Lögberg - 11.01.1951, Qupperneq 4

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 11. JANÚAR, 1951
lÖBbtrg
GeflC út hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPBG, MANITOBA
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOP. LÖGBERG, 695 SARGENT AVEUNE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið—Borgist fyriríram
The •'LöKberg'' ie printed and publlehed by The Columbla Preee Ltd.
696 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorlzed as Second Class Mail, Post Offlce Department, Ottawa
og verk þeirra. Mun mörgum kærkomið að njóta leið-
sagnar og kynnast skoðunum þess manns íslenzks,
sem hafa mun einna nánust kynni af menningu og and-
legum afrekum stórþjóðanna vestan hafs og þar með
yfirsýn af öðrum og stærri sjónarhól en við hér heima“.
Að bók þessari verði vel fagnað meðal Vestur-
íslendinga verður eigi drengið í efa. Óbundin kostai'
bókin $3.75, en $4.75 í bandi. Pantanir sendist höfundi
hennar Dr. Richard Beck, 801 Lincoln Drive, Grand
Forks, North Dakota, eða Björnsson Book Store, 702
Sargent Avenue, Winnipeg.
DR. RICHARD BECK:
ÆTTLAND og ERFÐIR
Úrval úr ræðum og rilgerðum. 270 blaðaíður.
Bókaútgáfan Norðri 1950.
Hér er um merka og fyrirferðarmikla bók að ræða,
fjölskrúöuga að efni og vandaða að málfari; bókin
skiptist í tvo kafla og hefir sá fyrri inni að halda nokkr-
ar af hinum mörgu ræðum höfundar um þjóðræknis-
mái, er mjög lúta að hinni þjóðræknislegu viðleitni okk-
ar Vestur-íslendinga varðandi viðhald tungunnar og
þeirra annara menningarlegra verðmæta, sem okkur
eru hugstæðust og liggja hjarta næst; allar svipmerkj-
ast ræður þessar af fölskvalausri ást höfundar á íslandi
og íslenzkri þjóðmenningu, og yfir þeim öllum hvílir
mildur blær þeirrar hugsjónaheiðríkju, sem Dr. Beck
er svo auðugur af og gagnmótar öll hans störf.
Dr. Beck er kunnur mælskumaður og flytur mál
sitt með miklum myndugleik, þó jafnan sé í hóf stilt;
flestar eru ræðurnar í áminstri bók gamlir kunningjar,
sem gott var og gagnlegt að hlýða á, en við lestur þeirra
færast þær nær manni og fá, ef svo mætti að orði kveða,
sjálfstæðari persónuleika.
Sízt er það að undra um jafn ljóðrænan mann, sem
Dr. Beck er, þó hann kryddi ræður sínar með tilvitnun-
um í kvæði, enda væri synd að segja að hann sparaði
slíkt við sig; hitt er þó meira um vert hve vandlátur
hann er í þeim efnum og fljótur að átta sig á því, hvar
feitt er í stykkinu.
Ræðunni Landnemar og Arfþegar, sem flutt var
að Silver Lake í Washingtonríkinu þann 5. ágúst 1934
lýkur með svofeldum orðum:
„Hvort, sem við gerum okkur fulla grein fyrir því
eða ekki, erum við starfsmenn að byggingu menningar-
musteris í landi hér. En því aðeins leggjum við fagra og
varanlega steina í þá höll, að við varðveitum og ávöxt-
um hið göfugasta í sjálfum okkur og menningarlegum
erfðum okkar“.
í áminstri málsgrein felst holl lífsskoðun, er stend-
ur í órofasambandi viö þjóðræknislega félagsstarfsemi
okkar vitrustu og beztu manna frá upphafi íslenzka
landnámsins í þessari álfu og fram til þessa dags; á
þessum grundvelli er Þjóðræknisfélag íslendinga í Vest-
urheimi stofnað, eins og önnur grein félagslaganna ber
svo ljós og ótvíræð merki um, en hún er á þessa leið:
„Að stuðla að því af fremsta megni að íslendingar
megi verða sem beztir borgarar í hérlendu þjóðlífi;
að styðja og styrkja íslenzka tungu og bókvísi, bæði
með bókum og öðru, eftir því sem efni þess framast
leyfa; aö efla samúð og samvinnu millum íslendinga
vestan hafs og austan, og kynna hérlendri þjóð hin
beztu sérkenni þeirra“.
Þetta er fagur og drengilegur tilgangur, sem hvert
einasta mannsbarn af íslenzkum stofni í þessari víð-
feðmu álfu, ætti að geta sameinast um öldum og ó-
bornum til gagns og sæmdar.
Síðari kafli bókarinnar innibindur ritgerðir og er-
indi um eftirgreind þjóðkunn skáld og rithöfunda, Jón
skáld Þorláksson, Skáldið og mannvinurinn Matthías
Jochumsson, Þjóðmálastefna séra Matthíasar Joch-
umssonar, Heildarútgáfa kvæða Gríms Thomsen, örn
Arnarson skáld, Bragarbót, Svipmikil hetjusaga, Kveðja
skáldsins til þjóðar sinnar, Hulda skáldkona, Rithöf-
undurinn Sigurður Eggerz, Fræðimaðurinn Halldór
Hermannsson, Listaskáldið góða, Davíð Stefánsson
skáld, Skáldið Þorsteinn Gíslason og Við legstað skáld-
konungsins.
Lang veigamesta ritgerðin, dýpst hugsuð og með
mestum fræðimannlegum blæ, er sú um séra Jón Þor-
láksson, þennan sérstæða bókmentajöfur á Bægisá,
sem fáskrúðugur var að þessa heims gæðum, en þeim
mun auðugri að frumskapandi frjóviði í landnámi and-
ans; verður naumast um það deilt, að hann væri eitt
hið mesta snildarskáld sinnar samtíðar með íslenzku
þjóðinni, beinskeyttur í hugsun og manna fundvísastur
á val bragarhátta; hann skipar öndvegi meðal íslenzkra
ljóðaþýðenda, og nægir í því efni að vitna í hina meist-
aralegu þýðingu hans af Paradísarmissi; í ritgerö þess-
ari speglast fagurlega aðdáun Dr. Becks á viðfangs-
efni sínu, en þegar þannig tekst til, er vel hæft í mark.
Á baksíðu bókarinnar gerir útgáfufélagið nokkra
grein fyrir uppruna Dr. Becks og ævistarfi hans, og er
þar meðal annars komist svo að orði:
„Dr. Beck er afburða ræðumaður og hefir flutt
fjölda fyrirlestra á íslenzku, ensku og norsku um bók-
mentir Norðurlanda, sögu þeirra og menningu, víðs
vegar í Bandaríkjunum og Canada. Ennfremur er hann
mikilvirkur rithöfundur og skáld, hefir gefið út margar
bækur og sent frá sér fjölda ritgerða einkum um bók-
mentaleg efni.
í Ættlandi og erfðum er fyrri hlutinn úrval úr ræð-
um hans um þjóðræknismál Vestur-íslendinga og menn-
ingartengsl við þjóðina heima. Er það hollur lestur
hverjum íslendingi.
Síðari hlutinn er safn ritgerða um íslenzk skáld
JÓN T. JOHNSON
Fæddur á Gimli, Man. 23. jan. 1884
Láiinn í Bellingham, Washinglon-ríki, 21. oki. 1950
Og góðvinum, meðan þeim
endast ár,
Þín ástúð fyrnast mun eigi,
En fremst þínum kæru’ er sorgin
sár
Og saknaðar bitur tregi;
Hve þung eru sporin þeim í dag
Á þínum síðasta vegi!
Svo farðu nú vel — og foldar
skaut
þig faðmi með vori þýðu,
Þar leggur minning sitt
laufaskraut
Hjá liljunum sorgar blíðu;
Þér helg veitist ró, en huggun
þeim,
Sem hrifinn þú varst frá síðu.
(Sigr. Thorsieinsson)
Einn þeirra manna er ég
kynntist fyrst í Blaine, Wash-
ington, er ég hóf þar starf, var
Jón T. Johnson, er hér skal að
nokkru getið.
Fyrstu mánuði dvalar minnar
þar, bjó ég á heimili tengdafor-
eldra hans, Magnúsar og Stein-
unnar ólafsdóttur Jósephson, en
þar var Jón þá til heimilis á-
samt Ólínu konu sinni.
Jón var fæddur 23. janúar
1884, sonur hjónanna Jóns
Thordarsonar, er ættaður var
frá Litla-Dal í Eyjafjarðarsýslu
og Maríu konu hans Abrahams-
dóttur frá Hlíðarhaga í sömu
sýslu. Stuttu áður en Jón fædd-
ist andaðist faðir hans; ólst
hann upp með móður sinni, er
bjó félagsbúi með Kristjáni
Abrahamssyni bróður sínum á
Keldulandi, vestan Gimli-bæjar.
María móðir hans giftist á ný
árið 1893 Benedikt (Sigvalda-
syni) Walterson; þau fluttu til
Selkirk og þar ólst Jón upp með
þeim. Ein af systrum hans Mrs.
Lára Dimmel er á lífi( búsett í
Seattle, Washington. —
Árið 1902 fór Jón vestur að
Kyrrahafi, dvaldi eitt ár í
Seattle, en flutti svo til Blaine
og bjó þar ávalt þaðan af. Árið
1909 kvæntist hann Ólínu Magn-
úsdóttur Jósephssonar. Foreldr-
ar hennar, hin mætustu hjón,
voru ættuð úr Hörðudal og Lax-
árdal í Dalasýslu. Ólína er eink-
ar vel gefin og ágætiskona. —' prests í Otrardal Jónssonar
Jón var maður prýðilega hagur; hreppstjóra á Kornsá í Vatns
Sigríður Stefánsdóttir Pálsson
Jón T. Johnson
asti sonur, en tengdaliði sínu
hjartfólginn bróðir.
Hið síðustu æviár átti Jón við
langa vanheilsu að stríða, er
konan hans bar með honum af
mikilli prýði. Hann andaðist á
sjúkrahúsi í Bellingham, Wash.
laugardagskvöldið 21. okt s.l. —
Útförin, er var afar fjölmenn,
fór fram miðvikudaginn 25. okt.
frá McKinney’s útfararstofunni
í Blaine, og voru kveðjumál les-
in af Christian Science og Mrs.
Collins James.
Hin óvenju miklu og fögru
blóm — meðal þeirra afar vand-
aður blómakranz, gefinn af 14
næstu nágrönnum — túlkuðu á
táknrænan, þögulan hátt sökn-
uðinn við burtför góðs samferða-
manns — og samúð með henni —
sem ein er eftirskilin.
„Vertu sæll, við söknum þín“.
S. Ólafsson
F. 4. oklóber 1871 -
Laugardaginn 7. október s.l.
andaðist að Whatcom County
Hospital, Bellingham, Wash. hin
vel-látna hefðarkona Sigríður
Stefánsdóttir Pálsson 79 ára og
3ja daga gömul. Sigríður var
fædd þann 4. október árið 1871
að Gilsárvallahjáleigu í Borgar-
firði í Norður-Múlasýslu. For-
eldrar hennar voru þau Stefán
vilhjálmsson og kona hans Sig-
rún Sigurðardóttir Eiríkssonar
beykis á Eskifirði, móðir Sigríð-
ar var náskyld skáldinu Sigurði
Breiðfjörð.
Sigríður ólst upp hjá þeim
hjónum Snjólfi Sveinssyni og
konu hans, búandi hjón á Þránd-
arstöðum í sömu sveit.
Sigríður fluttist til Vestur-
heims árið 1891 þá aðeins tví-
tug að aldri, hún var í fylgd með
unnusta sínum Snjólfi Sigurðs-
syni Gunnlaugssonar og giftist
hún honum næsta ár. Þau ungu
hjón bjuggu á ýmsum stöðum
í Canada þar til árið 1903 að þau
fluttu vestur að hafi^ en það
sama ár misti hún mann sinn
Snjólf.'
Nokkrum árum seinna giftist
frú Sigríður í annað sinn, þá
Ólafi Pálssyni, reistu þau bú í
Blaine bygðinni og bjuggu þar
allan sinn búskap; en 16. maí
1948 misti hún líka seinni mann
sinn Ólaf.
Börn, sem nú lifa móður sína
eru frá fyrra hjónabandi þau
Guðrún nú Mrs. Pendleton bú-
sett í Santa Crus, California;
Jón, giftur konu af norskum
ættum, líka búsett í Santa Crus;
Sigurður Breiðfjörð, giftur konu
af sænskum ættum, búsettur að
Bremerton, Washington, og Ste-
fán, giftur konu af hérlendum
ættum og búa þau að Blaine,
Washington.
Börn hennar frá seinna hjóna-
bandi eru tvær stúlkur, þær dr.
Stefanía Guðrún Björg, vana-
lega kölluð Dr. Nína Paulson og
Ólöf Sigríður, nú Mrs. Nyhus,
búsett að Ferndal, Wash. Öll eru
þessi börn hin mestu valmenni
og vel-látin af öllum sena þau
þekkja.
Líka lifa ömmu sína 2 barna-
börn, Mary Ann og Thomas, og
Mrs. Elízabet Jónsdóttir
Sigurðsson
Hún andaðist á jóladaginn að
heimili tengdasonar síns og dótt-
ur Mr. og Mrs. Kristjón Finnson
í Vidir, Man., 82 ára að aldri.
Hún var fædd að Litlu-Giljá í
Húnavatnssýslu 22. apríl 1868,
dóttir Jóns bónda Jónssonar
framan af árum stundaði hann
trésmíðar, en um mörg ár stund
aði hann vélsmíði og viðgerðir
á vélum og hafði eftirlit með
þeim, í þjónustu stórfiskifélaga,
stundum í Alaska, en einnig í
Blaine. Árið 1922 byggðu þau
hjónin sér ágætisheimili í Blaine,
utarlega í bænum og hófu ali-
fuglarækt í all-stórum stíl, er
þau starfræktu um mörg ár, þar
til heilsa Jóns tók að bila, fyrir
nokkru síðan.
Jón eignaðist djúp ítök í hug-
um samferðamanna sinna; þeir,
sem honum kynntust, samferða-
og samverkafólk og nágrannar
þektu hann að góðu einu. Hann
var ljúfur maður og lipur í allri
framkomu; glaður og hress í við-
ræðum og kom jafnan auga á
hina bjartari hlið — á mönnum
og viðfangsefnum. Manni létti
í lund við að mæta honum og
eiga tal við hann. Hann var hinn
ágætasti eiginmaður og heimilis-
faðir; og bjart og glatt yfir sam-
lífi þeirra hjónanna. Heimilið
var aðlaðandi og gott þar að
koma, hafði Jón mikla ánægju
af komu gesta. Trygglyndi við
forna kunningja og vini átti
Jón — og þau hjónin bæði í
ríkum mæli. Tengdaforeldrum
sínum reyndist hann sem ljúf-
dal. Móðir hennar, kona Jóns
bónda á Giljá, var Oddný Jóns-
dóttir bónda á Beinakeldu á
Ásum Jóhannessonar prests í
Grímsey Jónssonar bónda á
Bjarnastöðum í Kolbeinsdal. —
Elízabet giftist á íslandi; maður
hennar var Steingrímur Sigurðs-
son, sonur Sigurðar bónda á
Gilsstöðum í Vatnsdal Sigurðs-
sonar og konu hans Sigríðar Ól-
afsdóttur bónda á Gilsstöðum.
Um nokkur ár bjuggu þau á ís-
landi, síðast í Tungu í Víðidal í
Húnavatnssýslu. Þau fluttu til
Canada aldamótaárið og settust
að í Selkirk, Man., en fluttu til
Víðisbygðar árið 1909, og bjuggu
þar þaðan af. Steingrímur mað-
og landnámsfólks í hinni fögru
og víðlendu Víðis-bygð, yngstu
bygð Nýja-íslands. Hann var
smiður góður og hagvirkur í
hverju verki, hún umhyggju-
söm og ágæt búkona. Börn
þeirra eru mannvænlegt fólk og
vel gefið. Dætur þeirra giftust
ungar, en synir þeirra bjuggu
lengi með þeim og fóru sumir
þeirra aldrei að heiman. Um
mörg hin síðari ár bjó Elízabet
með Haraldi syni sínum, entust
henni kraftar og þrek til starfs
og umönnunar heimili hans til
enda ævidagsins að kalla mætti,
því hinzta stríð hennar varði
stutta stund, 8—10 daga; naut
hún þá umönnunar Mrs. Krist-
jóns Finnson og á heimili þeirra
hjónanna andaðist Elízabet á
jóladaginn.
Elízabet var kona vel gefin og
miklu þreki gædd; var hún af
góðum og styrkum ættum kom-
in. Hún bar höfðinglegan svip,
er lýsti festu og stillingu, er ekki
ur hennar andaðist á jóladaginn breyttist, þótt elli sækti hana
1941, að heimili tengdasonar
síns og dóttur í Víðir. Börn
þeirra eru:
Sigríður, gift Valdimar J. Sig-
urðssyni, Minnedosa, Man.; Odd-
ný Jónína, kona Kristjóns bónda
Finnsonar^ Víðir, Man.; Páll
Ágúst, smiður, búsettur í River-
ton, Man.; Haraldur, bóndi í
Víðisbygð; Sigurður Konráð,
bóndi í Víðisbygð, kvæntur
Kristjönu Jónasson. Barnabörn
eru 6 og barnabarnabörn 2.
Elízabet og Steingrímur mað-
ur hennar voru í hópi frumherja
heim. Síðust af 13 systkinum er
hún gengin grafarveg. Þrjú af
systkinum hennar hafa látist,
hér vestra hin síðari ár: Ingi-
björg, kona Klemensar Jónas-
sonar í Selkirk; Björn, einnig
búsettur í Selkirk; og Jón, er
lézt í Tacoma, Washington.
Útför Elízabetar fór fram frá
heimili dóttur hennar og tengda-
sonar í Víðir, þann 28. des. að
fjölmenni viðstöddu. Hún var
lögð til hvíldar í grafreit Víðis-
bygðar. — Undirritaður flutti
kveðjumál. S. Ólafsson
- D. 7. okíóber 1950
ein systir, Mrs. Óli Stefánsson
North Dakota.
Nokkru áður en Mrs. Paulson,
eins og hún var vanalega kölluð^
misti seinni mann sinn þá höfðu
þau brugðið búi og flutt af bú-
jörð sinni og keypt hús í Blaine-
bæ, en eins og heimili þeirra
hafði verið viðbrugðið fyrir
rausnarskap og sérstaka gest-
risni þá hélt Mrs. Paulson þeirri
sömu venju eftir að hún var orð-
in ekkja, fjöldi af íslenzku fólki
voru tíðir gestir á heimili henn-
ar í Blaine, og það var hennar
líf og yndi að láta leiða sem allra
mest gott af sér, enda þótti öll-
um vænt um Mrs. Paulson. Hún
var persónulega skörugleg í
framkomu, vel lesin og ágætlega
vel heima í íslenzkum bókment-
um enda sýndist oftast vera svo,
að ísland og alt sem íslenzkt var,
vera efst í huga hennar og mik-
ið yndi hafði hún af að tala um
sína gömlu átthaga heima á
Fróni.
Mrs. Paulson var afar trygg-
lynd manneskja, hún var vina-
föst og vinamörg, og hvert orð
sem hún sagði var talað af hrein
skilni, og alt sem hún lofaði stóð
sem stafur á bók. Hún stóð mjög
framarlega í öllu félagslífi á
meðal Islendinga í sinni bygð,
enda var hún þar í afhaldi og
virt og elskuð af þeim, sem með
henni sförfuðu. Hún var sannur
meðlimur sinnar lútersku kirkju
í Blaine og ein af duglegustu
starfskonum hins lúterska kven-
félags, einnig velunnari ís-
lenzkra lestrarfélaga í bygðinni
og styrkti þau til framfara.
Eitt var það líka, sem ein-
kendi Mrs. Paulson, en það var
hennar handa-iðnaður; hún var
altaf heklandi, prjónandi eða
saumandi í dúka af ýmsu tagi;
hannyrðir hennar geta naumast
dáið, því að þær eru um alt bæði
heima á Fróni og afar víða hér
vestra, líka eitt af hennar inn-
dæla seinni ára útsaum, var að
sauma ,(Faðirvorið“, bæði á ís-
lenzku og ensku í fallegan silki-
dúk og er það yndislegt verk.
Mrs. Paulson tók sér ávalt tíma
til handavinnu sinnar. Þegar
hún stjórnaði fundum á kven-
félagssamkomum þá heklaði
hún á meðan hinar konurnar
héldu ræður, þegar hún talaði
við gesti sína, sem oft voru all-
maígir, þá heklaði hún eða
prjónaði, og svo sagði hún marg-
ar gamansögur og skemti þeim
sem me ðhenni voru í það og
það skiptið, því Mrs. Paulson
var bæði gamansöm og glaðlynd
kona. Og aðeins fáum dögum
fyrir andlát hennar þá heimsótti
ég,,.sem þessar línur rita, Mrs.
Paulson og var hún þá að hekla
afar-fallegan borðdúk og var
þá líka glöð og gerði að gamni
sínu, en sagðist þó vera farin að
þreytast.
Mrs. Paulson er nú horfin af
starfssviði hins íslenzka félags-
lífs og er hennar saknað af mikl-
um fjölda vina og kunningja,
það er því stórt skarð fyrir
skildi, sem ekki er svo auðvelt
að fylla.
Mrs. Paulson var jarðsungin
miðvikudaginn 11. október 1950
frá lútersku kirkjunni í Blaine,
að viðstöddu mörgu fólki. Séra
Guðm. P. Johnson jarðsöng.
Drottinn blessi anda hinnar
framliðnu góðu konu og minn-
ingu hennar á meðal vina og
vandamanna. G. P. J.
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar
Rovatzos Flower Shop
253 Notre Dame Ave.
WINNIPER MANTTOB A
Bus. Phone 27 989—Res. Phone 36 151
Our Spectaltles:
WEDDING CORSAGES
COLONIAL BOUQUETS
FUNERAL DESIGNS
Mlss K. Chrtstte, Proprtetress
Formerly wiíh Robinson & Co.