Lögberg - 19.02.1948, Blaðsíða 5

5
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. FEBRÚAR, 1948

4IHJGAHAI
Rvtstjóri:
Offita barna
Það þarf ekki síður að hugsa um
ofnærðu börnin en þau
vannærðu
IWtNNA
ÍNGIBJÖRG JÓNSSON
litlu, sem er tólf ára, en þarf
sama númer af fötum og átján
ára stúlka, og vill ekki læra að
synda af því að baðfötin fara
henni svo hræðilega.
er líkari telpu en dreng í vexti
og segir löngunarfullum rómi:
“Mig langar að hlaupa, en hvað
þýðir það? Eg get aldrei unnið
kapphlaup”. Eða spurðu eitt-
hvert hinna mörg þúsund ein-
mana litlu fitubolta, sem jafnaldr
ar og jafnöldrur særa með enda-
lausri stríðni.
Fólk lætur sig minna skipta
ofnærðu börnin en þau van-
nærðu. Margir foreldrar líta á
barnið, með tvöföldu undirhök-
una og gildu klunnalegu fótlegg-
ina, sem ekki getur hreyft sig
eðlilega, hvort sem er við leiki
eða störf, sem fyrirmynd ann-
arra barna. Og skólabarnið, sem
er svo feitt að það líkist mest
kjötstykki, finnst þeim vera í-
mynd hreystinnar. Jafnvel þó að
foreldrar játi að barnið þeirra sé
of feitt, segja þeir með áhyggju-
lausu brosi: “O, það vex upp úr
því. “Það er samt sem áður stað-
reynd, að offita er jafn varasöm
fyrir heilsu barna og fullorðinna.
Mótstöðuafl þeirra er minna en
hinna, sem hafa eðililegan þunga,
og þeim er hættara við kvefi og
öðrum farsóttum. Hjarta þeirra
og blóðrás eru ofhlaðin störfum
óg þau þola ver uppskurði. Þau
fá í sig verki í liði og bein-
skekkjur.
Heilsan er í hættu.
Heilsa offeitra smábarna er
einnig í hættu, þrátt fyrir þá
röngu skoðun, sem almennt er
ríkjandi að feitustu smábörnin
séu hraustari. Nýlega fór her-
mannskona með ljóshærðu, fjör-
ugu telpuna sína í heimsókn til
tengdaforeldranna. Hún hafði
búizt við, að þau mundu dást að
litlu stúkunni h e n n a r, en þau
hristu bara höfuðin. “Hún er
horaðasta barnið í fjölskyldun-
ni,” sagði tengdamóðirin áhygg-
jufull. “Hún hlýtur að vera heil-
sulaus. Börn í fjölskyldu okkar
eru alltaf feit. Góða gefðu henni
meira að borða.”
Aumingja u n g a móðirin fór
eins fljótt og við varð komið til
heilsuverndarstöðvar fyrir börn
í næstu borg: “Dóttir yðar er al-
heilbrigð,” sagði læknirinn.”
Reynið alls ekki að fita hana með
því að þröngva henni til að borða
meira.” Þessu barni var a. m. k.
hlíft við tilraun til að ofnæra það,
og við að bætast þar með í hóp
hinna ofmörgu fitubolta í fjöl-
skyldunni.
t
Eðlileg ástæða fyrir þyngd.
Sumir unglingar eru auðvitað
þungir af eðlilegum ástæðum, því
að þegar þeir eru bæði beinastór-
ir, þéttholda og vöðvamiklir er
eðlilegt að þeir séu þungir.
En þegar börnin eru smá-
beinótt, með hvapakennt hold-
afar og með fitukeppi hingað og
þangað, sérstaklega á brjósti og
maga, skuluð þið vera á verði.
Töflur yfir þunga barna og ung-
linga eru miðaðar við meðal-
þunga, en eru ekki óskeikular
sem mælikvarði hins æskilega
þunga í hverju tilfelli, því að þar
kemur til greina, eins og fyrr er
sagt, beinastærð og holdafar. En
þær eru góð leiðbeining, og ef
barnið þitt vegur miklu meira en
eðlilegt er, miðað við stærð þess,
aldur og kyn, er það hættumerki.
Af einhverri orsök brennir líkam-
inn ekki allri fæðunni — fyrir
utan það sem fer til viðhalds hon-
um og vaxtar — heldur safnast
afgangurinn fyrir sem fituvefur,
bæði þar sem hann er sjáanlegur,
en einkum þó í innri líffærum.
Tekjunar meiri en úigjöldin.
Skoðað reikningslega má segja
að við offitu séu inntektir líkam-
ans ekki í samræmi við eyðslu
hans, mælt í kalrorium. Þetta er
samt ekki alvega svona einfalt.
Af einhverjum ástæðum, sem
enn eru ekki þekktar til hlítar,
virðist taugaskynið, sem gefur
til kynna hvernær maður er bú-
inn að borða nóg, ekki starfa
eðlilega hjá þeim, sem hafa stöð-
uga tilheigingu til að offitna.
Susie Green er 13 ára og 130
pd. á þyngd, en hún fullyrðir að
hún borði minnst af öllum í fjöl-
skyldunni, og Harold, sem er 30
pd. of þungur eftir stærð og aldri,
spyr mömmu sína hálfkjökr-
andi, hvort hún ætlist til að hann
standi hungraður upp frá borð-
um, því að hún skammti sér ekki
nema part af því, sem hann þurfi
að borða.
Aðalorsök offilu.
Kringum 1920 var truflun á
kirtlastarfsemi talin aðalorsök
offitu barna. Barnalæknar nú-
tímans álíta að áhrif kirtla 1 þessa
átt hafi verið ofmetin.
Að vísu koma viss sjúkdóms-
einkenni í ljós, þegar heiiading-
ull og skjaldkirtill starfa óeðli-
lega t. d. offita, augnveiki og and-
legur vanþroski, sem gefa tilefni
til notkunar homon-lyfja.
En til allrar hamingju fyrir
offeitu börnin og foreldra þeirra,
eru truflandi á kirtlastarfsemi til
tölulega fátíðar sem orsök offitu,
og er hægt að þekkja þær með
vissum rannsóknum, svo sem
efnaskiptarannsókn.
Venjulegasta orsökin til offitu
barna er, að þau borða of mikið,
eða hreyfa sig of lítið eða það,
sem algengast er, hvorutveggja.
Tökum t. d. Johnny litla; hann
lifði aumlegu lífi. Tíu ára gamall
vóg hann 135 pund. Hann gat eigi
leikið sér með hinum börnunum,
vegna þess að þau hen-tu gaman
að honum fyrir hvað hann var
klunnalegur, og auk þess var
hann svo þungur á sér og mæð-
inn. Eina ánægja hans var því
að borða sig saddan, og þar með
að fitna enn meir.
Framhald
Fékvörn
“Hún er innan undir magáln-
um; kann vera fleiri en ein. Hana
skal taka og láta millum brjósta
sér, strax volga, en taka ei á með
berum höndum. Þar skal hún
vera þann dag út. Síðan skal hún
í hveiti geymast. Þeir skrifa, sá
maður hafi lán með sauðfé, síð-
an hana á” — Hndr. Bmfj.
Skírslur
Það var siður í fornöld, að
menn fengju tækifæri til þess að
hrinda af sér sakargiftum með
skírslum. Helstu skírslur voru
járnburður og ketiltak. Járn-
burður var í því fólginn að bera
glóandi járn í hendi sér nokkur
skref — líklega þrjú. — Ketiltak
var að taka stein upp úr katli
eða eða potti með sjóðandi vatni
í. Við báðar skírslurnar varð sá
er undir þær gekst að vinna áður
eið að máli sínu, og skírslan varð
þá sem dómur drottins, sem
sýndi það með jarteini, að eið-
urinn væri réttur. Ketiltak var
mest kvennaskírsla.
Það er ekkert spaug að vera
feitt barn. Spurðu hana Elínu
Eða þá Jim litla, 10 ára, sem
Genuine $5.00 Cream Oil
PERMANENT
A Steamed-in Cream Permanent
that gives your hair soft springy
curls that will not
need pampering
Open All Day Saturday
No Appointments Necessary
MISS WILLA ANDERSON
Tru-Art Permancnt Wave Shop
Phone 97 129 204 Enderlon Bldg.
• Fresh up with 7-Up . . . the merry,
sparkling drink that puts a smile on
your face . . . a lilt in your laugh. Sip
it slowly . . . taste each sip . . . the
happy, wholesome family fresh-up.
You like it... it likesyou
Vér óskum íslendingum til heilla og hamingu með 29.
ársþing Þjóðrœknisfélags íslendinga í Vesturheimi.
Við bjóðum erindreka þess og alla Islendinga velkomna
á skrifstofu okkar til skrafs og ráðagerðar og við erum
ávalt reiðubúnir til að aðstoða þá með alt er að fast-
eignum, húsabyggingum eða fjármálum lýtur.
Slysatrygging
Árið sem leið voru fleiri slys hér í Winnipeg
en dæmi eru áður til. Fólk hefir farið heilbrigt
og glatt að heiman frá sér að morgni, en legið
slasað eða dautt að kveldi. Hér er ekkert rúm
til að leita uppi orsakir fyrir þessum vand-
ræðum. En það er tími og ástæða til að hugsa
og tala um trygging lífs og lima fyrir þessum
ófögnuði. Lítið inn til okkar þegar þið hafið
tíma og látum okkur tala nánar um hættuna,
sem yfir öllum vofir í þessu sambandi.
1.1. SWANSON & C0„ LTD.
308 AVENUE BUILDING
WINNIPEG
Árnað óskir til íslendinga á 29
ársþingi þjóðræknisfélags íslend-
inga í Vesturheimi.
Canadian Fish Producers Limited
J. H. PAGE, ráðsmaður
Við kaupum og flytjum, nýjan og frosinn fisk
Viðskifta er óskað alstaðar í Manitoba.
Skrifstofu Sími 26 328—Heima Sími 73 917
311 CHAMBERS ST. WINNIPEG, MAN.
t Árnaðar óskir til íslendinga í tilefni af
29 þjóðræknisþingi þeirra 23, 24, og 25
Febrúar 1948.
Roberts & Whyte Ltd.
SÍMI 27 051 ;
Sargení at Sherbrook WINNIPEG :
VELKOMNIR
United Gráin Growers félagið býður
velkomna til Winnipeg fulltrúa og
gesti, er sækja ársþing þjóðræknis-
félagsins.
United Grain Growers Ltd.
Sameignarfélag Canadiskra bœnda
Kamilton Bldg. Winnipeg, Man.
Compliments of
McCURDY SUPPLY & COMPANY LTD.
GRAVEL PIT OPERATORS
Wholesalc Builders’ Supplies cmd' Retail Fuel Dealers
READY MIXED CONCRETE
Phone 37 251
SARGENT and ERIN ST. WINNIPEG
The Best in
BEDDING
• INNERSPRING MATTRESSES
• BEDS AND SPRINGS
• DAVENPORTS AND CHAIRS
• BEDSPREADS
• COMFORTERS
• PILLOWS - CUSHIONS
Qlolte Bedduuý. Ga. Jlld.
é
WINNIPEG - CALGARY