Lögberg - 31.03.1949, Blaðsíða 1

PHONE 21 374
W2

YvyÚU'A
V>vw
.CTS
lA'h’' ® A Complele
Cleaning
Insliluiion
ieú
PHONE 21374
írttú
T-,a’u' ■f'O'U A Complele
Cleaning
Insliluiion
62. ARGANGUH
WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 31. MARZ, 1949
NÚMER 13
Frá vinstri til hægri: Herra J. O. Carroll, forseti Bandalags járn-
brautarmanna, frú Fljózdal og herra F. Fljózdal. Myndin tekin
x afmœlissamsætinu.
HÓPFERÐIR VESTUR-
ÍSLENDINGA HEIM
Á fundi Þjóðræknisfélagsins
hér, sem nýlega var haldinn,
vakti Nikulás Þórðarson máls á
því, að heppilegt gæti verið að
bjóða hingað heim við tækifæri
ýmsum Vestur-lslendingum,
þótt ekki væru þeir þjóðkunnir,
en ættu að baki langan en góðan
starfsferil. Margir ágætir alþýðu
menn af íslenzkum stofni vest-
an hafs þráðu heitt að koma
hingað heim. En efnaskortur
bannaði mörgum að leggja í slík-
an kostnað.
í framhaldi af þessu benti
Gísli Guðmundsson tollvörður á
það, að skemtilegt væri og heppi-
legt, ef unnt væri að senda ís-
lenzka flugvél eftir hópi slíkra
gesta. Mæltu ýmsir með þessum
tillögum.
Vestur-íslenzkur verklýðsforingi heiðraður
Vestur-íslenzka verklýðsforingjanum Frederick (Fred) H.
Fljózdal, heiðursforseta Bandalags Járnbrautarmanna (Brother-
hood of Maintenance of Way Employees) í Detroit, Michigan, var
nýlega haldið fjölmennt og virðulegt samsæti í Chicago, í tilefni
af 79 ára afmæli hans (þ. 19. desember s.l.); einnig áttu þau hjónin
stuttu áður 55 ára hjúskaparafmæli.
Var það stjórnarnefnd Banda-
lagsins, sem stóð að þessu sam-
sæti til heiðurs hinum vinsæla
og mikilsvirta leiðtoga þess, en
einnig sátu veizluna forystu-
menn annara félaga járnbrautar-
verkamanna og fjöldi félags-
naanna Bandalagsins, eða alls um
150 manns. Forseti Bandalagsins,
herra T. C. Carroll, hafði sam-
komustjórn með höndum. Heið-
ursgesturinn var sæmdur höfð-
inglegri gjöf og konu hans
afhentur fagur blómvöndur.
Kom hér glöggt fram, eins og
svo oft áður, hverra vinsælda og
virðingar Fljózdal nýtur af hálfu
félagsbræðra sinna, og gætti
hins sama í hlýjum ummælum
um hann og starf hans, í frá-
sögnum um samsætið, bæði í
blaðinu Labor, allsherjarmál-
gagni amerískra verkamanna,
sem lét svo ummælt, að Banda-
lagið hefði á forsetaárum hans
unnið mikilvæga sigra, og í mál-
gagni þess, er fór svofelldum orð-
Fljózdal er Islendingur góður
og löndum sínum að góðu kunn-
ur. Mun þeim sérstaklega í
fersku minni, að hann var einn
af fimm fulltrúum, sem Banda-
ríkjastjórnin sendi á Alþingis-
hátíðina 1930. Hann er Austfirð-
ingur að ætt, en fluttist nær tíu
ára að aldri vestur um haf. Hans
er ítarlega minnst í Almanaki Ó.
S. Thorgeirssonar fyrir árið 1936,
og vísast þangað; einnig var hans
að nokkuru minnst hér í blaðinu
21. nóvember 1940, þá er hann
var kosinn heiðursforseti Banda-
lags Járnbrautarmanna.
Um hitt þarf ekki að fjölyrða,
að landar hans almennt vestur
hér samfagna honum með unnin
afrek og verðskuldaðar heiðurs-
viðurkenningar, því að sómi
hvers góðs Islendings er sómi
vor allra og ætlandinu einnig
sæmdarauki.
RICHARD BECK
Hér er fitjað upp á merkilegu
máli. Þótt mikils vert sé að bjóða
hingað þeim Islendingum, sem
getið hafa sér frægðarorð í hinni
nýju heimsálfu, væri það þó
kannske enn innilegri vottur
rætarsemi, ef heima-Islendingar
sæju sér fært að bjóða hingað
endrum og sinnum hópi alþýðu-
manna úr ýmsum stéttum. Slík
ákvörðun myndi ekki aðeins
vekja ánægju vestan hafs og
verða metin að maklegleikum.
heldur myndu heima-islending-
ar með því móti fá sannari og
raunhæfari mynd af lífi íslend-
inga og kjörum í hinni nýju
heimsálfu, þar sem svo margir
tóku sér bólfestu fyrir og eftiti
aldamótin síðustu.
Kjör flestra þeirra, sem stritað
hafa í sveita síns andlitis, eru
yfir leitt með þeim hætti, líkt
og í flestum öðrum löndum, að
þeir geta ekki af sjálfsdáðum
veitt sér langt og kostnaðarsamt
ferðalag, sem Islandsför væri. En
boði um þátttöku í hóp myndi
sérhver maður, sem heill væri
heilsu, taka feginshendi. J.H.
Tíminn 1. marz 1949
um um hann:
“Afrek félagsbróður vors
Fljózdals, sem forseta Banda-
lags vors á erfiðu árunum 1922—
1940, standa óhögguð. Er hann
nú nálgast ævikvöldið, nýtur
hann ríkrar aðdáunar Vegna
virðulegrar framkomu sinnar,
festu og skilnings á vandamálum
vorum.”
Þetta er fagur vitnisburður.
Áður hafði Bandalagið á eftír-
minnilegan hátt vottað Fljózdal
virðingu sína og þakklæti fyrir
frábært forystustarf, er það kaus
hann heiðursforseta sinn á árs-
þingi sínu haustið 1940, þegar
hann baðst undan endurkosningu
sem forseti eftir 18 ár samfleytt
1 þeim vanda-og virðingarsessi.
Hin mörgu kveðju-og þakkabréf,
sem honum bárust á þeim tíma-
niótum frá amerískum verka-
niannaleiðtogum og forsetum
járnbrautarfélaga, sýndu það
einnig ótvírætt, hvers trausts
hann naut og hve mikil ítök
hann átti í hugum starfsbræðra
sinna, og er sú afstaða þeirra til
hans óbreytt, eins og afmælis-
samsætið ber fagurt vitni; enda
hefir hann, síðan hann lét af
f°rsetaembættinu, sem áður, ó-
Hauður haldið áfram að vinna
f ól agsamtökum j ár nbrautar-
Verkamanna og verklýðshreyf-
ingunni í heild sinni.
Merkur vísindamaður lætur af embætti
Á laugardagskvöldið þann 19. þ.m., var hinum víðkunna og
ágæta vísindamanni Dr. Thorbergi Thorvaldsyni, sem veitt hefir
forustu um 35 ára skeið efnavísindadeild háskólans í Saskatoon,
Saskatchewan, haldið virðulegt samsæti í tilefni af því, að hann
við lok yfirstandandi háskólaárs
Dr. J. W. Spinks kunngerði við
mikla hrifningu samkomugesta,
að stofnaður hefði verið sjóður
sem gengi undir nafninu Thor-
valdson Scholarship Fund, er
starfa skyldi í þágu aukinna vís-
inda rannsókna við háskóla
Saskatchewan fylkis; nemur
sjóðurinn þegar $7.500.00 Dr. B.
K. Lamour, fyrrum prófessor
við efnavísindadeild háskólans,
sagði að sú deild væri fegursta
og varanlegasta minnismerkið
um forustu og vísindalega hæfni
Dr. Thorvaldsonar, sem unt væri
að reisa, enda væri þessi deild
nú viðurkend fyrir að vera ein
hinn allra fullkomnasta slíkrar
tegundar í Canada.
Forseti háskólans, Dr. J. S.
Thomson, fór lofsamlegum orð-
um um Dr. Thorvaldson og hina
vísindalegu starfsemi hans; hann
væri sérstæður maður; áhrif
hans hefðu eigi verið einskorðuð
við efnavísindadeildina, heldur
hefðu þau náð til allra deilda há-
skólans; þá mintist og Dr. Thom-
son fagurlega konu heiðursgest-
sins, frú Margrétar Thorvaldson,
er haft hefði göfgandi áhrif á
háskólann.
1 svarræðu sinni lýsti Dr. Thor-
valdson einkum yfir ánægju
sinni vegna sjóðsstofnunarinnar,
lætur af embætti.
Dr. Thorbergur Thorvaldson
og kvað fátt ánægjulegra en það,
að sjá kæra stofnun þróast og
hafa átt að einhverju leyti hlut-
deild í viðgangi hennar; einnig
fór hann fögrum orðum um hæfi
leika og manngildi þess fjöl-
menna stúdentahóps, er lokið
hefði fullnaðarprófi í embættis-
tíð hans við háskólann.
Frú Guðlaug Jóhannesson, sem
dvalið hefir árlangt á íslandi,
kom heim í vikunni, sem leið.
Dr. P. H. T. THORLAKSON
MERK OG MIKIL LÆKN-
INGASTOFNUN LÖGGILT
Hin mikilvæga og sívaxandi
lækningastofnun, er gengur und-
ir nafninu Winnipeg Clinic, og
Dr. P. H. T. Thorlakson stofnaði
fyrir nokkrum árum af eigin ram
leik, hefir nú nýverið hlotið
löggildingu fylkisþingsins í
Manitoba. Dr. Thorlakson er
framsýnn hugsjónamaður, en
það er ekki oft sem hugsjónir og
athafnir haldast jafn fagurlega
í hendur eins og fram kemur í
æfistarfi þessa sérstæða áhrifa-
manns.
Að löggildingu áminstrar
stofnunar standa tuttugu merkir
læknar með Dr. Thorlakson í
farabroddi.
The Winnipeg Clinic hefir þeg-
ar getið sér frægðarorð yfir alt
þetta mikla meginland og jafnast
væntanlega á sínum tíma við
hina frægu Mayo Brothers Clin-
ic í Minnesotaríkinu, því traust-
ur grundvöllur hefir verið lagð-
ur að framtíð stofnunarinnar og
skilyrðum til þróunar.
ÓHUGANLEG MEÐFERÐ
Á CANADÍSKUM
BORGURUM
I lok síðustu viku mættu á
þriggja daga þingi í New York
vísinda, menta og listamenn frá
ýmsum löndum til þess að ræða
um heimsfrið; þar á meðal voru
nokkrir rússneskir borgarar.
Meðal Canada borgara, sem
sóttu þingið var John Goss, sem
mörgum Winnipeg búum er
kunnur því hann hefir oft verið
hér sem dómari í hinni árlegu
þjóðkunnur listamaður; þingið
þjóðkunnur listamaður, þingið
hófst með samsæti og var honum
skipað heiðursæti við háborðið.
Áður en nokkurn varði undu sér
inn átta innflytjenda eftirlits-
menn og tóku hann þrátt fyrir
mótmæli, ásamt hjónum frá Tor-
onto, Mr. og Mrs. Barker og fóru
með þau á innflytjenda skrif-
stofuna til þess að yfirheyra þau
um samband þeirra við kommun-
ista. Ekki er þess getið að komm-
unistarnir frú Rússlandi hafi
verið áreyttir.
1 fréttayfirliti, sem Próf. Burt-
on S. Keirstead frá McGill há-
skólanum flutti yfir útvarpið á
sunnudagskveldið, vítti hann
harðlega þessa framkomu við
hina Canadísku gesti.
boðið að senda fulltrúa á fund-
inn og almenningur er beðinn að
fjölmenna.
Þátttaka Islendinga í 50 ára
afmælishátíð Winnipegborgar
1924 og í 60 ára afmælishátíð
fylkjasambandsins 1927 varð
þeim til sóma; vér treystum því
að þeir taki aftur saman hönd-
um um að gera sem virðulegasta
75 ára afmælishátíð þessarar
borgar, sem er þeim svo kær.—
Sækið fundinn á mánudags-
kveldið.
Stjórnarnefnd
Þjóðrœknisfélagsins
ALMENNUR FUNDUR
Um þátttöku íslendinga í afmœlishátíð Winnipegborgar.
Almennur fundir verður haldinn í Sambandskirkjunni á Bann-
ing Street, mánudagskveldið 4. apríl kl. 8:00, í þeim tilgangi að
ræða og taka ákvörðun um þátttöku íslendinga í 75 ára afmælis-
hátíð Winnipeg borgar, sem haldin verður dagana 6. til 12. júní
næstkomandi.
Winnipeg hefur verið og er
höfuðstaður íslendinga í Vestur-
heimi. Borgin var löggilt árið
1873, en það ár hófst landnám
Islendinga fyrir alvöru í þessari
álfu, og hingað komu þeir tveim
árum síðar; þá voru aðeins um
3000 íbúar í borginni. Ekki leið
á löngu þar til Winnipeg varð
fjölmennust borg íplendinga ut-
an Reykjavíkur og miðstöð allra
nýlendna þeirra.
íslendingar eiga merkan þátt
í sögu Winnipegborgar, og þeir
hafa að nokkru sett sinn svip á
hana. Þeir gerðust fljótlega mikl-
ir athafnamenn og bygðu upp
borgina með fjölhýsum og
smærri byggingum, mörgum
sinnum meira en okkrir aðrir
miðað við fjölda þeirra; þeir hafa
tekið mikinn þátt í opinberum
málum borgarinnar sem fulltrú-
ar í bæjarráði, á fylkisþingi og í
ýmsum ábyrgðarmiklum stöð-
um; áhrifa þeirra hefir gætt í
mentamálum, sem kennara,
fulltrúa í skólaráði háskólaráði
og nú síðast með stofnun kenslu-
stóls í íslenzku við Manitoba-
háskólann; embættismannastétt
þeirra hefir notið mikilla virð-
inga; þeir eiga merkan þátt í
viðskiptalífi og verkamannasam-
tökum borgarinnar; íslenzk ung-
menni hafa og getið sér orð-
stýrs á sviðum náms, lista og
íþrótta.—-Að öllu þessu athug-
uðu, má segja að íslendingar eigi
margs að minnast á þessum tíma-
mótum í sögu þeirra og sögu
W innipegbor gar.
Winnipeg er og miðstöð félags-
lífs Vestur Islendinga: hér eru
stærstu íslenzku söfnuðurnir og
félagssamtök þeirra; útgáfa ís-
lenzkra blaða, tímarita og bóka;
miðstöð Þjóðræknisfélagsins,
Icelandic Canadian Club, Good
Templara stúkurnar, Jón Sigurd-
son félagið og fleiri íslenzk fé-
lög. Þessum félögum hefir verið
SJÓNVARP í CANADA
Á mánudaginn tilkynti Mc-
Cann tekjumála ráðherra sam-
bandstjórnar, að í nálægri fram-
tíð myndi sjónvarp — televis-
ion — verða innleitt í Canada;
þetta fyrirtæki myndi ekki bera
sig fjárhagslega um skeið vegna
þess hve sjónvarpsiðtækin yrðu
fá; yrði því stjórnin að veita lán
til þess að starfrækja það. Var
farið fram á 4 miljóna lán til Can-
adian Broadcasting Corporation
í þessum tilgangi.
FJÁRLÖG LÖGÐ FRAM
Síðastliðið Tpánudagskvöld
lagði hinn nýji fjármálaráðherra
fylkisstjórnarinnar í Manitoba,
Mr. J. C. Dryden, fram í fylkis-
þinginu fjárlagafrumvarp fyrir
næsta fjárhagsár, og verða út-
gjöldin hærri en nokkru sinni
fyr, og nema að sögn hvorki
meira né minna en 36 miljón
dollara; gert er ráð fyrir tekju-
afgangi, er nemi $50,831. Skattar
haldast svo að segja óbreyttir
með öllu. Hæstu útgjöldin lúta
að starfrækslu heilbrigðis-og
mentamála, en þar næst kemur
svo fjárveiting til rafvirkjunnar
og vegabóta.
DROTTNING WINNIPEGBORGAR
WINNIPEG CITIZEN
Morgunblaðið, sem hóf göngu
sína fyrir 13 mánuðum hefir átt
erfitt uppdráttar. Á ársfundi út-
gáfufélagsins skýrði fjármála-
nefndar formaður þess frá því
að ekki hefði verið hægt að út-
vega þann fjárhagslega stuðning,
sem blaðið nauðsynlega þyrfti
og væri því ekki um annað að
gjöra en leggja það niður. Eftir
frekari umræður var þó ákveðið
sem síðustu forvöð að gefa starfs
fólki blaðsins kost á að mynda
félag, og gefa blaðið út upp á
eigin spýtur.
Garnet Coulter borgarstjóri afhendir
Gloria Gray sigurmerki frá Winnipegborg
Hin árlega skemtun, sem hinir ýmsu Community
klúbbar borgarinnar halda í sameingingu, fór fram í
Winnipeg Auditorium föstudagskveldið, 18. marz, var Miss
Gloria Gray kosin Miss Winnipeg fyrir árið 1949. Hver
klúbbur hafði valið sitt drotningarefni; voru þar saman-
komnar 24 framúrskarandi fellegar stúlkur, Miss Gray
þótti bera af þeim öllum að fegurð og glæsimensku.
Miss Gloria Gray er íslenzk í móðurætt; foreldrar
hennar eru Mr. og Mrs. Harry Gray, 45 Hull Ave. St. Vital.
Móðir hennar, Guðrún, er dóttir Jóns heitings Arna-
sonar, fyrrum kaupmanns í Churchbridge og eftirlifandi
konu hans Sigurveigar, er nú býr hjá syni sínum Árna
Árnasyni að 885 Garfield Street hér í borg.