Lögberg - 09.04.1953, Side 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 9. APRIL, 1953
5
WVWWVVVVWVVVWVW

ÁHIG4HÁL
rVENNA
Ritstjón: INGIBJÖRG JÓNSSON
GÓÐ BÓKAGJÖF
Nýlega hefur íslenzkudeild
Manitobaháskóla borizt góð
bókagjöf sunnan úr Bandaríkj-
um. Er gefandinn frú Caroline
Foulke Urie í Cleveland, Ohio.
Sendi frú Caroline bækurnar
fyrst til frú Guðrúnar Skapta-
son, 378 Maryland Street hér í
bæ, en hún kom þeim síðan á
framfæri. Eru þær Caroline og
Guðrún gamlar vinkonur.
Frú Caroline er systurdóttir
Arthurs M. Reeves (1856—1891),
en hann ritaði á sínum tíma
merkilega ritgerð um Vínlands-
ferðir Islendinga og lét þá jafn-
framt ljósprenta allar hinar
helztu frumheimildir um þær.
Hét verk hans The Finding of
Wineland the Good. The History
of the Icelandic Discovery of
America, London 1890. Er þar
þetta mál allt tekið föstum tök-
um og um það fjallað af raunsæi
og skarpskyggni, ímyndunarafl-
inu ekki gefinn laus taumur eins
og hjá svo mörgum, er um þetta
höfðu ritað á undan Reeves.
Var Reeves mikill styrkur að
því, að hann hafði verið á ís-
landi árið 1879 með Willard
Fiske og numið þá íslenzku all-
vel. ÍÞýddi hann síðar Pilt og
stúlku, og kom þýðingin, Lad
and Lass, út í London 1890.
Enginn veit nú, hve miklu
Arthur Reeves mundi hafa af-
kastað í þágu íslenzkra fræða,
ef honum hefði orðið lengri líf-
daga auðið, en það hörmulega
slys varð 25. febrúar 1891, að
járnbrautarlest, sem hann var á
ferð með vestur í Bandaríkjun-
um, hljóp af teinunum, og fórst
Reeves þar á samri stundu.
1 Kaupmannahöfn hafði
Reeves kynnzt Valtý Guðmunds-
syni og Valtýr verið Reeves
innan handar við handritarann-
sóknir hans, jafnframt því sem
hann vann síðar að þýðingum
með honum bæði á Pilti og
stúlku og Laxdælu, og var hinni
seinni ekki lokið, þegar Reeves
dó. Skrifaði Valtýr síðar um
rannsóknir Reeves og rit hans
um Vínlandsferðir, í XIII. ár-
gang Tímarits bókmenntafélags-
ins 1892, en síðar ritaði Richard
Beck allýtarlega um Reeves, í
Almanak Ólafs Thorgeirssonar
1935, og enn fleira hefur verið
ritað um hann á íslenzku.
Vinátta Valtýs og Reeves
leiddi til sambands við ættmenn
hans vestra, þegar þeir Valtýr
og Þorsteinn Erlingsson voru
árið 1896 boðnir vestur til forn-
leifarannsókna í Massachusetts
í Bandaríkjunum. Heimsótti Val-
týr þá systur Reeves, frú Mary
Foulke, í Richmond í Indiana.
Var þá ráðið, að Guðrún systir
Valtýs færi þangað og kenndi
Caroline, elztu dóttur frú Mary,
íslenzku. Dvaldist Guðrún þar í
6 mánuði 1896—97. Síðar á árinu
1897 voru þær Caroline og Guð-
rún saman á Islandi og seinna
um hríð í Kaupmannahöfn.
Með íslenzkunáminu og dvöl-
inni á íslandi komst Caroline í
kynni við íslenzkar bókmenntir
og mat þær mjög mikils upp frá
því. En auk íslenzkunnar lagði
hún stund á fjölmörg önnur
tungumál og gerðist brátt bæði
víðlesin og gagnmenntuð. Við
ljóðagerð hefur hún nokkuð
fengizt og við ritstörf, og er
bókin Pilgrimage of Protest að
nokkru orðin til úr bernsku-
minningum hennar.
Frú Caroline er nú um áttrætt
°g býr hjá dóttur sinni í Cleve-
land.
1 bókgjöf hennar eru um 30
verk, alls tæp 50 bindi, og lang-
flest þeirra í forkunnarfögru
bandi. Skulu hér fáein nefnd
sem dæmi: Snorri Sturluson:
Heimskringla, I—IV, Kaup-
mannahöfn 1893—1901, útg.
Finnur Jónsson. Codex Regius
Frú Caroline Foulke Urie
af den ældre Edda (ljósprentuð
útgáfa Eddukvæða), útg. Finnur
Jónsson og L. Wimmer, Kaup-
mannahöfn 1891. — Graduale.
Ein Almennileg Messusaungs
Bok, Hólum 1765. — Saxo
Grammaticus: Den danske
Krönike, þýdd af Anders Sören-
sen Vedel, Kaupmannahöfn 1851.
— Danmarks Gamle Folkeviser,
I—V, Kaupmannahöfn 1853—
1889, útg. Svend Grundtvig o. fl.
— Illustrations of Northern
Antiquities, Edinburgh 1814. —
M. Mallet: Northern Antiquities,
London 1847. — Viktor Rydberg:
Teutonic Mythology, London
1889. — Paul B. Du Chaillu: The
Viking Age, I—II, London 1889.
— Anglosaxon Classics. Nor-
ræna. Embracing the History and
Romance of Northern Europe,
útg. Rasmus B. Anderson, I—
XIV, 1907.
Eru þetta mestallt verk, sem
voru ekki til fyrir í íslenzka
bókasafninu við háskólann og
því góður fengur að þeim. Vant-
ar þar nú langtilfinnanlegast rit
á enska tungu um íslenzk fræði,
bæði þýðingar hvers konar og
skýringarrit. Er þessi gjöf af
þeim sökum og ekki sízt vegna
hins góða gefanda, sérstaklega
kærkomin. Verður seint ofmet-
inn sá styrkur, sem unnendur ís-
lenzkra fræða erlendis hafa veitt
íslendingum bæði fyrr og síðar.
F. G.
HUGSAÐ TIL BARNANNA
Oftast eru það börnin, sem
ekki eru farin að lesa, er biðja
fullorðna fólkið um að segja sér
sögur. Ég fyrir mitt leyti held,
að ég muni harma það einna
mest seinna meir, þegar ég færð-
ist undan að verða við bón þeirra
vegna þreytu eða annríkis
Ég held, að það séu margir for-
eldrar, sem fara á mis við þá
ánægju, þegar lítið barn hjúfrar
sig í fangi þeirra, lítur upp með
stórum eftirvæntingarfullum
augum og spyr: „Hvað svo?“
Kvöldsögurnar hjá okkur eru
kallaðar Grétu-sögur, vegna þess
að fyrsta sagan, sem við bjugg-
um til, var um litla stúlku sem
hét Gréta.
Þær byrja flestar á því að
Gréta liggur í rúminu sínu og
getur ekki sofið. Svo lendir hún
í alls konar ævintýrum.
Hafið þið t. d. nokkurn tíma
heyrt um litlu stúlkuna, sem var
í „hitapokalandinu" og kom
syndandi til að tala við hitapoka-
kónginn. En þegar hún var boð-
in .að borða hjá karlinum í tungl-
inu og allt á borðinu var gult á
litinn, meira að segja tómatarnir
líka. Einu sinni var hún líka í
dós, sem var hálf-full af bóni
og renndi sér í bóninu eins og á
rennibraut.
Við þá lesendur, sem hrista
höfuðið og segja: „Hvaða vit-
leysa er þetta,“ segi ég: „Ég
kenni í brjósti um ykkur, því
þið hafið ekki gefið ykkur tæki-
færi til að nota hugmyndaflug-
ið.“ Og við hina segi ég: „Reynið
þetta sjálf.“
—Kvennasíða Mbl.
FjárhagsörðugSeikar og ofdrykkja valda
mestum örðugleikum í hjónaböndum
9celattdic- Gattadiait
Glub Meetá-
The Icelandic Canadian Club
meeting of March 30th, was
memorable for the many new
members present. Sixty-three
have joined the Club since the
new year.
The chairman and President
of the Club, Judge W. J. Lindal,
spoke at some length on co-
operation between the Icelandic
National League, the Icelandic
Canadian Club, and the Leif
Eriksson Club. He compared the
relationship of these three or-
ganizations to the association of
the sovereign nations of the
Commonwealth.
Edvald Olson, Superintendent
of the Indian Agencies for
Manitoba, who was the first
President of the Icelandic Club,
was the guest speaker. He
sketched the origin of the Club.
A group of younger members
of the National League faced, in
1933 with the question of their
coi?tinued association with the
League, decided that this could
best be done in a junior or-
ganization using the English
language in their proceedings.
This led to the Young Ice-
landers organization, subse-
quently named the Icelandic
Canadian Club. Meetings were
at first held in private homes.
Wilhelm Kristjanson wel-
comed the new members. He,
expressed gratification at the
large number joining and spoke
briefly on the aims and ideals
of the Club, stressing its impor-
tant role in the transmission of
the ancestral heritage from an
Icelandic to an English speaking
generation.
Dr. Larus Sigurdson, first
vice-president of the Icelandic
Canadian Club read the roll of
new members. Reverend V. J.
Eylands brought greetings from,
the National League, Mr. J.
Fyrir tveimur árum síðan
var komið á fót í Stokk-
hólmi skrifstofu, sem veitir
leiðbeiningar og aðstoð í
fjölskylduvandamálum. Er
hér um opinbera skrifstofu
að ræða, en rekstur hennar
er' greiddur af almannafé.
Starfsemi skrifstofunnar er
fólgin í*því, að sporna við
hjónaskilnuðum, áður en
það er um seinan.
Skrifstofa þessi á samstöðu
með öðrum opinberum stofnun-
um, sem láta sig varða hag al-
mennings, nema hlutverk henn-
ar er að reyna að varna slysum,
þar sem almenningsstofnanir
hafa vanalegast því hlutverki að
gegna, að rétta hlut einstaklinga
eftir að í óefni er komið.
Einstæð stofnun
Enn sem komið er, er þessi
skrifstofa sú eina sinnar tegund-
ar, sem nú starfar. Og á þeim
tveimur árum, sem hún hefir
verið starfrækt, hafa um sjö
fjölskyldur leitað til hennar. í
flestum tilfellum hefir verið
leitað til hennar í sambandi við
erjur milli hjóna, sem hafa oftast
nær stafað af lélegri fyrirsjá
mannsins fyrir heimilinu, of-
drykkju, þreytu og ótrúmensku.
Asgeirsson from Frón, and Dr.
Géstur Kristjanson from the
Leif Eriksson Club.
Musical items on the program
consisted of a group of vocal
solos by Miss Evelyn Thorvald-
son, accompanied by Miss Sigrid
Bardal, and a group of violin
solos by Palmi Palmason, ac-
companied by Charles Johnson.
Following the program, re-
freshments were served and a
social hour was enjoyed by all.
—H.F.D.
Sálfraeðingar og lögfræðingar
Starfslið skrifstofunnar er
mestmegnis sálfræðingar og lög-
fræðingar, sem hver á sína vísu
aflar sér sérþekkingar á vissum
málum, sem borin eru fram við
stofnunina. Hver sá, sem leitar
til stofnunarinnar ræðir við
þessa menn um vandamál sín,
eftir þv) hvers eðlis þau eru. í
tveimur þriðju tilfellanna leita
báðir aðilar til skrifstofunnar,
en til hennar hafa leitað yfir
þúsund manns og rætt þar um
hjónabandsyandamál sín.
Fjárhagur og ofdrykkja
Það hefir komið í ljós við
rekstur þessarar skrifstofu, að
aðalorsökin til vandræða í hjóna
böndum er fjárhagsástæður
heimilisins_ og er það reiknað til
eins þriðja hlutar. Einn fimmti
hjónabandsvandræða stafa af
ofdrykkju: Þegar um er að ræða
misnotkun áfengis, hafa ráðgjaf-
Fulltrúaráð Sjómannadags-
ins í Reykjavík og Hafnar-
• firði hélt aðalfund sinn s.l.
laugardag. Eignir Sjómanna-
dagsráðs og byggingarsjóður
Dvalarheimilis aldraðra sjó-
manna nema nú samtals kr.
3.274.292,14. — Eignaaukning
byggingarsjóðsins á árinu
nam kr. 465.456,27. Voru þar
af frá Sjómannadeginum
rúmlega 117,3 þús. kr. Hitt
eru aðallega gjafir, sem
byggingarsjóðnum hafa bor-
izt á árinu, en þær hafa bæði
verið margar og miklar.
Eins og kunnugt er þá var
byrjað að grafa fyrir grunni
dvalarheimilisins í haust og er
nú fyrir nokkru lokið að grafa
og sprengja fyrir grunninum.
Útlagður byggingarkostnaður
var um áramót kr. 168.526.78.
Beðið er eftir ákvörðun Fjár-
hagsráðs um leyfi til bygginga-
framkvæmda á árinu, en þegar
það er fengið mun byggingin
verða boðin út, og er nú langl
komið að ganga frá útboðinu. en
Ágúst Steingrímsson, bygginga-
fræðingur, hefir gert allar teikn-
ingar og mun annast útboðið
ásamt bygginganefndinni og
ýmsum sérfræðingum. Mikill á-
hugi er að koma byggingunni
upp sem fyrst. Fulltrúaráði sjó-
mannadagsins hafa þegar borizt
umsóknir frá væntanlegum vist-
mönnum.
ar stofnunarinnar komist að
þeirri niðurstöðu, að venjuleg-
ast sé það ekki misklíðin í hjóna-
bandinu, sem eigi orsökina.
Skýrslur sýna, að orsökina til
ofdrykkjunnar er að finna, áður
en aðilinn gekk í hjónaband.
Það hefir komið í ljós, að eigin-
konur ofdrykkjumanna eru all-
ar sömu manngerðar. Ofdrykkju
maðurinn velur sér helzt þá
konu, sem er traust og áreiðan-
leg, samvizkusöm og skyldu-
rækin. Konu, sem er ennfremur
mjög vanaföst hvað alla lifnað-
arháttu snertir.
Byrja nýtl líf
Mikið hefir borið á því, að fólk
hefir forðazt í lengstu lög, að
leita til stofnunarinnar með
vandamál sín. Og í fyrstu var
það mjög- fátítt að karlmenn
leituðu til hennar. Nú- hefir
starfsemin aukizt mjög og þeir
sem einu sinni hafa leitað að-
stoðar skrifstofunnar, eru henni
mjög þakklátir og hafa margir
þeirra byrjað nýtt líf.
Á fundinum bættist við eitt
félag í Sjómannadagsráðið, báta-
félagið „Björg“ í Reykjavík.
Stjórn Fulltrúaráðs sjómanna-
dagsins var öll endurkosin og
sömuleiðis byggingarnefnd Dval
arheimilis aldraðra sjómanna.
Framkvæmdastjóri Fulltrúa-
ráðsins og byggingarnefndarinn-
ar er Björn ólafs, skipstjóri,
Mýrarhúsum og hefir hann verið
það síðan 1. okt. s.l. Formaður
Sjómannadagsráðs er Henry
Hálfdánsson.
Á fundinum voru kosnar
nefndir til undirbúnings næsta
sjómannadegi.
—Mbl., 4. marz
Það var einu sinni maður, sem
hafði tæmda síld í keri í garði
sínum. Hann hleypti smám sam-
an vatninu úr kerinu, og að lok-
um var svo komið fyrir síldinni,
að hún lifði án alls vatns. — Þá
fylgdi hún eiganda sínum eftir,
hvar sem hann fór.
Dag nokkurn fóru þau út að
ganga, og þurftu að fara yfir brú.
Þá var síldin svo óheppin að hún
datt út af brúnni og niður í ána
— og drukknaði!
☆
Kvenþjóðin notar mikið vara-
lit, eins og kunnugt er. Hafa
sumir reiknað út, að væri saman-
lagðar allar þær stengur af vara-
lit, sem ein kona notar á 5 árum,
myndi stöngin vera jafnhá og
konan sjálf.
i
]j/r Okkar a SMilh Sagt ^
Látið ekki undir höfuð leggjast að fagna vori —
\ takið hvíld þó ekki sé nema augnablik, njótið
A sólarylsins og látið hlýjan andvaran leika yður
/ um kinnar. Er það nokkurt undrunarefni þó vér
/ fögnum aðkomu þessarar dásamlegu árstíðar?
Vorið er táknræn ímynd endurfæðingar og
hinnar eilífu þróunar. Frelsun landsins úr hel-
greipum vetrar hefir djúp áhrif á alla — og
vonin leysir oss úr viðjum þjakandi örvæntingar,
® þess vegna er það, að í önnum hreingerninga
styðjumst vér við sópinn og lítum langt fram í
tímann og njótum friðandi sælukendar vegna vorsins og vegna
þess að vér erum á lífi.
------#------
—TÍMINN, 4. marz
3,2 milj. króna s byggingarsjóði Dvalar-
heimilis aldraðra sjómanna
Það er gott að búa í Canada og finna til þess öryggis, sem ábyrg
lýðræðisstjórn veitir þegnum sínum. Á sérstæðan og persónulégan
hátt njótum vér eins hins fullkomnasta bankakerfis, sem til er í
víðri veröld. Fræðsla vor frá barnæsku um gildi sparseminnar,
veitir oss fullnægju í því að vita að sparifé vort er ávalt tryggt.
Banki vor er IMPERIAL BANK OF CANADA og vér mælum
sterklega með honum. Liprir og vingjarnlegir bankaþjónar skýra
fyrir yður hvernig opna skuli sparisjóðsreikning og margt annað
sem Imperial bankinn hefir að bjóða. Til dæmis getið þér í Imperial
bankanum ávalt haft peninga og vegabréf trygg, sent peninga
ávísanir hvert sem er, haft hlaupareikning til greiðslu reikninga
og þar getið þér jafnvel keypt ríkisskuldabréf.
------☆------
Sláandi dæmi upp á nytsemi sparnaðarins blasir við á heimilum
okkar um þessar mundir, og þetta er hin nýja og undurfagra
Gurney gaseldavél, og hjá því fer ekki að húsmæður finni til
metnaðar yfir slíkum dýrgrip. Og hvílík uppörfun við malreiðsl-
una. Yður getur ekki mistekist með Gurney vegna þess að sjálf-
virk áhöld tempra og viðhalda jöfnum hita í ofninum frá einu
horni til annars. Og vélin er þannig gerð, að aukið rými fæst í
eldhúsinu. Að ofan er starfsvæði, er kemur sér vel, og að neðan 1
viðbót við hitunarofninn, er bökunar og glóðarofn, áhaldageymsla.
Og þá þykir fjölskyldunni ekki síður vænt um hurðargluggann,
er ávalt sýnir hvernig matreiðslunni líður. Vér segjum öllum frá
hve Gurney-vélin hefir endurgætt matarlystina og auðveldað
matreiðsluna.
------☆------'
Jafnvel þegar vorið gengur í garð, verður kvef
því tíðum samfara. Einkunnarorð vor eru: „Ef
þér getið ekki fyrirbygt kvef, reynið samt að
láta yður líða eins vel og framast má verða“.
Er fyrstu einkenna verður vart í fjölskyldunni,
þá er hlutaðeiganda fenginn kassi af Face Elle
silkipappírs vasaklútum, stórt glas af ávaxta-
blöndu, og síðan er honum sagt að hátta. Alt
þetta er harla mikilvægt. Hvíld og gnótt drykkj-
ar hreinsar líkamskerfið um leið og Face Elle
vasaklútar veita mikil þægindi. Mýkindi og
haldgæði Face Elle vasaklúta útiloka nefsárindi. Og vegna þess
að henda má jafnóðum vasaklútum þessum, þarf enginn að óttast,
að sýklar berist í fjölskyldunni frá manni til manns. Vér gerum
okkur að reglu, að vera aldrei án birgða af Face Elle í 3ja raða
gulum kassa og 2ja raða grænum kassa. Ó, vor, Ó, vorfögnuður.
Gleðjumst allir sem einn!
Sendið engin meðöl til Evrópu
þangaS til þér hafið fengiS vora nýju verSskrá.
skrlfift efíir lilnnl nyju 1953 vcrðskrá, sem nú or á taktcinuin. )
Verð hjá oss cr mlklu lægrn cn nnnars staðar í Cnnadn. \
RIMIFON — $2.10 fyrir 100 töflur !
STREPTOMYCIN — 50c grammið
) Scnt frá Evrópn ntn víða vcröltl. jnfnvcl nustnn járntjulilslns. — !
i IVistcJiild innlfallð.
i STARKMAN CHEMISTS |
J 463 IH.OOTÍ ST. WEST TOltO.VTO !
I I
STRIVE FOR KNOWLEDGE
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business
Training tmmediately!
For Scholarships Consult
THE COLEMBIA PRESS LIDIITED
PHONE 74-3411 695 SARGENT AVE., WINNIPEG