Lögberg - 08.05.1947, Blaðsíða 1

PHONE 21 374
[■‘"‘■p-o'í'-5
AÚ“?l<’4
,<^l'»,l
A Complele
'"leaning
I islitution
60. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 8. MAI, 1947
NÚMER 19
Fjárlög sambandsstjórnar
Á þriðjudagskvöldið þann 29.
apríl, s.l., lagði fjármálaráðherra
sambandsstjórnarinnar, Douglas
Abbott, fram í þingi fjárlaga-
frumvarp sitt yfir ifjárhagsárið
1946-47, og flutti við það tækifæri
tvegigja klukkustunda ræðu;
voru flestallir -þingmenn við-
staddir og áheyrendapallar þétt-
skipaðir forvitnum og eftirvænt-
'ngarfullum borgurum, því allir
höfðu það á vitund, að nú stæði
mikið til; einkum höfðu menn
vænst víðtækra breytinga á hin-
um almenna tekjuskatti; sú varð
raun á, samkvæmt upplýsingum
Mr. Abbotts, að lækkun tekju-
skatts myndi upp og ofan nema
um 29 af hundraði, og ganga þar
að lútandi ákvæði í gildi þann
.1- júlí næstkomandi, eða ná yfir
síðari helming yfirstandandi árs;
°fgróðaskattur fellur úr gildi
' þann 31. desember í ár. ,
Undanþegnir tekjuskatti ■ frá
1- júlí verða kvæntir barnlausir
menn, er eigi hafa í tekjur yf-ir
$1500 á ári og einhleypir menn,
er eigi fá í laun yfir $1,000 um
árið; sýnast margir óánægðir
með það, að undanþága skyld
eigi vera hækkuð upp í $1700 og
$1,200 fyrir skattþegna þessara
tveggja, áminstu lágtekjuflokka.
Tekjur yfir árninst tímabil eru
metnar á $2,984,271,000, en út-
gjöld áætluð $2,632, 127,000, og
nemur því áætlaður tekjuafgang-
ur $352,144,000.
Þotta er í fyrsta skiptið, sem
núverandi fjármálaráðherra
King-stjórnarinnar hefir lagt
fjárlagafrumvarp fyrir þing, og
veður ekki annað sagt, en hon-
um færist það hlutverk vel og
skörulega úr hendi.
ÞingsJit
Á laugardaginn þann 26. apríl
siðastliðinn, var fylkisþmginu í
Manitoba slitið eftir langa setu
°g langar og snarpar umræður;
snerust ýmsar þeirra um mikils-
varðandi mál, en aðrar eins og
gengur og gerist, um næsta smá-
vægileg atriði; nytsömustu niður-
stöður þingsins lutu að stór-
hækkuðum fjárhæðum til vega-
bóta, menta- og heilbrigðismála,
°g mun almenningur taka slík-
um ákvörðunum í umbótaátt
fegins hendi, því í þessum efn-
mn eins og svo víða annars stað-
ar, kallaði margt að; frá hinum
agæta fjárhag fylkisins var skýrt
hér í blaðinu, er Mr. Garson
lagði fram fjárlagafrumvarp sitt,
°g er þar því engu við að bæta;
það eina, sem flestum mun bera
saman um að miður fór, var úr-
ræðaleysið varðandi hækkun
ellistyrksins, og varð slíkt þeim
mun ömurlegra sem fjárhagur
fylkisins er betri en nokkru sinni
fyr.
4- 4 -♦■
Sextíu ára tilhugalíf
Nýlega voru gefin saman í
hjónaband í borginni Baltimore
í Marylandríkinu, Miss Frances
Lurman og Mr. Dorsey Williams,
sem nokkuð voru komin til ára
sinna, því tilhugalíf þeirra hafði
staðið yfir í sextíu ár; brúðurin
var um eitt skeið talin tíunda,
fegursta stúlkan í Baltimore; nú
var hún í hjólastól, og giftingin
fór fram í sjúkrahúsi.
PRESTASKIFTI
Séra Valdimar J Eylands
Á mjög fjölmennum safnaðar-
fundi, sem haldinn var í Fyrstu
lútersku kirkju á þriðjudags-
kvöldið var, 6. maí, var það sam-
þykt með einróma atkvæði, að
veita sóknarprestinum, séra
Valdimar J. Eylands leyfi til árs-
dvalar á Islandi, í skiftum við
séra Eirík Brynjólfsson á Útskál-
um, sem þjóna mun Fyrsta lút-
erska söfnuði á umræddu tíma
bili. Gert er ráð fyrir að þessi
verkaskifti prestanna hefjist í
júlímánuði, og mun séra Valdi-
mar og fjölskylda hans þá fara
austur um haf, ef skiprúm verð-
ur fáanlegt.
-f -f 4
Endurkosinn í stjórnar-
nefnd fræðafélags
Dr. Richard Beck, prófessor í
norrænum fræðum við ríkishá-
skólann í Norður Dakota, var
endurkosinn í stjórnarnefnd
fræðafélagsins The Society for
the Advancement of Scandina-
vian Study á ársfundi þess, sem
haldinn var á háskólanum í Chi-
cago (University of Chicago)
föstudaginn og laugardaginn 2.
og 3. maí. Einnig var hann kos-
inn formaður í milliþinganefnd,
sem hefir með höndum endur-
skoðun á lögum félagsins.
Dr. Beck, sem er fyrverandi
forseti félagsins, flutti á fund-
inum erindi um Davíð Stefáns-
son og skáldskap hans. Kennar-
ar í norrænum fræðum frá ýms-
um háskólum í Austur- og Mið-
Vesturríkjunum sátu fundinn og
fluttu erindi. Ýmsir aðrir, sem
hafa áhuga fyrir Norðurlanda-
málum og bókmentum, tóku
éinnig þátt í fundinum og sam-
komum í sambandi við hann.
4- -f -♦•
ATVIKAVÍSUR
Eftir PÁLMA
Heims-málin
Valla jafna um villur má,
veg til hafnar finna,
meðan hrafnar hoppa á
hræjum nafna sinna!
Siundin sem líður—
Ef að “barn” í Elli-ró ,
yndið farna þráir,
frystir hjarn um skorpinn skó,—
sköpum varna fáir.
Glaðvær lund þér gróða ber,
gremja undan ríður;
gull í mund því öllum er
aðeins stund sem líður.
t, ♦ ♦
Stóraukið fylgi
Nýleg skoðanakönnun í Banda-
ríkjunum hefir leitt það í ljós, að
fylgi Trumans forseta hefir auk-
ist að stórum mun, síðan hann
hélt hina nafntoguðu ræðu sína
gegn yfirgangi kommúnismans,
og bar fram kröfu sína um hern-
aðarlegan og fjárhagslegan
stuðning við Grikki og Tyrki.
Fjölsótt og ánægjuleg
skemtisamkoma
Samkoma sú, er Karlakór Is-
lendinga í Winnipeg e£ndi til í
Goodtemplarahúsinu síðastliðið
mánudagskvöld, var svo fjölsótt,
að sæti reyndust ónóg; um söng-
flokkinn er aðeins hið bezta að
segja; þjálfun ágæt og hlutfalls-
styrkur radda jafnari en áður
gekst við; samkomur sem þessi,
■hafa engan veginn srðávægilegt
menningargrMi; þetta ættu menn
yfirleitt að muna og meta; flokk-
urinn á mikið að þakka hinum
hljómnæma söngstjóra sínum hr.
Sigurbirni Sigurðssyni er lifir sig
inn í orð og anda ljóðs og lags;
flokkurinn varð að endurtaka
ýms lögin, og hið sama gilti um
hinn hreimstyrka einsöngvara,
hr. Elmer Nordal.
Ragnar Stefánsson las upp með
ágætum kafla úr sögu eftir Guð-
mund skáld Danielsson frá Gutt-
ormshaga, þar sem lýst er átak-
anlegum misgripum í ástamál-
um af völdum tunglmyrkva.
Gunnar Erlendf.son púanó-
leikari var flokknum til aðstoð-
ar við hljóðfærið.
Formaður Karlakórsins, hr.
Guðmundur A. Stefánsson, setti
samkomuna og skýrði tilgang
hennar; lét hann þess getið, að
arður af samkomunni gengi til
eins hins dyggasta meðlims
Karlakórsins, er sungið hefði
með honum í átján ár, en nú
væri hættulega sjúkur; þakkaði-
formaður þeim öllum, er stuðlað
hefðu að því, að samkoman hefði
náð eins glæsilega tilgangi sín-
um og raun bar vitni um.
Að lokinni hinni reglubundnu
skemtiskrá, var stiginn dans.
Palestínumálin
Eins og þegar er kunnugt, fól
stjórn Breta Sameinuðu þjóðun-
um úrlausn Palestínudeilunnar,
og hefir málið nú verið rætt af
ýmsum hliðum á þeim vettvangi,
án þess að fram að þessu sé um
sýnilegan árangur að ræða;
sendinefnd af hálfu Araba hefir
þegar látið til sín heyra, og krefst
hún þess að Palestína hljóti við-
urkenningu sem fullvalda Araba-
ríki; slík krafa hefir fengið lítinn
byr; nú er deilt um það hvernig
og á hvaða hátt Gyðingar geti
formlega borið fram kröfur á
þingi hinna sameinuðu þjóða,
því þeir séu dreifðir um víða ver-
öld og njóti þegnréttinda í mörg-
um og mismunandi þjóðlöndum,
án þess að eiga nokkursstaðar
■vððurkenda miðstjórn sem sjálf-
stæður þjóðflokkur.
4- 4- 4-
«
SAMNINGAR MILLI ÍSLANDS
OG NOREGS
Hingað er komin sendinefnd
frá Noregi til að ræða við ís-
lenzku ríkisstjómina um viðskifti
milli Islands og Noregs.
1 dag hafa þessir menn verið
skipaðir í nefnd til að ræða við
norsku sendinefndina:
Finnur Jónsson, alþingismað-
ur„ og er hann formaður, Eggert
Kristjánsson, stórkaupmaður.
Einar Sigurðsson, forstjóri, Jón
Árnason, bankastjóri, Kjartan
Thors, framkvæmdarstjóri.
^Ráðunautar nefndarinnar eru
þessir:
Ásgeir* Sigurðsson, skipstjóri,
Davíð Ólafsson, fiskimálastjóri,
Hans G. Andersen, þjóðréttar-
fræðingur. — Ritari nefndarinn-
ar er Þórhallur Ásgeirsson, full-
trúi í utanríkisráðuneytinu.
—Vísir 27. marz.
Aukakosning
Forsætisráðherrann, Mr. King
hefir kunngert, að þann 14. apríl
næstkomandi fari fram í Halifax
aukakosning til sambandsþings
vegna fráfalls Mr. McDonalds,
er kosinn var þar í síðustu sam-
bandskosningum undir merkjum
Liberal-flokksins; að minsta
kosti þrír meginflokkarnir hafa
frambjóðendur í kjöri, og hafa
Progressive Conservatives og
C.C.F. flokkarnir þegar valið
þingmannaefni sín; enn er eigi
vitað hver býður sig fram af
hálfu Liberala.
4-4 4-
Innflutningur fólks
Þess er vænst, að þó nokkur
innflutningur fólks hingað til
lands eigi sér stað á næstunni, og
er það ráðið af nýlegum umrnæl-
■um Kings forsætisráðherra í sam-
bandsþinginu; kvað hann stjórn-
ina vera í undirbúningi með að
koma á fót innflytjendaskrifstof-
um í hinum ýmissu ríkjum Norð-
urálfunnar, er hafa skuli eftirlit
með vali væntanlegra innflytj-
enda og aðstæðum þeirra; ráð-
gert er að hernumið fólk, sem
nána ættingja eða venslalið kann
að eiga í Canada, sitji fyrir um
innflutning til landsins.
4- 4- 4-
>
Skygnast um eftir
vara-forseta
Með því að víst er nú talið, að
Harry S. Truman leiti forseta-
útnefningar af hálfu Demokrata
næsta kjörtímabil, eru leiðandi
menn flokksiris þegar farnir að
skygnast um eftir varaforseta-
efni; var um þetta, að því er ný-
legar fregnir herma, fundur
haldinn í Washington; hvað ofan
á teningi varð, er enn eigi vitað
með vissu, þótt staðhæft sé í
blöðum að þrír menn hafi eink-
um komið til greina, þeir senator
Tydings frá Maryland, flotamála
ráðherrann Forrestal og senator
Lucas frá Illinois; ennfremur er
mælt, að ákveðið hafi verið, að
efla miðstjórn Demokrataflokks-
ins með vali nýrra áhrifamanna.
4- 4- -♦■
Lán handa Pólverjum
Þótt vitað sé, að Bandaríkja-
stjórn sé það ekki geðfelt, að
veita lán þeim ríkjum,.sem eru
að meira og minna leyti undir
pólitískum áhrifum frá Rúss-
landi, svo sem Pólland er, þykir
nú ekki ólíklegt, að stjórnin
kunni á næstunni að lána Pól-
verjum allmikla fjárhæð með
það fyrir augum, hve erfitt það
sé, að endurreisa Vestur-Evrópu,
verði Pólland framvegis fjár-
hagslega í rústum.
♦ 4- 4-
KROSSANESVERKSMIÐJAN
FÆR SJÁLFVIRK
LÖNDUNARTÆKI
Síldarverksmiðja Akureyrar-
kaupstaðar að Krossanesi mun fá
sjálfvirk löndunartæki fyrir
næstu síldarvertíð.
Hafa tæki þessi 1200 mála af-
köst á klukkustund. 1 þessu
sambandi má geta þess, að verk-
'smiðjan hefir óskað eftir að
samningsbinda nokkur góð síld-
arskip fyrir næstu vertíð. Þrær
verksmiðjunnar rúma als um 36
þúsund mál. Tekið er fram í þessu
sambandi, að þau skip, sem
kunna að verða samningsbundin
við verksmiðjuna, megi einnig
leggja upp hjá síldarverksmiðj-
unni Ingólfi á Ingólfsfirði.
—Vísir', 27. marz.
NÝ BYGGINGAREFNA-
VERKSMIÐJA TEKIN
TIL STARFA
1 ágúst í fyrra tók hér til staría
ný byggingarefnaverksmiðja inn
í Kópavogi. Verksmiðjan fram-
'eiðir nýja gerð holsteina tii
húsagerðar eftir sænskri fyrir-
mynd og nefnast þeir Vibro-
steinar.
Fréttamönnum blaða var í
gær boðið til þess að skoða verk-
smiðjuna og skýrði framkvæmd-
arstjórinn örn Guðmundsson.
þeim nokkuð frá rekstri hennar.
Vibrosteinninn er snæsk upp-
finning og hefir hann gefist þar
mjög vel til húsabygginga, en
framleiðsla hans þar hófst fyrst
1938, nú eru þar alls 64 verk-
smiðjur, sem framleiða Vibro-
steina. 1 Svíþjóð hefir verið leyft
að byggja alt að fjögurra hæða
hús úr steini þessum, en burðar-
þol hans er margfalt á við alla
aðra holsteina. Hér munu bygg-
ingarsamþyktir þó ennþá vera
svo strangar, að ekki verður fyrst
um sinn leyft að byggja nema
einnar hæðar hús úr honum.
Vélhrist steypa.
Steypan í steininn er vélhrist
og er með því móti hægt að kom-
ast af með minna vatn en ella,
en við það vinst tvent. Steinninn
verður sterkari og samdráttur
hans í veggjum óverulegur. Þeg-
ar steinninn kemur úr steypu-
vélinni er hann látinn í gufu-
klefa og hertur þar í 1—2 sólar-
hringa. Síðan er hann látinn í
geymsluklefa, og látinn standa
þar þangað til hann hefir náð
nægilegum styrkleika og tekur
það alt að hálfum mánuði.
GerS Vibrosteina.
1 vibrovélum má bæði fram-
leiða heilsteina og holsteina, en
þessi nýja verksmiðja framleiðir
nú aðeins holsteina. Stærðin er
3x20x16% cm og kostar steinn-
inn 2 krónur Hér á landi hafa
þegar verið bygð nokkur hús úr
steininum <og er stærst þeirra
Hraðfrystihús Þórkötlustaða í
Grindavík.
Við verksmiðjuna í Kópavogi
vinna aðeins fjórir menn og er
famleiðsla hennar nú 7—800
steinar á dag. Vegna vinnusparn-
aðar og hversu framleiðsluað-
ferðin er hagkvæm, er hægt að
framleiða Vibrosteininn fyrir
lægra verð en aðra steina. Líkur
eru á því að með famleiðslu þess-
ari sé fengið ódýrara byggingar-
efni en þekst hefir til þessa hér
á landi og er það spor í rétta átt.
1 ráði er að reisa samskonar
verksmiðju bæði á Akureyri og
nærsveitum hér sunnanlands.
Sölu-umboð fyrir Vibrosteininn
hér í Reykjavík hefir H. Bene-
diktsson & Co.
—Vísir 28. marz.
,4-4-4-
Hvað verður um keisarann?
Um það er mikið rætt í Tokyo
þessa dagana, hvort ekki myndi
■hollara fyrir japönsku þjóðina,
að Hirohito keisari legði niður
völd, er hin nýja stjórnarskrá
gengur í gildi, og að við af hon-
um tæki einhver yngri maður
keisaraættarinnar; þessi skoðun
er sögð að vera allútbreidd, eink-
um meðal hinna yngri manna,
er orðið hafa fyrir áhrifum vest-
rænnar menningar; fylgjendur
hins gamla skóla mega ekki
heyra það nefnt á nafn, að missa
af núverandi keisara sínum, hvað
svo sem í boði sé.
ER JÖRÐIN 3,350,000.000 ÁRA
GÖMUL?
Einn miljarður er sama sem
1000 miljónir, og er svo há tala
að flestum mun veitast örðugt að
hugsa sér hana.
Nú þykjast vísindamenn við
háskólann í Edinborg hafa kom-
ist að sæmilega tryggri niður-
stöðu um aldur jarðarinnar,
ssmkvæmt útreikningnum, sem
byggist á jarðfræðilegum rann-
sóknum. Að sögn þessara manna
á jörðin að vera 3,350 miljónir
ára gömul.
Óánægja
Tímaritið Newsweek lét þess
fyrir skömmu getið. að óánægju
nokkurrar væri orðið vart bæði
í Washington og New York
vegna afstöðu Tryggve Lie, sem
aðalritara Sameinuðu þjóðanna,
þótt enn njóti hann að vísu per-
sónulegra vinsælda; þykir ýms-
um, sýnt, að hann sé, vitandi eða
óafvitandi, undir rússneskum á-
hrifum meira en góðu hófi gegni.
4 4 4
Uppþot
Seinnipart fyrri viku létu dag-
blöðin í Winnipeg þess getið, að
uppþot nokkurt hefði átt sér stað
í Stony Mountain fangelsinu í
Manitoba, og fylgdi það sögu, að
þrír fangaverðir hefðu orðið fyrir
meiðslum; um orsakir þær, er til
grundvallar lágu fyrir þessu
uppþoti, er enn eigi að fullu
kunnugt, en þess getið til, að
lélegri fæðu hafi verið um að
kenna.
4 4 4
BÓNDI HVERFUR
1 fyrradag fór bóndinn í Flat-
ey á Mýrum í Skaftafellssýslu
að heiman frá sér og hefir hann
ekki komið fram síðan.
Mun hann hafa gengið um
Flateyjarfjörur, og hefir hans
verið leitað á þeim slóðum, án
þess að sú leit bæri árangur.
Jakki hans fanst á Skinneyjar-
höfða, og er talið líklegt, að Hall-
dór hafi falið þar í sjóinn, því
brim var þá mikið við höfðann.
Halldór var 62 ára gamall.
—Visir 22. marz.
228 MANNS KOMU FRÁ
ÚTLÖNDUM í FEBRÚAR
Frá útlöndum komu hingað í
febrúar s.l. 228 manns, en í sama
mánuði fóru 123 til útlanda.
Nánari skilgreining á þessum
tölum er sem hér segir: Með-skip-
um komu frá útlöndum 26 Is-
lendingar, en 125 útlendingar,
samtals 151 manns. Loftleiðis
komu 38 Islendingar og 39 út-
lendingar, samtals 77 manns.
Frá Islandi til útlanda fóru
með skipum 31 Íslendingur og 18
útlendingar, samtals 49. Loft-
leiðis fóru 58 Íslendingar og 65
útlendingar—samtals 123 menn.
—Vísir 27. marz.
UM KOSSA
Virðingin kyssir ennið á.
Auðmýktin hönd að vörum brá.
Aðdáun vanga velur sér.
Vináttan kyssir hvar, sem er.
Ástin er frekast að því kunn,
að hún vill kyssa beint á munn
ERLA.