Lögberg - 19.03.1953, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 19. MARZ, 1953
5
*******************
ÁHUGAMÁL
LVENN/L
Ritstjón: INGIBJÖRG JÓNSSON
I
Forsetahjónin heimsækja Eilliheimilið Grund
Forsetahjónin heimsóttu Elli- og hjúkrunarheimilið Grund
í Reykjavík hinn 26. /. m. Við það tækifœri fórust
forsetanum hr. Ásgeiri Ásgeirssyni orð á þessa leið:
Góðir áheyrendur.
Það er okkur hjónunum sönn
ánægja að heimsækja þessa
stofnun, bæði vegna stofnunar-
innar sjálfrar og hinna mörgu
vistmanna.
Á síðasta ári átti Elli- og
hjúkrunarheimilið „ G R U N D “
þrjátíu ára afmæli. Þá var tæki-
færi til að rifja upp ánægjulega
sögu um vöxt og viðgang mikils
mannúðarstarfs allt frá litla
húsinu við Kaplaskjólsveg með
rúmlega tuttugu vistmönnum og
til þessarar miklu stofnunar, þar
sem nú stöndum vér, og sem
rúmar hátt á fjórða hundrað
vistmanna og starfsmanna. Hér
hefir verið framför á öllum svið-
um, bókasafn, vinnukennsla og
heilsugæzla, og fleira mætti telja
um stjórn stofnunarinnar. Um-
gengnin utanhúss er bæjarprýði,
sem allir vegfarendur njóta,
blómin og garðyrkjan á sumrin
og skreyting á hátíðum. Mér
virðist og, að þessu stóra l^eimili
hafi haldizt vel á forstöðufólki
og ber það gott vitni því starfi,
sem hér er haldið uppi. Ég vil
ekki láta hjá líða að nefna á
nafn einn þeirra, sjálfan formann
heimilisstjórnarinnar, um þrjá-
tíu ára skeið, eða frá upphafi
vega, og heimilisprest síra Sigur-
björn Á. Gíslason. Hans mun
lengi minnzt í sambandi við hið
góða starf fyrir gamalt fólk.
Fæðisdagar aldraðs fólks eru á
annað hundrað þúsund á ári í
þessari prýðilega reknu sjálfs-
eignarstofnun. Skuldir eru hverf
andi móts við hina miklu eign,
og ættu þó helzt að vera engar.
Það eiga allir þökk sem hér hafa
staðið að verki.
Það sem mest er um vert, er
að hér eru ræktar skyldur við
gamalt fólk, sumt slitið af störf-
um og sumt farið að heilsu. Sú
skuld hefir ekki ætíð verið
greidd í þessu lífi hér á landi
fremur en annars staðar. Það
mætti segja ófagrar sögur af því
ræktarleysi frá fyrri öldum, en
það skal þó ekki rifjað upp að
þessu sinni. Og fram á síðustu
tíma hafa kjör gamals fólks verið
mjög misjöfn og stundum misk-
unnarlaus. Einstæðingum er
mest vorkunn og þeim, sem
þurfa að þræla með þverrandi
kröftum. Starfsemin hér er af
kristilegum rótum runnin og
vaxandi skilningi hins opinbera
á skyldum við ellina.
Auk þess eru það ýmsar breyt-
ingar á heimilisháttum, húsnæði
og heimilishjálp, sem valda því,
að elli- og hjúkrunarheimili eru
nú nauðsynlegri en nokkru sinni
áður. Samvizka þjóðarinnar
heimtar þau.
Já, þjóðin hefir samvizku, hún
getur verið góð eða vond eins og
hjá öðrum. En ég hygg, að hún
sé betur vakandi og sterkari nú á
síðari tímum en áður var. Það
var einu sinni lítil stúlka að rog-
ast með eitthvað í fanginu, og
maður, sem fram hjá gekk,
sagði við hana: „Er þetta ekki
allt of þung byrði fyrir þig,
• telpa mín?“ „Þetta er engin
byrði,“ sagði stúlkan, „það er
hann bróðir minn.“ Hún er
sterkari nú en áður fyrr, krafan
um að gæta bróður síns. Kristin-
dómurinn er að því leyti ríkari
í nútíma þjóðfélagi, hvað sem
líður trúnni. Þó vil ég bæta því
við, að mannúðin og menningin
á rætur sínar í trú, sem hærra
bendir, og á það á hættu að
skrælna upp, ef hún fær enga
næringu þaðan.
Það er einn skýrasti mæli-
kvarðinn á menninguna, hvaða
tillit er tekið til 'æskunnar og
ellinnar og hvernig að þeim er
búið. Æskan leikur sér og ellin á
að fá að njóta hvíldar frá þeim
störfum, sem eru orðin ofurefli.
Hin erfiðari skyldustörf tilheyra
miðbiki ævinnar og er það þó
ekki allt lífið. Æskan og ellin eru
líka æviskeið í sínum fulla rétti.
Ellin hvarflar huganum aftur til
sinnar eigin æsku og mætir hinni
upprennandi æsku á miðri leið !
í ljóðum, þulum og endurminn-
ingum. Það mildar ellina að
muna sína eigin æsku. Minning-
arnar eru gull, sem gamla fólkið
leggur í lófa barnanna. Oft er
það gott, sem gamlir kveða.
Gamalt og gott, segjum við, og
það á ekki sízt við um gamla
fólkið, sem við kynntumst í
æsku og minnumst með meira
þakklæti en annara vandalausra.
Og sín á milli hefir gamla
fólkið margs að minnast. Meðal
jafnaldra eru allir ungir. Það er
komið í höfn, öldur lífsins lægð-
ar, og litið í ljósi langrar lífs-
reynslu yfir farinn veg. Einmana
ellin e'r erfiðust, en að eldast
saman í félagi er létt. „Já,
mannstu þetta“ — segir hver við
annan og lifa glaðir saman í
endurminningunni.
Það kvartar enginn um aldur-
inn, sem hefir eða finnur nægi-
leg hugðarefni. Með aldrinum
koma tránstundirnar, sem er
frjálst að fylla með sínum eigin
hugðarefnum. Ég hefi stundum
heyrt, að konur eldist betur en
karlar, og það má vel vera. En
ef svo er, þá* er það mikið vegna
þess, að þær eigi meiri og fleiri
hugðarefni — bæði til munns og
handa. Þær kunna fleiri kvæði,
segja meir frá minningum sínum
og kunna fleiri handbrögð við
létta vinnu og heimilisstörf.
Þetta ættum vér karlmenn að
leggja oss á minni og vekja hjá
oss og glæða nógu snemma ýms
hugðarefni og kunnáttu, sem
geta tekið við, þegar atvinnunni
sleppir. En þó sú fyrirhyggja
hafi ekki verið höfð, hygg ég, að
flestir muni á efri árum, koma
niður á nokkra fjársjóði, ef þeir
grafa fyrir í huga sínum.
Auk þess hefir ævikvöldið sitt
eigið ljós. „Tölum við um tryggð
og ást, tímann löngu farna,
unun sanna, er aldrei brást, eilífa
von Guðsbarna“, segir Stein-
grímur. Það kvartar enginn
vitur maður yfir sínu æviskeiði,
heldur færir sér í nyt, það sem
það hefir að flytja. Ellin hefir
stundum verið kölluð: æskuár
hins eilífa lífs. Og engin orð
þekki ég fegurri og ástúðlegri
um stund viðskilnaðarins en
þessi: „Nú lætur þú, herra, þjón
þinn í friði fara, eins og þú hefir
heitið mér, því að augu mín hafa
séð hjálpræði þitt.“
—Kirkjublaðið
Eroll Flynn er annað hvort
mjög marglyndur maður, eða
óviðunandi eiginmaður, því að
mörgum sinnum hefir hann
kvænzt. Nýlega kom hann til
Hollywood út af skattamálum og
var þá ný eiginkona í för með
honum.
Bob Hope, hinn óbetranlegi,
tók þeim tveim höndum, óskaði
þeim allra heilla og hvíslaði að
brúðgumanum:
„Það er langt síðan þú hefir
kvænzt svon a indælli ungri
stúlku!“
Yfir fjöll og fyrnindi
Framhald af bls. 2
nýja heimili hjúkrunarkvenna
nemenda (for Student nurses).
Það er níu hæðir alls með full-
komnasta útbúnaði af öllu sem
við þarf. Neðar á þverstræti á
móts við spítalann er ný og veg-
leg bygging, sem nefnist British
Columbia Institute. Alt er þetta
að heita má í hvyrfingu hérna
vestur á strætunum. Austan við
okkur og beint á hlið við húsið
eru margir skólar, barnaskólar
og fleira. Þar er margt manna og
glaðir og kátir menn eins og
verða vill, þar sem margt manna
er saman komið. Að þessu sinni
sem oftar eru það börnin, sem
gleðja mann með gleði sinni og
leikjum. Eitt af því sem maður
hefir oft haft gaman af að horfa
á, eru litlu lögregluþjónarnir, —
það eru drengir úr barnaskólan-
um, sem kennt er að gæta um-
ferðar. Þeir bera sig vel og virð-
ast sinna vel starfi sínu. Þeir
bera sinn einkennisbúning, hvít-
ar húfur og hvítar, spaðamynd-
aðar veifur. Þetta sýnist vera
mjög æskilegt til að innræta
börnum og unglingum vandann,
sem því fylgir, fyrir mönnum,
að umgangast hvorir aðra, þar
sem svo margt manna er saman
komið og margbreytileg um-
ferðin. Það er líka ánægjulegt,
að sjá tillitið, sem tekið er til
þessara starfa barnanna. Þegar
drengurinn með hvítu húfuna
kemur í broddi fylkingar með
hópinn sinn, skólasystkini sín, á
fjölfarið stræti, til að fara yfir
eða komast um borð í vagninn,
þá stanzar öll umferð þar á með-
an eins óg sjálfiir konungurinn
væri á ferð. Og drengurinn gætir
þess, að alt sé í lagi. Allir verða
að vera í réttri röð og ganga í
takt. — Og þá sýnist alt ganga
vel.
Af því við erum að tala um
umferð, þá skal þess minst, að
þó maður heyri nokkuð um slys-
farir hér, þá mun óvíða meiri
athygli vera veitt hinum gang-
andi manni en hér er gert. Manni
er sagt að gangandi maðurinn
eigi réttinn hér, sá er ekur skal
stanza. Þeir gera það. Þó ég fari
ekki nema á næsta horn og yfir,
þá hefi ég séð fyrir mig og aðra
oft, að þeir sem aka eftir kross-
brautinni stanza og benda hinum
gangandi manni að halda áfram.
Og þeir bíða á meðan hann eða
hún fer yfir strætið.
Vinir okkar tóku okkur út
með sér til að sýna okkur borg-
ina eitthvað um tveim vikum
eftir að við komum. Við fórum
lengi fyrst vestur á þessu stræti.
Þar meðfram eru „golf“ grundir.
Þar enn vestar er háskóli fylkis-
ins. Það er fallegt umhorfs á öllu
þessu svæði. Háskólinn er marg-
ar veglegar byggingar til að sjá.
í þessu ferðalagi var haldið upp
á háan hól, sem nefnist “Little
Mountain”. Þaðan er sérlega
fallegt útsýni yfir mikinn part af
borginni. Vancouver gerir, þaðan
horft, bæði fagra og aðsópsmikla
mynd í blæbrigðum ljóssins með
fjöllin í baksýn og sjóinn í um-
hverfinu.
Svo er víðar úr þessari fögru
borg.
I janúar voru miklar rigningar,
sumum geðjast miður að þeim,
aðrir segja að þokuloftið hafi
læknandi áhrif á augu sín séu
þau sár og þreytt af áreynslu.
Tólfta janúar komu hér fríðir
gestir. Það voru rauðbrystingar,
hópur af þeim. Hér úti fyrir er
hátt tré, sem mér er sagt af eig-
anda hússins, að heiti Rown Tree
eða reyniviður. Á því var mikið
af rauðum berjum og rauðbryst-
ingarnir gerðu sér mikla máltíð
af þessu. Daginn eftir heyrði ég
þá syngja, en fjórtánda janúar
var alt að mestu hljóðnað. Fá-
einir af þeim fóru um undir
trjánum og tíndu upp það, sem
þeir höfðu mist niður af berjum,
en það heyrðist vart hljóð af
söng þeirra eftir petta né varð
maður var við hér um slóðir, að
þeir bygðu sér hreiðum. En það
var gaman að sjá þá og heyra og
ég vona, að maður sjái þá síðar
meir.
Við höfum komið um suður-
part borgarinnar og ofan að
English Bay. Á þeirri leið blasir
borgin við í ýmsum myndum,
yndislega falleg húsahverfi frá
hlíðum og halla til borgar, eins
og raðað væri spilahúsum fyrir
börn að leika sér að. Fjallaþyrp-
ing í baksýn. Það eru Strand-
fjöllin (Coast range). Svo var
töluverður spölur af sveitasýn,
ónumið land og líka sveitabær á
aðra hönd, en vel uppbygt borg-
arhverfi á hina. Er við komum
ofan að English Bay, þar er fjara
ofan áð, var Ægir dálítið úfinn
og meira að segja söng í brimi.
Við Jóhanna fórum ofan í fjör-
una, því< að ég vildi fyrir hvern
mun snerta Kyrrahafið. Óðar en
varði stóð ég með báða fætur í
sjó og fékk líka tíma til að grípa
ofan í sjóinn. — Nú var ég komin
alla leið vestur að hafi.
Frá þessum stöðvum getur að
líta langt út á hafið, og hillir í
fjarska út í eyjuna Vancouver
Island. Maður er mintur á hið
mikla og ægilega veldi hafsins,
þó ekki sjáist meira af sjónum
en það, sem augað eygir þarna.
Hvítfalda öldurnar syngja við
sinn sigurtón, jafnvel þó brim-
sogið sé ekki meira en svo, að sá
sem bleytir fætur sína, geti sem
bezt komist undan hættu. —
Ekki sízt ef einhver leiðir hann!
Þetta sérstaka ferðalag var
fyrsta marz eftir messu.
Við héldum þaðan og ofan á
bryggju. Þar voru mikil en þó
þögul tíðindi. Verkafall var á.
Raðir af hlöðnum kornvögnum
í nálægð við hinar stórkostlegu
kornhlöður — sementssteyptar
— sem eru eins og partur af
bryggjunni. Mörg skip og stór á
höfninni, en alt var kyrt og
hljótt, það bærðist ekki á neinu.
Enginn undirbúningur undir
mánudagsvinnu. Eingin hreyf-
ing. Hópar af hvítum sjÓfuglum,
á stærð við ritur eða svo, syntu
með mikilli kyrð á grængolandi
sjónum rétt fyrir neðan bryggj-
una. Það var eins og á korn-
vögnunum stæði skrifað eitt orð:
„Mannshugurinn“. Hvílíkt þó
veldi er hann. Hann stöðvaði
allan þennan mikla útbúnað hér,
á sjó og landi. Öll hin mikla nyt-
semi, sem hann hafði bygt og
framleitt, var í nokkurs konar
auðn af því mannshugurinn reis
öndverður við einhverju því, er
við þurfti til að halda áfram. Það
var eitthvað stórraunalegt við
alla þessa hljóðnun þarna, þó
glaða sólskin væri og fjöllin,
borgin og fjarsýni til hafs blasti
við.
borginni, en er hraustur og ern
vel, svo sem ekkert hafi ískorist
á hans leið. Þá sáum við þarna
Þórð Kristján Kristjánsson, sem
er kunnur maður fyrir ljóð sín og
greinar í blöðum okkar. Við
þekktum hann, en hann þekti
^xkur ekki. Hann sýndi okkm
sérlega fallegt ljóð, sem hann
hafði ort í minningu um móður
sína. Þá sáum við þarna Mrs.
Margréti Arngrímsson, er var
um langt skeið búsett hér vestur
í bygðinni, ekkja Stefáns Arn-
grímssonar. Vig kyntumst henni
dálítið fyrst á árum í Saskat-
chewan, dugleg og myndarleg
kona og sérlega trygg þeim sem
hún tekur því við. Hún er fóstra
Thor Arngríms, þess er kom af
stað hinu svonefnda “Totem“-
leikhúsi. Ekki hefi ég komið
þangað enn, en fólk, sem ég get
reitt mig á að smekkvísi, segir
þar alt með góðum smekk og
gangi. Og ég er að vona, að ég
geti komist þangað einhvern-
tíma. Enn sá ég mann, sem ég
bar góð kensl á og þó sérstaklega
kannaðist maður við fólk hans,
en það var Stefán Stephensen
dóttursonur séra Stefáns heitins
í Vatnsfirði og sonur Einars
læknis Guðjohnsen og því bróð-
ursonur frú Láru heitinnar
Bjarnason. Stefán hefir mikið
gaman af að tala um ýmislegt
frá Djúpi og frá tíð afa síns, sem
þótti hinn merkasti maður og
séra Stefán í Vatnsfirði var um
alla ísafjarðarsýslu talinn bú-
höldur með ágætum, og þó hann
þætti nokkuð vinnuharður, þá
var hann og einnig talinn gull-
áreiðanlegur maður í öllum við-
skiftumi Þetta heyrði ég svo
fjarska oft talað um heima.
Þessi safnaðarsamkoma kven-
félagsins hafði margt til síns á-
gætis. Fyrst var sýnd mynd frá
íslandi “The Northern Story —
British Picture. — Séra Eiríkur
S. Brynjólfsson kynti myndina á
sinn sérstaka, ljúfmannlega og
skemtilega hátt með því að segja
okkur fyrst hver hefði sent sér
hana, en það var prófessor Finn-
bogi Guðmundsson; svo las
prestur upp kafla úr sögu eftir
Agnes Rothary og setti það líf
í myndina. Síðan var hún sýnd.
Danskur maður aðstoðaði séra
Eirík Brynjólfsson eitthvað, en
út úr myndinni talaði enskur
maður. Hann talaði fjarska vin-
samlega um fiskiveiðar og verzl-
un íslendinga heima, um hve
mikil nauðsyn þeim væri á við-
haldi þeirra mála og atvinnu.
Vitaskuld var ekki farið út í nein
sérmál, það ég man, á þessu
sviði né öðru, en það var vin-
semdin ein, sem andaði frá
myndinni, fyrir munn mannsins,
sem þar um mælti. Menn óskuðu
að myndin væri mikið lengri, er
búið var. FRAMHALD
Minningarorð
Trausti Isfeld, um langt skeið
búsettur í Selkirk, Man., andað-
ist að heimili sínu 405 Dufferin
Ave., þann 5. marz. Hann var
fæddur að Hrafnshóli í Hjalta-
dal í Skagafjarðarsýslu, 23. júlí
1881. Var Hrafnshóll eignarjörð
foreldra hans. Faðir hans var
Guðjón Jóhannsson ísfeld, en
móðir hans var Sigríður Sigurð-
ardóttir frá Holtsmúla í Skaga-
fjarðarsýslu, kona Guðjóns. —•
Síðar keyptu foreldrar hans jörð-
ina Nautabú og bjuggu þar þaðan
af eða þar til þau fluttu til Vestur
heims með börnum sínum árið
1900.
Á fyrri dvalarárum sínum hér
í landi vann Trausti aðallega við
bygginga - og landbúnaðarstörf.
Um mörg síðari ár stundaði hann
málaraiðn.
Systkini Trausta eru:
Tryggvi, búsettur í Skaga-
fjarðarsýslu; Gísli, til heimilis i
Blaine, Wash.; Ástvaldur, til
heimilis í Albertafylki; Sigurður,
búsettur í Winnipeg; Árni, látinn
í Bandaríkjunum fyrir nokkrum
árum; og Hólmfríður, Mrs. G. I.
Goodman, Woodroyt, Man.
Trausti var tvígiftur. Þrjú börn
eru á lífi af fyrra hjónabandi
hans. Síðari kona hans er Áróra
Herdís Guðmundsson. — Þau
bjuggu eitt ár í Vancouver, B.C.,
en 33 ár í Selkirk. Þau eiga einn
son, Guðjón T. ísfeld; hann er
málari að iðn og búsettur í
Winnipeg.
Trausti var gæddur góðum og
sérstæðum gáfum. Hann var vel
hagmæltur, hafði mikla ást og
unun af skáldskap; vel söngvinn;
fróður í mörgu, er laut að Is-
landi og sögu þess, heima-alinn
íslendingur að hugsun og skap-
ferli, sem starfaði að þjóðræknis
málum, er hann unni. — Hann
bar þjáningar þær, er leiddu
hann til dauða, með hugarró og
öruggu trausti til Guðs. í sjúk-
dómsstríðinu naut hann ágætrar
umönnunar konu sinnar. Sonur
hans stóð við hlið móður sinnar
og styrkti hana af fremsta megni.
Við útför hans var að beiðni
hans lesin vísa, er hann hafði
ort á síðari ævidögum:
Bát minn þó að beri í strand
betri stað ég fanga.
Ég veit að Drottinn lífs á land
leyfir mér að ganga.
Útför hans fór fram frá Lang-
rills útfararstofu og kirkju Sel-
kirk-safnaðar, þann 12. marz. —
Sóknarpresturinn og séra Valdi-
mar J. Eylands fluttu kveðjumál.
S. úlafsson
Félagslífið
Það gladdi okkur mikið fyrst
eftir að við komum á meðan ó-
yndið var mest í okkur, að fá
bæði Lögberg og Free Press.
Hvernig sem pólitíkin hefir oltið
og hvað annað, þá hafa þau blöð
verið í okkar samfylgd, minni að
minsta kosti, síðan maður kom
hingað ^1902. Að ég las þau hjá
öðrum, en keypti hvorki þau né
önnur blöð framan af árum mín-
um hér, gerir ekkert til. Ég sá
þau samt.
Það næsta, sem kom á daginn
vár, að séra Eiríkur S. Bryn-
jólfsson var svo vænn að heim-
sækja okkur. Við höfðum mikla
ánægju af því. Nokkru seinna
var haldin samkoma hjá safnað-
ar kvenfélaginu. Við fórum
þangað. Það var nærri undarlegt
að koma inn í sal fullan af ís-
lenzku fólki og þekkja þar vart
nokkurn mann. Þó var það svo,
að þegar við komiyn í dyrnar
kom maður á móti Sigurði og
heilsaði honum vinalega. Þeir
höfðu verið saman úti á Winni-
pegvatni fyrir fjörutíu og átta
árum hjá Kristjáni heitnum
Pálssyni og aldrei sézt síðan. Jón
Sigurðsson heitir maðurinn og
.vinnur enn baki brotnu hér í
DEHDRN COMMERCIAL CATTLE
Reduce Waste from Bruising and Carcass Damage.
AVOID THE MARKETING PENALTY
Plan Dehorning Campaigns — Borrow dehorners and calf
gougers from your Agricultural Representative.
Control Contogious Abortion
(Bang's Disease)
Plan vaccination campaigns in your districts. Consult a registered
veterinarian and arrange for his services.
A grant of $1.00 per head payable on all calves vaccinated.
Treat Cottle for Warbles Now
Control this serioús cattle pest by treating with Warble Fly Powder.
Secure supplies of Powder from your Municipal Office of your
Agricultural Representative.
Improve the Quolity of Your Cattle
Secure a pure bred bull under the Pure Bred Sire Purchase Assist-
ance Policy. Department pays 20% of Purchase Price (Maximum
grant not to exceed $80.00).
Policy available to owenrs of grade herds only.
ANNUAL AUCTION SALES
Winler Fair Building, Brandon
Bred Sow Sale Wednesday, April Ist 12:30 P.M.
Bull Sale Thursday, April 2nd 10:30 A.M.
Horse Sale Thursday, April 9th 1.00 P.M.
All sales under auspices of Provincial Livestock Associations.
For further particulars apply to
Livestock Branch, Legislative Buildings.,
%
WINNIPEG