Lögberg - 01.05.1947, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. MAÍ, 1947
7
“Ræktaður sjór”
Merkar tilraunir brezkra
vísindamanna.
Eftir JOAN PENNEY
Enskir vísindamenn hafa sett
á stofn ‘tilraunabú fyrir fiskeldi’
i vatni einu í vSkotlandi og tekist
að þroska fisk svo að hann verði
söluhæfur, á helmingi skemmri
tíma en áður.
í þrjú ára hafa þessir tilrauna-
menn haft aðsetur við lítið lón, á
strönd Vestur-Skotlands. Þeir
bafa verið að reyna, hvort ekki
væri hægt að auka fæðuna handa
fiskinum, svo að hann þroskað-
ist fljótar, á sarna hátt og menn
auka grasvöxt með áburði.
Á líkan hátt og landbúnaður-
inn byggist á grasinu er það hið
örsmáa svif í hafinu, sem er
undirstaða fiskalífsins. Smæsta
svifið er_ etið af stæra svifi og
það aftur af smádýrum í hafinu
°g þannig koll af kolli. Þrif fisk-
sins er undir 'því komið að nþg
sé til af svifi.
Venjulega eru nokkur þúsund
af svifi í hverjum rúm-millimet-
ra af sjó. Um tíu lestir af þessum
osýnilegu verum eru í hverri
ekru sjávaryfirborðsins. Til-
raunin veit að því að auka svif-
gera sjóinn frjósamari svo að
fiskurinn fái meira viðurværi.
Vísindamennirnir s e m v i ð
þetta fást eru frá háskólanum í
Edinborg, Millport-hafr'annsókn-
arstöðinni og Imperial Chemical
Industry. Þeir byrjuðu 1942 í
litlu vatni, sem heitir Loch
Craiglin, sem er við annan enda
vatns, er flóð og fjara, og hefir
verið gerður skurður úr því í
Loch Craiglin
Vatnið var nákvæmlega rann-
sakað. Og svo hófust tilraunir-
nar. Undir venjulegum kringum-
stæðum þverr svifið í sjónum
baaði sumar og vetur en vex vor
°g haust. Tilrauna vatnið var
7,000 rúmmetrar og á tíu ákveð-
num dögum bættu þeir í það 270
bg- af superfosfati hlutfallslega
fimm og tíu sinnum meira en er í
venjulegum sjó. settu þeir í vatn-
ið 2,700 smákola og 600 rauð-
sprettur. Þeir veiddu nokkur
stykki með vissu millibili, vógu
þau og mældu. Árangurinn varð
góður. — venjulega þyngist þessi
fiskur ekki vetrarmánuðina. Hef-
’r þetta verið kent loftslaginu.
En fiskurinn þarna þyngdist
sllan veturinn.
Árið 1943 hafði svifið í vatninu
aukist um 250 prósent og öll smá-
kvikindin höfðu aukist að sama
skapi að fjölda, en stærri fiskarn-
ir þyngdust hlutfallslega. Eftir
tvö ár voru fiskarnir orðnir jafn
stórir og þeir annars hefðu þurft
fjögur ár til að verða úti í rúm-
sjó.
Næsta tilraunin var gerð í
L°ch Sween á 80 hektara svæði;
Þar sem sjór féll út og inn. Voru
Þrjár smálestir af áburði látnar
1 vatnið og þrátt fyrir það að sjór
félli þarna út og inn varð vöxtur
svifsins og þroski fiskanna áber-
andi.
Næst stendur til að gera til-
raunir úti á rúmsjó. Ef sú tilraun
tekst, verður hægt að breyta rýr-
nm fiskimiðum í auðug fiskimið.
ELDSUMBROT NÚ Á
ÍSLANDI
í Svíþjóð fyrir biljón árum!
Viðtal við sænska jarðfræðinginn
Sven Gavelin, sem nú dvelsi hér.
Það er l(klegt, að eldsumbrot
eins og nú eiga sér stað á íslandi
hafi verið .í Svíþjóð fyrir 1000
•nifjón árum, sagði sænski jarð-
fraeðingurinn Sven Gavelin í við-
tali við blaðið í gær. Er hann
ningað kominn til að athuga
Heklugosið og reyna að gera sér
tri hugmynd um það, hvernig
yms af jarðlögum Svíþjóðar geti
nafa myndast.
Gavelin; sem er formaður fé-
§s sænskra jarðfræðinga, kom
_ mgað á sunnudag og hafði þeg-
nr samband við íslenzka jarð-
ra&ðinga og fór með Jóhannesi
Áskelssyni austur að Hekhi. Þar
var hann fyrstu nóttina að Galta-
læk og gekk svo með hinum jarð-
fræðingunum upp að suðurgígn-
um, sem enn vellur mest hraun
úr. Gavelin sagði, að það hefði
verið erfitt að komast nærri gígn-
um fyrir brennisteinsfýlu.
Þegar maður sér glóandi hraun-
ið, eldinn og reykinn, hélt hinn
sænski jarðfræðingur áfram, þá
er ekki erfitt að ímynda sér,
hvernig menn fyr á öldum héldu
að helvíti væri þama undir.
Gavelin ferðaðist norður fyrir
Heklu og gisti þar í rannsóknar-
stöð jarðfræðinganna og vann
með þeim að rannsóknum. Hann
rómar mjög allar viðtökur hér á
landi og bað blaðið fyrir þakkir
til allra hlutaðeigandi, ekki sízt
jarðfræðinganna.
—Alþbl. 7. apríl.
JANÚAR OG FEBRÚAR:
Verzlunarjöfnuðurinn
óhagstæðurum 46 miljónir
Verzlunarjöfnuðurinn við út-
lönd var fyrstu tvo mánuði þessa
árs óhagstæður um 46,430,756
krónur samkvæmt nýkomnum
skýrslum hagstofunnar. Á sama
tíma í fyrra var verzluarjöfnuð-
urinn óhagstæður um 26;153,103
krónur.
Janúarmánuður í ár var mjög
óhagstæður, eða sam svarar 31,-
534,000 krónum. Útflutningurinn
fyrstu tvo mánuði þessa árs var
12,600,000 krónum lægri en á
sama tíma í fyrra.
Stærstu viðskiptavinir okkar
fyrstu tvo mánuði þessa árs eru
samkvæmt skiftingu útflutnings-
ins þessir: Bretland, Svíþjóð,
Italía, Bandaríkin; Danmörk,
Tékkóslóvakía, Póland, Holland,
Palestína, Sviss, Frakkland og
Rússland í þeirri röð, sem talið
var.
(Alþbl. 29. Marz.)
MINNINGARORÐ
Mrs. Ólína Sigurbjörg Isfeld,
andaðist að heimili sínu Hofi, við
Husavick, Man., þann 15. apríl.
Hún var fædd 1. ág. 1874, að Nesi
í Aðal-Reykjadal, og þaðan ætt-
uð; kom hún ung að aldri til
Vesturheims og settist að í Nýja
Islandi. Árið 1892 giftist hún
Ágúst ísfeld, bjuggu þau allan
sinn búskap að Hofi; Ágúst dó
1928. J>eim varð 13 barna auðið;
dóu 3 í bernsku, en 10 eru á lífi:
Eiríkur, Winnipeg. kv. Björgu
Hermannsson
Guðrún, í Gimli-sveit, gift Erl.
Narfasyni;
Ingibjörg, Husavick, gift
Thorst. Johnson.
Ólöf, gift Alexander Her-
mannsson, Wpg.
Anna, gift Snorra Olson, Wpg.
Trausti; kv Noreen Tingley,
býr á Hofi.
Einar, Husavick, kv. Muriel
Gíslason.
August, Husavick, kv. Hazel
Fraser.
Arilíus, Benito, Man.; kv.
Steinunni Johnson.
Jóhannes, Husavick, kv. Ingu
Bjarnason.
Barnabörn eru 17 á lífi, og 1
barnabarnabarn. Mrs. ísfeld
hafði aflokið miklu og marg-
þættu starfi í þágu heimilis og
ástvina, er hún af hendi leysti
oft undir erfiðum kringumstæð-
um; sökum fátæktar og þröngra
kringumstæðna. Lét hún krafta
sína og þrek af ljúfum ög glöð-
um hug í þá þjónustu. Hún var
kona þróttlunduð og sjálfstæð
að hugsun. Var hún börnum sín-
um einkar hjartfólgin. Hún var
orðin lömuð að heilsu og þreytt,
eftir mikið æfistarf vel af hendi
leyst á vegum helgrar skyldu.
Kveðjuathöfnin fór fram frá
heimilinu að Hofi, þann 31. apríl,
að viðstöddum hinum fjölmenna
og mannvænlega hópi sona og
dætra, afkomenda og tengda-
fólks. Bygðarbúar fjölmentu
mjög. Hún var lögð tii hvíldar í
grafreitnum að Hofi.
S. Ólafsson.
SATISFIED VISITORS
ARE FOUNDATION
OF TOURIST TRADE
Satisfied visitors become
régular visitors, and regular
visitors are the foundation of a
thriving tourist industry, it is
pointed out in a Manitoba Gov-
ernment Travel and Publicity
Bureau advertisement appearing
elsewhere in this issue.
That challenging statement,
carrying with it an invitation to
Manitoba citizens to do all they
can to ensure that visitors to this
province will enjoy themselves
and will want to return again
and again, is the theme for Can-
ada’s second annual Tourist Ser-
vice Educational Week, to be ob-
served from May lst to May 7th.
The Week is being sponsored
by the Canadian Association of
Tourist and Publicity Bureaus, a
Dominion-wide public service
organization comprising Dom-
inion and Provincial Travel
Bureaus, the major transporta-
tion companies and various re-
gional and civic associations in-
terested in the development of
Canada’s tourist trade.
Purpose of the Week is two-
fold, according to Hon. J. S. Mc-
Diarmid, Minister of Mihes and
Natural Resources for the Pro-
vince of Manitoba who is also
9
a Vice-President of the Associa-
tion. It is primarily intended to
impress upon all Canadians the
importance of the tourist in-
dustry, and secondly is intended
to stress the importance of cour-
tesy, fair dealing, good accomo-
dation, and well prepared meals
in building up and fostering the
tourist trade.
In 1946 it is estimated the
visitor industry was worth ap-
proximately ten million dollars
to the Province of Manitoba. The
number of American automobiles
crossing the international border
through Manitoba ports of entry
to stay for forty-eight hours or
longer in Canada was almost
23,000. This was a new record
for this province.
Almost 53,000 automobiles
crossed into Manitoba from the
United States to stay for less
than forty-eight hours. This was
also a record figure.
“The tourist dollar is widely
diffused among the people of this
province,” Mr. McDiarmid point-
ed out. “It is a simple matter
for a farmer to realize the benefit
of Jhe tourist business when an
automobile with a foreign
license plate stops at his farm
gate; the driver gets out, buys a
dozen eggs or a pint of cream or
a couple of chickens, and pays
the farmer in cash. It is a bit
more difficult to prove — but it
is none the less true — that 23
cents of every American tourist
dollar spent in Canada is ex-
pended for hotel accommodation.
Out of each tourist dollar re-
ceived by a Canadian hotel, 19
cents is spent for food. Much
’of that food is produced by the
farmer, who is therefore bene-
fiting indirectly from the tourist
industry.”
In conjunction with the ob-
servance of Tourist Service Edu-
cational Week an attractive
pamphlet entitled “The Visitor
Industry” has been prepared for
general circulation. This book-
let sets out some of the reasons
why the tourist business is of
such importance to Canada, also
details some of the ways that
tourist travel can be extended
and made more profitable. Copies
of this pamphlet are available to
the public on application to the
Travel and Publicity Bureau,
Legislative Building, Winnipeg.
Club News
Professor Skuli Johnson spoke
on the subject: “Einar Kvaran in
Winnipeg”, under the auspices
of the Icelandic Canadian Even-
ing School, on April 21st, in the
Free Press Board Room. Mrs.
Danielson, director of the school,
introduced the speaket- This fine;
scholastic address is, indeed, a
splendid contribution to our
series of lectures and it certain-
ly is a credit to the speaker. Capt.
W. Kristjanson expressed ap-
preciation of the lecture and
thanked Mr. Johnson on behalf
of the school and of the club.
The address will appear in its
turn in the Icelándic Canadian
Magazine for all to read.
The oncluding lecture in the
series will be given by Mr. G. J.
Guttormsson on the topic: “Ice-
landic Pioneers in North New
Iceland”, on May 19th, in the
Good Templar Hall. It will be
delivered in the Icelandic
language. A variety program
will also be presented. Those
who attend may be assured of
a very interesting and entertain-
ing evening.
A short meeting of the Icel.
Can. Club took place before Mr.
Johnson’s lecture. Mr. Carl
Hallson was in the chair. The
membership convener, Miss S.
Eydal, reported that of sixty
active members, only twenty-
nine were paid up for this year.
She expressed a desire that all
would be paid up by June
when our annual meeting takes
place.
Capt. Kristjanson put before
the meeting a motiön as follows:
That the Icelandic Canadian
Club undertake to compile a
record of memorable places and

(Nákvæm eftirlíking)
FULLKOMIN
BAÐTÆKI
frá Bandaríkjunum seldar að
HÁMARKSLÖGUM
MEÐAN BIRGÐIR
ENDAST
(A) Innbygt steypubaðker, pðleruð postulíns gerð 4 y2, 5, og 5 % á lengd
(B) járnsteypt mundlaug, postulíns áferð. (C) gerlagt ktnverskt hæginda-
sæti. (F) Afrenslisborð þriggja laga þykt úr járni, pölerað.
Allar gerðir, er á mynd sjást, fáaniegar.
Sími 55 833
INTERNATIONAL HEATING ^nd SUPPLY LTD.
ZZS-221 JARVIS AVE. WINNIPEG
their exact location, associated
wit'h Icelandic pioneer days in
Manitoba. The motion was car-
ried and the following were ap-
pointed to put it into effect: Mr.
J. J. Bildfell, convener; Mrs.
Margret Stephensen and Capt.
Kristjanson.
Miss Steinunn Bjarnason,
social convener, announced that
a social evening w«uld be held
at her home, Saturday, April
26th, and invited the members
and their friends to attend. This
gathering of between 20 and 30
people had a most enjoyable
evening on Saturday night, play-
ing cards, various games, and
singing. A delicious lunch was
served.
L. M. Gutiormsson,
secretary.
Góður gjaldeyrir.—I ameríska
sendiráðinu í Róm var framið
innbrot í haust og stolið 1000 kg.
af hvtasykri. Þjófarnir geta lif-
að hátt fyrsta kastið, ef þeir nást
ekki, því að á svarta markaðin-
um í Róm er klóið af hvtasykri *
selt fyrir um 130 krónur.
Verri en aiomsprengjan.—Þær
eru ljótar sumar uppgötvanirnar,
sem gerðar hafa verið á stríðs-
árunum, er sannar eru sögumar,
sem sagðar eru af þeim. Ein
þeirra er sú, að ameríkskum hug-
vitsmönnum hafi tekist að finna
eitraða sóttkveikju, sem sé svo
bráðdrepandi að þrjú grömm af
sóttkveikjueitrinu nægi til að
drepa 180 miljónir manna!
Fleiri bújarðalán
en dæmi eru til
Til jarOræktar-
rerkfœra kaupa.
Til aO hrcinsa land
og brjóta
Í^ITT af útibúum Royal bankans veitti fleiri
lán undir lagaákvæðinu um lán til búbóta,
heldur en útibú nokkurs annars banka í
Canada.
Á tíu mánuðum lánaði þetta eina útibú
Royal bankans 140 bændum sem bjuggu á
3,200 fermílna svæði.
Yfir 55% af bændum þeim, sem 'þessi lán
tóku, áttu minna en $5,000 virði til trygging-
ar lánunum. Lán þessi voru notuð til ýmsra
þarfa, — að hreinsa skóga, kaupa akuryrkju-
verkfæri, brjóta land, byggja vatnsgarða,
grafa vatnsból, til byggipga, og að endurnýja
gamlar byggingar.
Til nýrra bygyinga
og viOgerOa gömlum
TU aO raflýsa
Z=oc
U
Voeri þér hagur að láni?
Ef að þú hefðir hag af að taka lán til
þess að bæta og auka bú þitt, eða gjöra
búsetu þína betri og bjartari, fáðu þér þá
hjá næsta útibúi bðk litla, sem hvert útibú
bankans hefir og útbýtir kostnaðarlaust,
sem heitir ‘‘Farm Improvements Loan”,
þar er tilgangur þessara laga The Farm
Improvements Loan Act skýrður út I yztu
æsar, og eins hinar mörgu þarfir, sem fulL
nægja má með þessu láni og hina þægilegu
endurborgunar skilmála. Auk þess sem nú
hefir verið tekið fram, eru vanaleg bú-
jarðalán ennþá fáanleg hjá öllum útibúum
Royal bankans.
50C=30C=)0C=)0C=>0C=30C=)0<=>0C=>0CO0C
THE ROYAL BANK0F GANADA

Innköllunarmenn LÖGBERGS
Amaranth, Man. Akra, N. Dak. B. G. Kjartanson
Backoo, N. Dakota. Árborg, Man K. N. S. Fridfinnson
Árnes, Man M. Einarsson
Baldur, Man O. Anderson
Bellingham, Wash. Árni Símonarson
Blaine, Wash Árni Símonarson
Boston, Mass. Palmi Sigurdson
384 Newbury St. Cavalier, N. Dak. Cypress River, Man O. Anderson
Churchbridge, Sask S. S. Christopherson
Edinburg, N. Dak Páll B. Olafson
Elfros, Sask Mrs J. H. Goodmundson
Garðar, N. Dak. Páll B. Olafson
Gerald, Sask. C. Paulson
Geysir, Man. K. N. S. Friðfinnson
Gimli, Man. O. N. Kárdal
Glenboro, Man O. Anderson
Hallson, N. Dak. Páll B. Olafson
Hnausa, Man. K. N. S. Fridfinnson
Husavick. Man O. N. Kárdal
Langruth, Man. John Valdimarson
Leslie, Sask Jón Ólafsson
Lundar, Man. Dan. Lindal
Mountain, N. Dak. Páll B. Olafson
Point Roberts, Wash. S. J. Mýrdal
Riverton, Man. K. N. S. Friðfinnson
Seattle, Wash. J. J. Middal
6522 Dibble N.W., Seattle, 7, Wash.
Selkirk, Man Mrs. V. Johnson
Tantallon, Sask. . J. Kr. Johnson
Vancouver, B.C F. O. Lyngdal
5975 Sherbrooke St., Vancouver, B.C.
Víðir, Man. K. N. S. Friðfinnson
Westbourne, Man. Jón Valdimarson
• Winnipeg Beach, Man. O. N. Kárdal