Lögberg - 26.02.1953, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 26. FEBRÚAR, 1953
5
********* vvwvwvv'rvw ******
Ál l 4 AHÍI
tvVCNNA
Ritstjón: INGIBJÖRG JÓNSSON
FRÚ LÁRA BJARNASON
Aldarafmæli
1842 — 1942
Pétur GuSjohnsen (1812—187§) heflr hlotiS þá viCurkennlngu aS vera faiSir
söngs og tónlistar á islandi; ætli þaö sé ekki orS aS sönnu, aS dóttir hans, frú
Lára Bjarnason (1842—1921) hafi veriS einn aSal-brautrySjandinn í hljóm-
listarmenningu Islendinga vestan hafs? — Þegar ég var viSstödd samkomu
söngflokks Fyrstu lútersku kirkjunnar á miövikudagskveldiö I fyrri viku,
fannst mér sem andi þessarar mikilhæfu konu svifi þar enn yfir vötnum;
þess vegna baS ég Mrs. Fióru Benson um leyfi til að birta hina fögru grein,
er hún reit í Sameininguna á aldarafmæli frú Láru, en Mrs. Benson var
henni nákunnug frá barnæsku, var í söngflokkum, sem frú Lára kendi og
æfSi, og kunni vei aS meta hæfileika hennar og mannkosti. —I. J.
Lára Michaelína Guðjohnsen
Bjarnason var fædd 16. maí 1842
í Reykjavík. Faðir hennar var
Pétur Guðjohnsen, söngfræðing-
ur, og móðir hennar, Guðrún
Sigríður Knudsen. Lára var elzt
af fimtán börnum þeirra hjóna.
Á æskuheimili hennar ríkti
atorka og sparsemi, sönglist og
mentun, og kærleiksrík samúð
allra. Hún fékk góða bókment-
un og lærði að leika á píanó og
gítar.
Fimtánda nóvember 1870 gift-
ist Lára séra Jóni Bjarnasyni og
árið 1873 fluttu þau vestur um
haf og eftir dvöl í ýmsum borg-
um í Bandaríkjunum komu þau
til Nýja-lslands árið 1877 og
áttu þar heima til 1880.
Starf hennar meðal landa sinna
í Vesturheimi var nú hafið.
Hún fór marga ferð, fótgangandi
með manni sínum, nýlenduna á
enda. Tvo vetur af þeim þremur,
er þau hjón áttu heima í Nýja-
Islandi, starfrækti frú Lára skóla
fyrir öll þau börn og ungmenni
er vildu nota þessa kenslu,
endurgjaldslaust.
Árið 1880 fóru þau hjónin til
íslands og störfuðu á Seyðis-
firði, en árið 1884 komu þau
aftur vestur yfir hafið og settust
að í Winnipeg, þar sem séra Jón
hafði tekið köllun frá Fyrsta
lúterska söfnuði, og var heim-
ili þeirra þar til dauðadags. Aðal
starf frú Láru var fyrir söfnuð-
inn. Hún starfaði með frábærri
samvizkusemi og ósérhlífni að
öllu, sem hún tók sér fyrir
hendur.
Ár eftir ár veittu þau hjónin
mörgum ungmennum tilsögn í
því að lesa og skrifa ensku og
íslenzku og einnig reikning.
Sjálf kendi frú Lára mörgum
að spila á píanó og gítar, einnig
veitti hún tilsögn í söng og hann-
yrðum; alt þetta endurgjalds-
laust, af einskærum áhuga fyrir
velferð landa sinna hér.
Einn flokkur nemenda fór út, er
annar kom inn á heimili þeirra.
Heimili þeirra var miðstöð og
vermireitur hins íslenzka og
kristilega mentalífs vestan hafs.
Hann var leiðtoginn og kenni-
maður ,hún var kenslukona og
forsöngvari. Eins og hann var
andlegur faðir Vestur-íslend-
inga, var hún móðir þeirra. Ó-
teljandi eru þær menta- og gleði-
stundir, er ménn áttu á heimili
þeirra.
Frú Lára stofnaði Ársloka-
samkomuna, er Sunnudagaskóli
Fyrsta lúterska safnaðar í Win-
nipeg heldur árlega sunnudag-
inn milli jóla og nýárs. Æfingar
hófust á hverju hausti með
fyrsta sunnudegi í októbermán-
uði, strax á eftir sunnudaga-
skóla, sem þá var haldinn kl. 3
e. h., og þá er þessar æfingar
hófust, var hún búin að semja
skemtiskrá samkomunnar. Hún
hafði valið lög (ensk, skandinav-
isk, þýzk) og skrifað upp með
eigin hendi nóg fyrir allan flokk-
inn, og við þessi lög hafði hún
látið þýða eða yrkja vers. Það
eru margir íem hugsa með kær-
leika og þakklæti, (þó þeir eða
þær hafi aldrei haft orð á því
oþinberlega) til frú Láru, fyrir
það hve vandvirk og einbeitt
hún var í þessu starfi. Þessar
samkomur voru hámark sunnu-
dagaskólastarfsins og bera enn
avöxt í hugarfari og framkomu
Frú Lára Bjarnason
margra, er urðu aðnjótandi til-
sagnar af hendi Mrs. Bjarnason.
Út af þessu starfi hafa mörg
unaðsrík lög leiðst inn til al-
mennings hér, í „Laufblöðum“
og í „Söngbók Bandalagsins",
auk þeirra, er aldrei voru prent-
uð, en sem margir eiga skrifuð
af Mrs. Bjarnason
Frú Lára var sunnudagaskóla-
kennari í mörg ár og organisti
Sunnudagaskólans, forseti kven-
félagsins og starfandi meðlimur
bandalagsins.
Gestrisni á heimili hennar var
aðdáanleg og var hús þeirra
hjóna ætíð opið fyrir fundi allra
nefnda, er störfuðu að velferð
safnaðarins. Eitt sinn sem oftar
þá er djáknanefndin mætti á
heimili þeirra, vakti ein nefnd-
arkonan máls á því, hve kjör
margra gamalmenna, íslenzkra,
væru hörð: að þau lifðu í mjög
köldum og óvistlegum herbergj-
um, og eins hve örðugt væri
fyrir nefndina að hlynna að þeim
vegna þess, hve langt væri á
milli þeirra og hve ákjósanlegt
það væri að koma mörgum
saman undir eitt þak. Þá segir
Mrs. Bjarnason: „Þér meinið þá
gamalmennaheimili?“ Frá því
var farið að vinna að þessari
hugmynd að koma á fót heimili,
þar sem íslenzkir menn og kon-
ur gætu notið sælla og áhyggju-
lausra sólsetursdaga.
Eins og ætíð vill vera, voru
margar raddir á móti þessari
hugmynd. Sumir sögðu: „Hvar
hugsið þið ykkur að finna fólk
til þess að fylla slíkt heimili?11
En djáknanefndin vissi vel hver
þörfin var, og þessi góða hug-
mynd náði sér niður í hugum og
hjörtum almennings og eftir að
kvenfélagið afhenti kirkjufé-
laginu peningaupphæð, var
stofnun þessi, sem nú heitir
„Betel“, sett á fót og er nú, eins
og almenningur kannast við, eitt
vinsælasta fyrirtæki Hins evang-
eliska lúterska kirkjufélags Is-
lendinga í Vesturheimi.
Það er oft að við sjáum ekki
eða gjörum okkur ekki grein
fyrir því, sem nálægt okkur er;
en er árin líða og við sjáum í
íjarlægð, hve stórkostlegt starf
þessarar ljúfu, látlausu konu,
frú Láru Bjarnason, var, þá
hljótum við að fyrirverða okkur
fyrir það hve litlu við margar
komum í verk. Við heyrum svo
oft kvartanir yfir því, hve mikið
við höfum að gjöra. Mrs. Bjarna^
son fann mest til þess hve tím-
inn var naumur til þess að koma
í verk því, sem hana vantaði að
gjöra. Heimili hennar var ætíð
til reiðu sem griðastaður fyrir
fólk, er kom inn í bæinn til að
leita sér læknishjálpar eða at-
vinnu og eins, er sjúklingar
komu út af spítalanum. Fyrir
fundi og æfingar Glee Club
Bandalagsins, hina árlegu sam-
komu sunnudagaskólabekkja
séra Jóns og frú Bjarnason og
margs og margs annars; og eitt,
sem við húsmæður getum metið
sérstaklega er það, að ætíð og
æfinlega var heimili hennar
hreint og fágað, þrátt fyrir það,
að hún var önnum kafin í starfi
safnaðarins, er tók hana svo
mikið út af heimilinu.
I
Guð leit í náð sinni til Islend-
inga á fAimbýlingsárunum hér
í álfu og sendi þeim leiðtoga og
við hlið hans konu, sem var ein-
beitt, sjálfstæð, sístarfandi, sí-
hugsandi, þrekmikil og sparsöm,
einlæg og hreinskilin í öllu. Hún
hvarf sjálf á bak við hið mikla
starf, er hún hafði helgað líf sitt.
í hvert sinn, er- söfnuðurinn
sýndi séra Jóni heiður eða við-
urkenningu, sagði hann, að ef
hann ætti nokkurn heiður skilið,
væri það að miklu meira en
helmingi konunni sinni að
þakka, því þegar hann væri
dapur og vondaufur, talaði hún
íhann kjark.
Þetta er sannarlega sá fegursti
vitnisburður, sem nokkurri konu
getur hlotnast, aðdáun og þökk
frá manni, sem allir vissu að var
hreinn og einlægur, tryggur og
öruggur vinur í lífi og dauða.
Það sýnist viðeigandi að nú
á aldarafmæli þessarar hugprúðu
og fórnfúsu landnámsmóður, að
koma á fót í minningu um hana
minningarsjóð, er varið skyldi til
mentunar í hljómlist hæfum
nemendum af íslenzkum stofni,
því sönglistin var eitt af hennar
mörgu og miklu áhugamálum.
Hví ekki að beita sér fyrir um
þetta nú þegar?
Guð blessi minningu hennar
og veiti okkur stýrk til að fara
að fordæmi hennar 1 starfshátt-
um, á braut þeirrar þróunar,
sem fram undan bíður.
Flóra Júlíus Benson
Fréttir fró ríkisútvarpi íslands
Framhald af bls. 1
Á fimmtudaginn var hleypt af
stokkunum í Hollandi nýju skipi
fyrir Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga. Það er smíðað í
bænum Hardinxweld og var gef-
ið nafnið Dísarfell. Skip þetta ér
rösklega 900 lestir „deadweight“
og sérstaklega gert með tilliti
til flutninga á minni hafnir
landsins. Botninn er tvöfaldur og
komið þar fyrir olíugeymum og
getur skipið flutt 300 lestir af
ol'íu, auk eigin brennsluolíu, og
hefir fullkomin tæki til að losa
olíuna á smáhöfnum landsins.
Heimahöfn Dísarfells verður
Þorlákshöfn. Skipstjóri verður
Arnór S. Gíslason, sem verið
hefir fyrsti stýrimaður á Arnar-
felli.
☆
Áætlað er, að nýja Laxár-
virkjunin verði takin í notkun í
ágústmánuði í sumar. Unnið var
við hana í allt haust og þar til
vika var af desember, en þá
lagðist vinna niður sökum verk-
falls, en hófst aftur 12. janúar.
Tíðarfar hefir verið mjög hag-
stætt og hefir það greitt fyrir
framkvæmdum í vetur. Virkjun
þessi verður tæp 12,000 hestöfl,
og er orkuveitusvæðið frá Húsa-
vík til Akureyrar að byggðum
Eyjafjarðar meðtöldum. Raf-
magnsaukningin fer bæði til
kaupstaðanna og sveitanna, t. d.
þegar til Aðaldals, og lögð hefir
verið háspennulína út með Eyja-
firði vestanverðum til Dalvíkur.
Akureyringar og Húsvíkingar
hafa og þörf fyrir stóraukið raf-
magn vegna vaxandi iðnaðar.
☆
Ákveðið hefir verið, að Andrés
Eyjólfsson alþingismaður verði í
kjöri fyrir Framsóknarflokkinn
í Mýrasýslu í kosningunum til al-
þingis í sumar.
☆
Vélbáturinn Drífa frá Reykja-
vík, 40 lesta bátur með sex
manna áhöfn, strandaði aðfara-
nótt föstudags rétt sunnan við
Kalmannstjörn í Höfnum. —
Bj örgunarsveitin í Höfnum fór
á staðinn, kom línu til bátsverja
og dró þá í land í björgunar-
stóli. Mátti það ekki tæpara
standa, því að bátnum hvoldi
skömmu eftir að hinn síðasti var
kominn í land.
☆
1 janúarmánuði s.l. luku 14
stúdentar kandídatsprófi við Há-
skóla íslands, einn í guðfræði,
þrír í læknisfræði, 9 í lögfræði
og einn í íslenzkum fræðum.
☆
Þeir Helgi Elíasson fræðslu-
málastjóri og Jón Emil Guðjóns-
son framkvæmdastjóri Bókaút-
gáfu Menningarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsins eru á förum til
Bandaríkjanna, en þar munu
þeir dveljast þrjá mánuði á veg-
um Bandaríkjastjórnar, og kynn-
ir fræðslumálastjóri sér skóla-
mál, heimsækir skóla og aðrar
menningar- og fræðslustofnanir,
en Jón Emil Guðjónsson hyggst
einkum kynna sér bókaútgáfu og
prentsmiðjur.
☆
Bæjarstjórnir í Vestmanna-
eyjum, ísafirði og Akureyri hafa
samþykkt að þar gkuli fara fram
atkvæðagreiðsla um það, hvort
hafa skuli áfengisverzlun opna.
Áður hafði bæjarstjórn Reykja-
víkur ákveðið atkvæðagreiðslu
um þetta í Reykjavík.
☆
Leikfélag Reykjavíkur hafði á
miðvikudagskvöldið frumsýn-
ingu á gamanleik eftir enska höf-
undinn Walter Ellis, og heitir
leikritið Góðir eiginmenn sofa
heima. Þýðandi er Inga Laxness.
Leikstjóri er Einar Pálsson, en
aðalhlutverkið leikur Alfreð
Andrésson. — Leikfélag Reykja
víkur heldur jafnframt áfram
sýningum á Ævintýri á göngu-
för, sem það hefir nú sýnt nær
því 40 sinnum í vetur, og enn
fremur er þar í undirbúningi
sýning á Vesalingunum eftir
Victor Hugo, og hefir Gunnar R.
Hansen gert leikrit úr skáldsög-
unni og verður leikstjóri.
☆
1 gær var opnuð í Listvina-
salnum í Reykjavík sýning á
málverkum eftir Emií Thorodd-
sen, sem lézt árið 1944. Þar eru
sýndar 117 myndir, olíumálverk,
vatnslitamyndir og teikningar,
en myndir þessar gerði Emil á
aldrinum 13 til 24 ára.
Pantið ókeypis eintok í dag
SEED
HDUSE
• Gefin út af etærsta fræ og gróðurhúsafélagri t Canada. pú munt hafa
ánægju af hverri blaðsíðu I þessari. vingjarnlegu og fróðlegu bók. Hún
Stóra 1953 FHÆ og GR6ÐFR- b'sir 2000 jurtum þar á meðai
iffrCAnrtirTw . njjum op sjaldgæfum tegundum
HuSABOKIN, sú bezta! svo gem jjybrid Tomatoes, Hybrld
Cucumbers, Hybrid Onions, Blue
148 mynda Leaf Arctic Hedge, Rosa Multi-
siOur flora fræ og plöntur. Multi-
20 síður i flowered Sweet Peas, Astolat
Utum Pink Series Delphiniums, Dwarf
Fruits, 6-í-l Multiple Epli, ný
moldar frjófgunarefni, Dverga-
matjurtir fyrir litla garða og
valití matjurta-, blóma- og hús-
jurtafræ, plöntur, blómlaukar og
annaS svo að garður þinn 1953
verði sem beztur. PantiS f dag.
GEORGETOWN . . . ONTARIO
Fréttir af þióðræknisþingi
Að morgni síðastliðins mánu-
dags var 34. ársþing Þjóðræknis-
félagsins sett hér í borg og hófst
það með guðræknisathöfn, er
séra Eiríkur Brynjólfsson frá
Vancauver stýrði; sungnir voru
sálmarnir, „Þín miskunn, Ó Guð“
og „Faðir andanna“. Aðsókn við
þingsetningu var drjúgum betri
en við hefir gengist um allmörg
undanfarin ár og var það öllum
mikið fagnaðarefni. Forseti fé-
lagsins, séra Valdimar J. Ey-
lands flutti því næst ávarp sitt,
eða boðskap sinn til þingsins; var
erindið gagnhugsað og hið bezta
samið og flutt af góðri rögg; var
forseta þakkað ávarpið sam-
kvæmt uppástungu frá Dr. Beck
og reis þá þingheimur úr sæti;
svo var tekið til óspilltra mál-
anna um almenn þingstörf og
fastanefndir skipaðar; starfs-
fundum lauk ekki fyr en um
miðaftan; fréttir að þessu sinni
hljóta óhjáhvæmilega að verða
ónógar vegna þess að ritstjórinn
vegna daglegra anna, gat ekki
sótt fundi nema aðeins á hlaup-
um.
Við þessa fulltrúa og aðra
utanbæjarmenn urðum vér varir
á þingi.
Gimli: Mrs. J. B. Johnson, Mrs.
H. G. Sigurðsson, Mrs. W. J.
Árnason, Mr. Daníel Halldórsson,
Séra H. S. Sigmar og Mr. og
ÍÆrs. Páll S. Pálsson.
Árborg: Mrs. Kristveig Jó-
hannesson, Mr. Páll Stefánsson,
Mr. Sigurður Einarsson, Páll
Johnson, Mrs. Herdís Eiríksson
og Mrs. Jónína Einarsson.
Geysir: Mrs. Hrund Skúlason.
Lundar: Mr. Dan Lindal, Mrs.
L. Sveinsson, Mrs. G. Eyjólfsson
og Ólafur Hallsson.
Selkirk: Mrs. A. Guðbrands-
son, Mrs. Margrét Goodman,
Mrs. J. Eiríksson, Mr. Einar
Magnússon og Mr. og Mrs. Skag-
fjörð.
Keewatin: Mr. B. Sveinsson.
Morden: Mr. og Mrs. T. J.
Gíslason og Mrs. Tómasson.
Vancouver: Séra Eiríkur
Brynjólfsson.
Leslie: Páll Guðmundsson.
Wynyard: Mr. og Mrs. Hóseas
Pétursson.
Mountain: Mr. Haraldur Ólafs-
son, séra Egill H. Fáfnis og Dr.
Richard Beck.
Glenboro: Séra Jóhann Fred-
riksson og Mrs. Margrét Joseph-
son. Nöfn þingfulltrúa deildar-
innar Fróns hafa áður verið birt.
Heillaóskaskeyti bárust félag-
inu frá Dr. Helga P. Briem, sendi
herra íslands í Stokkhólmi, Þjóð-
ræknisfélagi íslands, undirritað
af formanni og skrifara, herra
Sigurgeiri Sigurðssyni biskup og
Ófeigi J. Ófeigssyni lækni; enn-
fremur frá frú Ingibjörgu
Claessen-Thorláksson, er veitt
hafði þá nýverið viðtöku 10 þús-
und króna gjöf til barnaspítala-
sjóðsins í Reykjavík frá Þjóð-
ræknisfélagi íslendinga í Vestur-
heimi.
Um kvöldið hélt Frón Miðs-
vetrarmót sitt undir forustu Jóns
Ásgeirssonar við afarmikla að-
sókn og fjölbreytta skemtiskrá;
var þar um að ræða fjórsöng,
lestur frumsaminna ljóða, ágæta
myndasýningu og mergjað er-
indi, er Valdimar Björnsson fjár-
málaráðherra Minnesota-ríkis-
flutti. Því næst var stiginn dans.
Skjaldarglíma Ármanns var
háð í Reykjavík á sunnudaginn
var og voru keppendur 8. Sigur-
vegari varð Ármann J. Lárusson,
Ungmennafélagi Reykjavíkur. —
☆
Hingað til lands er kominn
norski skautahlauparinn Reidar
Liaklev til að þjálfa íslenzka
skautamenn. Hann dvelst fyrst
um sinn á Akureyri, en þar á
skautamót íslands að fara fram
um næstu helgi, en síðan kemur
lann til Reykjavíkur. Reykvískir
skautamenn hafa ekki getað æft
skautahlaup í vetur, því að
skautasvell hefir vantað.
☆
Skákþingi Norðlendinga er
nýlega lokið. Skákmeistari Norð-
urlands varð Jón Þorsteinsson,
Akureyri. Guðjón M. Sigurðsson
frá Reýkjavík tefldi á þinginu,
sem gestur, og urðu þeir Jón
Þorsteinsson og hann efstir og
jafnir að vinningatölu.
☆
í s.l. mánuði flutti brezki nátt-
úrufræðingurinn Peter Scott
fyrirlestur í Royal Festival Hall
í London um rannsóknarleiðang-
ur þann, sem hann og nokkrir fé-
lagar hans fóru ásamt dr. Finni
Guðmundssyni sumarið 1951 upp
að Hofsjökli til að rannsaka lifn-
aðarháttu heiðagæsarinnar og
merkja heiaðgæsir. Salurinn,
sem tekur yfir 3000 manns í sæti
var þéttskipaður. Peter Scott er
væntanlegur hingað til lands í
sumar til að halda áfram merk-
ingum á heiðagæsum, og í ráði
er, að hershöfðinginn kunni,
Alanbrooke lávarður, verði í för
með honum og fari norður að
Mývatni til að kvikmynda fugla-
lffið þar.
{ Sendið engin meðöl fril Evrópu !
þangað iil þér hafið fengið vora nýju verðskrá.
j Skrtfiö eftir hinni nyju 1953 vcrðskrá, sem nú takteinum. J
j Verð hjá oss er mlklu l;ezrn en nnnars stnðnr í Cnnada.
fRIMIFON — $2.10 fyrlr 100 töflur
{ STREPTOMYCIN — 50c grammið í
J Sent frá Etröpti iun víða veröld. jnfnvel nustan járntjnldslns. —■- i
l l*óst«Jald lnnifallð.
! STARKMAN CHEMISTS j
j 403 BI.OOR ST. WEST TOROXTO J
-■—*———»— ------------:— -----------------»
STKIVE FOR KNOWLGDGE
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business
Training Immediately!
For Scholarships Consult
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
PHONE 74-3411 695 SARGENT AVE., WINNIPEG