Lögberg - 11.12.1947, Síða 1

PHONE 21374

.Vöxvte'
Clctt1(lcTS
Complele
Cleaning
Inslilulion
PHONE 21374
i.rfA
* ST A C.
iieA
mpleie
Cl< aning
Insi iiuiion
60. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 11. DESEMBER, 1947
NÚMER 49
Sambandsþing
Eins og áður var skýrt frá, var
sambandsþingi stefnt til funda
þann 5. þ. m., og fór þingsetn-
ing þá fram með venjulegum há-
tíðabrigðum; forsætisráðherr-
ann, Mr. King, var þá svo að
segja nýkominn heim frá gift-
ingu Elizabetar prinsessu og
Philips Mountbatten, sem nú
hefir verið hafinn til hertoga-
tignar og nefnist hertoginn af
Edinburgh; einnig ferðaðist Mr.
King nokkuð um meginland
Norður-álfunnar; var hann hylt-
ur á þingi af forustumönnum
allra þingflokka.
Helzta málið, sem um þessar
mundir liggur fyrir þingi má
telja hina nýju tolla- og viðskifta
samninga, sem Canada nýlega
gerði við nítján þjóðir, en til
þess er ætlast, að þeir öðlist
gildi þann 1. janúar næstkom-
andi; þingi verður frestað þann
19. þ. m. fram í seinni part janú-
ar, og hefjast þá umræður um
st j órnarboðskapinn.
Deyja að lokinni
máltíð
Þann 3. þ. m. gerðist sá at-
burður, að Malcolm McKinnon
sveitaroddi Shoal Lake-bygðar-
lagsins, og Donald bróðir hans,
létust skyndilega á bændabýli
að nýloknum kvöldverði; sá
fyrrnefndi var 57 ára gamall en
sá síðarnefndi 60 ára; systir
þeirra, Christina, er setið hafði
við sama borð, veiktist einnig
alvarlega, en gat þó símað til ná-
granna eftir hjálp; en er fyrstu
komumenn bar að garði, voru
báðir bræður hennar örendir. —
Malcolm McKinnon hafði átt
sæti í sveitarstjórn í tuttugu og
sjö ár, og verið oddviti sveitar-
innar í þrjú kjörtímabil. — Or-
sakir þær, er til þessa sviplega
atburðar leiddu, voru eigi kunn-
ar, er síðast fréttist.
V arnarsamningur
Truman forseti lagði fyrir
öldungadeild þjóðþingsins þann
4. þ. m., samningana um sam-
varnir 19 þjóða, er undirskrif-
aðir voru í Rio de Janeiro þann
2. september síðastliðinn; þessar
19 Ameríkuþjóðir hafa gengist
undir að verja í sameiningu
vesturhvel jarðar, ef á það yrði
ráðist. — Samningar þessir
verða vafalaust samþykktir í
einú hljóði.
Látinn
Rev. Harry Turner, sá er sagt
var frá hér í blaðinu, að særst
hefði af voðaskoti á Baffineyju
í októbermánuði síðastliðnum, og
fluttur var fyrir skömmu hingað
til borgar til læknisaðgerða,
lézt á sjúkrahúsinu hér í borg á
þriðjudagsmorguninn; frækni
þeirra flugmanna, er sóttu hann
og fjölskyldu hans norður í ó-
bygðir í vesta veðrinu, mun
lengi í minnum höfð.
Banna útflutning vopna
Bandaríkin létu það verða
eitt sitt fyrsta verk, eftir að þing
sameinuðu þjóðanna félzt á
skiptingu Palestínu, að banna
innflutning amerískra vopna til
landsins.
Pólskir lögreglumenn
misþyrma og ræna
íslenska skipsþernu
VILDU LÁTA HANA JÁTA
AÐ HÚN VÆRI ÞÝSK
Mótmælum var svarað með
hótnum um líflát
Fyrir um það bil mánuði síðan
gerðist sá atburður í hafnarborg-
inni Stettin, að íslenskri skips-
þernu og sænskum skipstjóra á
sænska skipinu “Jan” var mis-
þyrmt af pólskum lögreglumönn-
um. Auk þess sem þeir misþyrm-
du konunni, rændu þeir af henni
40 sænskum k r ó n u m og arm-
bandsúri. Meðal annars brendu
þeir hana á fingurgómunum.
Stúlka þessi heitir Jóhanna Kris-
tín Guðjónsdóttir, til heimilis að
Laugaveg 165.
Sænska utanríksráðuneytið,
hefur falið sendiráði sínu í Var-
sjá að krefjast rannsóknar og ref-
singar vegna atburðar þessa.
Voru í fylgd með
þarlendum mönnum
Skipstjórinn, sem heitir Gunn
ar Strindin, bauð Jóhönnu með
sér í land að kvöldi þess 1. októ-
ber, meðan skipið var að hlaða
kolum. Með þeim voru tveir
pólskir miðlarar og umboðsmað
ur pólsks kolafélags. Talaði
skipstjórinn þýzku við menn
þessa, en það mál skilur Jó-
hanna ekki.
Lögreglumennirnir ráðast
á þau
Þegar þau voru um það bil að
fara, komu pólskir lögreglu-
menn á vettvang og vildu hand-
taka Jóhönnu, af því að hún
væri þýsk. Reyndi skipstjórinn
að skýra málið, en brátt lenti
alt í uppnámi, og slógu lög-
reglumennirnir Jóhönnu, svo að
hún misti meðvitund. Mótmæl-
um skipstjórans var svarað með
hótun um að hann yrði skotinn.
Var svo farið með þau á lög-
reglustöð.
Jóhönnu misþyrmt
Þar vildu lögreglumennirnir
pína Jóhönnu til að viðurkenna
að hún væri þýsk. I því skyni
brendu þeir hana á fingurgóm-
um, sneru upp á handleggi henn
ar og beittu öðrum fantabrögð-
um. Sluppu þau loks við illan
leik um borð í skip sitt um fimm
leytið um morguninn.
Skipstjóri kærði þetta athæfi
þegar fyrir hafnarlögreglunni í
Stettin og við heimkomuna til
Svíþjóðar fyrir sænsku ríkis-
lögreglunni.
Mbl. 8. nóv.
Geisilegt manntjón
Þann 2. þ. m., gerði slíkt af-
spyrnu rok við norðurströnd
Portugals, að einstætt þykir í
sögu landsins; vindhraðinn varð
117 mílur á klukkustund; í fár-
viðri þessu fórust, svo vitað sé,
hundrað sextíu og fimm portú-
galskir fiskimenn.
Krefjast afnáms á banni
Bændasamtökin í Alberta
hafa á fjölmennum fundi kraf-
ist þess, að sambandsstjórn af-
nemi umsvifalaust núgildandi
bann á útflutningi búpenings
til Bandaríkjanna, með því að
hærra verð bjóðist sunnan
landamæranna.
Kjölurinn lagður að
þriðja vöru flutninga-
skipi Eimskipafélagsins
Skipið er af sömu gerð og
"Brúarfoss".
+*
Laugardaginn 18. þ. m. var
lagður kjölur að þriðja vöru-
flutningaskipinu, sem Eimskipa-
félags íslands hefir samið um
smíði á, hjá skipasmsíðastöð
Burmester og Wain í Kaup-
mannahöfn. Er það að öllu leyti
samskonar skip og hin tvö, er
félagið lætur smíða þar, en hið
fyrsta, nýi “Goðafoss”, hljóp af
stokkunum 2. þ .m.
Skip þessi verða 2600 smál.
DW., að burðarmagni, og eiga
að ganga 14Ú2 sjómílu í venju-
legum siglingum. Þau eru 290
feta löng, 46 feta breið og 29 og
6 þumlunga djúp. Djúpristan er
20 fet og 6 þuml. Til samanburð-
ar má geta þess, að e.s. Brúar-
foss er 1500 smál. DW., 235 feta
á lengd, 36 fet á breidd og 23
fet og 9 þuml. á dýpt.
Eiga vil ég sjálfur tárin
Hjörtun græðir himna brosið,
Heilagt skin í friðar-sveitum;
Englarnir í fíngert flosið,
Plétta blóm á gróður reitum.
Gott er þá með góðum vini
Gleði brosin veita, þyggja.
Undir gildum, grænum hlyni
Gæfu sína í vinskap tryggja.
Pegri samt er friðarboginn,
Ljölskrúðuga himin rósin,
Þátta-sterki lita loginn,
Lífsins beztu vita-ljósin.
Regnbogar í’tárum tindra;
Táknin gefa ró í sinni;
Ljós frá æðri sölum sindra “
Sólar-bros að hyggju þinni.
Brosin vörmu sárin sefa,
Sorgar undir, bakvið árin;
Alt ég má þér annað gefa,
Eiga vil ég sjálfur tárin.
+

H. E. Johnson.
Lestarrúm þessara skipa er
150.000 teningsfet, en lestarrúm
Brúarfoss er um 80.000 tenings-
fet. Frystirúmið í skipunum er
samtals 80.000 teningsfet, og má
frysta þar í fernu lagi og halda
mismunandi kuldastigi í hverju
lestarrúmi, en auk þess er tveim
ur af lestunum skipt með auka-
þilfari, til þess að betur fari um
frystivörurnar. Ennfremur
verða í skipinu tvö lítil frysti-
rúm, 2500 og 4000 teningsfet að
stærð, þannig að hægt er að taka
til flutnings lítið magn af frvst-
um vörum, án þess að frysta
þurfi meira af lestarrúminu, en
þar sem þær vörur eru. Má
frysta niður í 18 stig á Celcius
við 35 stiga lofthita og 25 stiga
sjávarhita. Við minni loft- og
sjávarhita verður að sjálfsögðu
hægt að frysta enn meira, eftir
því sem hitinn er minni.
Skipin verða með 3700 hest-
afla dieselhreyfli og auk þess
þremur hjálparvélum. Vélin í
Brúarfossi, sem er gufuvél er
1382 hestöfl.
4'
íbúð skipshafnarinnar verður
á aðalþilfari miðskipa og aftur
á. Þrjátíu og þriggja manna á-
höfn verður á skipinu, og verða
öll íbúðarherbergi skipsmanna
eins manns herbergi.
Á skipunum verður eitt far-
rými fyrir 12 farþega í tveggja
manna herbergjum og verður
það mjög rúmgott. Þessi farþega
tala er hámark þess, sem vöru-
flutningaskip mega flytja án þess
að þau teljist farþegaskip.
Samningur um smíði á skipinu
var gerður 30. jan. 1946 og var
þá ráðgert að það yrði tilbúið í
nóvember þ. á., en ýmiskonar
tafir, einkum skortur á vinnu-
afli, og slæmt veðurfar urðu
þess valdandi að smíði annarra
skipa, sem skipasmíðastöðin
hafði með höndum, seinkaði
mjög, og var ekki unnt að
leggja nýja kjölinn að þessu
skipi fyrr en eftir að nýja
+
“Goðafossi” hafði verið hleypt
af stokkunum. Má vænta þess,
að smíði þessara tveggja skipa
félagsins, af sömu gerð, sem nú
hefir verið hafin, gangi fljótara
en smíði fyrsta skipsins, með því
að þegar hefir verið unnið all-
mikið að undirbúningi við smíði
þeirra.
Alþbl., 21. okt.
Bóndinn að Ljótar-
stöðum í A.-Landeyjum
kemur niður á
beinagrind við gröft
í gærmorgun er bóndinn á
landnámsjörðinni Ljótarstaðij; í
Austur-Landeyjum, var að
greftri við bæ sinn, kom hann
niður á beinagrind og virtist
hún vera mjög heil að sjá.
Að Ljótarstöðum býr Ársæll
K. Jóhannesson og var hann að
taka sand úr hól þeim, er bær-
inn stendur á, þar sem beinin
fundust.
+
Ísland
Pornbelga frelsis-land, —
frægðanna gullna land, —
ljósguða land!
Söm enn þér sólin skín,
söm eru börnin þín,
frelsið og frægðin þín,
fornbelga land!
Enn lifir íslenzk sál,
enn lifir skáldsins mál —
ætternis orð!
Enn lifir andans glóð,
enn áttu þrek og móð,
lífssögu, list og óð,
lýðfrjálsa storð!
Enn logar innra bál,
enn vekur Baldurs mál
lifandi ljóð,
hvar Vestræn vor-sól skín —
vonríka beillin þín
bvar aldrei dagur dvín,
draum-sæla þjóð!
Blessi þig hörg og bof,
hljómi þér verðugt lof
hver heil-lynd þjóð.
Þér Hliðskjálf hljómi frá
hljómur, er Óðinn má
sólbörnum sínum tjá —
sannleikans óð.
S. B
Gróf einn meter niður
Er hann hafði grafið um það
bil meter niður, kom hann niður
• á beinagrindina. Hætti hann þeg
ar greftri og gerði Sæmundi i
Ólafssyni bónda að Lágafelli að-
vart um fund þenna.
Lítt skemd
í viðtali við Morgunblaðið í
gærkvöldi skýrði Sæmundur svo
frá, að það sem komið hefði
upp af beinagrindinni við gröft
inn, væri til að sjá lítt skemt.
Sagði hann, að t. d. væru allar
tennur í höfuðkúpunni, ennfrem
ur virtist grindarholið vera því
nær óskemt, lærleggir og annað.
Sæmundur sagðist telja það víst,
að beinagrind þessi væri af karl-
manni og réði hann það af stærð
hennar.
Er beinagrindin úr heiðni
Af legu beinagrindarinnar
telja menn þar eystra líklegt, að
hún sé úr heiðni, en beinin láu
frá norð-austri til suð-vesturs.
Annað mál er það, hvort beina-
grindin geti verið svo gömul, en
nánari rannsókn mun að sjálf-
sögðu leiða það í ljós.
I Máldaga Þorláks biskups
Þorlákssonar í Skálholti frá 1179
er þess getið að kirkja hafi ver-
B. ið að Ljótarstöðum, en Sæmund
ur taldi víst, að gröf þessi hafi
______+ ekki verið í kirkjunnar reit.
Fjárlagafrumvarpið
lagt fyrir Alþingi
Rekslrarúígjöld áætluð 156.1
millj. kr., en tekjurnar 155.2
millj. kr.
Ríkisstjórnin lagði í gær frum
varp til fjárlaga fyrir árið 1948
fyrir Alþingi.
Niðurstöðutölur þess eru þær
að á rekstraryfirliti eru tekjur
áætlaðar 155.2 millj. kr., en út-
gjöldin 156.1 millj. kr., þannig
að rekstrarhalli verður tæpar
900 þús. kr.
Á sjóðsyfirliti er greiðslujófn-
uður áætlaður óhagstæður um
röskar 19 millj. kr.
Enda þótt frumvarpið sé miklu
lægra en fjárlög ársins 1947, er
það þó hæsta fjárlagafrumvarp,
sem flutt hefir verið.
Á rekstraryfirliti fjárlaga
þessa árs eru tekjur áætlaðar
202,2 millj. kr., en • gjöld 196,5
millj. kr. og rekstrarafgangur
þaannig 5.7 millj. kr. Á sjóðs-
yfirliti var greiðslujöfnuður á-
ætlaður óhagstæður um 7,9
millj. kr.
Gera má ráð fyrir að frum-
varpið taki nú eins og undan-
farin ár miklum breytingum í
meðferð Alþingis.
í athugasemdum fjármálaráð-
herra, sem fylgja frumvarpinu
segir m. a.:
Óvissa um framtíðina
“Fjárlagafrumvarp þetta er
síðar fram komið en skyldi og
eru til þess fleiri en ein ástæða,
en þó helst sú, að nú hvílir
meiri óvissa yfir afkomu þjóð-
arinnar og ríkissjóðs en oft áð-
ur. Útgjöld samkvæmt þessu
frumvarpi verða þau hæstu, sem
nokkurntíma hafa verið á fjár-
lagafrv., afgreiddu frá ríkis-
stjórninni m. a. vegna þess, að
nú varð að reikna öll útgjöld
sem vísitala framfærslukostnað-
ar hefir áhrif á, með stórum
hærri vísitölu er hefir enn hækk-
að stórum er óvíst hvort sá út-
reikningur stenst. Úr þessu fæst
þó fyrst skorið þegar séð verð-
ur hvort Alþingi og ríkisstjórn
tekst að ná samkomulagi um
lausn dýrtíðairvandamálanna á
þann veg að reikna megi með
lægri og viðráðanlegri vísi-
tölu. —
Reyni að færa niður útgjöld
Nú hefir að vísu verið reynt
við samning frv. að færa niður
útgjöld, en þar sem annars veg-
ar hefir orðið að taka tillit til
hinnar háu vísitölu, og hins veg-
ar, að svo mikið af útgjöldum
fjárlaganna er bundið með lög-
um, hefir lækkunin óhjákvæmi-
lega orðið að lenda á þeim út-
gjaldaliðum, sem ekki eru fyrir
fram bundnir í lögum.
Þótt samkvæmt framansögðu
hafi ekki tjáð annað við samn-
ing þessa frv. en taka tillit til gild
andi laga varðandi ýmsa út-
gjaldaliði virðist nauðsynlegt að
taka til athugunar við meðferð
málsins hvort ekki sé unt eins
og nú horfir við að fresta að ein-
hverju leyti einstöku fram-
kvæmdum, sem krefjast stórra
framlaga úr ríkisssjóði, en eru
þó misjafnlega aðkallandi.
Fjármálaráðherra geymir sér
rétt til þess, um leið og þetta
fjárlagafrv. er lagt fram með
útgjaldaáætlun samkvæmt gild-
andi lögum, að gera við meðferð
málsins tillögur til Alþingis um
frestun á framkvæmd ákveð-
inna laga, sem nú hafa í för með
sér mikla hækkun á útgjalda-
hlið frv.”
Mbl. 29. okt.