Lögberg - 13.11.1947, Blaðsíða 2

66
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. NÓVEMBER, 1947
WILLIAM SHAKESPEARE
(Frh. af bls. 63)
Macbeth”. Konungamorðingjarn-
ir: Macbeth og frú hans — eru
hinar skýrustu, sem til eru í
bókmenntum heimsins. Hann
sýnir svo skýrt, sem framast má
verða, hve ríka tilfinningu hann
hefir haft fyrir synd og ábyrgð.
Til þess mun meðal annars hafa
orðið atvikið, sem getið er hér
að framan um dádýrastuldinn.
Svona þurfa þau skáld að vera,
sem verða skulu öllu mannkyni
til vakningar, og skáld alls
mannkynsins var Shakespeare
öllum öðrum skáldum framar.
Ef einhver skyldi nú halda því
fram, að hið kristilega, í skáld-
skap Shakespeare, algildi sann-
mæla hans, hafi ekki verið per-
sónuleg sannfæring hans eða
lífsskoðun, þá vill svo vel til, að
eftir hann liggja orð, sem fela í
sér persónulega, kristilega játn-
ingu. Þau standa í erfðaskrá
hans, sem er rituð á dánarári
hans — 1616. — Erfðaskráin
hefst á þessum orðum:
“Fyrst af öllu fel ég sál mína
Guði á hendur, skapara mínum,
því að ég vona og fulltreysti því,
að ég verði aðeins fyrir verð-
skuldun Krists, hluttakandi í
eilífu lífi”. Þessi játning er svo
afdráttarlaus, að hana fær eng-
inn hrakið. Það er því staðreynd
að mesta leikritaskáld heimsins
hefir opinberlega játað kristna
trú og sama játningin kemur
berlega fram í öllum beztu leik-
ritum hans.
“Lear konungur” er tvímæla-
laust mikilfenglegasta og áhrifa-
mesta leikrit hans, samið 1604.
Þar dregur hann harmsagnir
tveggja ætta saman í einn sorg-
arleik. Annars vegar pr Lear
konungur og dætur hans, en hins
vegar Gloster og synir hans. Og
úr þessu verður svo meistara-
verk; þar kemst harmleikssnill-
in hæst. Hin samflækta styrjöld
og ófarnan þessara ætta,,hvílir
á öðrum raunalegum grundvelli:
spilltu og róstufullu ástandi
ríkisins. Slíkt aldarfar hlýtur
að enda með voðalegu hruni, en
það hrun er aftur undanfari og
■skilyrði nýrri og betri aldar. —
Eftir náttmyrkrastorm eyðingar
innar, sem kollvarpar jafnt hinu
einstaka sem einu almenna, kem
ur logn og birta friðþægingar-
innar. Þannig endar hver sann-
ur sorgarleikur í krislilegum
skilningi: Hið góða vinnur sigur
um síðir.
Þessu lýsir skáldið svo átakan-
lega í þrumuveðrinu á heiðinni:
Náttúran umhverfis hinn aldr-
aða konung og ofurmagn sálar-
ástríðunnar í brjósti hans sjálfs,
er hvorttveggja í uppnámi; en
innan um allar þær ógnir ómar
þó alvörugaman lífsins. Það er
eins og hinn spámannlegi andi
skáldsins birtist hér sjálfur í eld-
ingum og reiðarþrumum, til að
halda refsidóm yfir spillingunni
og hégómanum og birta vald
hins eilífa réttlætis í heimsstjórn
inni.
Þetta leikrit er hörð en heil-
næm kenning Jakobi konungi I.,
sem þá var nýkominn til ríkis.
En það nær líka til allra þjóð-
höfðingja á öllum öldum og með
öllum þjóðum, þar sem spilling-
in og hégóminn sitja í öndvegi.
Hamingjuóskir til
LÖGBERGS
á sextíu ára afmælinu
1888 - 1948
The Eriksdale Creamery
D. McFADYEN, Manager
Skáldið er víða hvassorður í
þessu leikriti:
Boginn er bentur, víktu úr örvar vegi!
Hvort heldur þú að skyldan þagni
skelkuð,
þegar valdið lýtur smjaðri Sannorð
dirfskan
er drenglyndislns skýlaust skylduboð,
þegar lánardrottinn lægir sig til
heimsku ....
Gjör sem þú vilt, tak lækni þinn af lífi
og brúka svo laun hans til að safna
sjúkleik ....
1 ljós mun síðar- leiðast flærðin römm,
og launuð verður hún með spotti og
skömm ....
Vér spillum oft, þá mest vér þykjumst
bæta ....
Or skúrinni, þér skotrað er í lekann,
úr skaðanum í voðann.----------
Hver maður, sem þjónar fyrir bjór,
hann fylgir, en reyndist ei trúr:
við stormi og rigning hann stalst i hlé,
þú standa munt einn í skúr. — — —
Hvernig má mergð af mönnum,
sem þjóna tveimur herrum,
I sama húsi halda frið og sátt?------
ó, veröld, veröld! ef vér ekki fengjum
af hverfleik þlnum haturs-hug á þér,
þá sætti ei lífið sig við elli og dauða. —
En langferð, herra, liggur fyrir mér,
minn lánardrottinn kallar mig —
ég fer.--------------------------
Þetta er nú ekki nema örlítið
sýnishorn. En nú vill svo vel til,
að leikritin eru mörg til í ís-
lenzkum þýðingum: Lear kon-
ungur, Macbeth, Hamlet, Ótel-
ló, Romeo og Júlea, Stormurinn
og brot úr “Márinn í Feneyjum”
o. fl. Þau munu sanna það, sem
hér hefir sagt verið og meira til.
Eins og sagt hefir verið hér að
framan, þá svífur ást skáldsins
til átthaganna svo víða yfir
skáldskap hans. Skógarnir og
heiðarnar komast að. Verður hon
um það efni í fegurstu líkingar,
eins og sjá má af þessu ljóði:
Hver lágt und laufgum við
vill leggjaat mér við hlið
og dilla hljóðum hám
með heiðafuglum smám?
Kom hingað, kom hingað til hlíða
óvini hér þú enga sér,
nema vetur og veðrið stríða.
Næð, vetrarkólga, næð,
þin nepja’ er ei svo skæð,
sem vanþakklæti af vin;
illskárri er Istönn þln,
ósýnileg þú hvln
og bítur barinn hlyn.
Hæ, hó! hæ, hó! undir hálaufgum runn
hverful er vinsemd og ástin er grunn.
Hæ, hó! I glitgrænum skóg er gleði nóg.
Víst, vlst, þú næma loft,
naprar oss bltur oft
vors bezta vinar brigð;
þótt tsum verpist ver,
vægar þinn gaddur sker
en svíður svikin tryggð.
Hæ, hó! hæ, hó! undir hálaufgum runn
hverful er vinsemd og ástin er grunn.
Hæ, hó! I glitgrænum skóg er gleði nðg.
Stgr. Th.
Landi Shakespeare, John ínu og ensku; ekki var auga
Milton — 1608—1674, — var hið hans jafn glöggt og Shakespeares
bezta skáld og orti margt á lat-' fyrir manneðlinu og mannlífinu,
en í síðasta kvæði sínu, trúarljóð
inu: Paradísarmissir, nær hann
(Frh. á bls. 67)
ARNAÐARÖSKIR frá U.S.A.
Innilegustu lukku og framtíðar óskir til Lögbergs,
og hinna mikilhæfu starfsmanna þess á sextíu ára
aldursafmæli og þroska skeiði blaðsins. Við
þökkum verk vel unnið, til viðhalds íslenzku máli,
sögu, ljóðlist, og menning sem við íslendingar í
Bandaríkjunum og í Kanada virðum og elskum.
LENGI LIFI LÖGBERG
og íslenzkt mál í Vesturheimi
★
STATE BANK OF SOURIS
SOURIS, NORTH DAKOTA
MORRIS STATE BANK
MORRIS, MINNESOTA
Members of the Federal Deposit Insurance Corporation, Washington
Combined Total Resources . $4,500,000.00
Total Combined Deposit Liahilities ...................... 4,340,000.00
Total Combined Capital and Surplus ................... 160,000.00
Ownership and Control vested in O. S. FREEMAN, Boiteneau, North Dak.,
and sons, C. H. FREEMAN, Morris, Minn., J. W. FREEMAN, Morris, Minn.,
S. F. FREEMAN, Minneapolis, Minn., and E. V. FREEMAN, Souris N.D.

HAMINGJUÓSKIR
TIL LÖGBERGS
Hin stöðuga útkoma Lögbergs vikulega í sextíu ár, er viðburður,
sem verðskuldar árnaðaróskir fólksins í Manitoba.
A hinum langa starsferli Lögbergs, hefir blaðið unnið kröftuglega
að menningarmálum lesenda sinna, og stuðlað að vinsamlegri sam-
vinnu hinna mismunandi þjóðernisbrota í fylkinu.
Lögberg hefir sýknt og heilagt unnið að Canadiskri þjóðeiningu og *
unnið með því þjóðinni allri ómetanlegt gagn.
Blaðið hefir int af mikilvæglegt menningarstarf í þágu fylkisins á
liðnum sextíu árum—megi það lengi lifa og halda uppi menningarstarf
semi sinni.
THE GOVERNMENT OF THE
PROVINCE OF MANITOBA