Lögberg - 01.05.1947, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGLNN 1. MAÍ. 1947
Innrásin í Færeyjar
“Fem Aar under Union Jack”
heitir bók eftir Eidien Muller,
sem Gyldendal hefir gefið út og
segir þar frá Færeyjum undir
vernd Breta. Hér fer á eftir ofur-
lítið hrafl úr þessari bók, þar sem
segir frá því Bretar settu lið sitt
á land í Færeyjum:
----Klukan 23, hinn 10. apríl
1940 — daginn eftir að Þjóðver-
jar réðust inn í Danmörku —
fékk T. B. W. Sandall, oberst-
lautinant tilkynningu um að
hann væri skipaður foringi fyrir
sveit landgönguliðs — sem ætti
að fara til Færeyja þegar í stað.
Landhers-sjóliðar eru venju-
lega fljótir í förum. Kl. 18, hinn
12. apríl var “Sandall-sveitin”,
13 foringjar og 180 undirforing-
jar o góbreytir hermenn, komnir
um borð 1 herskiyið “Sufolk,”
var 21 tíma á leiðinni og kom til
Þórshafnar klá 15 daginn eftir.
Sandall ofursti gekk á land á-
samt fámennum hóp en án vopn-
aðrar varðsveitar til þess að
ráðgast um afnot húsa. Með að-
stoð tveggja enskra togara var
allt liðið komið á land kl. 20. —
Bæjarbúar tóku varðmönnunum
líkt og þegar Lundúnabúar
horfa á hallarverðina við Buck-
Ingham Palace.
Meðan þessu fór fram hafði
Sandall haft tal af amtmannin-
um og tilkynnt honum að lið
hans væri komið til þess að verja
eyjarnar og sjálfstæði þeirra
gegn væntanlegum yfirgangi
Þjóðverja. Mundi liðið dvelja
þar þangað til önnur skipun
kæmi og byrja þær varnarráð-
safanir, sem Sandall teldi nauð-
synlegar.
Vi(tal þeirra amtmannsins fór
fram með túlk, og vék amtmað-
urinn oft inn í næsta herbergi til
þess að ráðgast við trúnaðar-
menn sína. ]>gar viðræðunni var
logið og Sandall ætlaði að kveð-
ja bauð amtmaðurinn honum —
á prýðilegri ensku — glas af
wiskíi og sódavatni. Hinni diplo-
matisku reglu hafði verið fylgt,
hvað málið snerti, en upp frá
þessu var samkomulagið hið á-
gætasta, ekki aðeins milli amt-
mansins og setuliðsstjórans held-
Ur á milli almennings og setulið-
sins. Amtmaðurinn hafði fljót-
lega séð að úr því að það var ekki
á valdi hans að afstýra herná-
minu þá var það skylda hans að
það var það skylda hans að reyna
að haga öllu á þann hátt, sem
eyjaskeggjum hagaði best, enda
tók setuliðsstjórninn jafnan að
óskum hans. Amtmaðurinn gaf
út tilkynningu um, að hernámið inn
stafaði eingöngu af hernaðarleg-
um ástæðum og að það mundi
engu greyta um stjórnarfarið eða
héraðsmálastjórn. Bað amtmað- ir
urinn fólk um, að torvelda á eng-
an hátt störf setuliðsins. Þó að
ristkoðunarskylda Breta væri í
bága við dönsk lög tók almenn-
ingur heni með mesta jafnaðar-
geði.
Daginn eftir tóku hermennir-
nir að sér yfirstjórn símastöðvar-
innar og hafnarinnar og hafnar-
innar og tvær sveitir gerðu sér
virki uppi í fjalli. Herliðið vand-
ist bráðlega staðháttunum og
kunni vel við sig í hinum hrein-
lega smábæ með hvítum húsu-
num með rauðum þökum og
kirkjunni með helluþakinu. í
einni sveitinni var barnakennar-
inn túlkur og hermenn háðu tvo
knattspyrnuleiki við heimamenn
— og töpuðu háðum. Síðan var
hermönnunum boðið til kaffi-
drykkju og Færeyingar sýndu
þeim þjóðdansa.
Þegar hernámssveitirnar fóru
en deild úr “LovMs Scouts” tók
við, 27. maít gat Sandall getið
þess í skýrslu sinni að framkoma
hermannanna hefði verið með
>
ágætum, og að ekki hefði orðið
eitt einasta “tilfelli” 1 sambúð
þeirra og Færeyinga.
ÍSLENZK SÍLD KOSTAR
14 Kr. STK. í VERZLUNUM
AUSTUR í MOSKVU
íslenzk síld fæst nú í búðun-
um í Maskva og kostar þar 10Vz
rúblu stykkið, eða sem svarar 14
krónum, sagði Erlendur Þor-
steinsson framkvæmdarstjóri við
blaðið í gær. Hann er nýkom-
heim frá hinni rússnesku
höfuðborg, og mun hann gefa
ríkisstjórninni skýrslu um samn-
ingana eystra; en hinir meðlim-
samninganefndarinnar eru
ennþá í Moskvu.
Erlendur kvaðst ekkert geta
látið uppi um samningana fyr en
hann hefði gefið skýrslu sína,
enda væri þeim ek-ki lokið ennþá.
En hann hafði frá ýmsu að segja
um dvöl sína í Moskvu.
Lík Lenins
“Á Rauða torginu standa menn
í röðum, sem mundu ná frá Leifs-
styttunni niður að Lækjartorgi,
og bíða alt að fjórum tímum til
að ganga fram hjá smurðu líki
Lenins”, sagði Erlendur. “Graf-
hvelfing hans er mjög fögur,
gerð úr marmara og slípaðri
granít. Lenin liggur þarna undir
glerhjálmi, í venjulegum her-
mannafötum, á rauðum silkifán-
um, og eru raðir af fólki, sem
kemur þarna til að sjá hann; á
hverjum einasta degi.
Þó að hernámið á Færeyjum
yrði án stórtíðinda, eins og þess-
háttar aðgerðir oftast verða,
hafði Sandallsveitin samt unnið
verk, sem var jafn mikilsvert
eins og þó að hún hefið unnið
sigur í orustu. í raun róttri er
það ekki ofmælt að hún hafi
unnið sigur, með lipurð sinni,
aga og viðbragðsflýti. Royal
Mariners höfðu orðið á undan
Þjóðverjum. Ef bið hefði orðið
á þá eh vafalítið að Þjóðverjar
hefðu orðið fyrri til. Og þýsk
flota- og flugstöð svo nærri Bret-
landseyjum hefði getað dregið
dilk á eftir sér.
(Fálkinn)
Norrænu blaðamennirnir tala um dýrtíð,
stúlkur og braggahótel
Stúlkurnar, dýrtíðin, bragga- ’
hótel og nýbyggingarnar voru
aðalumræðuefni sænsku og
norsku blaðamannanna, er þeir
komu til Stokkhólms með Flag-
ship Oslo í fyrrakvöld. Þeir róm-
nðu mjög móttökurnar hér á
landi^ bæði veizluhöldin og við-
hynni við einstaka Íslendinga og
hváðust hafa mikinn hug á að
homa hingað aftur. Nefndu sum-
lr Snorrahátíðina á sumri kom-
anda í því sambandi.
Sænski blaðamaðurinn Man-
Pred Nilsson frá blaðinu MT eða
Morgon-Tidningen í Stokkhólmi
gat þess fyrst, hversu glæsilega
fagurt það væri að fljúga yfir
fjöll Islands um sólarlag. Hann
lýsti því, hversu margt væri ólíkt
á íslandi og hans eigin landi, til
dæmis væri einkennilegt að sjá
skóglaust land. Hann fór fögr-
um orðum um móttökurnar, og
það, hversu greinilega blaða-
mennirnir hefðu fundið bræðra-
.þelið hjá íslendingum.
‘En það er mjög nauðsynlegt
að auka sambandið milli Sví-
þjóðar og Islands”, sagði Nilsson,
°g er til dæmis hryggilega lítið
það efni, sem berst á milli
saenskra og íslenzkra blaða. Á
°ðrum menningarsviðum er
einnig þörf meiri viðskifta milli
Þjóðanna.”
Þegar Nilsson var spurður,
vernig honum litist á nýbygg-
lngarnar í Reykjavík( svaraði
ann brosandi. að þær væru eins
°g sendiherrahverfið í Stokk-
hoLmi, en það er langsamlega í-
burðarmesta hverfi þeirrar borg-
ai\_
Blaðamennirnir létu mikið yf-
ir fegurð íslenzkra stúlkna, og
sýndu hreyknir matseðil úr einni
veizlunni, sem þeim var hér
haldin, en hann var yfir 40—50
rétta kalt borð. Þeim þótti held-
ur en ekki ævintýri að segja frá
snjóstorminum mikla, og ekki
drógu þeir þó neina dul á það, að
þeim fannsi braggaborg sú, sem
þeir bjugu í hér í Reykjavík ekki
sem fullkomnast gislihús. Þeir
sögðu frá því( að þak hefði lekið
og þeim hefði verið kalt, þótt
þeir vefðu sig frökkum.
Þegar blaðamennirnir töluðu
um dýrtíðina á Islandi, var eins
og þeir væru að segja frá hinum
alvarlegustu málum. Þeir þuldu
með áherzlum verð á ýmsum
vörum hér, og þeim hafði kom-
ið ástandið í gjaldeyris og við-
skiptamálum okkar svo fyrir
sjónir, að útlitið væri þar hið
svartasta.
Svíarnir gengu af Flagskip
Oslo á Brommaflugvellinum í
Stokkhólmi, en Norðmennirnir
héldu áfram til Gardemoe-flug-
vallarins utan við Oslo. Þrír hin-
ir síðustu af íslenszku blaða-
mönnunum, sem verið hafa í
Stokkhólmi, þ e i r Haukur
Snorrason, Vilhjálmur Vil-
hjálmsson og Benedikt Gröndal,
komú svo með aOsIo” frá Stokk-
hólmi til Keflavíkur.
(Alþbl. 27. Marz.)
“Við bjuggum á Hotel' Na-
tional”, hélt Erlendur áfram.
“Þáð er gömul bygging, en rétt
hjá því, eða við sama torg, er
Hotel Moskva, sem er ný og
glæsileg bygging, og var hún að
mestu leyti tekin til afnota fyrir
utanríkisráðherrafundinn meðan
eg var eystra og er enn. Rúss-
arnir gera sér mjög far um að
taka vel á móti slíkum gestum,
og tókum við til dæmis eftir því,
að allir þjónar( lögreglumenn
(sem altaf voru í hótelinu) og.
bílstjórar voru komnir í ný og
betri einkennisföt, þegar fund-
urinn hófst, og leigubifreiðum í
nágrenninu fjölgaði mikið.”
íslenzku sendinefndinni var
boðið að sjá ýmsa staði í Moskvu,
til dæmis Stalin bifreiðaverk-
smiðjurnar (sem þar eystra heita
SIS), vínverksmiðjurnar, sem
framleiddu jafnt hið borgara-
lega kampavín og óteljandi teg-
undir af vodka. fiskverksmiðju
og svo fengu nefndarmenn að
skoða Kreml, sem er mikill heið-
ur austur þar og fáir Rússar virt-
ust fá að sjá.
Heimsólcn í Kreml.
“Kreml er eiginlega heil þorg
innan gamalla borgarmúra”(
sagði Erlendur. “Þar eru keisara-
höllin gamla, l$irkjur, þinghúsið
og bústaður Stalins. Þinginu,
eða “æðsta ráðinu”. eins og það
heitir, var nýlokið, er við vorum
þarna, og hafði það staðið í fjóra
daga, afgreitt fjárlög og unnið
önnur störf sín.”
“Keisarahöllina gömlu skoð-
uðum við hátt og lágt,” hélt Er-
lendur áfram, “og var þar geysi-
mikill íburður, sem fylgdar-
menn okkar virtust mjög
hreyknir af. Þarna voru geysi-
legir dýrgripir, sem keisararnir
áttu, alt frá kórónum þeirra nið-
ur í sverð, greypt gimsteinum.”
—Alþbl. 7. apríl.
Síðustu hermennirnir
íarnir frá Islandi
(frá Fréttaritara Lögbergs)
Rvík, 9. apríl.
Herflutningaskipið E. B. Alex-
ander lyfti akkerum í Keflavík
klukkan 7.30 í gærkvöldi og
sigldi burt með síðustu amerísku
hermennina, sem hér á landi
dvöldust. Offursti þeirra, Iva D.
Snyder, og aðrir yfirmenn fóru
þó ekki með skipinu, en flugu
vestur um haf kl. 9.17 í gær-
kvöldi. Er þar með allur er-
lendur her af landi burt, rúmum
mánuði miður en sjö árum eftir
að fyrstu ensku hersveitirnar
gengu á land í Reykjavík 10. maí
1940, og ítrekað loforð Roose-
velts( Churchills og annara leið-
toga bandamanna um að allur
'her skyldi á- brott héðan að
styrjöldinni lokinni, hafa þar
með verið efnd.
Samkvæmt flugvallasamningn
um milli íslands og Bandaríkj-
anna, en með honum samþyktu
bæði ríkin að fella úr gildi her-
verndarsamkomulagið frá 1. júlí
1941, átti ameríski herinn að vera
farinn af landinu fyrir 5. apríl.
Herflutningaskip mun hafa ver-
ið sent til að flytja herinn burt
fyrir þann tírna, en því hlekktist
á í hafi og varð það að snúa við.
Tilkynti sendifulltrúi Bandaríkj-
anna ríkisstjórninni þetta og
sagði jafnframt að ekki væri bú-
ist við skipi því, sem sent var í
stað þess, sem á hlekktist fyrr en
8. apríl. Tók ríkisstjórnin gildar
ástæður þær, sem fram voru
færðar fyrir drætti þessum, enda
varð það að samkomulagi, að
hermennirnir færu ekki út fyrir
Keflavíkurflugvöllinn síðustu
dagana.
Business and Professional Cards
51,010 íbtiar í Reykjavík
við síðasta manntal
Samkvæmt upplýsingum frá
manntalsskrifstofunni reyndist
íbúatala Reykjavíkur við mann-
talið 1946 vera 51.010. Þar af voru
24(555 karlar og 26,455 konur.
Af þeim 51,010 íbúum í Reykja-
vík við manntalið 1946 áttu 2,057
lögheimili utan bæjarins.
Við manntalið árið 1945 var
íbúatala bæjarins 48,186, og hef-
ir íbúatalan því aukist um 2,824
á síðastliðnu ári.
Frægl skip.
Um þrjú leytið í gærdag kom
herflutningaskipið ameríska( E.
B. Alexander, til Keflavíkur og
lagðist þar á höfnina. Er þetta
eitt af frægustu skipum Banda
ríkjanna, 21.329 smálestir að
stærð, og hét fyrir stríðið
“America” og var lystiskip í
eigu skipafélagsins U.S. Lines.
Skipið var notað til herflutn-
inga á stríðsárunum og tók þá
7—9000 hermenn. Eftir stríðið
var það notað til að flytja eigin-
konur hermanna og börn þeirra
frá Evrópu til Ameríku og tók þá
700 konur og 200 börn með
barnaherbergjum o. fl. Er skipið
fult af aðvörunum um að gefa
börnunum, skifta á þeim o. s. frv.
á vissum tímum og munu her-
mennirnir vafalaust hafa gaman
af að lesa þær aðvaranir.
Skipstjóri á skipinu er E. T.
Cline, og er það einkennileg til-
viljun, að hann var einnig skip-
stjóri á skipinu American Legion,
sem flutti fyrstu amerísku her
mennina hingað til lands 1941.
Skipsmenn á hinu mikla her-
flutningaskipi voru að fara í
landvistarleyfi, er þeir voru
skyndilega kallaðir til íslands-
farar þessarar í stað þess skips,
sem hlekktist á. Er áhöfnin álíka
mannmörg og liðið, sem skipið
flytur, eða yfir 360 manns. Skipið
fór frá New York 31. marz.
Þrjár íslenzkar stúlkur, sem
giftar, eru amerískum hermönn-
uim, fóru með þeim til Banda-
ríkjanna með herflutningaskip-
inu, er tók síðustu hermennina\í
Keflavík í gær. Ennfremur fór
með skipinu ein dönsk stúlka,
sem eins var ástatt um.
Borgið Lögberg
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar
Thule Ship Agency
11 Broadway, New York, N.Y.
umboösmcnn fyrir
h.f. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS
(The Icelandíc Steamship Co. Etd.)
FLUGFÉLAG ISLANDS
(The Icelandic Airways Ltd.)
Vöru- og farþegaflutningur frá
New York og Halifax til Islanda.
H. J. STEFANSSON
l.ifc. Accúlcnt anti IJeaith
* Insurance
Representing
THE GREAT-WEST LIFE
ASSURANCE COMPANY
Winnipeg, Man.
Phone 90)144
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDINO
Telephone 97 932
Home Telophone 202 398
Talsími 95 826
Heimilia 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœðinpur í augna, eyrna, nef
og Jcverka sjúkdómum.
215 Medical Arts Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
Sérfrœöinffur i auffna, eyrna,
nef otj hdlssfúkdómum.
416 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifatofusimi 93 851
Heimaatmi 42 154
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
islenxkur Vyfaali
Fölk getur pantaC meOul og
annaO meO pöstl.
Fljðt afgreiOsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur ltkkistur og annast um Ot-
farlr. Allur OtbOnaOur eá beitl.
Ennfremur eelur hann allskonar
mlnnisTrarOa og iegsteina.
Skrifstofu talslmá 27 S24
HelmlUs talsfmi 28 444
Phone 97 291 Eve. 26 002
J. DAVIDSON
Real Estate, Financial
and Insurance
ARGUE BROS. LIMITED
Lombard Bldg., Winnipeg
DCINCEÍÍ
MES3ENQSR SERVICE
ViO flytjum klstur og töskur,
húsgögm ör sm«rrl fbOCum,
og hflsmuni af öllu tsei.
68 ALBERT ST. — WINNIPBG
Siml 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
TELEPHONE 94 85*
H. J. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
1101 McARTHUR BUILDING
Wlnnlpeg, Canada
Phone 49 469
Radlo Service SpeclaUsts
ELECTRONIC LABS.
H. THORKBLBON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 CSBORNE ST„ WINNIPBG
G. F. Jonasson, Pres. A Man. Dlr.
Keystone Fisheriea
Limited
404 SCÖTT BLOCK SÍMI 95 »17
Wholesalt Dlatributora of
FRBSH AND FROZEN FISH
Manitoba Fisherie*
WINNIPBG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stf.
Verzla t helldsölu meO njJan o*
froslnn flsk.
303 OWENA BTREBT
Skrlfst.sími II 355 Helma 55 462
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY STREBT
(Beint suOur af Bannlng)
Talslml 30 877
VlOtalsttml 3—5 efUr hfldsgl
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Offlce hrs. 2.30—5 p.m.
Phónes: Offlce 26 — Re«. 230
Otflce Phone
94 762
Res Phons
72 409
Dr. L. A. Sigurdson
526 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs.
H. R. and
TWEEÐ
TannUeknar
H. W.
406 TORONTO GEN. TRUST8
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth 8t.
PHONE 96 952 WINNIPBG
DR. J. A. HILLSMAN
Buryeon
308 MEDICAL ART8 BLDO
Phone 97 329
Dr. Charles R. Ok*
Tannlcskntr
For Appointments Phone 54 »51
Offics Hours 9—«
404 TORONTO GEN. TRU8T8
BUILDING
283 PORTAGE AVB.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 555
For Quick ReliabJe Service
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AvísNUB BLDG WPG.
Fasteignasalar. Lelgja hfls. Ot-
vega penlngalán og eidsflbyrgO.
. bifreiOaábyrgO, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Löfffrœöinear
209BANK OF NOVA 8COTIA BO.
Portage og Garry 8t.
Stml 98 291
CUNDRY PYMORE
Limited
Brttish QuaUty FUh Netttnp
6« VICTORIA 8T„ WINNIPEG
Phone 98 211
Manaoer T. R. THORVA.LDBOX
Four patronage will be appreolateí
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Manaffing Director
Wholesale Distrlbutors of Friah
and Frozen Ftóh.
311 CHAMBERS STREET
Offlce Ph. 26 328 Res. Ph. T* »17
H
H AGBO RG
FUEL CO.
H
DUtl 21 331
(C.F.L. nj
No. 11) 21331