Lögberg - 03.02.1949, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 3. FEBRÚAR, 1949
5
>
\
/ífiLGAMÍL
LVCNNA
Riisijóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
ÁRLEGAR BÓKAGJAFIR FRÁ ÍSLANDI
1 ÞESSUM DÁLKUM hefir verið getið að nokkru hins íslenzka
bókasafns, sem nú er að myndast við Manitoba háskólann, hefir
sérstaklega verið minst á eldri bækumar: A. B. Olson og Jón
Bjarnason söfnin. Auk þessara bóka hafa safninu borist allar
íslenzkar bækur, sem gefnar hafa verið út á íslandi síðastliðin
tíu ár. Það er ekki úr vegi að geta þeirra að nokkru og s'kýra tildrög
þess að þær eru hingað komnar.----------
Fátt hefir gefið þjóðræknis-
starfi okkar Vestur-Islendinga
eins mikin byr undir vængi eins
og heimsókn fyrv. dómsmálaráð-
herra, Jónasar alþm. Jónssonar.
Sumarið 1939, kom hann hingað
vestur á vegum Þjóðræknisfé-
lagsins og heimsótti þá flestar ef
ekki allar íslenzkar bygðir hér í
álfu. Hann flutti ræður hvar sem
hann fór og “hvatti menn til
samtaka að vinna að eflingu hins
andlega íslenzka ríkis.” Djúp-
skygni hans er slík að hann sá og
skyldi flestum mönnum betur þá
erfiðleika, sem við eigum við að
etja á því sviði, og hann sá líka
ýms ráð til þess að varna því að
við færum halloka í þjóðernis-
baráttunni.
Jónas Jónsson er framkvæmda
maður. Hann lætur sjaldnast
sitja við orðin ein. Þegar hann
kom heim birti hann í “Tíman-
um” langa og ýtarlega ritgjörð
sem hann nefndi, Samvinna milli
Austur og Vestur Islendinga.”
Var sú grein endurprentuð í báð-
um Vestur-íslenzku vikublöðun-
um. Mörgum þeim hollráðum,
sem hann þar gefur, hefir verið
framfylgt og má segja að á þess-
skap að samþykkja þessi lög, og
er Manitoba háskólinn, sá eini
háskóli utanlands, sem hefir ver-
ið sýndur slíkur heiður af ís-
lenzku þjóðinni.
Eftir þeim upplýsingum, sem
ég hefi fengið, hefir háskólanum
á þessum síðastliðnum árum bor-
ist 1400 bindi íslenzkra bóka frá
íslandi, og gefur það til kynna
hve bókaútgáfan hjá þessari fá-
mennu þjóð er feikilega mikil.
Ekki er líklegt að hin væntan-
lega íslenzka deild við háskólann
hér myndi hafa haft ráð á því að
kaupa allar íslenzkar bækur, sem
út verða gefnar. Þessi mikla gjöf,
þetta framlag íslands til íslenzku
deildarinnar verður ekki metið
til fjár. Með þessu er tryggt að
safnið standi aldrei í stað, að það
aukist ár frá ári, að láfrænt sam-
band við menningar strauma ís-
lands rofni ekki.
Þegar tilkynningin um þessa
samþykt Alþingis barst vestur,
-fluttu bæði dagblöð bæjarins
fagrar ristjórnargreinar um
þennan atburð. Hér fylgir út-
dráttur úr Tribune greininni.
um síðliðn. tíu árum hafi skap-
ast námari samvinna milli íslend-
inga beggja vegna hafsins, held-
ur en nokkurn tíma áður hefir átt
sér stað í sögunni, og mun Jónas
Jónsson eiga drjúgan þátt í því.
Ég ætla í þetta sinn að víkja
aðeins að eimu máli, sdm hann
beitti sér fyrir, og sem náði fram-
gangi okkur til ómetanlegs gagns
og uppbyggingar í framtíðinni.
Hann skyldi vitaskuld strax hve
nauðsynlegt það er fyrir okkur
að stofnað verði kennaraembætti
í íslenzku og íslenzkum fræðum
við Mamitoba háskólann, og fékk
áhuga fyrir því að það yrði gert.
Hann heimsótti háskólann, átti
samtal við for^töðumann skólans,
Hr. Sidney Sntith; varaformann
háskólaráðsins, Mr. Justice H. A.
Bergmann, og einnig við aðra er
höfðu áhuga fyrir því að þessu
yrði hrundið í framkvæmd.
1 ritgjörð sinni víkur Jónas
Jónsson að þessu máli:
“Háskólinn í Winnipeg verður
að vissu leyti þýðingarmestur
fyrir íslendinga vestra, því hann
er mitt í höfuðmygðum þeirra.
Bru líkur til að þar verði innan
^amms stofnað prófessors-
embætti í íslenzkum fræðum,
eingöngu fyrir forgöngu og fram-
lög Islendinga vestra. Aldraður
^Oaður í Winnipeg, Arnljótur 01-
s°n, náfrændi og nafni Arnljóts
Olafssonar, hefir gefið háskólan-
um í Winnipeg aleigu sína, en
það er prýðilegt íslenzkt bóka-
safn, 2,500 bindi. Þessi gjöf er
fullkomin undirstaða að íslenzkri
bókadeild við háskólann. Lönd-
um vestra myndi þykja viðleitni
sú að halda við íslenzkum fræð-
um, studd réttilega, ef Alþing
^éti eintak af hverri bók, sem
hér er prentuð, koma ókeypis
íramvegis í þetta safn, mun því
máli verða verða hreyft á þingi
nú í vetur.” —
^egar alþingi íslands kom sam-
an veturinn 1939 flutti Jónas
Jónsson frumvarp til laga um
Það að eintak af öllum ritum,
sem framvegis yrðu gefin út á
slandi, yrði sent ókeypis til
Manitobaháskólans. Alþingi ís-
lands sýndi þann mikla höfðing-
“Manitoba háskóli er öfunds-
verður af því hversu vel hann
stendur að vígi sem miðstöð til
kenslu íslenzkra bókmenta. Jafn-
ótt og hinar nýju bækur koma
verða þær lagðar við Ólsons
safnið, sem gefið var árið 1936,
var það safn þá talið annað bezta
íslenzka bókasafn í Vesturheimi.
íslenzkir fræðimenn og nem-
endur í samanburðar málfræði
eiga hér kost á auðugri upp-
sprettu við nám sitt og störf, en
á nokkrum öðrum stað. Þetta ís-
lenzka bókasafn er þýðingar-
mikill þáttur í framförum Mani-
toba háskólans sem meginstöð-
var í vísindum og lærdómi.
Þessi merkilegi atburður er
auðvitað ekki nein tilviljun.
Langt frá: hann er eðlileg afleið-
ing hinnar staðföstu hollustu sem
Islendingar hér í fylki hafa ávalt
sýnt fósturlandi sínu jafnframt
rótgróinni ást á og virðingu fyr-
ir ættjörð sinni og heimaþjóð-
inni.
En slíkar tilfinningar, þótt til
séu í ríkum mæli, verða ekki
æfinlega látnar í ljós með tákn-
rænum athöfnum og viðeigandi.
íslendingum hér í fylki hefir
þó tekist það svo greinilega að
allir Manitobabúar eru í djúpri
þakkarskuld við þá.”
Til þess að safnið verði sem
fullkomnast verða nú allir að
leggjast á eitt og safna og senda
því eldri bækurnar. Það má ekki
eiga sér stað að nokkur íslenzk
bók sé eiðilögð.
Ef háskólasafninu berst fleira
en eitt eintak af sömu bókinni
er ávalt hægt að nota það til
skipa við önnur söfn.— Æskilegt
er að safnið fái sem flestar
útgáfur af sömu bókinni
Fyrsta utgáfu hverrar bókar er
talin verðmætust.
Mikill fengur er t.d. hverju
safni að fá elztu útgáfurnar af
biblíunni, passíusálmunum og
öðrum guðsorða bókum. Gömul
handrit eiga hvergi annarstaðar
heima en á safninu.
Hlynnið að íslenzku bókadeild-
ini við Manitoba háskólann,
sendið henni bækur.
FRÁ VANCOUVER, B.C.
25. JANÚAR, 1949—TÍÐARFARIÐ HEFUR VERIÐ óvanalega
kalt hér á vesturströndinn í seinni tíð. Blöðin skýra frá því að það
séu 24 ár síðan annað eins kuldakast hafi komið hér. Það dreif
niður snjó í desember svo héf voru alhvít jól, og er það nokkuð
óvanalegt. Ég er búinn að vera hér á vesturströndinni í tíu ár, og
hef ekki séð það fyrr hér. Samt mundi það ekki vera talinn neinn
heljarkuldi austur í Sléttufylkunum, því aldrei var frostið meira
en ellefu gráður fyrir ofan núll. Mest af tímanum var það í kring
um “Freezing”, 34, og 31 fyrir ofan núll. Þegar þetta er ritað er
heiður himin og glaða sólskin um daga, en dálítið frost um nætur.
Svo það lítur út fyrir, það fari bráðlega að hlýna aftur.
Síðast liðið ár dóu hér í Van-
couver um fjörutíu manns af
slysförum, mest vegna bíla
árekstra. Samkvæmt skýrslum
lögreglunnar voru það 90 per
cent af þeim slysförum höfðu
oraskast fyrir það, að^ökuþórarn-
ir vóru undir áhrifum áfengis.
Á nýárinu fæddust í Vancouv-
er 29 börn, 17 drengir og 12 stúlk-
ur. Fyrsti snáðinn, sem kom fram
á leiksviðið, fæddist tveimur
klukkutímum og þrjátíu og fimm
mínútum eftir að Nýárið var
hringt inn. Eins og týðkast hér,
fær hann gjafir úr ýmsum áttum,
sem verszlunarfélög og einstakl-
ingar gefa árlega barninu, sem
fyrst fæðist á árinu.
Á annan í jólum fór fram jóla-
messa Islenzka lúterska safnað-
arins 1 Dönsku kirkjunni. Sóttu
messuna um 250 manns, svo
kirkjan var þétt skipuð. Flutti
sóknarpresturinn tvær ræður, á
ensku og íslenzku. Hafði söng-
stjórinn Mr. S. Sölvason æft
söngflokkinn til að syngja hátíða
söngva. Kirkjan var prýdd og
stórt jólatré, var sett upp af
Mr. B. Thorlacius, sem er “Ex-
pert”í þeirri list. Setti það mik-
i-nn hátíðasvip á alla athöfnina.
Tvær Axdals systurnar, sem
orðnar er-u vel kunnar fyrir
sönglist sína, sungu “Duet”, “We
Three Kings,” en “chorus”-inn
var sunginn af söngflokknum.
Söngmærin Margret L. Sigmar
söng “Solo”, “Oh, Holy Night”.
Var þetta alt sérstaklega vel af
hendi leyst, og sýndi að hér var
vandað til og vel ætt. Var það
bæði söngfólkinu og söngstjóran-
um til sóma.
Það hafði verið auglýst, að öll
samskot sem kæmu inn við þessa
jólamessu, yrði látin ganga í
kirkjubyggingarsjóð safnaðarins,
voru samskotin $185.18, í viðbót
við það, gaf Lút. kvenfélagið
$300.00 sem átti að skifta þannig,
$150.00 gangi í byggingarsjóðinn,
og $150.00 til safnaðarins áður
hefur kvenfólagið gefið söfnuð-
inum vermætt Minshall Electric
Organ, sem kostaði um $1500.00.
Hefur kvennfélagið verið frá því
fyrsta, stoð og stytta íslenzka lút.
safnaðarins.
Íslenzki söfnuðurinn er nú
byrjaður í fullri alvöru að koma
sér upp kirkju. Nefnd hefur ver-
ið kosin til að velja og kaupa lóð
undir kirkjuna. Það hefur jafn-
an verið svo í flestum byggðum
Islendinga, að við fyrsta tæki-
færi hafa þeir komið sér upp
kirkjum. Margir af þeim sem nú
gangast fyrir því að koma sér
upp kirkju í Vancouver, hafa
verið frumbýlingar í tveimur og
sumir í þremur byggðum Islend-
inga, og hafa verið í verki með að
byggja kirkjur í þeim bygðarlög-
um. Hvað verða þeir nú margir
sem vilja styrkja þá til að byggja
kirkju fyrir sig?
Embættismenn safnaðarins
fyrir þetta ár eru H. L. Thorlak-
son, forseti, S. Sölvason skrifari,
B. Tborlacius, féhirðir, nefndar-
menn S. J. Sigmar, Hermann
Sigurðson, S. Gillis, Bjarni Kol-
beins og Karl Finnbogason.
Embættiskonur kvenfélagsins
fyrir þetta ár eru: Mrs. Gunnar
J. Gudmundson, forseti, Mrs. S.
J. Sigmar, Vara forseti, “Record-
ing secretary” Mrs. G. Einarson,
“Corresponding secretary” Mrs.
N. Ogg og Mrs. H. Leeland fé-
hirðir.
Eftir messu var öllum boðið í
samkomusal kirkjunnar, til ka-ffi
drykkju og rausnarlegra veitinga
sem konurnar veittu öllum ó-
keypis.
Sunnudaginn þann 9. janúar
eftir messu var haldið kveðju
samsæti í samkomusal kirkjunn-
ar. Vou allir boðnir velkomnir
þangað. Tilefnið til þessa samsæt
ist var það, að Mr. og Mrs. Henry
L. Sumarliðason, eru á förum
héðan til Edmonton, Alberta, svo
þarna fékk fólkið tækifæri til að
kveðja þau. Þar kom saman
fjöldi fólks, því þau hjón eru
sérstaklega vel kynt hér. Mr. H.
L. Thor-lakson stýrði samsætinu
og tók fyrstur til máls. Svo kall-
aði harvn á Mrs. Jón Sigurðson
fyrverandi forseta Lút. kvenfé-
lagsins, og flutti hún snjalla
ræðu til heiðursgestanna. Næst
kom Mrs. Gunnar J. Gudmund-
son núverandi forseti kvenfé-
lagsins og afhen-ti Mrs. Sumar-
liðason skrautlegt “Corsage”, frá
félagssystrum hennar. Næsti
ræðumaður var Mr. G. F. Gísla-
son, íslenzka söngkonan velþekta
Mrs. Thora Thorsteinson Smith,
söng tvær solos, aðstoðaði Mr. S.
Solvason hana við hljóðfærið.
Thorður Kr. Kristjanson flutti
heiðursgestunum frumort kvæði.
Þá var -heiðursgestunum afhent
verðmæt klu-kka, gjöf frá hinum
mörg-u vinum þei-rra og velunn-
urum í Vancouver, átti hún að
vera þeim til minnis um veru
þeirra hér. Þökkuðu þau bæði
fyrir gjöfina og þann heiður, sem
þeim væri sýndur með þessu
samsæti.
Mr. Thorarinn Guðmundson
faðir Mrs. Sumarliðason var sett-
ur á bekk með heiðursgestunum,.
því hann er líka á förum héðan
úr borginni; afhenti Mr. Thor-
lakson honum ‘’Box of Cigars”
frá kunningjum hans, sem vissu
hvað honum mundi koma best.
Þakkaði hann fyrir sig með vel-
völdum orðum.
Nú tóku kvenfélags konurnar
yfir í sínar h-endur alla stjórn
þessa samsætis. Veittu þær öll-
suta ‘ijæSjaes sgc|sje So ijjbjj um
og hvern lysti.
Þau Mr. og Mrs. Sumarliðason
-hafa ætíð tekið virkan þátt í
allri starfsemi Lút. safnaðarins
hér í Vancouver. Var Mr. Sumar-
liðason forseti safnaðarins sið-
astliðið ár. Hafa þau bæði ætíð
veitt þeim félagsskap óskift
fylgi sitt. Mrs. Sumarliðason hef-
ur verið meðlimur í Lúterska
kvenfélaginu, og oft verið driff-
jöðrin á samkomum þeirra. Hún
er sérstaklega leikin í því að
finna uppá ýmsum kúnstum og
koma með það fram á leiksviðið,
svo fólkið veltist um af hlátri.
Það er ekki of sagt, að það sé
höggvið stórt skarð í okkar fé-
lagsskap við burtför þeirra, sem
ekki verður auðfylt aftur. Okkux
hugheilustu lukkuóskir fylgja
þeim til þeirra nýja heimkynnis.
Það var gestkvæmt á Gamal-
menna heimilinu “Höfn” um jól-
in. Þann 23. desember komu
þangað 15 ungar stúlkur frá “The
Sea Eagles Branch of the Girl
Guides”, till að syngja Jólasöngva
fyri-r gamla fólkið, svo var skemt
um tíma með að spilað var
“Bingo”, seinast veittu stúlkurn-
ar öllum ísrjóma, kaffi og alslags
trakteringar. Var þeim þakkað
fyrir komuna af forstöðukon-
unni.
Kvenfélagið “Sólskin” hafði
skemtisamkomu þar 22. desem-
ber, var þar margt utanheimilis
fólk líka samankomið, var stutt
skemtiskrá, sem nokkrir af heim-
ilisfólkinu tóku þátt í. Svo var
skemt með að syngja íslenzka
söngva, sem allir sem gátu tóku
þátt í. Ekkert skemtir gamla
fólkinu betur, en að syngja ís-
lenzka söngva. Aðstoðaði Mrs.
Gail Johnson við pianoið. Eitt af
því sem þar fór fram, var að Mr.
Odin Thornton forseti “Strand-
ar” félagsins, afhenti forseta
Gamalmenna heimi-lis nefndar-
innar Mr. G. F. Gíslason, ávísan
uppá $170.00 sem ganga eiga í
Gamalmenna heimilssjóðinn. Var
þessi upphæð fyrir Calendars
sem “Ströndin” hefir verið að
selja víðs vegar í íslenzkum
bygðarlögu-m. Var það Mr. Sam
F. Samson sem sá mest um til-
búning og útgáfu þessara “Cal-
endars.” — Margt smátt gerir
eitt stórt.—
Seinast báru konurnar fram
kaffi og veitingar eins og trvern
lysti. Mrs. Gunnbjörn Stefánson
stjórnaði samsætinu í fjarveru
forsetans Mrs. Thóru Orr.
Á jóladaginn messaði Dr. H.
Sigmar á Héimilin-u. Voru nokk-
uð margir, sem sóttu messuna, og
nokkrir úr söngflokk Lút. safn-
aðarins, sem hjálpuðu við söng-
inn. George Sigmar aðstoðaði við
hljóðfærið.
Hér var nýlega ha-ldið fölment
verzlunarmanna þing, sem sam-
anstendur af verzlunarmönnum
hér á vesturströndinni, beggja
megin landamæranna. Kvöldið,
sem þingið var sett, höfðu þeir
fengið söngmærina okkar Marg-
reti L. Sigmar til að sýngja þar
nokkur lög, þótti þeim svo mikið
í söng hennar varið, að þeir báðu
hana að sýngja fyrir þá á þingi,
sem þessi félagsskapur heldur í
Seattle bráðlega. Það var einnig
fa-rði fram á það, að hún sýngi
fyrir þá á þingi, sem þeir hafa
ákvarðað að verði haldið í Los
Angeles í California, seinna í
vetur. Miss Sigmar hef-ur fengið
mikið álit hér sem söngkona, og
er oft fengin til að syngja fjöl-
mennu-m samsætum.
Þann 13. desember var haldið
“House W a r m i n g Party”
á heimili þeirra Mrs. og Mrs.
Jónas Magnússon að 1233 W. 13.
Stóðu fyrir því samsæti þeir
bræður Gunnlaugur og Lúðvík
Hólm; þar komu saman nokkuð
margir af vinum og skyldfólki
ungu hjónanna, sem nýlega höf-
ðu flutt í þetta hús. Til skemt-
unar voru fluttar ræður, sungið
og spilað á hljóðfæri. Fluttu þeir
Hólm bræður ávörp til ungu
hjónanna. Þeir gátu þess að þeir
hefðu kynst Mr. Magnússon og
þekt hann fyrir mörgum árum
síðan og báru honum vel söguna.
Va-r þeim hjónum gefin dálítill
sjóður og aðrar gjafir frá vina-
fólki þeirra, sem flestir voru þar
til staðar. Allir sem sóttu þetta
samsæti, segja að það hafi verið
bæði skemtilegt og ánægjulegt
að öllu leyti.
Mr. og Mrs. A. C. Orr, hafa
verið á skemtiferð suður í Cali-
fornia að undanförun. Var ferð-
inni heitið aðallega til San Diego
og svo fleiri staða þar syðra. Þau
er nýkomin heim úr því ferða-
lagi.
Mrs. og Mrs. Alvin Kristjanson
frá Seattle, Washington voru hér
um jólin í heimsókn til ættingja
og kunningja, sem þau eiga hér.
Mrs. Kristjánson er dóttir þeirra
Dr. og Mrs. H. Sigmar.
Þetta ferðafólk hef ég orðið
var við hér um jólin: Mr. og Mrs.
K. O’Brian, Ed-monton, Alberta,
Mrs. Fiola J. John, Cardiff, So.
Wales, Mrs. T. Vatnsdal, Hensel,
N.D. Mrs. og Mrs. J. F. McQueen,
Saskatoon, Sask., Mrs. G. Key,
Coombs, B.C., Miss Runa Maxon,
Markerville, Alta.
S. Guðmundson
Minnist
BCTCL
í erfðaskrám yðar
JOHN J. ARKLIE
Optometrist and Opticiam
(Eyes Examined)
Phone 95 650
MITCHELL COPP LTD.
PORTAGE AT HARGRAVE
HOUSEHOLDERS
ATTENTION!
We can supply your fuel needs with all the
standard brands of coal and coke such as
Saunders Creek, Foothills, Drumheller, Black
Nugget, Briquettes, Saskatchewan Lignite,
Zenith and Winneco Coke.
Stoker Coals in Various Mixtures Our Specialty
McrURDY CUPPLY fO. LTD.
V/ BUILCERS' U SUPPLIES V/ AND C0AL
Erin and Sargent Phone 37 251