Lögberg - 26.05.1949, Qupperneq 4

4
L.ÖGBERG, FIMTUDAGLNN, 26. MAÍ, 1949
Hogfaerg
GefiS út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Utanáskrift rltstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and publiehed by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
“ÞÖRF Á AÐ BREYTA TIL”
Maður rekur naumast svo augun í auglýsingu eða
kosningapésa frá íhaldsflokknum, að ekki sé megin
áherzla á það lögð, hve aðkallandi það sé, eða í rauninni
alveg óhjákvæmilegt sáluhjálparatriði, að skipt verði
um stjórn við næstu sambandskosningar; langtum
minna kapp er í það lagt, að skýra fyrir kjósendum hvað
taka eigi við ef svo ólíklega skyldi takast til, að hinn
pólitíski heilagrautur þeirra Drews og Duplessis gengi
sigrandi af hólmi, en slíku mun nú tæpast þurfa að gera
skóna.
Þegar breytt er til um stjórnarforustu eða eitthvað
annað, er slíkt jafnaðarlegast gert með ákveðið mark-
mið fyrir augum, en ekki út í hött; það er á valdi kjós-
enda einna, hvort breytt er til um málaforustu eða ekki;
þeir vilja ógjarnan láta segja sér fyrir verk-
um og þurfa þess ekki heldur með; þeir eru ábyrgir
þegnar, er skilja að fullu gildi kosningarréttarins og
frumkosti hins sanna lýðræðis; og þeir eru alveg á einu
máli um það, að sé um stjórnarskipti að ræða, þá velti
mest á því að breytt verði um til batnaðar en ekki til
hins verra; þeim getur naumast blandast hugur um það,
að Canada hafi í háa herrans tíð búið við hæfa og rétt-
láta stjórn, er helgað hafi velferð og einingu þjóðarinn-
ar óskipta krafta; og þeim er það líka alveg ljóst, að í
þessu landi hefir um undanfarin ár ríkt og ríkir enn,
almennari velmegun en sennilega viðgengst með nokk-
urri annari þjóð, að Bandaríkjaþjóðinni einni undanskil-
inni; þessvegna er ástæðulítið að ætla, að þeir láti sér
sérlega ant um stjórnarskipti, þar sem litlar eða engar
aðstæður eru við hendi; er bent gæti í þá átt, að breytt
yrði um til hins betra.
Svo mæla börn, sem vilja segir hið fornkveðna;
íhaldsflokkurinn hefir nú um langt skeið ráfað um eyði-
mörkina bældur og vonsvikinn, eg séð lítt til átta; ííann
hefir þó, að minsta kosti í orði kveðnu, reynt að telja
í sig kjark og hugga sig við það, að Liberalflokkurinn
væri svona rétt í þann vegin að gefa upp andann; að svo
mæli börn, sem vilja, verður ljóst af stóryrðum fram-
bjóðanda íhaldsflokksins í Suður-Winnipeg, G. S.
Thorvaldsonar, er eigi alls fyrir löngu hagaði orðum
sínum á þessa leið:
“Liberalflokkurinn er í dauðateygjunum. Sam-
bandsstjómin er valdabrjáluð.”
Munnsöfnuður sem þessi lætur ónotalega í eyra og
kemur í rauninni úr hörðustu átt, þar sem jafn hæfur
maður á í hlut og frambjóðandi íhaldsmanna í Suður-
Winnipeg óneitanlega er; en svo fer vitaskuld í þessu
efni hér sem víðar, að eftir höfðinu dansa limirnir. —
Nú er mælt, að innan skamms muni einangrunar-
klíkan í Quebec leggja formlega blessun sína yfir sam-
félagið við George Drew og fylgifiska hans; nú á auð-
sjáanlega að leika sama leikinn og leikinn var á hinum
pólitíska vettvangi canadísku þjóðarinnar 1911. Aðal-
hlutverkin eiga þar að hafa með höndum í grímuleikn-
um þeir menn, sem nú eru verst haldnir af valdasýki
sjálfir, en reyna á hinn bóginn að þyrla upp þeirri firm,
að núverandi sambandsstjórn þjáist af valdabrjálæði.
Fyr má nú rota en dauðrota.
Það verður annars ekki ófróðlegt að veita því athygli
hvernig George Drew og legátum hans tekst til um
handaþvottinn, er til þess kemur að skýra fyrir kjósend-
um vestanlands samfélagið—ekki samfélag heilagra—
við þá Duplessis og Sabourin, hina pólitísku erkibiskupa
einangrunarstefnunnar í Quebec, er ekki máttu heyra
Atlantshafssáttmálann nefndan á nafn, hvað þá heldur
meira; þetta verður tíminn að leiða í ljós eins og vita-
skuld alt annað. Meðal eins og annars, er forsprakkar
íhaldsflokksins leggja sig í líma um að smeygja inn hjá
almenningi er það, að vegna óforsjálni sambandsstjórn-
arinnar eða kærluleysis sé það, að Canada sé í þann veg-
inn að tapa viðskiptasamböndum sínum við Bretland.
þó staðhæfing sem þessi nái vitanlega ekki nokkurri
átt; að vísu verður sú staðreynd eigi umflúin, að þrengst
hafi nokkuð um markað fyrir canadíska framleiðslu upp
á síðkastið á Bretlandi, en sé fullrar sangimi gætt,
verður canadískum stjórnarvöldum ekki um þetta kent,
heldur má þar einvörðugu um kenna takmarkaðri kaup-
getu Breta og dollaraþurð í Bretlandi; þetta viðurkendi
viðskiptaráðherra Breta, Wilson, er hann var nýlega
hér á ferð, og þetta viðurkendi einnig höfuðmálgagn
íhaldsflokksins í þessu land, stórblaðið Montreal
Gazette, er þunglega áfeldist flokkinn fyrir villandi
fréttaburð varðandi áminst markaðssambönd við
Bretland.
Á meðan íhaldsflokkurinn hefir ekki upp á annað
betra að bjóða en stóryrði ein um það, hve nú sé brýn
þörf á að breyta til, eru litlar líkur á að hann nái eyra
þjóðarinar, hvað þá heldur að honum verði falin valda-
fomsta fyrst um sinn, þó eyðimerkurvistin sé að vísu
orðin þreytandi og löng.
RÖDD ÚR VESTRI
' 8346-28th Avenue
Seattle, N.W., Wash.
15. maí, 1949.
Ritstjóri E. P. Jónsson,
Ágæti vinur og ættlands bróðir:
Sérstaklega finn ég nú til
skyldleika míns við landa mína
í Winnipeg, þegar ég vikulega les
í íslenzku 'blöðunum “Heims-
kringlu” og “Lögbergi,” fréttir
um hin fyrirhuguðu hátíðahöld
í tilefni af sjötíu og fimm ára
afmæli borgarinnar; margar
lyfta sér nú í huga mínum fagr-
ar myndir úr djúpi minning-
anna, frá ævi minnar þroska-
skeiði þegar ég átti heimili í
þeirri ávalt ástkæru og fögru
stórborg, sem tók mér með opn-
um örmum þegar ég kom frá ís-
landi fyrir fjörutíu og fimm ár-
ums síðan; öllu mannlífi fylgir
barátta, stormur og stríð, sem
breytist aftur að vörmu spori í
fögnuð, sólskin og hamingju, og
er það þó nokkuð undir því kom-
ið, hvar við erum búsettir á vorri
jörð, en að öllu samanlögðu, og
hefi ég ferðast um fimm lönd,—
þá á Winnipeg borg ávalt mitt
hjarta, og þakklæti fyrir við-
tökurnar og velferð mína meðan
ég átti þar heimili, þess utan
vekur það metnað minn og virð-
ingu að borgin hefir ávalt verið
höfuðból Islendinga í Vestur-
heimi frá landnámstíð og fram
til þessa dags; þar hafa þroskast
og látið til sín taka margir af
okkar mætustu mönnum sem
hafa gjört garð þjóðar vorrar
frægan, hér í Vesturheimi. Ég
voga ekki að nefna hér nein sér-
stök nöfn, úr þeim glæsilega hóp
því þeir skipta mörgum tugum
og kynni ég þá kanske að gleyma
einhverjum ágætum syni, sem á
blóð sitt að rekja til Fjallkonun-
ar. Margir eru fallnir í valinn, en
margir halda en velli og standa
á verði fyrir fegurstu ættarein-
kennum þjóðar vorrar, tungu og
bókmentum, þökk sé þeim öll-
um.
Ég veit allir sannir Islending-
ar hér í Seattle, og þeir skipta
hundruðum, verða í anda meðal
ykkar frændanna í Winnipeg við
afmælis hátíðahö’din frá 5. til
11. júní n.k., og óska ykkur og
fögru borginni Winnipeg til
framtíðar hamingju.
H. E. Magnússon
Sigurrós Guðmundsdóttir
Stefánsson
Fædd 15. október 1866 — Dáin 25. október 1946
Sigurrós heitin var fædd að Oddstöðum (Þóroddstöðumj í
Hrútafirði í Strandasýslu á íslandi 15. október 1866. Foreldrar
hennar voru Guðmundur Daníelsson og seinni kona hans Sigríður
Josephsdóttir frá Kambi í Breiðuvík suðvestan Snæfellsjökuls.
Faðir Sigurrósar dó er hún var fyrsta ári. Nokkru seinna giftist
móðir hennar aftur Elíasi Vigfússyni frá Brokey á Breiðafirði.
Fluttust þau svo að gjörðum í Breiðuvík vestan Snæfellsjökuls,
þar sem þau svo bjuggu á eignarjörð hans.
Æska Sigurrósar leið fljótt
þar að Görðum, og 12 ára missir
hún stjúpföður sinn árið 1878.
Þá fluttist hún með móður sinni
aftur norður í land og kemur í
Hrutafjörð. Nú koma þær til
dóra hafði ekki farið með móður
sinni og stjúpföður suður, heldur
orðið eftir hjá hálfsystir sinni,
Önnu er gift var Ásbirni Jóns-
syni bónda á Fjarðarhorni við
Hrutafjörð. Nú koma þær tli
tækifæra fyrir ungt fólk. Sigur-
rósar, Guðmundur Elíasson.
Mikið var urri Ameríku ferðir
á þessum árum og var það land
kallað land framtíðarinnar og
tækifæra fyrir ugt fólk. Sigur-
rós vildi reyna hið nýja land og
fór vestru um haf 1891. Kom hún
þá í Akra byggð. Vann hún fyrir
sér á heimilum byggðarinnar og
í Cavalier, þar til um 1§97 að hún
giftist Sigurgeiri Stefanssyni frá
Cavalier, Sigurgeir var frá Mið-
völlum í Lýtingsstaðahreppi í
Skagafirði, sonur Stefáns Jóns-
sonar og Guðrúnar ólafsdóttur.
Bú sitt settu hin ungu hjón súð-
vestur af Cavalier, N. Dakota og
lifðu þar æ síðan, eða þar til eft-
ir dauða Sigurgeirs sem bar að
1938. Með elju og áífeldu starfi
liðu árin, en þeim farnaðist vel,
og áttu sitt. í meir en 40 ár var
heimiil, þeirra þekt fyrir mynd-
arskap og dugnað og börn þeirra
sómdu sér vel í hópi æsku byggð-
arinnar. Þegar eftir dánardægur
Sigurgeirs, eða 1939 flutti Sig-
urrós af landinu og inn í bæinn
Cavalier, með dóttur sinn Kris-
tínu, sem var kennari, hafði hún
þar heimili næstu árin. En 1942
flutti hún sig á heimili fyrver-
andi tegndadóttur sinnar Mr.s
J. Axdal í Cavalier og í skjóli
Jóns og konu hans liðu seinustu
ár hennar sem friðsæll draumur.
Börnin komu og sáu hana þegar
ástæður leyfðu. Veröldin utan
hús þeyttist framhjá, en í friði
og kyrð með þverrandi þreki og
bestu hjúkrun leið óðum að
hinsta kveldi ekkjunnar. Hinsti
svefnin seig á brá 25. október
1946 og leiðin var á enda.
Þau hjónin eignuðust 7 börn:
Sigmund, dáinn 1922, Sigríður,
dáin, 1932, og Elias dáinn 1937.
Á lífi eru: Eiríkur, South Bend
Indíana, Halldór í Fargo, N.,
Skúli í Hensel N. Dakota, og
Kristín, (Mrs. G. Herzog) í
Cavalier, N. Dakota. Einn hálf-

Sigurrós G. Stejánsson
bróðir Guðmundur, sem áður
%
var nefndur á heima í Vancou-
ver, B.C.
Jarðarför Sigurrósar fór fram
frá Vidalín Kirkju 27. oktober
1946 að viðstöddum ættingjum
og vinum úr sveitinni og naer-
lendis, og var hún lögð til hvíld-
ar í Vidalin Grafreit. Séra E. H.
Fáfnis jarðsöng.
E. H. Fáfnis
BRAGARBÓT
Matthias Jochumsson orti
einusinni “Bragar-bót”, en hún
var ekkert óhræsi, hvorki meira
nér minna en snildarkvæði til
Vestur-íslendinga um íslenzka
málið.
“Málið, sem hefir mátt aö þola
meinin flest, er skyn má greina:
ís og hungur, eld og kulda
áþján, nauðir, svarta dauða;
málið fræga söngs og sögu,
sýnu betra guðavíni,
mál, er fyllir svimandi sælu
sál og æð þótt hjartanu blæði.”
Hræddur er ég um, að bragar-
bótin mín verði ekki svona fög-
ur eða máttug.
Ég samdi stutta fréttagrein
um hjónavígslu, sem ég fram-
kvæmdi á Lundar 1. dag maí
mánaðar, þar sem tengdust
Rutherford og Breckman familí-
urnar. Þar var engin málaleng-
ing, en samt vildi ég segja frá
helztu atriðum. Því miður féll
loka á einn þátt, sem með engu
móti mátti gleymast: Mr. Arnold
Erlendson mælti fyrir minni
brúðarinnar og brúðguminn
svaraði með vel völdum orðum.
Mr. Erlendson var nemandi í
Tvær nýjar skáldsögur, ein ljóða-
bók nýkomnar út hjá Helgafelli
Helgafell hefur gefið út tvær frumsamdar skáldsögur eftir
íslenzka höfunda, “Eldvagninn,” eftir Sigurð B. Gröndal og “Man
ég þig löngum”, eftir Elías Mar. Þá hefur Helgafell einnig gefið
út úrval úr ljóðum Steins Steinarr, og nefnist það “100 kvæði.”
“Eldvagninn” er sjöunda bók
Sigurðar Gröndal, en önnur
skáldsaga hans. Hún er 197 blað-
síður að stærð og fjallar um ung-
an sveitapilt, sem flytur til höf-
uðstaðarms og fær atvinnu sem
ungþjónn. Lýsir bókin starfi og
viðhorfum aðalsöguhetjunnar
og bregður upp mörgum mynd-
um úr skemmtanalífi Reykjavík-
ur frá sjónarmiði veitingaþjón-
anna. Jafnframt lýsir bókin þrá
aðalsöguhetjunnar eftir að verða
listamaður og baráttunni við að
ná því takmarki.
Fyrri bækur Sigurðar B.
Gröndal eru: “Glettur”, ljóð
(1929), “Bárujárn”, smá sögur
(1932), “Opnir gluggar”, smá
sögur (1936), “Skriftir heiðingj-
ans”, ljóð (1938), “Svart vesti
við kjólinn”, smásögur (1945),
“Dansað í björtu,’, skáldsaga
(1947).
“Man ég þig löngum” er önn-
ur skáldsaga Elíasar Mar. Hún
er hátt á þriðja hundrað blaðsíð-
ur að stærð í allstóru broti. Fyrri
skáldsaga Elíasar “Eftir örstutt-
an leik” kom út 1947.
Jóns Bjarnasonar skóla ágætur
nemandi, að framkomu, gáfum
og ástundun. Hefir mér ávalt
þótt vænt um hann síðan, enda
hefir vinsemd hans aldrei brugð-
ist.
Nú skipar hann ábyrgðarmikla
stöðu er skrifari og féhirðir
Coldwell-sveitar með skrifstofu
á Lundar. Á hann traust og virð-
ingu allra sem hann þekkja. Ég
get ímyndað mér, hvað Lundar
hugsaði mér þegar mér láðist að
geta um hann.
Úrvalið úr ljóðum Steins
Steinars er valið af Snorra
Hjartarsyni skáldi og bókaverði
og er um tíu arkir að stærð. Eru
valin 4 kvæði úr fyrstu ljóðabók
Ste'nars “Rauður loginn brann”,
sem kom út 1934; 26 úr “Ljóð,”
er kom út 1938; 26 úr “Spor í
sandi,” sem kom út 1940, og 37
úr “Ferð án fyrirheits,” er kom
út 1942, en 7 kvæðanna hafa
ekki enn komið út í bókarformi.
Yður er boðið___
SKRAUTLEGT
ÍS CARNIVAL
frœgt IpRÓTTAPÓLK
Götu dansar þeysireiCar og
fleira. Skrifið Oity Hall eftir
upplýsingum.
Góður rómur var gerður að
ræðunni hans í veizlunni og
sömuleiðis að látlausum orðum
brúðgumans. Mér þykir fyrir
glappaskoti mínu, og vildi helzt
að líta mætti á þessi orð sem
ofurlitla bragarbót, þótt hún sé
ekkert lík ljóðinu hans Mattias-
ar. R. Marteinsson
AÐBÚNAÐUR
FYRI R ALLA
JMNE 5111
Greiðið atkræði með
CCF
í Norquay
Philip M. Petursson
Starfar að heill og velferð
aðþýðunnar, g æ t i r réttar
hennar á sviði fræðslumála,
heilbrigðismála, samvinnu-
mála og ellistyrksmála.
PETURSSON, Philip M. | X
P. M. PETERSSON
Framójóöandi C.O.F. Flokksins i
NORQUAY
By Authorlty Norquay C.C.P. Constitueney Aseóciation—Barney Egilson,
Gimli, Manitoba, Official Agent.
W. A. MOLLOY
þann Z/. juni
PubUshed by B. H. FOLLIOT — Official Agent — 959 Sherburn Stre
. . . Vegna aukins
Persónufrelsis
og
• •
Oryggis
skulu þér greiða atkvœði
BILL MOLLOY
LIBERAL PRAMBJ ÓÐANDA 1
WINNIPEG NORTH CENTRE