Lögberg - 01.02.1951, Blaðsíða 1

PHONE 21 374
ío,a Mn”'e'
Cleaning
Cleaning
Institulion
64. ÁRGANGUR
PHONE 21374

ko^
tf«s5e
C1C^C
nde^TS
^ 6 A Complete
Cleaning
institutior
NÚMER 5
Menningarsögulegur atburður
Nú hefir skipast svo iil fyrir atbeina framkvaemdar-
nefndar, stofnendasambands kenslustólsins í íslenzku við
Manitobaháskólann, og þeirra félaga íslenzkra, er að fram-
gangi málsins vinna, að efnt verður til hljómleika í Play-
house Theatre hér í borginni á föstudagskvöldið þann 30.
marz næstkomandi, er teljast munu réttilega mega til
menningarsögulegs atburðar meðal íslendinga vestan
hafs; tvær stjörnur á himni íslenzkrar hljómlistar, þær
frú María Markan Östlund og ungfrú Helga Sigurdson,
sem báðar eru búsettar í New York, hafa góðfúslega lofast
til að koma hingað á áminstum tíma til hljómleikahalds;
þær^hafa báðar með list sinni aukið á veg íslenzka þjóð-
stofnsins til verulegra muna; er frú María fyrsta, íslenzka
óperusöngkonan í heimi, en ungfrú Helga er viðurkenndur
snillingur i píanóleik.
Þá er það nú einnig fullráðið, að hinn mikli vinur
íslenzkrar menningar, Dr. Gillson. forseti Manitobaháskól-
ans, beri fram á hljómleikakveldi þessu, mikilsvarðandi
tilkynningu um stofnun kenslustóls í íslenzku og íslenzkri
bókvísi við háskóla fylkisins. Þetta verður ógleymanlegl
skemti- og fræðslukvöld.
MÁRUS SIGURGEIRSSON
(Undir nafni móður hans)
Hún kom eins og sólmyrkvi um sumarstund
sorgin, og varir í minni.
Á sverðseggjum gekk ég með ólífisund
á eftir kistunni þinni.
Og síðan er liðið á annað ár
og ennþá hjarta mitt grætur,
þó augunum svali engin tár
um andvöku langar nætur.
Ó, hvert ertu farinn, Mári minn?
Hvað meintu nornirnar gramar,
með ofbeldi að nema burt anda þinn
svo aldrei ég sæi þig framar?
Við hörmurri þig öll, — en hafið er vítt,
sem hylur þig sjónum manna.
— Og ef til vill máske ertu nýtt
undraland betra að kanna.
Þitt pund var svo stórt, og stefna þín glæst.
Ég var stolt af að vera þín móðir
og ætíð tókstu þær einkunnir hæst,
sem ungmennum gefa þjóðir.
Og þú varst svo fallegur, Mári minn,
að margoft ég horfði á þig.
Og alt lék í höndum þér. — Heimurinn
hlaut bæði að virða og dá þig.
Þú ástvinur sönglistar árla varst
á æskunnar morgni glöðum.
Þú listamannseðli og útlit barst
upplýst af skilning hröðum.
Þó stutt væri ævin, — og sorg mín sé sár
þá samt það mig gleður að vita:
að þessi þín skömmu aldursár
voru aflgjafi ljóss og hita.
Nú pabbi og mamma þín kveðja þig kært
á krossgötum hjartfólgni vinur.
Þú hefir með menning og manngildi fært
oss, metnað þá hugurinn stynur.
Og konan þín unga og dóttirin dýr,
sem draum þinnar framtíðar ólu,
úr dag hríðarsporum þín drenglund þeim snýr.
Þær dreymir um þig móti sólu.
11. des. 1950
J. S. frá Kaldbak
Alt á sömu
bókina lært
í vikunni, sem leið, hækkaði
sápa og bökunarfita í verði um
nálega sex af hundraði; einnig
hækkaði verð gosdrykkja úr sex
upp í sjö cents flaskan; ekki hefir
til þess spurst, að laun þeirra
manna, er nota sápu, eða þurfa
að svala þorsta sínum, hafi hækk
að að sama skapi; það lætur ó-
neitanlega undarlega í eyra, að
allir skapaðir hlutir þurfi að
standa í öfugum hlutföllum,
þrátt fyrir óvenjulega gott ár-
ferði á vettvangi framleiðslunn-
ar.
Stórhækkaðar
tekjur
Forsætisráðherra Manitoba-
fylkis, Mr. Campbell, sem jafn-
framt er fylkisféhirðir, hefir
kunngert, að tekjuafgangur
stjórnarinnar á fjárhagsárinu,
sem endaði þann 31. marz 1950,
nemi freklega fjórum miljónum
dollara; alls námu fylkistekjurn-
ar liðugum 40 miljónum; hreinn
ágóði af stjórnarvínsölunni hljóp
upp á hálfa áttundu miljón
dollara.
Ralph Maybank
Samkvæmt tilkynningu frá
forsætisráðuneytinu í Ottawa,
hefir Ralph Maybank, sambands
þingmaður fyrir Mið-Winnipeg
kjördæmið hið syðra, verið skip-
aður aðstoðarmaður náttúrufríð-
indaráðherrans, Mr Winters; er
því nú ærið alment spáð, að
þetta muni leiða til þess, að Mr.
Maybank verði hafinn til ráð-
herratignar áður en langt um
líður.
Hon. Valdimar Bjornson
Aðalræðumaður
á Frónsmóti
Það mun að sjálfsögðu vekja
almennan fögnuð meðal íslend-
inga hér um slóðir, að Hon.
Valdimar Bjornson, hinn nýi
fjármálaráðherra Minnesotarík-
is, verði aðalræðumaður á Miðs-
vetrarmóti Þjóðræknisdeildar-
innar „FRÓN“, sem haldið verð-
ur hér í borginni í sambandi við
á r s þ i n g Þjóðræknisfélagsins
þann 26. febrúar; er Valdimar
þjóðkunnur gáfumaður og
mælskur að sama skapi; og þá
dregur það heldur ekki úr á-
nægjunni, að í för með honum
verður hin prúða og glæsilegá
kona hans, frú Guðrún Jóns-
dóttir.
Dr. Helgi P. Briem
Skipaður sendi-
herra í Svíþjóð
Laust fyrir síðastliðin jól, var
dr. Helgi P. Briem skipaður
sendiherra íslands 1 Svíþjóð, að
því er Morgunblaðinu í Reykja-
vík, nýkomnu, segist frá; um
nokkur undanfarin ár gegndi
dr. Briem þar sendifulltrúa-
stöðu; ; hann var um langt skeið
aðalræðismaður íslands í New
York og naut þar mikilla vin-
sælda sakir háttprýði og risnu.
Lögberg flytuf dr. Briem inni-
legar hamingjuóskir vegna þeirr
ar verðugu sæmdar, er honum
nú hefir fallið í skaut.
Fró Kóreu
Nú er svo komið, að fylkingar
sameinuðu þjóðanna, sem jafnt
og þétt hafa verið að vinna á
hér og þar í Kóreu, eiga nú að-
eins eftir ófarnar níu mílur til
höfuðborgar Suður-Kóreu,
Seoul, sem verið hefir í höndum
kommúnista nálægt tveggja
mánaðatíma, og er þess nú
vænst, að innan tiltölulega
skamms tíma muni lýðræðis-
herjirnir hafa þessa fornfrægu
borg að fullu og öllu á valdi
sínu.
Fólksf jöldi
Winnipegborgar
Á síðastliðnu ári nam fólks-
fjölgunin í Winnipeg tveimur af
hundraði, og var íbúatalan við
áramótin 238.604. Tölur þessar
gilda aðeins um Winnipegborg
sjálfa, án tillits til umhverfa
hennar, sem eru harla mann-
mörg, og séu þau talin með
verður íbúatala Winnipegborgar
hinnar meiri eitthvað um
325.000.
Svíakórinn syngur
ó Frónsmótinu
Mr. Arlhur Anderson
Frónsmótið verður haldið
þann 26. febrúar n.k. eins og
blöðin hafa þegar skýrt frá.
Það er aldrei vandalaust að
undirbúa skemtiskrá fyrir meiri-
háttar samkomur og heppnast
því misjafnlega en í þetta sinn
er útlit fyrir að Fróni ætli að
takast með bezta móti.
Þess hefir þegar verið getið,
að Valdimar Björnsson muni
flytja ræðu á mótinu og mælist
það eflaust vel fyrir því ekki
eigum við mælskari mönnum á
að skipa.
í næstu blöðum verður sagt
frá öðrum atriðum skemtiskrár-
innar, en hér vil ég geta þess,
að okkur hefir tekist að fá karla-
kór Svía hér í borg til þess að
syngja og mun það verða í fyrsta
skipti, sem þessi ágæti flokkur
lætur til sín heyra á Frónsmóti.
Söngstjóri þessa flokks er
Arthur A. Anderson, áhrifa-
maður í athafna- og félagslífi
Skandinava hér í fylki. Hann er
einnig, að sögn dómbærra
manna, eitt af fremstu góðskáld-
um Svía í landi þessu.
Mr. Anderson hefir tekið kór
sinn á söngmót Svía víðsvegar
um þessa álfu og jafnan fengið
góða dóma. Það er Fróni ánægju
efni að geta gefið Islendingum
kost á því að hlusta á hina lífs-
glöðu og söngelsku Svía — þessa
frændur okkar sem við mættum
gjarnan betur kynnast.
H. Thorgrímsson,
ritari Fróns
Situr ekki
auðum höndum
Kona nokkur, Mrs. J. K.
White, 87 ára að aldri, sem heima
á í bænum Penzance á Englandi,
situr auðsjáanlega ekki auðum
höndum þó árin séu nokkuð tek-
in að færast yfir hana; nú hefir
hún nýlokið við að sauma sessur
í stóla söngflokksins í kirkjunni,
sem hún telst til, og er svo sagt,
að nálsporin nemi einni miljón
og sjö hundruð þúsundum.
Róðuneyti segir
af sér
Ráðuneyti það, sem staðið hef-
ir að völdum í Hollandi undir
forsæti Williams Drees, hefir
sagt af sér vegna innbyrðis-
ágreinings út af ráðsmensku
stjórnarinnar í New Guinea og
aðgerðum eða aðgerðarleysi á
vettvangi hervarnanna.
William Benidickson
Skipaður
þingfulltrúi
Sú fregn hefir borist hingað
frá Ottawa, að Mr. William Beni-
dickson, sambandsþingmaður
fyrir Rainy River kjördæmið í
Ontario, hafi verið skipaður
þingfulltrúi samgöngumálaráð-
herrans, Mr. Chevriers. Mr.
Benidickson er íslenzkur í föður
ætt, sonur Kristjáns Benidick-
sonar forstjóra í Winnipeg; hinn
nýi þingfulltrúi er vaxandi mað-
ur innan vébanda Liberalflokks-
ins, gáfurnaður mikill og mælsk-
ur vel.
Mr. Benidickson er efni í á-
gætan ráðherra.
Viðbótargreiðslur
á korni
Viðskiptamálaráðuneytið í Ot-
tawa hefir kunngert, að við-
bótargreiðslur bændum til
handa fyrir uppskeruárið 1950—
51, nemi hvorki meira né minna
en 100 miljónum dollara; gildir
þetta um hveiti, hafra og bygg.
Uppbótin nemur 20 centum á
mæli hveitis, 10 centum á mæli
af höfrum og 20 centum á mæli
af byggi; greiðslur hefjast þann
1. yfirstandandi mánaðar; á-
ætlað er, að vegna þessarar ráð-
stöfunar, komi 17 miljónir doll-
ara í hlut bænda innan vébanda
Manitobafylkis.
Mannraunir
í fyrri viku sagði Lögberg frá
snjóflóðunum í Ölpunum og
eldgosinu á New Guinea, og var
þá auðsætt, að líf- og eignatjón
hefði þegar orðið allmikið; en
nú er komið á daginn, að mann-
tjón- og eigna er langtum stór-
feldara en í fyrstu var hugsað.
Nú er víst, að í Austurríki. Sviss-
landi og ítalíu, hafa nálega 300
manns látið lífið af völdum á-
minstra snjóflóða, en á New
Guinea nemur tala þeirra, sem
látist hafa af völdum eldsum-
brota, eitthvað um fimm þús-
undum, og enn er síður en svo,
að séð sé fyrir enda þessara ægi-
legu náttúruhamfara.
Batnandi fjórhagur
Að því er forráðamönnum
þjóðeignabrautanna Canadian
National Railways segist frá,
urðu tekjur síðasta árs $29.500,-
000 hærri en árið 1949, og má
þetta sannarlega kallast vel að
verið; engu að síður fer þó fé-
lagið, ásamt Canadian Pacific
járnbrautarfélaginu, fram á eina
farmgjaldahækkunina enn, er
vera skal fimm af hundraði; víst
má telja, að þessari nýju hækk-
unartilraun verði mótmælt,
hvort sem árangur hlýtzt af eða
ekki, þarf naumast að efa.
Farmgjöld í þessu landi eru
þegar ærið há, og víst er um
það, að ný hækkun myndi vega
þunglega í knérunn bænda,
einkanlega vestanlands.
Á flugi og ferð
Ferðaðist ég til fjarða,
Fróns, þegar leið af nóni;
ofar ólgandi hafi,
yfir regnskýjaveggnum.
Langað hafði mig lengi
landið fanna að kanna;
grund með eldhafi undir,
eyðimerkur og heiðar.
Fjöll og sólríka sali;
sögu, og ljóðin, er þjóðin
skóp á örlagaárum,
er æddu stormar og næddi
úrgur aldanna kaldi
yfir þjóðlífsins glóðum.
Gull á þrátt fyrir þetta
þjóð í framtíðar sjóði.
Man ég allt það, sem ann ég:
angan jarðar um langan
dag, hjá draumljúfum straumum,
daggartárin á skára.
Hrjúf í loftsvala ljúfum
liggur sveitin, er veitir
ástir, öryggi og festu
andans; stáli í málið.
S. E. Björnsson