Lögberg - 29.05.1952, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUDAGINN, 29. MAÍ, 1952
3
Eftirtektarverð niðurstaða af
rannsókn á óhrifum öldrykkju
Því hefir oft verið neitað af
ýmsum, að venjulegur sænskur
pilsner í öðrum flokki hafi nokk-
ur áhrif á mannslíkamann, en
nú hefir Leonard Goldberg, dó-
sent í Stokkhólmi, komizt að
allt annarri niðurstöðu í rann-
sóknum sínum þeim hinum
miklu, er hann hefir gert fyrir
milliþinganefnd þá, er starfað
hefir árum saman í Svíþjóð í
áfengismálum. Sú rannsókn
hefir meðal annars leitt í ljós,
að ekki meira magn en tvær
eða þrjár flöskur af pilsner hef-
ir áhrif til hins verra á mikil-
væga starfsemi taugakerfisins
og að mjög lágur þúsundhluti
(promille) áfengisinnihalds í
blóðinu getur dregið verulega úr
færni manna að aka bifreið.
Rannsóknirnar voru gerðar í
lyfjafræðideild læknaháskólans
í Stokkhólmi (Karolinska Insti-
tutet) árin 1946—1949, og var
þar um að ræða bæði tilraunir
í rannsóknarstofu og verklegar
tilraunir. I rannsóknum í efna-
rannsóknarstofunni voru sam-
tals 37 menn látnir drekka mis-
munandi magn af öli, tvær til
ellefu flöskur með mismunandi
áfengismagni (alkoholinnihaldi).
Fimm aðferðir voru notaðar til
að mæla áhrifin. Af þessum
mönnum voru 14 hófdrykkju-
menn, en 23 mjög vanir áfengis-
neyzlu, flestir ofdrykkjumenn.
Sumar tilraunirnar voru gerðar
að morgni dags, áður en hlutað-
eigendur höfðu smakkað mat, en
aðrar eftir að þeir höfðu borðað.
Ennfremur var samanburður
gerður á öli og hreinum vínanda.
í verklegum tilraunum við bif-
reiða-akstur á sérstaklega
merktri braut tóku þátt 37 menn
aðrir, allir vanir kennarar í bif-
reiða-akstri. Verklegar tilraunir
í Morse-sendingum (simritun)
voru einnig gerðar. Tóku þátt í
þeim 22 Morse-sendinga-menn
(símritarar) úr hernum.
Pilsnerhættan
Niðurstöður þessara yfirgrips-
miklu rannsókna sýndu m. a.,
að starfshæfni hófdrykkju-
manna minnkar um 30—40%,
þegar þeir hafa drukkið þrjár og
hálfa flösku af öli með 2,6% á-
fengismagni (alkohol-innihaldi),
en það er venjulegur pilsner í
öðrum flokki. Mesta alkohol-
innihald blóðsins er þá 0.48 pro
mille. Sama magn af öli 1.9%
sterku (er gert var sérstaklega
til þessara tilrauna) minnkar
starfshæfnina um 10—30% og
alkohol-innihaldið í blóðinu
verður þá mest 0.37 pro mille.
Sama magn af 3,2% sterku öli
(blandað saman öðrum og þriðja
flokki) minnkar starfshæfnina
um 50—60% og alkohol-inni-
haldið í blóðinu eykst þá í 0.66
pro mille, en hjá þaulvönum
drykkjumönnum minnkar starfs-
hæfnin um 30%.
Maður, sem er óvanur áfengis
neyzlu, getur ekki drukkið mik-
ið magn af áfengi nema honum
sé þröngvað til þess. Að því er
varðar öl, er neyzlumarkið
nokkrar flöskur, ef tíminn til
reynslunnar er takmarkaður við
30—40 mínútur. Ef neyzlan fer
fram úr þessu takmarki, verður
hlutaðeigandi venjulega lasinn
og selur upp, en þessu veldur
krampi í magaopinu, minnkandi
blóðþrýstingur og fleira. Vanir
drykkjumenn drukku við þessar
tilraunir á sama tíma allt að
því 11 flöskur án þess að verða
flökurt eða á þeim sæist önnur
einkenni vanlíðunar. Pilsner-
drykkjumenn geta drukkið 40—
50 flöskur á dag eða meira. Einn
þeirra hældi sér af því að hafa
drukkið 96 flöskur á einum
degi.
Af tilraununum í bifreiða-
akstri dregur Goldberg m. a. þá
ályktun, að maltdrykkir, sem
nema 3—4 flöskum af 3,2% öli,
eða brennd vín, sem nema 10—
13 sentilítrum af brennivíni,
minnka hæfni æfðs bílstjóra að
aka bifreiö um hér um bil 25—
30% og er þá áfengismagnið í
blóðinu 0,4 —0,6 pro mille.
Þessi áhirf koma greinilega í
ljós og verða aðgreind frá þeim,
sem þreyta veldur og æfingar,
þegar borið er saman við hóp
bifreiðastjóra, sem látnir eru
leysa af hendi sömu prófraunir
án þess að hafa bragðað áfengi.
Áfengismagnið í blóðinu ræð-
ur úrslitum um stig áfengisáhrif-
anna. Neðri mörk áfengisáhrifa
við bifreiðaakstur eru að meðal-
tali um 0,35—0,40 pro mille. En
þetta alkohol-innihald verður
að jafnaði í blóðinu, þegar mað-
urinn hefir drukkið þrjár flösk-
ur af 3,2% öli eða um það bil
fjórar flöskur af öli í öðrum
flokki, það er 2,6% öli, eða þegar
maðurinn hefir drukkið 7,5—10
sentilítra af brennivíni. Þegar'
illa stendur á og líkaminn tekur
mjög fljótt við vínandanum, get-
ur enn minna áfengismagn
minnkað starfshæfni. Annars
verður minna alkohol 1 blóðinu
og áhrifin minni af öli en af
sama magni áfengis í brennd-
um vínum.
Vínandinn hverfur skjótast úr
líkamanum, þegar hans hefir
verið neytt í öli, en seinast, þeg-
ar hans er neytt í brenndu víni.
1 þessu felst skýringin á því, að
bjórþambarar geta hellt í sig
slíkum kynstrum af öli á stuttri
stundu.
Áhrif af 0,2 pro mille
Um lágmarkið, sem áfengis-
magnið í blóðinu þarf að ná til
þess að áhrifa gæti, hefir áður
verið sannað að þetta hlutfall
getur verið mismunandi hjá ein-
staklingum innan ákveðinna
takmarka og að það hækkar eft-
ir því sem maðurinn er vanari
neyzlu áfengis. Hjá hófdrykkju-
mönnum mun lágmarkið við til-
teknar tilraunir í rannsóknar-
stofum vera 0,2—0,4 pro mille.
Ef þetta er umreiknað í áfengis-
neyzlu, samsvarar það 2—4
flöskum af 1,9% , 1,6—3,2 flösk-
um af 2,6% öli. Þessar tölur
tákna þá minnsta magn öls með
mismunandi áfengisinnihaldi,
sem hófdrykkjumaður þarf að
neyta til þess að áfengisáhrifa
gæti hjá honum.
Tvær ílöskur af öli
Mikilsverð starfsemi í tauga-
kerfinu tekur að bila hjá hóf-
drykkjumönnum, er þeir hafa
drukkið 2—3 flöskur af 2,6—3,2%
öli.
Þessar niðurstöður af athug-
unum í rannsóknarstofunni
koma heim við verklegu tilraun-
irnar. Við bifreiða-akstur teljast
mörk þess að áhrifa taki að
gæta til hins verra um 0,35—0,45
pro mille. Raunveruleg áfengis-
neyzla var í þessu tilfelli 3—4
flöskur af 3,2% öli. Við símnjtun
eru mörkin um 0,20—0,25 pro
mille. í báðum þessum tilfellum
voru mennirnir, sem tilraunirn-
ar voru gerðar á, vanir hóflegri
neyzlu áfengis.
(Þýtt úr ,,Reformation“)
☆
Ofanrituð grein sýnir, hve lít-
inn skammt af áfengum drykk
þarf til þess að trufla þann við-
námsþrótt og starfshæfni, sem
hverjum manni, sem stjórnar
vélknúnu tæki, er svo ómissandi.
Karolinska Institutet er trygg-
ing fyrir því, að rannsóknum
þeim, er hér um ræðir, megi
treysta. Nafn Goldbergs dósents
er að góðu kunnugt meðal allra
þeirra, er kynnst hafa rannsókn-
um hans. Það er nú svo komið,
að jafnvel áfengisdýrkendur eru
áhugasamir að tryggja sig og
aðra gegn þeim hættum, er stafa
af þeim ökuþórum og flugstjór-
um, sem eru undir áhrifum á-
fengis við stýrið. Sannleikurinn
er sá, að áfengir drykkir til
neyzlu eru ósamrýmanlegir
þeirri vélaöld, sem vér nú lifum
á, nema oss sé öldungis sama
um allt. Þú, sem prédikar hóf-
drykkju, viltu hafa „hófdrukk-
inn“ ökumann við stjórn í bif-
reiðinni, sem þú ekur í? Þú, sem
ert áfengisdýrkandi, viltu hafa
„hófdrukkinn“ flugstjóra í flug-
vélinni, sem þú ert í? — Svona
getum vér haldið áfram. Viltu
hafa hófdrukkinn eða sæt-
kenndan formann í bátnum, sem
þú hefir fengið far með? Viltu
láta „kenndan“ kennara sitja í
kennslustofu og kenna börnum
þínum? Viltu láta drukkinn lyf-
sala eða lyfjafræðing taka til
meðul handa þér? — Niðurstað-
an af þessu öllu saman er bind-
indisstefnunni alveg í vil.
Rannsókn Goldbergs dósents
leiðir í ljós, að því aðeins er ör-
yggi fyrir hendi, að ökumaður-
inn eða annar, sem á að leysa af
hendi -eitthvað vandaverk, sé
alger bindindismaður. Hér duga
ekki kenningarnar um hóf-
drykkju. Það verður jafnvel
hver áfengisdýrkandi að viður-
keniia, ef hann vill ekki gera
sjálfan sig að flóni. Eina við-
unanlega lausnin á áfengis-
vandamálinu er algert bindindi
um áfenga drykki.
En þeir, sem sí og æ hampa
vínglösum, ágæta áfenga drykki
og heimta, að þeir séu sem víð-
ast á boðstólum, bera ekki sízi
ábyrgð á slysunum, sem hljótast
af áfengisnautn.
Það er áríðandi, að skólarnir
séu hér vel á verði og brýni fyr-
ir ungmennum þá hættu, er með
svo mörgu móti stafar af áfengis
nautn. Einmitt niðurstöður Gold
bergs dósents eru vel fallnar til
að vekja athygli unglinga á
áfengishættunni. — Skólarnir
mega ekki bregðast skyldu sinni
á þessum vettvangi. Ef þeir
bregðast, er framtíðin á valdi
drykkjudrabbsins. Það er al-
vörumálið mikla. B. T.
—Mbl. 25. apríl
Gróðurhúsm á öllu
landinu eru alls
tæpir 7.3 hektarar
Ávextir fluitir inn fyrir 8.7
milljónir í fyrra — samlals
3313 tonn
Gróðurhús á Islandi munu
nú vera um 72.850 fer-
metrar eða tæpir 7.3 hektar-
ar, samkvæmt upplýsingum
í Garðyrkjuritinu, sem ný-
lega er út komið. Byggð
gróðurhús á árinu 1951 nema
um 2.190 fermetrum samtals.
Gróðurhúsin, sem byggð voru
í fyrra eru á þessum stöðum:
Hveragerði 850 fermetra, Stóra-
fljóti í Biskupstungum 540 fer-
metrar, Reykjahlíð í Mosfells-
sveit 300 fermetrar, hjá Jóni
Magnússyni Mosfellssveit um
300 fermetrar og Helgavatni
Þverárhlíð í Borgarfirði 200 fer-
metrar.
Garðyrkjuritið skýrir enn-
fremur frá því, að fluttir hafi
verið inn ávextir á árinu, sem
leið, fyrir 8,7 milljónir króna,
en verðmæti innlands káls, gul-
róta, gúrkna og tómata er tæp-
•
lega þrjár milljónir króna. Inn-
fluttu ávextirnir voru þessir:
Apelsínur 2520% tonn, epli 570
tonn, sítrónur 158 tonn, vínber
66 tonn, perur 64 % tonn, melón-
ur 30 tonn, plómur 3 tonn, grape
fruit 1.3 tonn og týtuber 0.3 tonn
eða 3313% tonn samtals. Inn-
flutt grænmeti á árinu var: 110
tonn af hvítkáil, 18 tonn af rauð-
káli, 30 tonn af rauðrófum og
19 % tonn af gulrótum.
MININNG ARORÐ:
Hólmfríður Sfefdnsdóttir Gíslason
Hún var fædd að Urðarseli I
Þistilfirði 15. marz 1870. For-
eldrar hennar voru þau hjónin
Stefán Kristjánsson og Guðrún
Jónsdóttir; er mér ókunnugt
um ævisögu Hólmfríðar á Is-
landi. Átján ára fluttist hún
vestur um haf og settist að í
Winnipeg. Gekk hún þar í vist-
ir þar til hún fór til frænku
sinnar, Kristbjargar, og manns
hennar, Jóns Eymundssonar,
sem bjuggu í grend við Pembina
í Norður Dakota. Þar kyntist
hún Þorsteini Gíslasyni og gift-
ist honum; voru þau gefin sam-
an í Winnipeg þann 26. júlí ár-
ið 1900. Áttu þau heima við
Pembina þar til þau fóru til
Gerald í Saskatchewan og hófu
þar búskap.
Árið 1914 misti Hólmfríður
mann sinn, en hélt áfram að búa
ásamt einkasyni þeirra hjóna,
Gísla Stefáni, nú til heimilis að
Lundar, Man. Gísli er fæddur
þann 4. marz 1903. Árið 1936
var búi brugðið. Hélt Hólmfríð-
ur til á ýmsum stöðum: var um
tíma hjá Ólafíu og Guðmundi
Isberg við Vogar, sem voru þá
bæði lifandi; Guðmundur er lát-
inn fyrir nokkrum árum. Líka
var hún til helmilis í Winni-
peg, Mozart, Wynyard, Lundar
og víðar.
Árið 1950 sótti Hólmfríður um
inngöngu á Elliheimilið Betel á
Gimli, Man. Þar andaðist hún
þann 25. marz 1952. Jarðneskar
leifar hennar voru jarðsettar,
eftir eigin ósk hennar, í Valla-
grafreit í grend við Gerald,
Sask. Þar hvílist hún við hlið
manns síns og fleiri ástmenna.
„Hold í jörðu hægt lát blunda,
helgra svo það bíði funda.“
Við, sem bárum gæfu til að
kynnast Hólmfríði sálugu, finn-
um til þess að það er ekki vanda-
laust að lýsa skapgerð hennar
eins og þyrfti að vera. Hygg ég
þó, að kveðjuorðin, sem hún bar
fram við Mrs. Tallman, forstöðu-
konu á Betel, sýni að nokkru
innræti hennar:
Hólmfríður S. Gíslason
„Guð blessi Betel og vinina
þar.“ Orð þessi voru með því
síðasta, sem henni varð að orði.
Á Betel ávann Hólmfríður sér
hylli-og virðingu allra. Er mér
falið að votta þakklæti þeim öll-
um, sem veittu henni hjúkrun
og hlýleik.
Iðulega næddi um Hólmfríði
kaldur reynslu-svali á hinni
löngu og viðburðaríku ævi, en
aldrei heyrðist hún mæla æðru-
orð eða kvarta yfir kjörum
sínum: Mjög var hún grandvör
í tali um aðra; var henni miklu
ljúfara að leggja gott til manna
og málefna. Hún var að eðlis-
fari greind; hafði unun af að
lesa nytsamar bækur, og las til
fullra nota og fræðslu; ekki lét
hún mikið yfir þekkingu sinni,
en var skýrleg og alúðleg 1 tali.
Trúin var henni vonarvölur,
sem hún studdist við í blíðu og
stríðu og hafði skapandi áhrif
á alt hennar líf.
Nú ríkir leyndardómsfull og
heilög kyrð við dánarbeð Hólm-
fríðar; sætt er komin á með lífi
og dauða, hvíld er hlotin, friður
er fenginn, sigur er unninn í
honum og fyrir hann, sem sagði:
„Þegar ég er farinn burt, og hefi
búið yður stað, kem ég aftur
og mun taka yður til mín, til
þess að þér séuð þar sem ég er.“
—s. s. c.
Business and Professional Cards
i PHONE 724 944 Dr. S. J. Jóhannesson SXJITE 6—652 HOME ST. VlStalatfmi 3—5 eftir hádepri S. O. BJERRING Canadian Stamp Co. RUBBER & METAL STAMPS NOTARY & CORPORATE SEALS CELLULOID BUTTONS 324 Smiih Si. Winnipeg PHONE 924 624

J. J. SWANSON & CO. LIMITED 308 AVENUE BLDG. WINNIPEG Fasteignasalar. Leigja hús. Ot. vega peuingalán og eldsábyrgð, bifreiðaábyrgð o. s. frv. Phone 927 538 Phone 21 101 ESTIMATES FREE J. M. INGIMUNDS0N Asphalt Roofs and Insulated Siding — Repairs Country Orders Attendeð To 632 Simcoe St. Winnipeg, Man.

SARGENT TAXI PHONE 204 845 PHONE 722 401 FOR QUICK. RELIABLE SERVICE GIMLI FUNERAL HOME 51 First Avenue Ný útfararstofa með þeim full- komnasta útbunaði, sem völ er á, annast virðulega um útfarir, selur Hkkistur, minnisvarða og legsteina. Alan Couch, Funeral Director Phone—Business 32 Residence 59

DR. E. JOHNSON 304 EVELINE STREET Selklrk, Man. Office Hours 2.30 - 6 p.m. Phones: Office 26 — Res. 230 DR. A. V. JOHNSON Dentist 50G SOMERSET BUILDING Telephone 97 932 Home Telephonpe 202 398

Andrews, Andrews, Thorvaldson and Eggertson Lögfrœövngar 209 BANK OF NOVA SCOTIA BG. Portage og Garry St. Phone 928 291 DR. ROBERT BLACK Sérfrœöingur i augna, eyma, nef og hdlssjúkdömum. 401 MEDICAL ARTS BLDG. Graham and Kennedy St. Skrifstofusfmi 923 815 Heimasími 403 794

1 CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. PAQE, Managing Dlrecter Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish. 311 CHAMBERS STREET Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917 Comfortex the new sensation for the modern girl and woman. Call Lilly Malthews. 310 Power Bldg., Ph. 927 880 or evenings, 38 711.

Office Phone Res. Phone 924 762 726 115 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BLDG. Office Hours: 4 pjn. - 6 p.m. and by appointment. GUNDRY PYMORE Limited British Quality Fish Mettino 58 VICTORIA ST. WINNIPEG Phone 928 211 Manager T. R. THORVALDSON Your patronage wtll be appredated

A. S. BARDAL LTD. FUNERAL HOME 843 Sherbrook Street Selur lfkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá bezti. StofnaO 1894 Sími 27 324
Minnist BETEL í erfðaskrám yðar.

Phone 23 996 700 Notre Dame Ave. Opposite Matemity Favillion, General Hospital. Nell’s Flower Shop Wedding Bouquets, Cut Flowers, Funeral Designs, Corsages, Bedding Plants Nell Johnson Res. Phone 27 482 Dr. P. H. T. Thorlakson WINNIPEG CLINIC St. Mary's and Vaughan, Wlnnlpeg PHONE 926 441

Offlce 933 587 Res. 444 389 THORARINSON & APPLEBY BARRISTERS and SOLICITORS 4th Floor — Crown Trust Bldg. 364 Main Street WINNIPEG CANADA PHONE 927 025 H. J. H. Palmason, C.A. H. J. PALMASON & CO. Chartered Aecoontanta 505 Confederation Llfe Bldg. WTNNIPEG MANTTOBA

SELKIRK METAL PRODUCTS Reykháfar, öruggasta eldsvörn, og ávalt hreinir. Hitaeiningar- rör, ný uppfynding. Sparar eldi- við, heldur hita frá að rjúka út með reyknum.—Skrifið, slmið til KELLT SVEINSSON 625 Wall Street Winnipeg Just North of Portage Ave. Símar: 33 744 — 34 431 PARKER, PARKER & KRISTJANSSON Barrislers - Solicitors Ben C. Parker, K.C. B. Stuart Parker, A. F. Krlstjanason 54M Canadlan Bank of Commeree Chambers Wtnnlpeg, Man. Phone W3M1

DR. H. W. TWEED Tannlœknir 508 TORONTO GENERAL TRUSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smlth St. Phone 926 952 WINNTPEG G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. Keystone Fisheries Limited Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH 404 SCOTT BLK, Slmi 925 227

Creators of Distinctive Pringting Columbia Press Ltd. 695 Sargent Ave.. Winnipeg Phone 21804 Bullmore Funeral Home Dauphin, Manitoba Eigandi ARNI EGGERTSON, Jr.