Lögberg - 17.11.1949, Qupperneq 4

4
LÖGBÉRG, FIMTUDAGINN, 17. NÓVEMBER, 1949.
HogtjErg
GefiS út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
696 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Utandskrift ritstjórans:
EDITOR IÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
ÚRSLIT FYLKISKOSNINGANNA
Áður en til nýafstaðinna kosninga var gengið í þessu
fylki, blandaðist í raun og veru engum hugur um það
hvers vænta mætti; þegar framboðsfrestur rann út
kom það í ljós, að hvorki meira né minna en fjórtán
frambjóðendur hlutu kosningu gagnsóknarlaust; að
slíkt væri að öllu æskilegt, hlýtur að skoðast álitamál,
því dálítið kosningakapp getur aldrei sakað, heldur
vekur það til umhugsunar ýmsa, sem svefnværir eru og
þurfa á örvun að halda; á hinn bóginn duldist það held-
ur ekki, að framboð af hálfu stjórnarandstæðinga var
engan veginn árennilegt, og í flestum tilfellum nákvæm
Jega það sama og að ganga út í opinn dauðann í póli-
tískum skilningi, megin þorri kjósenda var auðsjáan-
lega ásáttur með það, að stjórnin verðskuldaði í ríkum
mæli fylgi þeirra, því svo vel hefði hún haldið við jafn-
vægi meðal hinna ýmsu stétta, að naumast yrði á betra
kosið; menn höfðu sannfærst um það, að fjárhagur
fylkisins hefði aldrei staðið í meiri blóma, án þess að
réttilega yrði á það bent, að stjórnin hefði skorið við
neglur sér fjárframlög til vega, heilbrigðismála, menta-
mála, eða annara þeirra stofnana, er mestu varða al-
menningsheill.
Stjórnin jók þingstyrk sinn um fjögur þingsæti, og
má það kallast vel að verið.
Athyglisvert er það, og dregur til muna hreinni lín-
ur, en áður gekst við, að C. C. F.-sinnar unnu ekki eitt
einasta sveitakjördæmi; styrkur þeirra kom hvergi í
Ijós svo neinu næmi, annarsstaðar en í Winnipeg, St.
Boniface og kjördæmum, sem að þeim borgum liggja,
þar sem samtök verkamanna mega sín mest; það er
því sýnt, að minsta kosti eins og sakir standa, virðast
bændur þessa fylkis lítil mök vilja eiga við C. C. F., eða
Sósíalista yfirleitt.
Eins og menn rekur minni til, varð klofningur í liði
C. C. F.-sinna á flokksþingi þeirra í þessari borg; voru
þar meðal annara gerðir flokksrækir tveir þingmenn
flokksins í Manitobaþinginu, þeir Mr. Donileyko þing-
maður St. Clement-kjördæmisins og Mr. Berry Ric-
hards, er sæti átti á fylkisþingi fyrir Pas-kjördæmið;
mönnum þessum var vísað úr flokknum vegna and-
spyrnu þeirra gegn þátttöku Canada í Norður-Atlants-
hafsbandalaginu; þeir buðu sig báðir fram til þings í
hlutaðeigandi kjördæmum við nýafstaðnar fylkiskosn-
ingar, og þeir töpuðu báðir tryggingarfé sínu; svo fór
um sjóferð þá.
Allir ráðherrar fylkisstjórnarinnar, að einum undan
skyldum, náðu endurkosningu, sjö þeirra gagnsóknar-
laust, en sá, er féll í val, var Mr. Dryden fylkisféhirðir,
er leitaði endurkosningar í Morriskjördæmi; hann er
um alt hinn nýtasti maður, er ógjarna má missa sig af
þingi, né heldur úr ráðuneytinu, og er því að vænta, að
honum veitist aðgangur að Ruperts Land-kjördæmi,
en þar fer kosning eigi fram fyr en þann 15. desember
næstkomandi. —
Eins og nú horfir við að fylkiskosningum afstöðnum,
ræður samvinnustjórnin yfir fjörutíu og tveimur þing-
sætum, og sennilega bætir við sig einu þingsæti enn,
og veitSur stjórnarandstaðan þá samansett af fjórtán
þingmönnum; af þeirri fylkingu ráða C. C. F.-sinnar
yfir helmningnum, en hinn helminginn skipa íhalds-
menn og utanflokkamenn, er forðast vilja samvinnu-
stjórnina eins og heitan eldinn. Líklegt þykir að hið
nýkosna þing komi saman til funda nokkru fyr en venja
hefir verið til, sennilega í öndverðum janúarmánuði
næstkomandi.
★ ★ ★
ÍSLENDINGAR Á FYLKISÞINGI
Á síðasta fylkisþingi í Manitoba áttu þrír íslending-
ar sæti, þeir Dr. S. O. Thompson, G. S. Thorvaldson,
K. C., og Chris Halldórsson lífsábyrgðarumboðsmaður.
Mr. Thorvaldson bauð sig ekki fram að þessu sinni, en
þeir Dr. Thompson og Mr. Halldórsson hlutu kosningu
gagnsóknarlaust, og ber það þess glögg merki hverra
vinsælda þeir njóta í héraði; á næsta þingi verður lið-
styrkur íslendinga hinn sami, því í stað Mr. Thorvald-
sonar kemur Mr. Paul Bardal, er gekk sigrandi af hólmi
í Winnipeg Centre kjördæmi; þetta kjördæmi er afar
mannmargt, og ekki eins auðvelt að vinna þar kosn-
ingu og í sveitakjördæmunum.
íslendingar í Winnipeg Centre fagna yfir kosningu
Mr. Bardals og færa honum hugheilar árnaðaróskir.
íslenzka mannfélagið vestan hafs er nú ekki fjöl-
mennara en það, að það má ekki við því að vera altaf
að tapa; hitt er meira um vert, að vera jafnan menn
með mönnum, og reynast samkeppnisfærir við hvern,
sem er að etja.
Læknar og sálusorgarar
Talið er að þriðji hver sjúklingur, sem leitar læknis, fái engan
bata, vegna þess að lœknar hafa engin meðul við veikindum
sálarinnar.
EFTIRFARANDI smásaga er
ekki eins dæmi. Svipuð saga ger
ist daglega hjá öllum læknum.
Hálfþrítug kona kom til lækn-
is og kvartaði um innvortis þján
ingar. „Þær koma hvað eftir
annað“, sagði hún, „og jafn-
framt fæ ég óþolandi höfuðverk
og ógleði. Og einkennilegast er,
að þetta kemur varla fyrir á dag
inn, heldur aðeins á næturnar“.
Læknirinn var -ungur maður
en hafði mikið álit á sér fyrir
lærdóm og þekkingu. Hann
hlustaði með athygli á sjúkdóms
lýsingu konunnar, og síðan skoð
aði hann hana eins nákvæmlega
og honum var unt og eftir öllum
beztu reglum læknislistarinnar.
Þegar skoðuninni var lokið,
spurði konan kvíðafull: „Er
þetta mjög hættulegt?“
Læknirinn hristi höfuðið.
„Ég skal láta yður fá pillur,
sem draga úr verkjunum og ó-
gleðinni. En að því er ég bezt fæ
séð gengur ekkert að yður“.
Konan varð stórmóðguð:
„Hvernig dirfist þér að segja
þetta? Ætlið þér að reyna að
telja mér trú um að þetta sé allt
uppgerð eða ímyndun hjá mér?“
„Nei, ég trúi því vel að þér
fáið þessa verki“, svaraði lækn-
irinn. „En orsökin er sálarlegs
eðlis. Það gengur ekkert að yður
líkamlega. Vera má að þér hafið
við áhyggjur eða hugstríð að
að búa — og að þar sé að leita
ástæðunnar til þessa. Engin
meðul geta bætt úr því. Máske
væri réttast fyrir yður að fara
til sálfræðings — eða þá að þér
töluðuð við prestinn yðar og
segðuð honum upp alla sögu
Seinna þegar læknirinn sagði
starfsbróður sínum frá þessu at-
viki lét hann svo um mælt:
„Það getur verið að ég hefði
getað orðið konunni að liði, ef ég
hefði bæði verið læknir og sálu-
sorgari. En í hvert skipti og eitt-
hvað þessu líkt kemur fyrir mig,
finn ég til vanmáttar míns. Ég1
veit hvernig á að fara að því að
lækna líkamleg mein. En mað-
urinn er annað og meira en líf-
færi, taugakerfi og bein. Menn
hafa sál, eða anda, eða hvað þér
viljið kalla það. Og þegar lík-
aminn líður þjáningar vegna sál
arinnar, þá get ég ekki neitt
annað gert fyrir sjúklinginn en
látið hann fá meinlausar pillur
og segja honum að engin hætta
sé á ferðum“.
BETUR og betur eru læknar
nú farnir að sjá, að ýmislegt af
því, sem þjáir líkamann, er ekki
líkamlegs eðlis og því ekki hægt
að bæta með meðulum eða lækn
isaðgerðum, heldur á það rót
sína í sálarlífinu, þar sem þeir
komast ekki að því.
Talið er, að nær þriðji hver
maður, sem leitar læknis, sé lík-
amlega heilbrigður. Þessu hefir
herlæknirinn, David M. Banen
haldið fram í læknaritinu „The
Military Surgeon“. Og hann tek-
dýpra í árinni. Hann segir að
annar þriðjungur sjúklinga sé
að vísu með einhverja líkams-
kvilla, en undirrót þeirra sá sál-
arlegs eðlis.
Þegar menn íhuga nú betur
hvað liggur á bak við þessa nið-
urstöðu, að mikill hluti allra
mannlegra meina er þannig, að
venjulegir læknar geta þar enga
bót á ráðið, þá sjá menn að hér
er um alvarlegt vandamál að
ræða.
Sálfræði, sálgreining og sál-
lækningar eru til þess að. gera
ný vísindi, en þau sýna, að menn
eru vaknaðir til meðvitundar
um, hvað læknavísindin ná í
raun og veru skamt. En þessi
nýju vísindi eru enn á byrjunar
stigi, og því alls ekki fær um
að leysa úr þeim vanda, sem að
steðjar.
SÁL mannsins er ekki jafn
auðvelt að rannsaka eins og lík-
amann. Það er ekki hægt að
finna neinar sálarmeinsemdir
með venjulegum hitamæli. En
þó er sálin jafn raunveruleg eins
og líkaminn, og verði hún fyrir
einhverju áfalli, þá getur það
orsakað líkamlegar þjáningar,
alveg eins og ef t. d. nýrun verða
fyrir áfalli.
Banen herlæknir leggur því
mikla áherzlu á það í grein sinni
að það sé engu þýðingarminna
að finna sálveiklun heldur en
líkamsveiklun. Hann segir;
„Það er ekki nóg að herlæknir-
inn geti láeknað líkamsmein,
hann verður líka að geta bætt
úr þjáningum sálarinnar. Það
er ekki nóg að hann sé aðeins
læknir, hann verður einnig að
vera faðir og skriftafaðir sjúkl-
inganna.
Það dugir ekki, segir hann enn
fremur, að læknirinn líti á sjúkl
ing eins og líkamsvél, hann verð
ur einnig að líta á hann sem
mann með tilfinningum ástar og
haturs, með ástríðum og hvöt-
um, sem megna að buga bæði
sál hans og líkama.
VEGNA þessa nána sambands
sálar og líkama, er það því meir
en æskilegt að sá, sem hefir
sjúklinga undir höndum, hafi til
að bera bæði andlega þekkingu
sálusorgarans og sérþekkingu
læknisins.
Séra Alston J. Smith, prestur
við meþodista kirkjuna í Rox-
bury í Connecticut, hefir ritað
grein í tímaritið „Tomorrow“
og bent á það að sállækningar
sé staðfesting á því, að trúin
hafi lækningamátt, bæð i fyrir
líkama og sál.
„Jesús var mesti læknir heims
ins“, segir hann. „Hann var bæði
læknir og spámaður og hann gat
læknað allar meinsemdir
manna. En samtímis prédikaði
hann siðfræði sína og benti
mönnum á, að í hinum full-
komna heimi, sem hann kallaði
„guðsríki11, væri hvorki sjúk-
dómar né sundurlyndi“.
Jafn ágætur vísindamaður
eins og dr. J. B. Rhine, forstöðu-
maður Duke University’s Para-
psychology Laboratory, hefir
viðurkennt að trúarlíf og lækn-
ingamáttur fari saman Hefir
hann ritað grein um þetta í „The
Carolina Quarterly“ og segir
þar meðal annars:
„Trúin og læknavísindin hafa
sameiginlega mikinn mátt til
þess að stuðla að velferð mann-
kynsins. Margir hinna fornu trú
arfrömuða voru í senn bæði
læknar og andlegir leiðtogar“.
1 fornöld skorti lækna mjög til
finnanlega þekkingu í læknis-
fræði, en þeir litu á sjúklinga
sína þannig: að þeir hefðu bæði
sál og líkama. Og þeir leituðust
við að lækna hvort tveggja sam
tímis í heild í stað þess að vera
að hugsa um að lækna einhvern
sérstakan hluta líkamans.
Dr. Maynard Austin segir í
„Look“ að þegar komið sé með
fótbrotinn mann til læknis, þá
hugsi hann ekki um annað en
fótinn. Sé komið með mann,
sem hefir botnlangabólgu, hugsi
læknirinn aðeins um botlangann
og bezt sé að taka hann. Fæstir
læknar líti á sjúklinga sína sem
menn, heldur líti þeir aðeins á
það hvað að þeim gengur. Svo
reyna þeir að gera við það, sem
aflaga fer, en hugsa ekkert um
manninn sjálfan — sálina. Má
vera segir hann, að þetta stafi
af því hvað læknisfræðin skipt-
ist nú í margar sérgreinar. í
læknaskólum og spítölum sé
lögð aðaláherzlan á það að
greina sjúkdóm fljótt og vel, og
í þessu sambandi orðið miklar
framfarir. En ekkert sé hugsað
um að kynnast því hvernig and-
legum högum sjúklingsins sé
háttað, hvort hann eigi við á-
hyggjur að stríða í heimilislífi
sínu og fjármálum, eða hvernig
hann er settur í lífinu. Það er
rangt, segir dr. Austin, að líta
(Frh. á bls. 5)
MINNINGARORÐ:
EINAR SIGURÐSSON
Láts þessa mæta manns hefir
þegar verið getið í vestur-
íslenzku blöðunum. Vil ég nú
minnast hans með nokkrum
orðum.
Einar Sigurðsson var fæddur
á Kálfafelli í Suðursveit í Aust-
ur-Skaftafellssýslu á íslandi, 2.
nóv., 1867. Foreldrar hans voru
þau hjónin Sigurður Sigurðs-
son, lengi hreppsnefndaroddviti
í Suðursveit, og Bergþóra Ein-
arsdóttir. Hann ólst upp með
foreldrum sínum til fullorðins
ára. Þá kvæntist hann Oddnýju
Pálínu Skarphéðinsdóttur, frá
Borgarhöfn í sömu sveit.
Árið 1903 fluttu þau vestur
um haf. Fyrst settust þau að í
Winnipeg, en eftir þriggja ára
veru þar, fluttu þau í grend við
Manitoba-vatn, námu land í
Oakview-byggð, og bjuggu þar
síðan, í eindrægni og farsæld.
Þau eignuðust 7 börn, en eitt
misstu þau, næstelzta barnið,
skömmu eftir að þau komu frá
íslandi. Á lífi eru: Skafti að
Oakview, Mrs. Bergþóra John-
son, einnig að Oakview, Mrs.
Þórunn Johnson, í Winnipeg;
Mrs. Svava Burch, einnig i
Winnipeg; Jón og Sigurður, að
Oakview. Öll eru þau gift. Einn-
ig ólu þau upp Sigurveigu, nú
Mrs. Austman, í Silver Bay,
Man. Hjá þeim var einnig all-
lengi Oddrún dóttir Þórunnar
og manns hennar.
ALUMINUM FUNNEL FOR BRITISH RAILWAYS' STEAMER
An interesting exhibit at the Engineering and Marine Exhibi-
tion which opened recently at Olympia, London, was an aluminum
alloy funnel. Made by William Denny and Brothers of Dunbarton,
it is on show for the first time in this country: The funnel is
fabricated for the new British Railways’ streamlined Cross Chan-
nel steamer, the “T.S.S. Brighton”.
The weight saving of the aluminum funnel against a steel
funnel is about 4% tons and it gives improved stability to the ship.
The funnel is 22 feet high, 26 feet long and weighs 2.88 tons. The
funnel is symbolic of the increased use of aluminum alloys in the
marine industry. The picture shows the funnel having its final
adjustment before being shown to the public.
Einar Sigurðsson
Einar átti þrjú systkini á ís-
landi: Valgerði, sem dó skömmu
á undan bróður sínum, og tvo
bræður, sem báðir heita Sigurð-
ur, menn í góðum stöðum þar í
landi.
Einar var frábær dugnaðar-
maður og að því skapi samvizku
samur. Ævilangt var hann trúr
kirkju og kristindómi. Yfirleitt
rækti hann skyldur lífsins með
hlífðarlausri staðfestu.
Það var yndislegt að hitta
Einar, því hann var svo einstak-
lega auðugur að vinsemd. Hlýr
og gleðiríkur bróðurandi var í
viðmóti hans. Þannig kom hann
allstaðar fram. Hjálpsamur var
hann með afbrigðum; og engu
síður var hann vinur góðra mál-
efna. Heimili sínu og ástvinum
var hann allt í öllu, og fyrir ást-
vini sína vildi hann allt á sig
leggja, enda var hann heitt-
elskaður af sínum nánustu.
Samferðamennirnir nefndu
hann byggðarsóma.
Sjúkdómur þjáði Einar
nokkra seinustu mánuði ævinn-
ar. Eftir allangan lasleika heima
hjá sér, var hann fluttur á Al-
menna sjúkrahúsið í Winnipeg
28. apríl síðastliðinn. Tvisvar
var gjörður á honum holskurð-
ur, en allt leiddi að hinu eina.
Eina viku fékk hann að fara til
tengdasonar síns og dóttur, Mr.
og Mrs. Burch, í Winnipeg, en
um bata var ekki að ræða. Samt
hélt hann ávalt sínu glaða sinni,
með hlýlegt bros á vörunum, er
hann sá vini sína, og allir voru
vinir hans, sem önnuðust hann.
Hann andaðist mánudaginn 5.
sept., 81 árs að aldri.
Hann var jarðsunginn, af séra
Rúnólfi Marteinssyni, fimmtu-
daginn 8. sept. Kveðjumálin
voru flutt í Vogarkirkju og í Oak
View grafreit. Kirkjan var al-
skipuð fólki, jafnvel fordyrið,
Mr. Johnson var organisti og
Mr. C. T. Clemens útfararstjóri.
Vér megum vel kveðja þenn-
an góða vin með þessum orð-
um:
„Ó, flýt þér, fagrit andi,
með fegins hug og þor,
og legðu þar að landi,
sem Ijómar eilíft vor“.
R. M.