Lögberg - 06.12.1951, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. DESEMBER, 1951
lögterg
QeflB flt hvern flmtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGBNT AVENUE, WINNIPEQ, MANITOBA
Utan&skrift rítstjórans:
BDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Rritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorlzed as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
Valgerður Backmann Stefánsson
Elskuð systir, ástrík móðir,
eiginmanni göfugt víf;
heimaprýði úti og inni,
öllu veiku stoð og hlíf;
hver sem kyntist þér og þekti
þig — hann græddi sælla líf.
Meginbjört í minning okkar
myndin þín er altaf geymd;
hvernig sem er högum varið,
hún skal aldrei verða gleymd.
Jafnvel þegar sætt er sofið,
sálum okkar mun hún dreymd.
Gagnmerkur menningarlegur viðburður
Svo sem áður hefir verið vikið að, átti Norðurlanda-
máladeild ríkisháskólans í North Dakota nýverið 60
ára afmæli, og var þess sérstaklega minst með veglegu
hátíðahaldi í háskólanum á fimtudaginn þann 29. nóv-
ember síðastliðinn að viðstöddu fjölmenni. Ríkisháskól-
inn í North Dakota kemur mjög við þróunarsögu ís-
lendinga vestan hafs og hefir brautskráð ýmissa okkar
lærðustu og beztu menn, er sett hafa varanlegan svip
á félagsmálastarfsemi okkar; við eigum því áminstri
mentastofnun djúpa þakkarskuld að gjalda og þá ekki
hvað sízt vegna ræktarsemi hennar við menningarverð-
mæti hins norræna anda, og fer þá að vonum, að blóðið
renni til skyldunnar.
North Dakotaríkið byggir fjöldi mikill glæsilegra
manna og kvenna af norrænum stofni, þótt í mikium
meiri hluta sé það fólk, er rekur ættir sínar til Noregs;
þar af leiðandi er það ofur eðlilegt, að lögð sé í háskól-
anum mest rækt við norskar bókmentir og fræðslu í
norskri tungu; það væri þó synd að segja, að bókment-
ir hinna Norðurlandaþjóðanna væri hafðar útundan, að
minsta kosti ekki íslenzkan, því hún hefir notið þar
verðugrar virðingar og styrkst til muna í rót.
íslenzk menningarmál, tungan og bókmentirnar,
hafa um langt skeið átt við áminstan háskóla góðan
hauk í horni, þar sem Dr. Richard Beck er, þennan ó-
þreytandi vökumann, sem aldrei telur eftir sér nein
þau spor, er auka megi á sæmd hins íslenzka kynstofns.
Síðan 1929 hefir Dr. Beck gegnt prófessorsembætti
við háskóla North Dakotaríkis í Norðurlandamálum
við mikinn orðstír, enda er hann viðurkendur stórhæf-
ur kennari og manna skylduræknastur um störf; hann
er afkastamikill rithöfundur og hefir flutt ógrynni fyrir-
lestra víðsvegar um Bandaríkin og Canada varðandi
íslenzka þjóðmenningu; hefir hann með þessu unnið
hið þarfasta verk, er seint verður þakkað sem skyldi.
Dr. Beck hefir um langt skeið haft í fræðsludeild
sinni álitlegan hóp nemenda af íslenzkum uppruna, sem
þar hafa öðlast staðgóða þekkingu á eðlislögum ís-
lenzkrar tungu og ornað sér við uppsprettur íslenzkra
bókmenta; vonandi er að slík fræðslustarfsemi færist
árlega í vöxt fremur en hitt.
Norðurlandamáladeildin við North Dakotaháskól-
ann hefir orðið þeim öllum, er að þeim málum standa
til mikillar sæmdar og stuðlað mjög að áuknum áhrif-
um norrænnar menningar á amerískt þjóðlíf; hliðstætt
þessu á að verða hlutverk deildarinnar okkar við Mani-
tobaháskólann, sem eigi aðeins á að varðveita í aldir
fram hið fegursta í okkar eigin menningararfi niðjum
okkar til gagns,' heldur og veita andlegu hollstreymi
inn í hugarfar og lífsskynjun samborgara okkar, sem
af öðrum þjóðernislegum uppruna eru sprottnir.
Lögberg flytur Norðurlandamáladeild North Dakota
háskólans innilegar árnaðaróskir í tilefni af 60 ára af-
mæli hennar, og þá ekki síður hinum mikilsvirta og
árvakra forustumanni hennar, Dr. Beck.
The Northern Countries
íslenzka sendiráðið í Washington sendi ritstjóra
Lögbergs nýlega að gjöf fallega og fróðlega bók, The
Northern Countries (Norðurlönd) en að útgáfunni
stapda utanríkisráðuneyti Danmerkur, Pinnlands, ís-
lands, Noregs og Svíþjóðar; bók þessi telur 154 blað-
síður, skreytt fjölda mynda og er vel bundin inn. í bók-
inni er lýst legu landanna, stærð þeirra, ræktunar- og
framleiðsluskilyrðum þeirra, stjórnlagaskipun, atvinnu-
háttum, mentamálakerfum, tæknilegri þróun, áföng-
um þeim, sem náðst hafa á vettvangi húsaskipunar,
vísinda og lista og félagslegs öryggis; má af þessu ljós-
lega ráða, hve Norðurlandaþjóðirnar, þó tiltölulega fá-
mennar séu, eru á háu menningarstigi, og hve vel þær
eru á veg komnar með að útiloka örbirgðina úr heima-
högum sínum, þrátt fyrir hinar mörgu og þungu ágjafir,
er frá síðustu heimsstyrjöld stöfuðu.
Danmerkurlýsingunni fylgir úr hlaði mynd dönsku
konungsfjölskyldunnar, en í kaflanum um Finnland
birtist mynd af Jubo Paasikivi, sem verið hefir forseti
finska lýðveldisins síðan 1946. Köflunum um Noreg og
Svíþjóð, fylgja myndir af hlutaðeigandi konungum,
þeim Hákoni Noregskonungi og Gustav konungi Sví-
anna. íslandskaflanum er samferða mynd af Sveini
Björnssyni, sem verið hefir forseti síðan á lýðveldistök-
unni 1944, og margt fleira er þar mynda, svo sem af
hinu glæsilega þjóðleikhúsi, kaþólsku kirkjunni í Reykja
vík og nýsköpunartogurum, sem eru með þeim allra
fullkomnustu skipum slíkrar tegundar, sem nokkur nú-
tímaþjóð á í eigu sinni.
Nokkra undrun vekur það að sjálfsögðu, að Finnar
séu taldir til Norðurlandaþjóða, þótt slíkt hafi að vísu
verið gert í háa herrans tíð; þeir eru að miklu annarrar
ættar og tunga þeirra fjarskyld Norðurlandamálunum;
á hinn bóginn er finsk tunga talsvert skyld ungversk-
unni.
Talsverður hópur af sænskum ættum er búsettur
í Finnlandi, sem mælir á sænsku og gefur út bækur á
því máli, sem frá stjórnskipulegu sjónarmiði séð, telst
Venzlafólk og vinir þínir
viðkvæm senda kveðjumál
yfir gröf og dapran dauða.
— Dauðans mund er hörð sem stál —
þakklát börn í bænum sínum
blessa þína góðu sál.
1 .Fyrir margt er þér að þakka ,
þó að löngum færi hljótt.
Þeir sem hjá þér athvarf áttu,
aðstoð höfðu til þín sótt,
kveðja þig með hlýjum huga:
„Hjartans þakkir — Góða nótt“.
Sig. Júl. Jóhannesson
★ ★ ★ ★
Valgerður Backmann Stefánsson
Fædd 23. ágúsi 1882 — Dáin 4. marz 1949
(Frá systkinum hennar)
Ég hefi verið beðinn að stíl-
færa nokkur minningarorð um
þessa merku konu.
Hún var fædd að Gerhólskoti
í Biskupstungum á Islandi. For-
eldrar hennar voru þau: Hall-
grímur Backmann og Þórey
Ingimundardóttir kona hans.
Valgerður kom hingað vestur
með foreldru msínum árið 1889.
Settust þau fyrst að í bænum
Duluth í Minnesota og dvöldu
þar 2—3 ár. Þaðan fluttu þau til
Selkirk, og þar dvaldist Val-
gerður hjá þeim þangað til hún
giftist Jóhanni Gunnlaugi Ste-
fánssyni 26. marz árið 1900. Jó-
hann var Eyfirðingur að ætt.
Ungu hjónin fluttu til Clandi-
boy, og bjuggu þar í 5 ár. Að
þeim liðnum námu þau land í
Kandahar-bygðinni í Saskat-
chewan.
Jóhann, maður Valgerðar, var
hinn mesti daugiiaðar- og afla-
maður. Stundaði hann fiskiveið-
ar í stórum stjl á vetrum en
stjórnaði stórbúi aðra tíma
Þau hjón eignuðust engin
börn, en ólu upp tvö, pilt og
stúlku. Pilturinn var sonur
Helga Sveinssonar, sem lengi
bjó að Lundar. Var pilturinn
skírður Edward Laurier Ste-
fánsson, og það nafn lögfest.
Stúlkan, sem þau ólu upp var
Valgerður dóttir Jóns Eiríks-
sonar vestur frá Gimli, stöðvar-
stjóra við járnbrautina að Gimli
og Winnipeg Beach.
Jóhann maður Valgerðar dó í
janúarmánuði 1946, en hún dó
4. marz 1949.
Systkini hennar á lífi eru sem
hér segin Ingimundur í Reykja-
vík á íslandi; Skúli Magnússon
Backmann, bókfærslumaður hjá
Park-Hannesson Ltd. Magnús-
sons nafnið mun vera Skúla fó-
geta; Helga Margrét Helgason,
kona Eiríks bónda Helgasonar.
Þau bjuggu lengi miklu rausn-
arbúi við Kandahar, en eru nú
flutt til Winnipeg; Mrs. Jónína
Ágústa Tallman, ráðskona Elli-
heimilisins Betel að Gimli. Hún
var að nokkru leyti alin upp hjá
Helgu systur sinni og Eiríki
manni hennar. Þykir hún fyrir-
myndar ráðskona á heimilinu; og
Clara Bell R. Hinriksson, gift
kona í Selkirk.
Frú Valgerður var einstaklega
velgefin og vinsæl kona. Stjórn-
aði hún heimili sínu með rausn
og ráðdeild, nákvæmni og nær-
gætni. Þar ríktu gestrisni og
Valgerður B. Slefánsson
góðar viðtökur þeirra sem að
garði bar.
Hún var ástrík móðir þeirra
barna, sem hún ól upp, þótt hún
ætti engin börnin sjálf. Hún var
hjálpsöm og hluttekningarrík 1
kjörum annara — og því sérlega
vinsæl, eins og áður er sagt. Var
hennar því sárt saknað af mörg-
um þegar hún var kölluð heim.
Frú Valgerður var stöðug
starfskona í lúterska söfnuðin-
um og vann ötullega í kvenfélagi
hans.
Sig. Júl. Jóhannesson
Á ársfundi Kvenfélags Fyrsta
lúterska safnaðar í Winnipeg, er
haldinn var 1 fundarsal kirkj-
unnar 29. nóvember 1951, voru
eftirfylgjandi embættismenn
kosnir fyrir komandi ár:
Heiðursforseti, Mrs. O. Step-
hensen; forseti, Mrs. Sigurjón
Sigurdson; vara-forseti, Mrs. A.
S. Bardal; ritari, Mrs. Albert
Wathne; bréfaviðskipta-ritari,
Mrs. Fred Bjarnason; féhirðir,
Mrs. M. W. Dalman; aðstoðar-
féhirðir, Mrs. D. Jónasson; með-
ráðanefnd: Mrs. B. J. Brandson,
Mrs. F. Stephenson, Mrs. S. O.
Bjerring, Mrs. Frank Dalman.
Kaffiveitinganefnd: Mrs. Gunnl
Jóhannson.
Eigna- og eftirlitsnefnd: Mrs. S.
Backman og Mrs. J. Nordal.
Betel-nefnd: Mrs. B. J. Brand-
son, Mrs. F. Stephenson og Mrs.
J. S. Gillies.
Yfirskoðunarkonur: Mrs. Bertha
Nicholson, Mrs. Vala Magnús-
son.
Forstöðukonur deilda: Mrs. Sig-
urbjörn Sigurdson, Mrs. S.
Björnson, Mrs. Guðrún Magnús-
son, Mrs. S. O. Bjerring.
jafnrétthátt finskunni; þessi liópur er smátt og smátt
að minka og árið 1940 nam hann eigi nema liðlega 9
af hundraði. —
Það var gaman að eignast þessa laglegu bók, og
kann ritstjóri blaðsins íslenzka sendiráðinu í Washing-
ton alúðarþakkir fyrir hugulsemina að senda honum
bókina.
NORTaERH CALIFORNIA
Newsletter
A MERRY CHRISTMAS
TO YOU ALL
No, we are not trying to be
facetious. We come to you in
this letter in all seriousness and
sincerity. We know that the
season referred to is preceded by
Thanksgiving and followed by
the New Year. All three festivals
are in our hearts and minds at
the time, and we shall be with
you in spirit and prayer as we
all learn anew to relive the
meaning of each oije. Let us be
thankful this year because
Christmas is coming again with
its Message of “Peace among
men of Goodwill”, ushering in a
New Year of hope as we rededi-
cate our lives to the doing of
God’s Will. It is in this spirit
that we wish you all a Blessed
Christmas and a Very Happy,
Hopeful New Year.
Picnics are off at our home for
November and December of this
year. We plan to spend Thanks-
giving week-end with Octavius
Jr., Frida, Carol and little Frida
at MacArthur. What the chil-
dren are planning for us at
€hristmas time, we do not know.
* * *
Since our last letter, the out-
standing events have been the
visits of distinguished guests.
Two of our picnics were mightily
enhanced by the presence of His
Excellency Thor Thors, Fru
Augusta and their son, Thor
Thors Jr., of Washington, D.C.,
also Halfdan Thorlaks-
son, Consul for Iceland at Van-
couver, B.C., on August 26; and
Dr. P. H. T. Thorlakson of the
Winnipeg Clinic on October 28.
Those of you who attended could
report the spirit of these days
much better than we can. Were
we able to gather together all
the words of appreciation ex-
pressed by you who were pres-
ent, this would run into a many-
paged letter! But suffice it to
say on behalf of us all to these
honored guests — Please Come
Again.
Then too, in November we
have had in our midst from Ice-
land, Dr. Thorarinn Björnsson,
Principal of the College at
Akureyri, whose itinerary in this
country is being directed by our
State Department. Also, Mr.
Vigfus Gudmundson of Hredav-
atni, Borgarfirdi, who is on a
round-the-world tour expecting
to spend some time in New
Zealand b e f o r e continuing
around the globe back to Iceland.
He was a house-guest of Mr. and
Mrs. Oli Johnson in San Fran-
cisco, where a party was held in
his honor on Saturday, Novem-
ber 10, with about 30 members
of our community attending.
Other very outstanding guests
were the Honorable Valdimar
Björnson and his good wife from
St. Paul, Minn. We feel that we
owe you all an apology in failing
to arrange a public reception for
these wonderful people when
they spent a few days in our
midst enroute f r o m Seattle
where Val had attended a Na-
tional Convention of State Treas-
urers. He is now the State
Treasurer for Minnesota, but
best known to most of us as a
fearless newspaperman and an
outspoken radio commentator.
We have read and heart it said
that he is a likely candidate for
the Governorship of his Sate
This we can readily believe, and
we are already anticipating the
day when we dan join in wel-
coming him again to the cities of
the Golden Gate in California as
Governor of Minnesota. It would
have given us a thrill to have
been able to share with all of
you, as we did with only a few,
the inspiration radiating from
this 100 per cent American and
yet an Icelandic Viking! This
was so very ably demonstrated
when he spoke a few well-chosen
words at our Leif Erikson Fes-
tival at Oakland which they at-
tended on October 13, the even-
ing of their arrival in the Bay
Area. Our October picnic was in
the offing two Sundays, and we
could not prevail upon them to
stay more than three or four
days, nor did we have the time
to notify you and invite you to
an ad interim gathering. Please
accept our apologies.
* * *
Leif Erikson Festivals were
celebrated in San Francisco on
October 7 and at Oakland on
October 8th. Alma Oddstad,
daughter of Dr. and Mrs. A. F.
Oddstad, was the Icelandic flag
bearer at the former; and Doris
Pridgen, daughter of Mr. and
Mrs. Carl Pridgen of Concord, at
the latter. Doris’ mother is Alice
nee Thorvaldson.) Then on Sun-
day, October 8, there was a joint
Leif Erikson celebration at the
Golden Gate P a r k Pavilion,
sponsored by the Leif Erikson
Leagues of San Francisco and
the East Bay Cities and the
Municipal Brass Band. Yours
truly was the MC and Margrethe
Thorlaksson was one of the
soloists.
* * *
On September 26, Mrs. Ingi-
björg Einarsdottir Stoneson, the
beloved mother of Ellis and
Henry Stoneson, Emma Oddstad
and Runa Christopherson, passed
on to her eternal reward and the
peace which she had long de-
sired. The monument to her
memory is our Old Folks’ Home
at Blaine, for it is named after
her homestead in Iceland, Staf-
holt. She had but completed 90
years when the end came. We
would join with her children,
her grandchildren and great
grandchildren in giving thanks
to God for her life among us.
* * *
The first to enroll at Stafholt
from our community are Mr. and
Mrs. E. M. Thorsteinson of
Sacramento. We are told by
members of their family that
they are very happy there.
* * *
On October 28, Ingvar Olafs^
son arrived from Iceland and at-
tended our picnic on that date,
when he received his first im-
pression of our fellowship. As a
brother of Svenni Olafsson, we
are very glad to welcome Ingi to
our community.
* * * *
Homecoming — On October 28,
after 15 months’ of service at the
front in Korea as Chief Medical
Officer of the Marines, it was
indeed a pleasure to welcome
home Capt. B. R. Reinertsen,
M.D. He has received an appoint-
ment as the Chief Medical Of-
ficer at the Alameda Naval Base
in Oakland.
On November 10, Mrs. Johan-
na Melsted returned from Van-
couver, B.C., where she had been
since June, to her winter home
with her daughters Laufey and
Vala at Santa Rosa. She is still
young in spite of her 86 years.
* * *
Travellers—Dr. and Mrs. A. F.
Oddstad flew eást to New York
in October. The object of their
trip was to visit Pearl and family
at Pittsburgh, but further details
are not available at present
writing. We know by hearsay
that they are safely back in San
Francisco.
Thor Johnson, son of Ellis and
Thorley Johnson, has a car and
had a holiday coming. He pre-
vailed upon his aunts, Pauline
(Mrs. Bardarson) and Laufey
(Mrs. Fosterer) of San Andreas
to accompany him on a trip to
North Dakota. We understand
that with grunts and groans the
Framhald á bls. 8