Lögberg - 21.06.1951, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. JÚNÍ, 1951
5
©
AIXAHAI
IAINSA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
HÆFILEIKINN AÐ GETA GLEYMT
Þær voru skólasystur og höfðu
verið vinkonur frá barnæsku, en
einhverju sinni, þegar þær voru
fulltíða konur, kom upp mis-
klíð á milli þeirra, og annari
þeirra fanst sér stórlega mis-
boðið; hún sleit vinskapnum og
vildi hvorki heyra eða sjá vin-
konu sína eftir það. Mörgum ár-
um seinna sagði hún mér frá
misklíð þeirra og varð þá eins
sár og reið og það hefði skeð
þann dag. Hún gleymdi því sem
hún átti að muna, en mundi það
sem hún átti að gleyma. Hún
gleymdi öllum hinum mörgu og
góðu samverustundum, sem hún
hafði áður átt með vinkonu
sinni; hún gleymdi öllum vin-
áttubrögðum hennar, en mundi
aðeins þessa einu yfirsjón — alt
gott, sem vinkona hennar hafði
gert henni vóg ekki upp á móti
þessu eina tilfelli, er henni fanst
hún hafa gert á hluta sinn.
Þessi langrækna kona mun
aldrei verða vinmörg, því enginn
er svo, fullkominn að honum
geti ekki yfirsést og það er rang-
látt að dæma fólk eingöngu eft-
ir yfirsjónum þess. Tryggur vin-
skapur skapast ekki vegna þess
að hvorugum aðila verði aldrei
á, að særa tilfinningar vinar
síns eða gera honum eitthvað á
móti. Tryggur vinskapur skapast
með því að vinirnir fyrirgefi
hvor öðrum yfirsjónirnar og mis-
gjörðirnar og gleymi þeim. Það
er aðalsmerki vinskaparins.
Sálarfræði nútímans hefir og
sannað að það spillir stórlega
bæði andlegri og líkamlegri
heilsu mannsins að bera kala í
brjósti til nokkurs manns. Hatr-
ið er eins og eitur í beinum hans.
Það útrýmir fögrum og gleði-
ríkum hugsunum; sálarlífið
skorpnar og verpist; hið ytra
útlit verður þungbúið, þurlegt
og ljótt. Fólk sneiðir ósjálfrátt
hjá slíkum manni. —
Hæfileikinn að geta gleymt
kemur sér einnig vel í hinu dag-
lega starfi. Oft undrast maður
hve sumir geta afkastað miklu
verki, en það er vegna þess, að
þeir hafa tamið sér að taka fljót-
ar ákvarðanir í hverju máli og
þegar þeir hafa lokið því verk-
efni, sem fyrir hendi er, varpa
þeir því af huga sér — gleyma
því, að minsta kosti í svipinn —
og hugurinn er strax opinn og
frjáls til að beita honum að
nýju verkefni. Þeir kunna að
einbeita huganum.
Það er mikil guðsgjöf að eiga
gott minni til að læra og til að
muna það fagra í lífinu, en það
er engu síður mikil gjöf að geta
gleymt því sem miður fer hjá
samferðamönnunum — gleym'a
yfirsjónum vina sinna; kærleik-
urinn er umburðarlyndur:
Ég vildi’ ég fengi að vera strá
og visna í skónum þínum,
því léttast gengirðu eflaust á
yfirsjónum mínum.
(Páll Ólafsson)
Þessa fögru vísu kvað skáldið
Páll Ólafsson til konunnar sinn-
ar, vinar síns, sem hann mátti
treysta, því hún var gædd þeim
hæfileika, að geta gleymt.
♦ ♦ ♦ ♦
SKELJABROT
Eftir RANNVEIGU K. G. SIGBJÖRNSSON
Framhald
Hitt atvikið var nokkuð á
annan veg.
Fyrsta stykkið sem ofið var í
Kvennaskólanum, voru gardín-
ur er fara skyldu fyrir herberg-
isglugga Rektors Latínuskólans.
Frú Melsted sendi mig með gar-
dínurnar yfir í skólann.
Það var með blönduðum til-
finningum, að ég lagði á stað í
þá ferð þó ekki væri leiðin löng.
Orð fór af því að sumir pilt-
anna væru nokkuð á lofti og
þaettust allmikið af mentun
sinni. Hafði meðal annars ein-
um farizt orð á þá leið, einmitt
þetta vor, „að þær vissu ekki
neitt nema þá sú efsta í fjórða
bekk“. Það má slá því föstu, að
eftir þess tíma kröfum, var sú
stúlka vel að sér, bæði gáfuð og
dugleg og búin að vera í Skól-
anum í fjögur ár. — Var sögð
fátæk bóndadóttir og nokkuð
biluð á heilsu, en hafði samt bar-
ist svona áfram. En það voru
fleiri efnilegar stúlkur þarna,
vel mannaðar og vel að sér bæði
af alþýðu og embættismanna
dætrum.
Ég þekti engan mann þarna og
yið athugun þessarar orðsend-
ingar hafði ég enga löngun til
að troða svo fína herra um tær.
Frúin sá á mér hik er ég fór og
sagði mér að ég þyrfti ekki að
°ttast að mæta neinum þar nema
Rektornum. Pitlar væru allir
farnir úr Skólanum og flestir úr
baenum. Það sótti samt á huga
ttúnn þetta sem við heyrðum um
vorið og mér varð því verr við
^oanninn, hver svo sem hann var,
Pví lengra sem ég kom í áttina
« Skólans. Svo bollalagði ég það
^eð sjálfri mér hvernig Rektor-
mn myndi taka á móti, mér
hvort hann myndi vera mikil-
átur maður. Væri hann það, þá
efði hann samt af einhveriu að
státa.
Þegar ég kom upp á túnið og
^erstaklega inn í Skólann, kom
Pað smám saman inn á huga
minn, hve margir hefðu gengið
hér um og til hvers. Göngin voru
fremur dimm og þröng, fjalirn-
ar fjarska slitnar og létu sum-
staðar undan fæti. Ég fer hægt
inn þessi göng og hefi nú fengið
mikinn hjartslátt. Ég veit ekki
við hvað ég er hrædd, en það er
altaf að fara um huga minn
þetta. „Þetta er Latínuskólinn.
— Þú ert stödd í Latínuskólan-
um æðstu heildar mentastöð
landsins“. —
Ég held áfram inn þessi göng
þar til ég kem að hurðinni, sem
frú Melsted hefir sagt mér að
berja að dyrum á. Sú hurð er til
hægri handar innarlega á gang-
inum. Ég ber að dyrum á þessari
hurð. Það er undir eins opnað
og-fram í ganginn kemur mað-
ur, sem mér virðist vera allhár
vexti og þrekinn. Ég heilsa hon-
um með því að segja. „Komið
þér sælir“.
„Komið þér sælar“, svarar
maðurinn .
„Eruð þér Rektorinn?“ spyr
ég.
„Já“, segir maðurinn.
„Ég er komin með gardínurn-
ar frá frú Melsted, sem ofnar
voru í Kvennaskólanum“. Ég
rétti fram gardínurnar um leið,
sem ég bar á báðum höndum.
„Það er gott. Þakka þér fyrir“.
Tekur við gardínunum.
„Hvað kosta þær?“ spyr Rekt-
orinn.
„Fjörutíu og átta krónur. Frú-
in sendir reikninginn seinna“.
„Já. Ég borga þegar reikning-
urinn kemur“.
„Verið þér sælir“.
„Verið þér sælar“. Maðurinn
hverfur inn um herbergisdyrnar
með gárdínurnar á höndum sér,
og ég sný fram göngin.
^ Það truflar mig ekkert að
mæta Rektornum. Hann var
stiltur, fasprúður og alveg laus
við yfirlæti. En þegar ég fer
fram göngin aftur grípur það
mig föstustum tökum, hvar ég
HIGH SHERIFF
CANADIAN SENATOR IS ALSO WELSH
Fifty-seven years ago William Rupert Davies left
the town of Welshpool, Montgomeryshire, to emigrate
to Canada at the age of 14. He has become a successful
newspaper publisher, owns two radio stations and sits
in the Canadian Senate. Now he has been honoured
by his home country and appointed High Sheriff for
Montgomeryshire — complete with cocked hat, lace
collar, sword and black breeches.
It is the High Sheriff’s duty to open the County
Assize Court in Welshpool, and here Senator W. R.
Davies, the successful emigrant, follows Canon W. J.
Rees into St. Mary’s Church for the traditional service
before opening the court. Behind him is the judge, the
Hon. Mr. Justice Stable, M.C., K.C.
Senator Davies now lives in the 200-acre Brook-
lands Hall, outside Welshpool, with his Canadian wife,
Margaret, who comes from Calgary. Many Welshpool
people still remember Senator Davies as the young
lad who went off to seek his fortune in Canada. His
father was an outfitter and their home was above the
little shop in the main stíeet of this old-world town on
the banks of the River Severn, close to the English
border.
ísland eitt hefir sigrast á
sullaveikinni
Það vekur mikla athygli úti um heim, að íslendinum skuli
hafa tekizt að sigrast á sullaveikinni. Víða erlendis er
hún mjög útbreidd, og reynist örðugt að sporna við henni,
sagði Níels Dungal prófessor er nýlega er kominn heim
af alþjóðalæknaþingi, sem haldið var í Alsír í Afríku.
Réttarstaða varnarliðs
Bandaríkjanna hér ■
Á þingi þessu, sem haldið var
til heiðurs franska prófessorn-
um Felix Divé, var eingöngu
rætt um sullaveiki og leiðir til
að ráða bót á henni. Felis Divé
hefir fengizt mikið við rannsókn-
ir á sullaveiki og er einhver
fróðasti maður á því sviði, sem
nú er uppi. Hann er nú maður
háaldraður og gat því ekki setið
þingið.
Þing þetta stóð í sex daga og
sóttu það um 200 læknar víðs
er stödd. Mér hvarf beiskjan til
mannanna hverjir sem þeir voru,
sem mikluðust af mentun sinni
og litu niður á þá sem þeir töldu
sér minni menn. Hugur minn
fyllist lotningu fyrir helgidómi
staðarins. Hér höfðu svo margir
af embættismönnum lands míns
sótt sér sinn fróðleik. Mentast
hér til þess að geta sint störfum
landsins. Ekkert varð mér í
rauninni eins ljóst og það, að
þetta væru vé — heilög vé.
Maðurinn, yfirmaðurinn, sem
ég hafði skipst á við þessum ör-
fáu orðúm rétt núna, sýndi það,
að sannmentaðir menn voru til
hér, fasprúður og yfirlætislaus
í alla staði.
Ég fór hægt og hljóðlega fram
þessi göng, göngin í þessu húsi.
Húsinu sem ég hafði svo oft séð
í anda, sem í nokkurs konar
draumsýn og var gjarnt til að
hugsa, að svo mikið af sælu lífs-
ins væri innifalið í því, að vera
þar til mentunar. Rétt hugsun í
raun og veru væri rétt á haldið
og þroskaskilyrðin nægileg til
að njóta slíks. — Og í þessari
vakandi draumleiðslu gekk ég
fram þessi slitnu göng. — Göng
sem ég myndi aldrei framar stíga
fæti á.
En mér fanst það alt í einu,
eitt af hinum stóru og þakkar-
verðu atriðum lífs míns, að ég
hafði þó fengið að koma þar inn
fyrir dyrnar. — Dyrnar á þess-
um helga stað.
Framhald
vegar að úr heiminum. Fjöldi
fyrirlestra var fluttur, meðal
annars flutti Níels Dungal er-
indi um þann árangur, sem
náðst hefir hér í baráttunni við
sullaveikina. Vakti e r i n d i ð
athygli allra þeirra, sem þingið
sátu. Hafði það áður verið álit
ýmsra þeirra, að slíku marki
væri nær ómögulegt að ná, og
fýsti þá mjög til að vita hvernig
að þessum málum hefði verið
unnið hér.
— Við erum eina þjóðin í
heiminum, sem tekizt hefir að
sigrast á sullaveikinni, sagði
Níels Dungal, er hann ræddi við
fréttamenn í gær og sagði þeim
af för sinni. Fyrir um það bil
100 árum var óhemju mikið um
sullaveiki hér á landi, og það
svo að telja má líklegt, að hvergi
í heiminum hafi hún verið út-
breiddari þá, og mun láta nærri
að fjórði hver maður hafi verið
sullaveikur á þeim tíma. En þeg-
ar kemur fram um 1890 fer að
verða mikil breyting á þessu til
batnaðar, enda var þá farið að
vinna að uppfræðslu almenn-
ings um þessi mál. Má þar nefna
sem brautryðjendur Jón Finsen
læknir og Harald Krabbe pró-
fessor.
Nú má heita að fullnaðarsigur
sé unninn, og benti prófessor
Dungal á í því sambandi, að við
2100 krufningar, sem fram-
kvæmdar hefðu verið hér á landi
síðastliðin 18 ár, hefðu komið í
ljós 79 tilfelli af sullaveiki. Var
það að langmestu leyti í gömlu
fólki fæddu á milli 1860—70, en
aðeins 7 af þeim voru fæddir
eftir 1890.
ísland mun vera eina landið
í heiminum, þar sem hunda-
hreinsun er lögboðin. Mun það,
ásamt auknum þrifnaði hafa átt
sinn þátt í því sem unnist hef-
ir. Það er ábyrgðarmikið og
þjóðhollt starf, sem hunda-
hreinsunnarmennirnir vinna.
—TIMINN, 9. júní
Að öllu leyti undir íslenzkri
lögsögu
Síðdegis í gær barst blaðinu
viðbætir sá við varnarsamning-
inn, sem fjallar um réttarstöðu
varnarliðs Bandaríkjanna hér á
landi og eignir þeirra. Aðalatriði
þessa viðbætis eru í stuttu máli
sem hér segir:
í 1. gr. segir, að orðin „lið
Bandaríkjanna“ taki til herliðs
Bandaríkjanna og erlends starfs-
liðs þess.
í 2. gr. er lýst reglum þeim,
er gildi eiga um lögsögu. Segir
þar, að herdómstólar Banda-
ríkjanna skuli aldrei hafa lög-
sögu á íslandi yfir íslenzkum
ríkisborgurum eða öðrum mönn-
um, sem ekki lúta herlögum
Bandaríkjanna. Segir þar og að
hinu erlenda liði beri að virða ís-
lenzk lög og beri að lúta íslenzkri
1 ö g s ö g u að því er varðar
brot, sem framin eru á Islandi
og refsiverð eru að íslenzkum
lögum. Þá er og gert ráð fyrir
því, að stjórn varnarliðsins geti
gert ráðstafanir til að halda uppi
aga yfir liðinu,. allsherjarreglu
og öryggi á samningssvæðunum,
en u t a n samningssvæðanna
verða slík störf einungis fram-
kvæmd eftir því sem um semst
við íslenzk stjórnarvöld og í
samvinnu við þau.
I 3. gr. segir, að íslenzk yfir-
völd muni annað hvort taka
gild amerísk ökuskírteini eða
láta þeim, sem þau hafa, í té
íslenzk ökuskírteini, og er liði
Bandaríkjanna að sjálfsögðu
skylt að fylgja íslenzkri uni-
ferðalöggjöf í hvívetna.
í 4. gr. segir, að hermenn í
liði Bandaríkjanna skuli að jafn-
aði vera einkennisklæddir og
ökutæki þeirra auðkennd.
í 5. gr. segir, að utan samn-
ingssvæðanna megi lið einungis
bera vopn við framkvæmd
skyldustarfa, nema rétt íslenzk
stjórnarvöld samþykki annað.
í 4. gr. eru settar reglur um
kaup á vörum af hálfu liðsins
og framkvæmd starfsráðninga,
til þess að slíkar ráðstafanir hafi
ekki skaðleg áhrif á hagkerfi
Islands.
1 7. gr. segir, að liðið skuli
vera undanþegið skattskyldu á
íslandi.
I 8. gr. ræðir um tollmál. Seg-
ir þar, að menn í liði Banda-
ríkjanna og skyldulið þeirra
skuli, nema öðruvísi sé ákveðið
berum orðum í samningnum,
lúta lögum þeim og reglugerð-
um ,sem tollyfirvöld íslands
framkvæma og sé því t. d. heim-
ilt að leita á starfsmönnum og
skoða farangur þeirra. Hins veg-
ar segir*, að hervöld Bandaríkj-
anna (en ekki einstakir liðs-
menn) megi flytja inn tollfrjálst
útbúnað handa liðinu gegn af-
hendingu yfirlýsingar um, að
slíkur innflutningur sé nauð-
synlegur. Gert er ráð fyrir, að
einstakir menn úr liðinu megi,
þegar þeir koma í fyrsta sinn
til íslands, flytja tollfrjálst j/er-
sónulega, muni sína og húsgögn
og bifreiðar til afnota meðan
þeir dveljast á íslandi. Þær vör-
ur, sem fluttar hafa verið inn
af hálfu liðsins eða liðsmanna,
má ekki láta af hendi á íslandi
nema á þann hátt, sem íslenzkt
stjórnarvöld samþykkja. — Loks
segir, að íslenzk tollyfirvöid og
fjármála geti gert það að skil-
yrði fyrir hvers konar tolla-
ívilnunum, að gætt sé þeirra
reglna, er þau telja nauðsynleg-
ar til að koma 1 veg fyrir mis-
notkun.
í 9. gr. er gert ráð fyrir sam-
vinnu íslands og Bandaríkjanna
til að koma í veg fyrir brot gegn
lögum og reglugerðum um tolla
og fjármál.
í 10. gr. segir, að liðið lúti ís-
lenzkri gjaldeyrislöggjöf.
í 11. gr. segir, að þegar lið
annars ríkis en Bandaríkjanna,
sem aðili er að Norður-Atlants-
hafssamningnum, dvelst á Is-
landi, muni því, ef þess er
æskt, veitt þau réttindi, sem hér
að framan eru talin, en dvöl
slíkt liðs er samkvæmt 3. gr.
samningsins frá 5. mai háð sam-
þykki íslands hverju sinni.
í 12. gr. er rætt um skaðabóta-
kröfur. Segir þar, að hvorgugt
ríkið muni gera kröfu til skaða-
bóta vegna tjóns í sambandi við
framkvæmd samningsins, sem
starfsmenn þess kunna að valda
á eignum hins eða starfsmönn-
um þess. Að því er snertir ann-
að tjón segir, að ísland skuli
dæma um kröfurnar eftir ís-
lenzkum reglum og þar sem
Bandaríkin beri ein ábyrgð skuli
fjárhæð þeirri, sem úrskurðuð
hefir verið eða dæmd, skipt
þannig, að ísland greiði 15 pró-
sent og Bandaríkin 85 prósent,
en ef menn í liði Bandaríkjanna
og íslenzkir þegnar eiga báðir
sök, þá greiði hvort ríkið helm-
ing kröfunnar.
—Mbl. 10. júní
Ógift eldri kona fann ráð til
þess að láta Skota krjúpa fyrir
framan sig. Hún lét penny detta
á gólfið.
☆ /
Það slys vildi til á götu í Skot-
landi, að ekið var yfir mann,
sem hafði beygt sig niður til
þess að taka upp eitt penny. —
Maðurinn dó og rétturinn lýsti
dauðaorsökinni „sem eðlilegum
dauðdaga“.
☆
Mennirnir eru eins og fiskarn-
ir. Þeir myndu aldrei lenda í
neinum vandræðum ef þeir lok-
uðu munninum á réttum tíma.
☆
Fyrst drakk ég vatn með
whisky, svo drakk ég whisky
með vatni, svo drakk ég whisky
án vatns og nú drekk ég whisky
eins og vatn.
Rovalzos Flower Shop
253 Notre Dame Ave.
WINNIPEG MANITOBA
Bus. Phone 27 989—Res. Phone 38 151
Our Speclalties:
WEDDING CORSAGES
COLONIAL BOUQUETS
FUNEHAL DESTGNS
Mlas L. Chrlatte, Proprietreas
Formerly with Robinson & Co.
REYNIÐ ÞAÐ-
yður mun geðjast það!
n
Heimsins bezta tyggitóbak,/