Lögberg - 08.12.1949, Blaðsíða 4

Lögberg - 08.12.1949, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG, FIMTUDAGI.NN, 8. DESEMBER, 1949 HoBbftg Geflð út hvern flmtudag af THE COLUMBIA PRESS LIMITED 680 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA Utanáskrift rítstjárans: EDITOR ) ÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN. PHONE 21 804 Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON Verð $5.00 um árið—Borgist fyrirfram The “Lögberg’' is printed and publiehed by The Columbia Press Ltd. 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada. Authorized as Second Class Mail, Post Oífice Department, Ottawa MANNRAUNIR OG ÞOLGÆÐI Jafnvel enn þann dag í dag, þó furðulega láti í eyra, fyrirfinnast menn, sem á strætum og gatnamótum láta sér þau orð um munn fara, að Bretar séu úreltir mið- aldamenn, er lítt skilji strauma og stefnur hins nýja tíma; að Winston Churchill, sem nýlega varð hálfátt- ræður, sé ímynd hégómadýrðar og uppskafningshátt- ar; að Bretar verði ávalt að leita til annara, er mikið liggi við og gefi svo sjálfum sér alla dýrðina á eftir; að hugsa sér meiri fjarstæðu en þetta, er naumast unt, og hvernig væri frelsismálum mannkynsins nú komið, ef Bretinn með Winston Churchill í fararbroddi, þenna gagnvitra og sérstæða mann, hefði ekki tekið að sér baráttuforustuna gegn þeim illkynjaðasta djöfuldómi, er mannanna börn á þessari jörðu nokkru sinni hafa horfst í augu við, Nazismann þýzka? Og hvernig væri jafnvel umhorfs á íslandi í dag, ef Hitler hefði orðið fyrri til en Churchill og lagt land undir fót? Og hvernig hefði Winnipegbúum orðið við, ef þeir hefðu sætt sama sprengjuregninu og Lundúnabúar urðu að sæta? Pól- verjar, Frakkar, Hollendingar, Belgíumenn, Norðmenn og Tékkar, að eigi séu fleiri tilnefndir, vita svarið gegn áminstri spurningu. „Þegar býður þjóðarsómi, þá á Bretland eina sál“. Þannig mælti eitt sinn í ljóði hinn mikli heims- borgari í ríki andans, Einar Benediktsson, en við þetta mætti jafnvel bæta því við, að þegar heimssóminn og frelsi mannkynsins er í veði, þá á Bretland líka eina sál. Glöggur maður og hófstiltur, Sigurður magister Skúlason, ritar í tímarit sitt Samtíðina, íhyglisverða grein um þær mannraunir Breta, er frá síðustu styrj- öld stöfuðu og lýsir jafnframt rústum hruninna halla í Lundúnum, eins og þær komu honum fyrir sjónir; dáir greinarhöfundur mjög þann hetjumóð og þann siðferði- lega styrk, sem brezka þjóðin er gædd, og skýrast kem- ur í ljós þegar mest á reynir; þessa grein er holt að lesa, og þess vegna skal nokkur kafli hennar nú hér birtur: „Frá París til London er rösklega klukkustundar flugleið. Öllum er okkur það enn í fersku minni, er Þjóð- verjar héldu uppi hinni grimmilegu loftsókn á London í síðustu heimsstyrjöld. Sú leið, sem þeir þá þurftu að fljúga, var snöggtum styttri en að framan greinir, því að þeir höfðu umráð yfir flugvöllum í Norður-Frakk- landi mjög nærri Ermasundi. Sjón er sögu ríkari. Og er ég sveif yfir þetta sund áleiðis til London s.l. sumar, varð mér í raun og veru miklu ljósara en áður, hve ægi- leg hætta Bretum stafaði af þýzku loftsókninni í styrj- öldinni og hve óvenjulegum hetjumóði og siðferðisstyrk brezka þjóðin er gædd, sem bezt kemur í ljós, þegar á slíkt reynir. í þeim efnum er áreiðanlega ekki of sterkt að orði kveðið í hinum alkunnu ljóðlínum Einars Bene- diktssonar: „Þegar býður þjóðarsómi, þá á Bretland eina sál.“ Elnsk stúlka, sem sat skammt frá mér í flugvélinni, sagði: „Fimm sinnum varð ég húsnæðislaus í síðustu styrjöld. Þeir vörpuðu alltaf sprengju á húsið, sem ég bjó í. Það var sama, hvert við fluttumst.“ Og hún hló við, rétt eins og hér væri um gaman mál eitt að ræða. Þessi stúlka var að koma úr skemmtiferð frá ítalíu. „Það fæ^t bókstaflega allt í búðunum í Mílanó,“ sagði hún. „Maður skyldi halda, að það hefðu verið ítalir en ekki við, sem unnu þetta bannsetta stríð.“ Og enn hló hún. Þegar við ókum frá Heath Row-flugvellinum inn í London, blasti víða við ömurleg sjón. Sums staðar var annað hvert hús í rústum, annars staðar húsaraðir. Aðkomufólkið, sem ekki hafði séð þessar skemmdir áð- ur, talaði um ógnir loftárásanna, en þá var eins og hrollur færi um gamlar enskar konur, sem sátu þarna í bílnum. Það er ekki vert að tala mikið um skelfingar síðustu styrjaldar í návist þeirra Englendinga, sem harðast urðu úti. Það er eins og þá hrylli meira við þeim núna en meðan þær dundu yfir. Allir, sem í miklar raunir hafa ratað, þekkja til svipaðra tilfinninga af eig- in reynd. Og margir þeirra hugsa oft sem svo: „Hvernig lifði ég allt þetta af?“ í mikilli baráttu og andstreymi leysast oft einhverjir viðnámskraftar fólks úr læðingi, þótt þeir geri ekki allajafna vart við sig hversdagslega. Hin geysistjóra höfuðborg Bretaveldis á Temsár- bökkum er hroðalega útleikin af völdum loftárásanna. Ekki vannst mér tími til að skoða nema lítinn hluta þessa mikla bæjar, því að lengstu fjarðlægðirnar fór ég neðan iarðar til þess að spara mér tíma. City er miög mikið sködduð, m. a. umhverfi St. Pálskirkjunn- ar. Sama máli gegnir um nágrenni sumra járnbrautar- stöðvanna. t. d. Paddingtonstöðvarinnar. En stöðin sjálf er, að því er virðist, lítt eða ekki sködduð. Auð- vitað lögðn Þjóðverjar ofurkapp á að lama sem mest samgöngukerfi Breta. en ósjaldan sýnast þeir þó hafa varpað sprengjum sínum af handahófi til þess að gera usla og lama viðnámsþrótt vesalings borgaranna. Ýms- ir telia. að bina ægileeu loftárás á Coventry hafi Þjóð- veriar öllu framar eert til að sýna Bretum styrkleik sinn og til þess að hræða þá. Dag nokkurn var ég staddur í stórum langferðabíl Vellauðugur Indverji, sem hugsar um að bæta heiminn SETH DALMIA fæddist 7. apríl 1893 í borginni Chriawa í Jaipur ríki í Indlandi. Hann er af háum ættum kominn, en fæddur í fá- tækt. Langafi hans hafði verið einn af auðugustu mönnum Ind lands, en gaf burt aleigu sína og helgaði líf sitt guði. Faðir Seth Dalmia var líka sanntrúaður maður og hann innrætti syni sín um guðsótta og góða siðu, en var svo fátækur, að hann hafði ekki efni á því að senda dreng- inn í skóla. Þekkingar sinnar hefir hann því aflað sér sjálfur. Hann lærði að lesa sitt eigið mál Gujarati með því að stafa fyrst nöfnin á spjöldum og auglýsing- um kaupmanna í borginni. Nú hefir hann aflað sér mjög víð- tækrar þekkingar í hagfræði, fjármálum, landafræði, saman- burðar guðfræði, heimspeki, dul fræði og stjörnuspeki. Hann á þúsundir fræðibóka um þessi efni og hann les fjögur tungu- mál reiprennandi. Þegar hann var 12 ára gamall kom faðir hans honum fyrir 1 verzlun og kaupið var 10 rúpíur, eða um 20 krónur á mánuði. Einhverju sinni fór hann til stjörnuspámanns til þess að biðja hann að spá fyrir sér. Og hinn vísi maður spáði því, að innan tveggja mánaða mundi hann hafa eignast 100.000 rúpí- ur. Seth hló að spádómnum, því að honum fanst þetta fjarstæða, en þó baðaði hann sig nú í hinni heilögu Ganges á hverjum degi og bað guð um að láta þetta rætast. Svo var það litlu síðar að honum var bent á að það væri gróðavegur að kaupa silfur. Þá fór hann til stjörnuspámanns- ins og fékk 100.000 rúpía lán hjá honum til þess að kaupa silfur. Spámaðurinn hafði þó enga trú á að þetta hiundi blessast, en spádómur hans rættist betur en hugboð hans. Silfurverð hækk- aði stórkostlega allt í einu og áður en spádómstímabilið var liðið hafði Seth grætt 150.000 rúpíur. Þetta varð til þess að hann fór út í gróðabrall. Hann keypti silfur, gimsteina, bómull, línolíu, sykur o. s. frv. Stundum græddi hann, stundum tapaði hann stór- fé. Þá komst hann að þeirri nið- urstöðu að gróðabrall mundi fyr eða síðar enda með skelfingu, og hætti því alveg. Fyrir 15. árum sneri hann sér svo" að framleiðslu og fleira og öll fyrirtæki hans hafa blessast ótrúlega vel. Hann á sements- verksmiðjur, sykurverksmiðjur, banka, vátryggingarstofnanir, bómullarverksmiðjur, kexverk- smiðjur, flugvélar, járnbraut, sápuverksmiðju, kolanámur, pappírsverksmiðjur, stálverk- smiðjur, hveitimyllur og verzl- unarfyrirtæki. Og svo á hann mörg blöð, og honum þykir lang vænst um þau. Þar á meðal er hið 110 ára gamla „The Times of India“, en auk þess The Sun- day News of India, The Even- ing News of India, The Illustra- ted Weekly of India, Output, The Indian News Chronicle, The Indian and Pakistan Yearbook and Who is Who, The Civil and Military Gazette and The Nat- ional Call. Hann var spurður að því ný- lega hvers vegna hann gæfi út svo mörg blöð. „Ég geri það til þess að vinna að heimsfrið“, sagði hann. Hann hefir einnig heitið tvennum verðlaunum, sem eiga að greiðast í þrjú ár í röð, fyrst fyrir árið, sem nú er að líða. Önnur verðlaunin, um 15000 dollara, fær sá maður eða kona, sem bezt hefir unnið að heims- friði á því ári. Hin verðlaunin, 4000 dollara, fær sá, er ritar bezta bók um alheimsríki og al- heimsstjórn. Jafnhliða þessu er Seth að safna undirskriftum að áskorun um að setja á fót alheimsstjórn, til þess að friður geti haldist. Hann hefir þegar safnað hátt upp undir miljón nafna á þessa áskorun, en hann ætlar ekki að hætta fyrr en hann hefir fengið 5 miljónir undirskrifta. Hann hefir , 100.000 manna í vinnu og kallar þá „fólkið sitt“, því hann vill vera þeim sem faðir, og gerir engan greinar- mun á því hver hörundslitur þeirra er, eða trúarbrögð. Hann á heilar borgir og þar hefir hann byggt spítala, skóla hressingar hæli og bókasöfn fyrir „fólkið sitt“ og rekur þetta því að kostn- aðarlausu. Hann er nú talinn auðugasti maður Indlands, en hann er mjög ólíkur auðkýfingum Vestur- landa. Hann gengur alltaf í ó- dýrum fötum. Hann lifir á mjög fábreyttum mat. Hann stjórnar öllum fyrirtækjum sínum með því að gefa fulltrúum sínum bendingar um það hvernig þeir eigi að vinna. Hann er sannfærð ur um, að það sé guðsvilji að hann er orðinn svo ríkur, og að hann eigi að nota auð sinn til þess að gera gott. „Ég byrjaði með tvær hendur tómar. Hvern- ig hefði é;* átt að verða augug- ur, ef guð hefði ekki viljað það?“ segir hann. Og svo bendir hann á ótal mörg atvik úr lífi sínu því til sönnunar. Hann kom nýlega til Ameríku. Þar fékk hann að koma fram í sjónvarpi til þess að ræða um helzta áhugamál sitt, heimsfrið og eina heimsstjórn. Hann kom þar fram í" sínum indversku hversdagsklæðum og hann var ekkert feiminn að koma fram fyrir myndavélina. Þarna talaði hann af eldmóði og trúarsann- færingu til hinna 100.000 sjón- varpsnotenda, en þeir hlýddu á hann með hrifningu. Eftir útvarpið sneri hann sér að útvarpsstjóranum og sagði: „Ég er viss um að hægt er að koma miklu góðu til leiðar með sjónvarpi. Mig langar til að kaupa það. Hvað kostar það?“ Honum var bent á móttöku- tæki og sagt að það kostaði 400 dollara. „Nei, ég átti ekki við þetta. Ég átti við stöðina sjálfa“, sagði hann. Hann hefði svo sem vel getað keypt sjónvarpsstöð, þótt hún kosti tvær miljónir dollara. Og hann hefði eflaust gert það, og flutt hana til Indlands, ef hon- um hefði ekki verið sýnt fram á hve miklum vandkvæðum það er bundið að ná til almennings með sjónvarpi. Þó er ekki víst að hann sé af baki dottinn. Hann svaraði þessu einu: „Kjörorð mitt er að fram- kvæma það, sem allir aðrir telja óframkvæmanlegt“. Lesbók Mbl. GAMAN 0G ALVARA Skotasögur Úr dagbók Mac Filks: Ég hef sannreynt að það borgar sig að vera heiðarlegur. Þegar ég var að aka með sporvagninum, gleymdi vagnstjórinn að inn- heimta fargjaldið. Eg hefði get- að sloppið við að borga, en sigr- aðist á freistingunni og borgaði 3 pence. Eg fékk 5 pence til baka. í Mið-Englandi. Við námum staðar í smábæ, og nokkrir farþegar stigu inn í vagninn. Einn þeirra var ungur maður. Hann var studdur inn í bílinn. Andlit hans var öskugrátt og alsett hryllilegum örum. Hann var sýni- lega blindur. Á höndunum hafði hann svellþykka leður- hanzka þrátt fyrir allan hitann í veðrinu. Einhver hvísl- aði: „Hann.hefur orðið fyrir sprengjubrotum í einhverri loftárásinni, vesalingurinn. Þá hefur hann misst sjón- ina og líklega fingurna af báðum höndum“. Sjómenn nokkrir voru ein- hverju sinni á leið frá heimili sínu til sjávar. Þeir voru að tala um hitt og þetta, og barst talið meðal annars að því, að í sveit- inni væru um þessar mundir ó- venjulega margar merar með folaldi. Töldu þeir saman, og kom hver með það, sem hann mundi eftir. Síðan hætta þeir að tala um þetta, setja skipið á flot og róa frá landi. Á þessum tím- um var sá siður enn í fullu gildi, að lesa sjóferðamannsbæn, áður en lagt var af stað í róður. Tek- ur formaður nú af sér höfuðfat- ið og síðan allir skipverjar. Er því næst lesin sjóferðamanns- bænin og „Faðir vor“ á eftir. Verður þá steinþögn. Allt í einu gellur við gamall maður á skip- inu og segir: „ Ein er á Kross- um, ekki mundum við eftir henni!“ ☆ Árni: — Hvernig líður Sveini? Bjarni: — Vel, en ég gæti þó trúað, að hann yrði nokkuð lengi á spítalanum. Árni: — Því heldurðu það, sástu lækninn? Bjarni: — Nei, ég sá hjúkrun- unarkonuna. ☆ Einfaldur og vandaður vinnu- maður úr sveit kom í fyrsta sinn til borgarinnar. Honum var sagt, að hann skyldi fara í leikhús, en á slíkan stað hafði hann al- drei komið. Lét hann loks af þessu verða. Þegar hann kom úr leikhúsinu var hann spurður, hvort honum hefði ekki þótt gaman að leikritinu. — Það get ég varla sagt, svar- aði hann. Fólkið var alltaf að tala um sjálft sig og einkamál sín, svo að ég dauðskammaðist mín fyrir að liggja á hleri. ☆ Gömul piparmær, heldur ó- frýnileg, var á gangi með ströndu fram á baðstað einum. Mætti hún þá ungum og mynd- arlegum manni og lagði fyrir hann þá spurningu, hvort þetta væri ekki staður sá, þar sem ný- lega hefði ung og sorgbitin stúlka kastað sér í hafið, en ungur maður bjargað henni og síðan gengið að eiga hana. — Jú, það er rétt, svaraði mað urinn, en ég læt yður vita það, að ég kann ekki að synda. ☆ Skotinn og kona hans sváfu vært; allt í einu vaknar Skotinn við það, að konan tekur kipp og andvarpar. Þegar hann at- hugar málið nánar, sér hann að konan er dáin. Hann vill ekki gera hark um miðja nótt, en þeg ar stofustúlkan kemur í gætt- ina um morguninn, segir hann dapurlega: — í dag skaltu bara sjóða eitt egg, Mary! ☆ — Ertu ánægður með viðtæk- ið, Sandy? — Ja, það er gaman að heyra í því, en það er ekki gott að lesa við lampana. ☆ Skoti sagði við son sinn: — Fyrst þú ert kvæntur og búinn að fá góða stöðu, þá ættirðu að borga sjálfur síðustu afborgan- irnar af barnavagninum þínum. ' ☆ Úr dagbók Mac Tasti'ss — „ . . . Var snemma á fótum, því það var fjársöfnunardagur. Mik- il þröng var á götunum þangað til seint um kvöldið. Þegar ég kom heim til mín um miðnætti, stóð maður með söfnunarbauk við dyrnar hjá mér. Ég skreið inn um glugga og háttaði“. ☆ Nýlega kom það fyrir, að Skoti gleypti einn shilling, en hann stóð í honum. Læknir var sóttur og með erfiðismunum heppnaðist honum að ná shill- ingnum og frelsa líf Skotans. Allir voru undrandi á því að það skyldi heppnast að ná shilling — út úr Skota. ☆ Skoti nokkur var að hugsa um að kaupa rafsuðuvél. En þegar hann heyrði verðið, fór hann að hugsa sig um. Afgreiðslumaðurinn sagði við hann: — Eftir tvo mánuði er áhald- ið búið að borga sig. — Jæja, þá ætla ég að koma eftir tvo mánuði, sagði Skotinn. ☆ Nýlega kviknaði í tóbaksbúð í Aberdeen. Lögreglan átti erfitt með að halda fólkinu í hæfilegri fjarlægð, því allir vildu anda að sér reyknum. Englendingur var í kynnisför hjá vini sínum í Aberdeen. Einn daginn sagði hann: — Ég hef veitt því eftirtekt, að það eru óvenjulega margir á götunni í dag. — Já, svaraði Skotinn. — Það er verið að safna samskotum í húsunum í dag til þess að byggja nýja drykkjumannahælið. WINDOW BOX TOMATO For pots, boxes or garden. Ex- tremely early. Tiny Tim is only “ v 8 inches high, ^ dwarí and compact Load- ed with clust- , ers of bright red f r u i t up to one linch across. 'Though r a t h e r ____small. Tiny gives you delici- ______ous fine flavored fruit before other home grown sorts and when shipped-in toma- toes are so expensive. Colorful and ornamental to for pots or garden. (Ptk. 15c) (oz. 75c) postpaid. rnrr OUR BIG 1950 SEED rlxut and NURSERY BOOK u Sfcr—■ a-s DOMINION SEED HOUSE GE0RGET0WN.0NT. tKíUjalm jólagjöf! Það er gamall og góður siður, að gleðja vini sína um jólin; það eru ekki ávalt dýrustu gjafirnar, sem veita hina dýpstu og sönnustu ánægju; hitt ræður meira um, hvað þær tákna’, og hversu varanlegt gildi þeirra frá minninga — og menn- ingarlegu sjónarmiði er. — Lögberg hefir yfir sextíu ára skeið haldið uppi þrotlausri baráttu fyrir viðhaldi íslenzkr- ar tungu í þessu landi, heilbrigðum þjóðræknislegum metn- aði og sérhverju því, er að þjóðhollustu og öðrum borgara- legum dygðum lýtur; öllum slíkum málum vill blaðið veita óskipt fulltingi í framtíðinni án hiks eða efa. — Jólagjafa- ráðgátan verður greiðast leyst með því að kaupa Lögberg og senda það vinum bæði hér og á íslandi. FYLLIÐ ÚT EFTIRFARANDI EYÐBLAÐ: THE CODUMBIA PRESS DIMITED 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Man. Sendið Lögberg vinsamlegast til: Nat’n........................................... Árltun.......................................... Hér með jylgir $5.00 ársgjald jyrir blaðið Nafn íiofanila.................................. Áritiin......................................... I a a * n 4 | f 1 4 » 4 4 | 1 4 4 4 4 4 & iC 4 4 1 1 1 « 4 a '5 1 3 3 4 4 I 3

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.