Lögberg - 24.07.1952, Blaðsíða 2

Lögberg - 24.07.1952, Blaðsíða 2
2 LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 24. JÚLI, 1952 ÚR LÍFI ALÞÝÐUNNAR: Grasaferð fyrir 60 órum San Marino, 25. júní 1952 pessi ferðasagra er eftir Miss Jcmny Jnhnson frá Pasadena, Cal., sem ferCast hefir vítt um jarðir, op nú sfðast til fsraelsrfkis. Miss Johnson er ættuð úr Norður-Múlasýslu, en hefir um langt skeið dvalið í California; hún sendi ferðasöguna vinum sínum, þeim Skúla og Margréti Bjarnason í Los Angeles, og í samráði við þau barst Lögbergi ferðasagan til birtingar. —Ritstj. Eitt sinn sem oftar sat ég á tali við Stefán Filippusson frá Kálfafoilskoti og vorum við að rifja upp kjör og lifnaðarháttu alþýðunnar í sveitum okkar fyr- ir aldamót og hve ótrúleg breyt- ing hefði þar á orðið. Þá segir Stefán allt í einu: — Ég hef víst aldrei sagt þér frá grasaferð, sem ég fór fyrir 60 árum. Það er víst ekki merki- leg saga, en hún sýnir þó hve léttir menn voru til gangs hér fyrrum og víluðu ekki fyrir sér að leggja á fjöll og torfærur. Og svo sagði hann mér söguna af grasaferðinni. — Þetta var árið 1892. Ég hafði þá verið gangnamaður á Núpstað vor ög haust. I haust- göngunum tók ég eftir því að í svonefndum Miðholtadal var mikið af grösum, þessum skín- andi fallegu skæðagrösum, sem lágu þar í þykkum beðjum og loddu saman, svo að ef maður tók í þau hékk öll fyllan saman eins og reifi. Ógnaði mér þá að þetta góða grasland skyldi látið ónotað og hugsaði sem svo að ég skyldi skreppa þangað og fá mér í einn poka. Þangað var að vísu löng leið. Miðholtadalur er í Hvítárholtum á móts við innri endann á Eystrafjalli. Að loknum göngum um haust- ið fékk ég leyfi hjá Jóni á Núp- stað, föður Hannesar pósts, til þess að taka grös þarna. En þar sem leiðin var löng og erfið, og allra veðra von vildi ég ekki fara einn. Fór ég þá að minnast á þetta við kunningja mína, en allir aftóku að fara með mér þar til að lokum að það varð ur, að Gísli Jónsson frá Hvoli, sem þá var vinnumaður á Kálfafelli, gaf kost á sér til fararinnar. Var það mest að áeggjan húsmóður hans, maddömu Sólveigar, því að henni var vel ljóst hver bú- bætir er að fá fjallagrös. Þýðingarlaust var að leggja upp í ferðina nema í einsýnu veðri og þurrki, því að blaut fjallagrös eru þung og ekki hægt að bera mikið af þeim svo langa leið. Svo lögðum við þá af stað snemma morguns með nesti og nýja skó. í slíkar gönguferðir dugðu ekki aðrir skór en úr svellþykku leðri, því skófrekt er þar í fjöllunum og vissum við af eigin reynslu, að þótt maður legði af stað á nýjum skóm að morgni, voru stundum vörpin ein eftir að kvöldi. Við fórum beint upp frá Kálfa felli og inn alla Kálfafellsheiði, inn fyrir Kvarnarhlíðahraun. Þar komum við að Djúpá og urðum að vaða hana. Fórum við þá úr sokkum og buxum til þess að bleyta ekki fötin, og er við höfðum klætt okkur aftur var orðið sauðljóst. Nú lá leiðin upp Rauðabergshólm, sem er nokk- uð brattur og aðdragandi upp að Birninum, hinu háa fjalli, sem gengur norður frá Lómagnúp, og er eitthvert hæsta fjall í Skafta- fellssýslu. Þarna er ofurlítil lægð í háfjallið og nefnist Göngu skarð. (Er þess getið í bókinni „Fjöll og firnindi")- En í há- skarðinu er maður þó kominn um 800 metra yfir sjó. Þarna tylltum við okkur á steina og snæddum nesti okkar og svöluð- okkur á snjó, því þótt snjólaust væri neðra, þá dró Björninn snemma til sín hríðarél, eins og jökullinn. Eftir stutta hvíld héldum við svo niður Björninn að austan og inn að vestri Hvítá, yfir Hvítár- odda og eystri Hvítá og vorum þá komnir á Hvítárholtin. Báðar árnar renna í djúpum gljúfrum og urðum við að vaða þær. Var nú skammt eftir inn í Miðholta- dal. Þegar þangað kom sást fljótt að mér hafði ekki missýnzt. — Þarna voru grasabreiðurnar hver við aðra og mátti fletta þeim upp í heilu lagi, því að þær lágu á leirmold. Hristum við úr þeim moldina og voru þau þá svo hrein, að varla þurfti að tína þau er heim kom. Hvor okkar hafði meðferðis tvo poka, ámusekk og hálftunnusekk. Fylltum við þá á skömmum tíma og tróðum eins fast í þá og okkur var unnt. Höfðum við varla verið lengur að þessu en fjórar stundir. En vegna þess að grösin voru þurr, voru pokarnir laufléttir, þótt miklir væru þeir fyrirferðar. Býst ég við að það hafi ekki verið nema 30—40 pund, sem hvor okkar hafði að bera. Við snæddum nú það, sem eftir var af nestisbitanum og héldum svo heim á leið. En er við komum upp undir Björn- inn, sáum við hvar tvö lömb rásuðu inn með honum. Þau höfðu sloppið úr heimahögum og stefndu nú upp að jökli. Þar hefðu þau sjálfsagt borið beinin um veturinn, ef við hefðum ekki séð til ferða þeirra. Nú hófst mikill eltingaleikur við þau þarna í fjallinu. Við höfðum pokana bundna saman þannig, að tunnupokana höfðum við á bakinu en hina minni í fyrir. Og þótt þeir væri léttir urðu þeir okkur nú til hins mesta trafala í eltingaleiknum við Ijónstygg lömbin. Að lokum gátum við þó flæmt þau yfir Björninn og eftir það voru þau þæg, runnu á undan okkur eins Það mun þykja nokkuð sein- látt fyrst núna, að minnast vinar míns og nágranna, Jakobs Guð- jónssonar, sem hér lézt 25. apríl 1950; en orsakir þess hvað þetta hefir dregist eru þær, að prest- urinn, sem talaði yfir moldum Jakobs, var beðinn að minnast hans, en hann gerði það ekki. Honum til afsökunar má færa, að hann flutti héðan úr bygðinni stuttu seinna og var jafnframt líkamlega vanheill, og það síðar- talda hefir einnig seinkað þessu fyrir mér — sem sé líkamleg vanlíðan. Oft er flaggað með það í ævi- minningum að menn hafi gegnt ábyrgðar- og trúnaðarstöðum, sem viðkoma félags- eða fram- faramálum. Þær stöður skipaði Jakob aldrei; en allir fjölskyldu- feður skipa trúnaðar- og ábyrgð- arstöður; þær skipaði Jakob með ágætum, eins og heimilið bar Ijóst vitni sem og líka börn þeirra hjóna hafa sýnt með vin- sæld og vandaðri framkomu, að þau hafa fengið gott uppeldi og fagra fyrirmynd. Jakob var mjög afskiptalaus og óhlutdeilinn um annara hagi enda vinsæll af öllum, sem hon- um kynntust, greiðvikinn og hjálpsamur, sem bezt gat verið. Hann var viðmótsþýður og við- ræðugóður, hafði oft vel valin spaugsyrði á reiðum höndum. Hann hafði gaman af bókum og las þær með eftirtekt, enda alt- af mikill Islandsvinur. Þannig minnist ég hans og ég hygg að allir, sem honum kyntust, séu mér sammála. Jakob var fæddur á Þorvalds- stöðum í Selárdal, Vopnafirði, Norður-Múlasýslu, 2. september 1883. Hann ólst upp með móður sinni til átta ára aldurs, en fór þá í Jökulsárhlíð og var þar til 15 ára aldurs; þar var hann fermdur af séra Einari Jónssyni í Kirkjubæ. Þaðan fór hann til frænda síns og var þar þangað til hann fór til Canada 1903. Foreldrar hans voru þau Guð- jón Jakobsson og Sigríður Þor- steinsdóttir frá Ljósalandi; að öðru leyti er mér ekki kunn ætt hans, en hef þó sannfrétt, að allt hans fólk hafi verið mjög heiðarlegt til orða og verka; móðir hennar var víst oftast sjálfrar sinnar, en faðir hans í vinnumensku, sem sýnir að þau hafa verið fremur fátæk. Eina og hundar og lögðu hiklaust í Djúpá þar sem þau komu að henni. Faðir minn átti þessi lömb; annað þeirra varð seinna afbragðs forustusauður. Við komum heim upp úr mið- nætti og höfðum þá gengið 50—60 km. yfir vegleysur og fjöll og ekki hvílt okkur neitt nema þær fjórar stundir, sem við vorum að grasa, ef hvíld skyldi kalla. Næsta haust fór ég við annan mann til grasa inn í Miðholtadal og þriðja haustið einn. En þá var farið að sneiðast um grös. Við höfðum tínt þau svo að segja blað fyrir blað, og grösin eru lengi að ná sér aftur og máske verður þarna aldrei grasaland framar. Þá er sögunni af þessari grasa- ferð lokið. Hún sýnir að við vor- um ekki ragir við að leggja land undir fót og sækja á brattann. Oft gengum við frá Núpstað inn að Hágöngum og Grænalóni og komum heim að kvöldi. Ungir og hraustir fjallgöngumenn, sem alizt hafa upp við betra at- læti en við, ættu að gera það að gamni sínu í sumarfríinu að ganga þessa leið og sýna hvað þeir eru fremri okkur, sem vor- um á léttasta skeiði fyrir 60 árum. En ef þeir skyldu velja heimleiðina um Hvítárholt og Vesturskóga, ættu þeir að lesa góða bæn áður en þeir leggja á Skollastíg, ef Núpstaðamenn væru ekki í för með þeim. systur átti Jakob, sem ég hygg að sé látin. Til Canada kom hann 1903, eins og fyr getur, með frændum sínum, Benedikt, sem var vita- vörður í Mikley, nú dáinn fyrir fáum árum, og Jóni, sem fór heim aftur. Jakob var fyrsta árið í Shoal Lake, en flutti þaðan til hins vinsæla og velmetna út- vegsbónda, Magnúsar á Eyjólfs- stöðum í Hnausabygð og vann þar til 1914, en þá keypti hann af Magnúsi 10 ekrur af landi í suðaustur horni Eyjólfsstaða- lands og bjó þar til æviloka. Seinna keypti hann 40 ekrur ná- lægt Hnausaþorpi, en bjó þar aldrei. Árið 1914 kvæntist hann eftirlifandi ekkju sinni, Guð- rúnu Sigríði Albertsdóttur frá Selsstöðum í Geysisbygð, hinni mestu dugnaðar- og gæðakonu, sem átti sinn fulla helmings- part af farsælum efnahag og góðu heimili; eins og að líkum lætur voru þau fátæk fyrstu árin, en með aðstoð barna sinna fór efnahagur þeirra batnandi. Synir þeirra fóru snemma að vinna og voru eftirsóttir fyrir dugnað og drenglyndi, sem þeir auðsýndu foreldrum sínum; einnig munu þeir hafa hjálpað systrum sínum til menta, því þær eru tvær skólakennarar. Lengi lifðu þau í fremur litlum húsakynnum, en hafa nú komið sér upp góðu húsi. Þessi breyt- ing hafði engin áhrif á hið ró- lega og friðsama heimilislíf og hinar hlýju viðtökur, sem allir áttu þar að mæta. Eins og fyrr er sagt, vann Jakob lengi hjá Magnúsi á Eyj- ólfsstöðum og beint eða óbeint oft síðar fyir afkomendur Magnúsar og hefir því mynd- ast vinátta og eining á milli þessara heimila og ætta, sem varð til ánægju og hagnaðar á báðar hliðar. Börn þeirra Jakobs og Sigríð- ar, sem á lífi eru, eru: Albert, Jónína Stefanía, gift Friðrik Martin, búa í Árnesi, eiga tvö börn; Árni; Sveinbjörg Magnús- ína Violet, gift Jack Björnssyni, búa í Árborg, eiga eitt barn; Ástrós Helga Emely kennari; Kristinn Sigursteinn. Auk þess mistu þau eitt barn í æsku, Svein Ingiberg. Ekki er mér kunnugt um að Jakob ætti hér á lífi nein náin skyldmenni auk fjölskyld- Kæru vinir, Skúli og Margrét: Ég get hreint ekki náð mér á strik með að skrifa ferðasögu, svo hér koma bara til ykkar nokkrar línur og með þeim blað, sem gefið er út í Jerúsalem, sem kom út daginn sem við fórum frá ísrael, og þar er ræða, því þetta var þeirra helgidagur (Independence Day), og mikill undirbúningur í marga daga, svo ef ef þér finst þá má senda það, en mig langar að fá það aftur og geyma það. Þessi ferð var í alla staði elskuleg, upplífgandi og skemti- leg frá því við fórum héðan með járnbrautarlest til New York og þar til við komum til baka, og gekk eins og í draumi; engin töf og lítið erfiði, en úr öllu var greitt alstaðar. Skipið Indepen- dence American Express Line, fjarskalega fullkomið og spá- nýtt; þetta var önnur ferð þess. Við höfðum síma og útiglugga, baðherbergi, tvo stóra skápa og snyrtiherbergi. Nú var siglt í fjóra daga, á þeim fimmta sást til lands; það voru Azor-eyjar, þær tilheyra Portugal. Það var dálítil hvíld í því að sjá til lands og allan daginn komu nýjar og nýjar eyjar í ljós, þær voru að sjá frjósamar með grænum ökr- um, sem þó voru marglitir í mis- jöfnum spildum og fallegir til að sjá; háar hlíðar og þorp með- fram ströndinni; byggðin uppi í hlíðunum var strjál , og ekki mikinn skóg að sjá nema helzt í görðum. Einhver sagði að eyj- arnar væru níu talsins. Næst nálguðumst við Spán, sem var á hægri hönd og Gibraltar á vinstri. Þegar við nálguðumst Gíbraltar kom hann betur og betur í ljós, grár og gulur, strýtu myndaður og breyttist eftir því sem nær dregur og skipið siglir inn. Akbrautir liggja upp á hæsta tindinn og þar blasa við virki og miklar byggingar. — Skipið legst fyrir utan hafnar- garðinn og úr landi koma ótal bátar og stórt gæzluskip með brezkum embættismönnum, og nú fara æði margir í land, sem ekki ætla lengra með skipinu. Spánverjar komu með alls kon- ar varning til að selja, mest allt lélegt, nema vínföng og seldust þau bezt. Þeir, sem selja, fá ekki að koma um borð; þeir æpa og halda á lofti sinni vöru, en litlu bátarnir hristast og færast til á öldutoppunum; þeir hnýta kaðli á körfur og henda svo hin- um endanum upp á skipið, og þeir sem kaupa draga inn feng- inn. Nú var haldið af stað og næsti viðkomustaður var Cannes á Frakklandi; þangað var komið kl. sex að morgni og stansað að- eins einn klukkutíma, svo fáir fóru í land. Ég sá aðeins í land og þótti mér fyrir að geta ekki séð mig dálítið um; það var fallegt að sjá í land meðfram ströndinni. Næsta dag komum við til Genova á ítalíu, og þar var farið í land og stanzað í nokkra klukkutíma. Þar er ljómandi fallegt, en fjarska hálent, bærinn stendur fram á klöppum og allt er upp í móti nema rétt við ströndina. Við fórum að skoða bæinn; vorum við m. a. tekin á „Bus“, sem ók með okkur að kirkjugarði nokkrum, sem stend- ur undir hæð; þar tók við okkur lítill náungi, sem í meir en 50 ár hefir verið leiðsögumaður ferðafólks um þennan garð og kirkju þá sem þar er, en í henni er svo mikið af myndastyttum unnar, sem mist hefir vandaðan og trúan vin, er hvergi mátti vamm sitt vita. Synir þeirra eru allir heima og sjá um heimilið með mestu prýði. —D. H. á báða vegu að maður hefir að- eins tíma til að líta á þær, en getur ekki fest þær í minni. I kirkjugarði þessum eru svo margir hvítlr krossar, að þeir skipta þúsundum og raðir þeirra sýnast beinar; fyrir ofan eru kirkjuturnar og bjöllur, en fall- egur skógur, blóm og garðar í hlíðinni. Næst var komið til Napoli, Naples Italy, og stansað marga, klukkutíma, þar var allt á ferð og flugi og hrópað að fara hitt og þetta. Ég komst í bíl, sem tók sex manns af skipinu til Pompe, en þar tóku leiðsögumenn við okkur og sýndu okkur rústir af borginni og útskýrðu það sem fyrir augu bar. Þarna er margt að sjá: eldgamall byggingarstíll, vatnsleiðsla, myndastyttur, súlur og víða eru tígulsteinar bæði á veggjum og gólfum; myndirn- ar eru vel sjáanlegar, einnig nokkurt safn af munum, dauð- um kvikindum og mönnum, sem haldist hafa við í allar þess- ar aldir, svo allir limir sjást. Nú var lagt af stað undir kvöldið og siglt þar til komið var við Pirias á Grikklandi, sem er hafnarbær skammt frá Aþenu borg. Þar var fátæklegur lýður að sjá en þar var stansað og all- flestir fóru í land. Ég komst í bíl, sem tók okkur til The Acropolis. Þar eru frægar rústir, The Parthenon og ótal önnur hof eða Temples; þar er svo fjarska margt að skoða fyrir þá, sem hafa betra vit en ég á frægð þessa óviðjafnanlega staðar. Þessar rústir eru alveg undraverðar að stærð og fegurð. Hinar miklu súlur upp á hæð- inni eru merkilegar að ölju leyti; hvernig þeim var komið upp og og að þær skuli standa enn þann dag í dag. Við vorum keyrð um Athens og sáum Olympic hring- inn og konungshöllina að utan og einnig forngripasafn,ið. En fegurst af öllu var þó útsýnið ofan af hæstu hæðinni; það var svalt þar uppi og mér var ráð- lagt að klifra ekki alla leið, en ég gegndi því engu. Það hljóta að hafa verið tröppur þangað upp sem hundruðum skipti. Um kvöldið var siglt síðasta áfangann, sem var Hifa ísrael, og var komið þangað snemma morguns 21. apríl, eftir 13 daga ferð frá New York. Það er fallegt að horfa í land í Hifa; bærinn stendur fram í hæð; hæsta hæð- in er Mount Carmel. Þar gat að líta fátæklega klætt fólk. Þarna fóru allir af skipinu, en þeir voru ótalmargir, þar á meðal Gyðingar frá Ameríku og sum- ir frá Mexico og víðar að. Ég gleymdi að geta þess, að margir fóru af skipinu bæði í ítalíu og Grikklandi, en þeir sem fóru alla leið til Hifa voru samt í meirihluta. Alls munu farþegar hafa verið 850. Nú var maður komin til Israel; frúin mín var boðin þangað svo nú fór hún á Pilgrim House, en ég á hótel, það var skammt á milli okkar; en hún fór aldrei í neina þessa túra, því hún var tvívegis veik í vetur og er einnig við aldur. Mér fannst allt erfitt í ísrael; allt upp í móti; mikill skortur; allt skammtað; alltof margt fólk bláfátækt, sem flúið hefir þang- að og alls staðar er verið að byggja, en á meðan býr þetta blessað fólk í tjöldum úti á eyði- mörk þar sem ósköp óvistlegt er að vera, en allir eru vongóðir, eins og þið sjáið á ræðunni, sem ég sendi með þessum línum; ég læt ræðuna skýra ykkur frá því, sem ég vildi sagt hafa; en í ræð- unni er ekki sagt frá því aum- Framhald á bls. 7 Spurningar og svör varðandi canadíska banka Hvernig geta löggiltir bankar greitt götu yðar? H vaða bankaútibú, sem er, býður yður með glöðu geði þjónustu sína. Þér getið byrjað sparisjóð með einum dollar. Þér viljið ef svo ber undir skipta ávísun og leggja hana alla eða nokkurn hluta hennar inn. Sparisjóðsbókin sýnir nákvæmlega hvað út er tekið og lagt inn. Ef til vill þurfið þér að senda peninga í burtu, svo sem til ættingja yðar í annari borg. Ef þér hafið verðmæt skjöl, verða þau bezt geymd með að leigja öryggishólf. Þetta er aðeins nokkur þeirra atriða, er bankinn daglega annast um fyrir konur og menn, bændur og verkamenn í bæjum — allar stéttir fólks. Vegna þeirra hlunninda, sem canadískir bankar bjóða, notar allur almenningur þá. Fjöldi mismunandi stétta á bankana; 65,000 hluthafar þeirra teljast til 260 þjóðfélagsstétta. Forstjóri bankans, sem þér skiptið við, leiðbeinir yður og sýnir yður fram á hvernig bankinn verði yður að mestu gagni og lætur allar greinar bankastarfanna verða yður að liði. Ein af auglýsinguiium,/seni BANKINN í NAGRENNI YÐAR BIRTIR —A. ó. Lesb. Mbl., júní, 1952 Stutt æyiágrip Jakobs Guðjónssonar

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.