
lendingar erlendis.
Hinn góðkunni landkynnir vor
1 Vesturheimi, dr. Richard Beck,
heldur áfram að fræða landa
^estra — og enskumælandi menn
einnig — um Island og ís-
tenzkar bókmentir og menningu.
Hann er afkastamikill sem áður
°g dregur ekki af sér. I vorhefti
lánaritsins The American Scan-
dinavian Review 1946 ritar hann
yfirlitsgrein um íslenzkar bækur
siðustu árin og drepur þar á
e|ztu viðburðina í bókmenta-
ebninum íslenzka styrjaldarár-
Greinin heitir “The Literary
^^e in Iceland” og fylgja henni
^yndir af þeim skáldunum Hall-
ori Kiljan Laxness, Gunnari
^hnarssyni og Kristmanni Guð-
Jhundssyni. I þessu sama hefti
irtist sagan “Nýja Island” eftir
axness, í enskri þýðingu þeirra
• Eybergs og Johns Watkins. I
Þjóðræknisfélagsins
((r^® ritaði Beck allítarlega um
avíð Stefánsson skáld” og í
^hranak ólafs S. Thorgeirssonar
Um "'^hann Magnús Bjarnason
®káld,” en Beck er ritstjóri þess
nnarits. Þá kom út árið sem leið
Hð ljóðakver á ensku eftir Beck,
°g mun það fágætt, að Islending-
^r yrki á enska tungu. Kverið
eitir A Sheaf of Verses (The
Press, Ltd., Winnipeg
, )• Kvæðin eru níu og það
Þunda hefir dr. G. J. Gíslason
Pýit úr íslenzku.
Skáldsaga Halldórs K. Lax-
öess, “Sjálfstætt fólk”, sem kom
Uf í enskri þýðingu á forlag Allen
Unwins, Ltd. í fyrra, er nú
°öiin út í Bandaríkjunum í meir
en hálfri miljón eintaka. Þá er
fyrsti þátturinn úr þrí-
pattungnum eftir Laxness um
én Hreggviðsson, “Islandsklukk
a^ > kominn út í danskri þýðingu
fú í haust, á forlagi Gýldendals
1 Kaupmannahöfn.
í enska vísinda-tímaritim
Hature frá 22. júní þ. á. birtis
göein eftir dr. Alexander Jó-
aönesson um uppruna tungu-
niala (Origin of Languages
ature, Vol. 157). I greininn
ýrir höf. frá rannsóknum sín-
Um til skýringar þeirri kenningu
rekja megi uppnma orðanna
n ósjálfráðra látbrigða frum-
mannsins og hljóðfyrirbrigða :
öattúrunni. En fyrir þessar:
onningu sinni hefir hann áðui
^ert grein í sérstöku riti, sem út
01X1 í Hvík. 1943, eins og kunn-
ugt er. Dr. Alexander hefir tví-
Vegis áður ritað um þessi efni í
sama tímariti (sjá Nature 5. febr.
1944 og 7. okt. 1944).
Sv. S.
Islandica, Vol. XXXI.
ihe Saga of Thorgils and Haflidi
(Þorgils saga ok Haf-
iiða). Edited with an In-
troduction and Notes by
Halldor Hermannsson,
Ithaca, New York, 1945
(Comell Univ. Press).
Með þessu nýja bindi lslandica
e st fjórði tugur þess vandaða
eg mnihaldsríka ritsafns pró-
Halldórs Hermannssonar,
86111 löngu er orðið ómissandi öll-
ff11 þeim, sem við íslenzk fræði
?ft meira en að nafni til. Þessi
1 hans eru einnig þannig úr
garði gerð um glögga og skipu-
^ega efnismeðferð og lipurt mál-
að hver fróðleikshneigður
J^sandi, sem kann enskt bókmál,
Ur haft bæði full not og á-
®gju af lestri þeirra. A það
s^taklega við um þau bindin,
bók um islenzka tungu og
^mentir, segja ævisögur ýmsra
ri^tna’ eða eru útgáfur einstakra
bók Hínar mergu og ómetanlegu
askrár ritasafnsins eru vit-
ega meir við hæfi fræði-
lefe13'’ en jafnframt mikil fróð-
nama> hverjum þeim, sem
^gað leitar til fangæ
Ur ,a ^óór Ifermannsson hefir áð-
1 ritsafni sínu, meðal margs
a^8’ gefið út, með inngangs-
ritgerðum og skýringum, Islend-
ingabók (1930) og fomsögurnar
um VMandsfund og ferðir Is-
lendinga (1944). 1 þessu nýjasta
bindi safnsins er að finna fyrstu
sjálfstæðu útgáfu af Þorgils sögu
ok Hafliða, sem skipar að því
leyti sérstöðu í íslenzkum bók-
mentum, að hún er fyrsta Islend-
ingasaga, að undantekinni
Bandamannasögu, sem greinir
eingöngu frá atburðum, er gerast
eftir lok sögualdar; einnig er á-
litið, að um aðalviðburði styðjist
hún við frásagnir samtíðar-
manna. Er hún því að efni til
skyldari sögum þeim, er segja
frá samtímaatrburðum Sturl-
ungaaldar, enda hefir hún verið
talin til Sturlungasafnsins og
gefin út í því. Til grundvallar
þessarar útgáfu sögunnar hefir
verið lagður textinn í hinni
vönduðu útgáfu Kr. Kaalunds af
Sturlunga sögu (Kaupmanna-
höfn, 1906-11); en í viðauka eru
prentaðir útdrættir hennar úr
Kristni sögu (Hauksbók) og
Skarðsárbók.
1 ítarlegri og sérstaklega grein-
argóðri inngangsritgerð rekur
Halldór Hermannsson Þróunar-
feril íslenzkra fombókmenta í
megindráttum fram að þeim
tíma, sem Þorgils saga ok Haf-
liða var rituð (um 1200). Sér-
staklega merki'leg og sannfær-
andi eru rök þau, sem hann færir
fram fyrir því, að Ari fróði sé
höfundur Landnámsbókar, ög
skýring útgefanda á því merkis-
atriði, hvernig það grundvallar-
rit íslenzkra fræða varð til, en
iþeir hinir mörgu, sem áður hafa
um þetta ritað, hvort Ari sé höf-
undur Landnámu, hafa eigi gert
neina verulega grein fyrir til-
orðningu ritsins.
Athyglisverðara að sama skapi
eru tilgátur Halldórs Hermanns-
sonar um uppruna Þorgilssögu ok
Hafliða, og þá eigi síður tilgát-
urnar um líklegan höfund henn-
ar.
Síðan fylgir sagan sjálf, vand-
lega útgefin, og er hún skemti-
leg aflestrar, því að hún er bæði
atburðarík, vel sögð og auðug
að lifandi mannlýsingum. Hún
varpar einnig um margt björtu
ljósi á þjóðlíf þeirrar aldar, enda
eru sumar þær lýsingar víðfræg-
ar orðnar, sér í lagi lýsingin á
Reykjahólabrúðkaupinu 1119.
Útgáfunni fylgja ágætar skýr-
ingar, meðal annars á vísunum
í sögunni og lagamálinu, sem þar
er áberandi mjög í frásögninni,
og mörgum lesendum myndi að
öðrum kosti Þrándur í Götu.
Með þessari prýðilegu útgáfu
sérstæðrar sögu hefir Halldór
Hermannsson því ofið nýjan þátt
í hinn margþætta skerf, sem hann
hefir lagt til íslenzkra fræða með
rannsóknum sínum og ritum.
Richard Beck.
Flugferðir til Islands
Ýmsir í hópi Íslendinga vestan
hafs hafa vafalaust í huga að
fara í heimsókn til ætjtarðarinn-
ar á næstunni; mega það vera
þeim góðar fréttir, að beinar og
reglubundnar flugferðir frá
Bandaríkjunum til íslands eru
nú um það bil að hefjast á veg-
um flugfélagsins The American
Overseas Airlines.
Barst undirrituðum fyrir stuttu
síðan tilkynning um þessa ný-<
breytni frá Gunnari R. Paulsson,
framkvæmdarstjóra ferðaskrif-
stofunnar Yiking Travel Service
í New York (165 Broadway, New
York 6, N.Y.). Dregur hann
athygli að því, að ofannefnt flug-
félag hafi ákveðið að láta allar
flugvélar sínar^á leið til Norður-
landa koma við á Islandi, og að
iþessar ferðir hefjist um miðjan
marz, nánar tiltekið 14. eða 17.
þ.m. Síðan verða þrjár flugferðir
vikulega frá New York til Norð-
urlanda með viðkomu á Islandi,
og fara flugvélarnar sömu leið
vestur á bóginn.
1 umræddri tilkynningu sinni
bendir Gunnar jafnframt á það,
að þeir, sem kunni að hugsa til
Islandsfarar, ættu að tryggja sér
flugferð hið bráðasta, þar sem
flugfélögunum hafa þegar bor-
ist fjöldi beiðna fyrir komandi
sumar og farþegarúm á skipum
milli Ameríku og Islands og
Norðurlanda sé þegar uppselt á
því tímabili.
Fairgjöld með flugvélum til Is-
lands og Norðurlanda eru sem
hér segir: Frá New York til Is-
Hands, aðra leið, 271.00; báðar
leiðir, $387.80; frá New York til
Kaupmannahafnar um Island,
aðra leið, $386.00; báðar leiðir,
$696.50; frá New York til Oslóar
um ísland, aðra leið, $388.00;
$388.00; báðar leiðir, $700.10. Við
þau fargjöld bætist 15% skattur.
Gunnar R. Paulsson, sem Is-
lendingum er að góðu kunnur,
ekki sízt fyrir ágætt og happa-
sælt starf sitt í sambandi við ný-
afstaðna söngför Karlakórs
Reykjavíkur vestur um haf,
stofnaði fyrrnefnda ferðaskrif-
stofu núna um áramótin. Hefir
hún umboð fyrir flugfélögin The
American Aihlines og The Ameri-
can Overseas Airlines, eins og að
ofan getur. En flugfélög þessi eru
löngu víðkunn og. góðkunn, og
hafa aðeins hinar fulikomnustu
fliigvélar og af nýjustu gerð í
þjónustu sinni, undir stjórn sér-
fróðra og þaulreyndra flug-
manna.
Ferðaskrifstofan Viking Travel
Service lætur sig sérstaklega
sikipta flugferðir frá Bandaríkj-
unum til Islands og Norðurlanda,
en er einnig reiðubúin að láta
þeim er þess óska, í té upplýs-
ingar um ferðir hvaðan sem er í
Bandaríkjunum og Canada til
Norðurálfunnar, útvega þeim
farbréf eða greiða veg þeirra með
öðrum hætti.
Ættu iþeir Islendingar, sem þar
eiga hlut að máli, að láta hinn
góða landa vom, Gunnar R.
Paulsson og ferðaskrifstofu hans
í New York, njóta viðskipta
sinna.
Richard Beck.
Skjólin
Mér kom til hugar í sumar þeg-
ar eg sá talað um Sálmabókina
vestur-íslenzku, að þar væri vel
viðeigandi gjöf handa börnum
sínum. Svo margir gimsteinar
glóa þar og geislar þeirra hafa
skapað okkur skjólin og ylinn svo
lengi, að vel má reiða sig á að
það sama skei ennþá.
Vestur-íslendingar hafa sungið
þessa sálma alla þá tíð, sem þeir
hafa verið hér vestra. — Sungið
þá alla sína æfi, svo að vel getur
svo farið, að þó þeir sem við taka
séu meira hikandi í íslenzkri
tungu en þeir, sem fyrst komu
hér, þá skilji margir þeirra nóg
til þess að hafa gott af sálmunum.
Passíusálmarnir eru í bókinni
líka. Fjölda margir hinna sálm-
anna einnig hafa lýst huga og
brautir vorar í marga manns-
aldra.
Fyrir fáum árum sá eg í Lög-
bergi grein á enskri tungu eftir
merkan, íslenzkan embættis-
mann. Hann sagðist þar, aldrei
gleyma því, þegar hann hefði
verið í kirkju við hlið föður síns,
að syngja íslenzku sálmana. —
Til er saga um það, frá alllöngu
liðinni tíð, að íslenzk stúlka va,r í
vist hjá hjónum í borg. Maðurinn
var enskur. Stúlkan vissi ekki
fyrir víst, hverrar þjóðar konan
var, því var ekkert flíkað. En
einu sinni þegar stúlkan var að
búa um rúmin, þá fann hún ís-
'lenzka sálmabók undir kodda
húsmóðurinnar. Eftir það var
hún ekki í neinurn vafa um það
hverrar þjóðar að konan væri.
Hitt er annað mál, að það er vafa-
samt að kasta steinum að kon-
unni. Kringumstæður manna og
þá ekki síður kvenna, á ferðinni
Frá sendiráði íslands
í Washington
6. marz, 1947.
Herra ritstjóri
Einar P. Jónsson,
“Lögberg”,
695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba.
Kæri vinur:
Þar sem eg sá, að þú hefir tekið
eftir grein, sem að nýlega birtist
í Scandinavian News í Toronto,
sendi eg þér hér með afrit af
leiðréttingu, sem eg skrifaði rit-
stjóranum. Sennilega birtir hann
aldrei leiðréttinguna, en eg vildi
láta hann vita, að eg hefði tekið
eftir þessu greinarkorni hans,
sem bar vott um mikla fákunn-
áttu og illgirni í garð Islands.
Með beztu kveðjum,
þinn einlægur,
Thor Thors.
26th February, 1947.
The Editor,
Scandinavian News,
371 Queen Street West,
Toronto, Canada.
Dear Sir:
In the February issue of your
paper, I was extremely surprised
to read the following clause:
“And look to Iceland, this
war-made little republic. She
is passing through a long and
serious government crisis,
inflation is increasing from
day to day. The prosperity
which she enjoyed during
the war is gone, now the
40,000 Icelanders are facing
every-day, dark reality, and
it is very likely that her in-
dependence will be of short
duration.”
______________________________
With regard to these few lines,
allow me to make the following
comments: •
(1) It is a doubtful phrase to
call Iceland a “war-made re-
public”. Long before the war the
Icelanders had decided that in
due course, on the expiration of
the Treaty with Denmark, which
was on January lst, 1944, they
would become a republic. Even
the war could not hinder this
decision.
(2) As regards a Government
crisis, I have pleasure in inform-
ing you that by the time you
were writing your comments, a
new and strong Govemment, en-
joying the support of three lead-
ing parties in Parliament, with
a combined membership of 42
out of 52 members, had been
formed. The programme of this
Govemment is to continue to
develop trade and industry and
to stop inflation.
(3) It is, to say the least,
doubtful that the prosperity of
Iceland has gone, because actual-
ly there have never been brighter
prospects for the marketing of
Icelandic products than there are
this year, and Iceland still holds
deposits in foreign banks com-
paratively larger than any other
European nation.
(4) That our independence
will be of short duration is a
sinister prediction. Iceland is a
member of the United Nations
and her independence and sover-
eignty acknowledged by all the
nations of the world. Oniy war
can deprive Iceland of its inde-
pendence and which nations
would be independent after the
next war?
(5) It may convince you how
incorrect and out of proportion
your remarks are when I call
your attention to the fact that
the inhabitants of Iceland num-
ber 130,000, not 40,000 as you
state. This makes comparatively
a great difference.
I would appreciate it jf you
would call the attention of your
readers to these facts.
Yours very truly,
THOR THORS,
Minister.
Tvær kjaftakerlingar hittast á
götu.
— Hvað, ert þetta þú? Eg sem
hélt að þú hefðir dáið um dag-
inn . . .
— Hvað er að heyra þetta, og
þú hefir ekki haft fyrir að líta
inn og segja mér frá því.
Hér eru 3 dœmi
um hvernig þér getið
HAGNAST Meira - SPARAÐ Meira
MEÐ
C0CKSHUTT
frá gamla landinu “góðra erfða”
alla leið til fullgildrar viður-
kenningar á víðlendinu hér, hafa
verið margbrotnar og oft þyngri
en axlir gátu borið og sögur eng-
ar gerðar þar um. Þessi kona,
sem að líkindum ræðir hér um,
mun hafa komið hingað komung
og umkomulítil ef ekki alveg um-
komulaus. Hún mun ekki hafa
verið mikið á vegum Islendinga
og týnt tungunni að mestu. En
eitthvað hefir hún verið að sækja
sér í sálmabókina. Það er auð-
séð. — Annað atriði þekki eg í
þessu sambandi, miklu yngra.
Enskur maður, sem á vestur-ís-
lenzka konu, sem kann ensku
mikið betur en íslenzku, hann
tók ótilkvaddur íslenzku sálma-
bókina hennar — þessa bók, sem
eg er að tala um — og færði henni
þegar hún lá á spítala.
Annar maður, enskur embætt-
ismaður, sagði við íslenzka
stúlku á kennaraskólanum”: Þér
lesið sjálfsagt íslenzku?” “Já,”
sagði stúlkan. Hann gaf henni
Nýja Testamentið á íslenzku,
þegar hún fór heim til sín um
jólin.
Þegar menn tala um að menn-
ingin muni deyja, kemur mér oft
til hugar sjötta versið í sálmin-
um: I fornöld á jörðu, eftir séra
Valdimar Briem. Og eg finn að
eitt 'af því ómögulega er það, að
menningin, sönn menning, deyi.
Hitt veit >eg ekki mikið um hvað
mennirnir kunna að þurfa að
reyna í sambandi við hana. Né
heldur er það hægðarleikur að
gera sér í hugarlund í fjarska
frá þeim virkilegu tíðindum,
hvað það kostar að veita henni
út. En hún er ódauðleg af því
hún er bygð á ódauðleik.
Frá Sálmabókinni er um ræðir,
stafa sterkir'geislar og ódauðlegir
tónar berast 'þaðan, hreinir og
fagrir. Bókin tefur ekki fyrir
neinum á réttmætri borgara'legri
braut sinni hér, en hún hefir
skapað okkur þeim eldri og öðr-
um á undan okkur, skjól, undir
óteljandi kringumstæðum. Og
hún gæti vel gert það enn hjá
þeim, sem eru af okkar bergi
brotin, þó leiðir þeirra liggi hér
um land.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson.
................
i . { smíð'i búverk-
from,arir'
\ v\nn\ð nneira . ■ •
1- spanð tíma og
pen\nga meö
:
Hj
Yieíir verio
ir laut aC 6V^rnlgSoWi
un nÝrra oS drét^6 irU. Spyrí1®
idh*ga 6 cy og jafnvoi m meVra . . •
r setlast • • ér getit5 vn prÍLttarvéi-
ismannhvernlg <70 o
peninga rneo
TiULER cofj*
a«ar. OS v,aC {yr rötum, r ^8
ur rockahutt Conde 5
meS nothun CocjBh S
LeitiS uppiyslnK
HomfUinÍ.
,...... «•• • •
Vegna fylzta hagnaðar af öllum
tegundum landbúnaðar
skuluð þér afla yður
fullkominna