Lögberg - 21.05.1953, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN. 21. MAÍ, 1953
DÆMISÖGUR JESÚ
Á síðastliðnu ári efndi Kirkjublaðið til verðlaunasam-
keppni meðal æskufólks um beztu ritgerðir um dæmisögur
Jesú. — Fyrstu verðlaun, ókeypis far til Miðjarðarhafs-
landa, hlaut iðnskólanemandi, Magnús Jónsson í Háfnar-
firði, og birtust ferðaþættir eftir hann í jólablaði Kirkju-
blaðsins nú í vetur. Hér birtist nú ritgerð hans um
dæmisögurnar, sú er fyrstu verðlaun hlaut.
Það er rmkið færzt í fang að
festa á pappír hugleiðingar um
einn áhrifamesta þáttinn í starfi
Krists hér á jörðu, dæmisögur
hans. Já, mikið, ef þar á að koma
fram nokkuð sem ekki hefur ótal
sinnum áður verið skráð á
skinn eða pappír, skorið í tré
eða bein, höggvið í grástein eða
granít, eða meitlað í marmara,
Jesú Kristi til ævarandi lofs og
dýrðar. Hafa ekki einmitt í rit-
verkum um þetta efni fylgzt
hvað fegurst að, rökvísin annars
vegar og hin skáldlega en sann-
færandi innsýn trúarinnar hins
vegar?
Þótt það megi því virðast sem
svo, að hér verði engu við bætt,
er þó einn hinna mörgu kosta
dæmisagnanna sá, að þær — ein-
mitt í hinu aðlaðandi látleysi
sínu — mega teljast til sérstæðs
flokks listaverka, listaverka,
sem eru fögur og að vísu full-
komin í sinni óbreyttu mynd, en
hvetja einnig njótandann til á-
framhaldandi sköpunar, eða
a. m. k. stuðla að þroskandi,
'sjálfstæðri framvindu í hans
hugarheimi.
Að sjá alltaf stærð og fjöl-
breytni í því hversdagslega og
að venjulegum dómi smáa, er
talinn vottur mikilla andlegra
hæfileika. Sá mælikvarði er sí-
gildur og eldri en hérvist Krists.
Hefði Kristur sjálfur hins vegar
haft þessa hlið málsins aðallega
fyrir augum — eða hver sem
vill prédika á þennan hátt —
verður kenningin aldrei annað
en sýndarmennska. Hvers vegna
notaði hann þá svo mikið þessa
aðferð? Vegna þess m. a., að
með þessu móti var heppilegast
að nálægja leyndardóma Guðs
ríkis hinu daglega mannlífs-
bjástri og brauðstriti.
Það var svo hér á landi áður
fyrr, að fólk gat átt sömu spari-
fötin árum saman, og þau voru
alltaf sem ný. Þetta stafaði af
því, að ekki var farið í þau nema
á hátíðum og tyllidögum og þau
jafnvel látin ofan í fatakistuna
strax að kirkjuferð lokinni, þótt
enn væri langt til háttatíma. •
Allir þvoðu sér þegar kirkju-
ferð stóð fyrir dyrum, þótt lítið
vildi verða um þess háttar
verknað í annan tíma. Fjarri
skyldi það nútímakynslóðinni að
fullyrða, að hliðstætt hafi trúar-
lífið verið, trúin hafi verið eins
og spariflík, sem alls ekki þótti
henta dags daglega. Hún hefði
þá verið hafin hátt yfir dagsins
önn og geymd í einhvers konar
sérstöku hugarhylki, sem hefði
verið tillukt, nema rétt á meðan
setið var undir ræðu prestsins.
En var það ekki eitt með öðru
til að fyrirbyggja slíka „spari-
trú“, að Kristur notaði dæmi-
sagna aðferðina? Ríki hans var
ekki af þessum heimi. Fólkinu
gekk nógu erfiðlega að skilja
það, þótt framsetning kenning-
arinnar væri ekki fjarræn og að-
eins ætluð til að hugleiða hana
þegar ekkert annað kallaði að.
Nei, Kristur ætlaðist til að orð
hans gætu komið upp í huga ein-
staklingsins alltaf og alls staðar.
Fjallræðan markar tímamót í
starfsferli hans, því að þar tekur
hann fyrst opinbera afstöðu gegn
Faríseunum. Þar var því áríð-
andi að haga orðunum á eftir-
minnilegan hátt, enda eru þar
fjölmargar stuttar dæmisögur
eða líkingar úr daglegu lífi. Þar
segir t. d.: „Lítið til fugla himins-
ins, þeir sá ekki né uppskera . . .“
Þar sem ekki því hærri mann-
virki skyggja á, verður vart litið
til lofts svo að ekki sjáist fugl
einn eða fleiri á sveimi nær eða
fjær í sjóndeildar hálfkúlunni.
Þetta er eitt af því, sem fáir at-
huga sérstaklega, einmitt af því
að það er svo sjálfsagt og venju-
legt. Því nær sem dregur mið-
baug jarðar, því meira og fjöl-
breyttara er allt líf að jafnaði.
Á tímum Rómverska heímsveld-
isins og lengi síðan voru skot-
vopn ekki þekkt, né ýms fjörráð
nútímans við menn og málleys-
ingja . . . og fuglarnir sveimuðu
í friði og áhyggjuleysi yfir fjalls-
hlíðum Galíleu fyrir næstum
2000 árum og vitnuðu um hina
víðfeðmu umhyggju almáttugs
Guðs. Einnig segir í Fjallræð-
unni: „Gefið gaum að liljum
vallarins . . . .“ Hvar sem er
mætir augum alls konar gróður,
en jafnvel Salómon konugur í
allri sinni dýrð var ekki svo
búinn sem eitt þessara blóma.
En mennirnir, sem Kristur segir
í Fjallræðunni að séu salt jarð-
arinnar og ljós heimsins. Eru
verk þeirra yfirleitt neikvæð
þannig að ekki sé hægt að minn'
ast á þau á svipaðan hátt og t. d.
fugla loftsins eða liljur vallar-
ins? Þannig hafa e. t. v. hugsað
einhverjir af hinum mörgu á-
heyrendum að Fjallræðunni. Og
í ræðulokin fengu þeir svar við
spurningu sinni: „Hver sem
heyrir þessi orð mín og breytir
eftir þeim, honum má líkja við
hygginn mann, sem byggði hús
sitt á bjargi. Það kom steypi-
regn og stormar blésu og skullu
á húsinu, en það féll ekki, því
það var grundvallað á bjargi. En
sá sem heyrir orð mín og breyt
ir ekki eftir þeim, hann er líkur
heimskum manni, sem byggði
hús sitt á sandi. Það kom steypi-
regn og beljandi lækir og storm-
ar blésu og buldu á húsinu og
það hrundi og hrun þess var
mikið.“
Þegar því hver einstaklingur
hélt heim til sín eftir að hafa
hlýtt á Fjallræðuna, — þeir sem
ekki höfðu þegar yfirgefið heim-
ili sitt, til að fylgja Jesú — var
sama hvort fyrir urðu verk Guðs
STUIVE FOR KNOWLEDGE
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commcnce Your Busines%
Training immediatelg!
For Scholarships Consult
THE COLUMBIA PRESS LIHITED
PHONE 74-3411 695 SARGENT AVE., WINNTPEG
eða manna, — allt minnti það á
eitt eða annað atriði í kenningu
Krists.
Þegar verið er við hin daglegu
störf, er hugurinn venjulega
fyrst og fremst bundinn þeim,
eins og vera ber. En Kristur
hjálpar oss einnig til að hugleiða
Guðs orð út frá einföldustu og
algengustu viðbrögðum og hand-
tökum daglegra starfa. „Nú á
einhver yðar 100 sauði og týnir
einum af þeim. Skilur hann þá
ekki hina 99 eftir í óbyggð-
inni og fer eftir þeim er týndur
er, þar til hann finnur hann?“
Eða: „Sjá, sáðmaður gekk út að
sá . . .“ eða „Farið þér í víngarð
minn . . .“ eða: „Líkt er himna-
ríki neti, sem var lagt í sjó og
safnaði í sig alls konar fiski . . .“
Heyrzt hefur, að maður sem
var eins og fólk flest, hafi komizt
til einhvers þess þjóðfélags, þar
sem íbúarnir höfðu aðeins fjögur
skilingarvit, en vantaði það, sem
við teljum fyrst og dýrmætast
af þeim, sjónina. Þetta blessaða
fólk var ekki sem heild óánægð-
ara með sitt hlutskipti en við,
því það hafði aldrei haft neitt af
þessu skilingarviti að segja. Það
stóð á furðu háu menningarstigi
að ýmsu leyti. Hinn aðvífandi
maður boðaði til fyrirlestrar, og
tók að segja fólkinu eitt og ann-
að úr sjónarheiminum. Á fáeinar
fyrstu setningarnar var hlustað
með athygli, en fljótlega fóru
á heyrendurnir að grípa fram í
og rengja frásögnina meira en
lítið. Að hægt væri að gera grein-
armun á tveim dauðum hlutum
án þess að þar kæmi lykt eða
lögun til greina. Hver hafði heyrt
aðra eins frámunalega fjar-
stæðu! Hann var í þess stað að
tala um eitthvað, sem hann kall-
aði liti! Nei, slíkur náungi skyldi
ekki oftar svíkja fé út úr al-
menningi með svoddan fyrir-
lestrarhaldi. Og fólkið gekk á
hljóðið og hrinti ræðumannin-
um út úr salnum. Þessu lauk
með því, að hann varð annað
hvort að sverja dýran eið þess
efnis, að þetta væri alger ósann-
indi eða láta skera úr sér þessar
kúlur, sem hann sagðist hafa í
höfðinu, og veittu honum sjón-
ina. Hann tók síðari kostinn, og
eftir nokkurn tíma vottuðu
læknar borgarinnar, að hann
væri orðinn eins og annað fólk.
Þessi frásögn virðist e. t. v.
öfgakennd við fyrstu athugun.
En hvernig tóku margir af hin-
um skammsýnu samtímamönn-
um Krists frásögnum hans um
dásamlega leyndardóma Guðs
ríkis? Var aðstaðan milli þeirra
og hans svo mjög frábrugðin
áðurnefndri afstöðu milli blinda
fólksins og hins eina sjáandi
manns, sem gat skynjað hina
ólýsanlega miklu fegurð og fjöl-
breytni þess sem sýnilegt er?
Svo er og önnur hlið á þessu
máli. Við skulum í huga okkar
setjast niður hjá manni, sem
hefir verið blindur frá fæðingu.
Að öðru leyti þarf hann ekkert
að eiga skylt við þjóðfélag hinna
blindu, sem áður er getið. Okkur
langar til að bæta einni fagurri
mynd í hugmyndasafn hans, og
viljum lýsa fyrir honum ein-
hverju, sem okkur þykir tilkomu
mikið, t. d. sólarlagi. Og þá sjá-
um við enn eina ástæðuna fyrir
myndun sumra dæmisagna Jesú,
þeirra sem hefjast á orðunum:
„Líkt er himnaríki . . .“ Gæti
lýsing sólarlagsins fyrir blinda
manninum orðið annað en ófull-
komin hliðstæða þessara sagna?
Nei, engan veginn.
Að vísu ber okkur ekki að
dæma, og erum sízt ferðafær um
völundarhús þeirra mannlegu
hjartna, er slógu austur í Gyð-
ingalandi fyrir 2000 árum. En
náði þekking Gyðinganna á Guðs
ríki nokkru lengra en þekking
blinda mannsins á litbrigðum
sólarlagsins? Það var Kristur
einn, sem þekkti dýrðina í ríki
föðursins, og hér hefur verið
leitazt við að sýna fram á að
ómögulegt er að lýsa fyrir jarð-
arbúum nokkru af því, sem við
tekur á öðru tilverustigi eða
Mikill órangur síldarrannsókna síðari á
stigum án þess að tala í líking-
um. En það er fleira, sem tekið
er til meðferðar í dæmisögun-
um. Tilefni margra sagnanna
voru ýmist aðfinnslur manna
við eitt eða annað í fari Jesú,
eða þá spurningar, sem beint var
til hans viðvíkjandi ýmsum
vandamálum í umgengni við
samferðamennina á lífsleiðinni.
Af fyrrnefnda toganum eru
spunnar sögur eins og Týndi
sauðurinn og Glataði sonurinn,
en af hinum síðarnefnda t. d.
Hinn skuldugi þjónn og Misk-
unnsami Samverjinn, Sagan um
ríka manninn og fátæka áýnir
fánýti áþreifanlegra auðæfa, og
sagan um Faríseann og toll-
heimtumanninn má segja að sýni
hvernig á að tala og ekki að tala,
þar sem sagan um sáðmanninn
sýnir hvernig á að hlusta og
ekki að hlusta eftir röddu Guðs
og samvizkunnar.
Þótt vandamál mannlífsins
virðist æði margvísleg, eru tor-
fundnar spurningar þeim við-
víkjandi, sem ekki fæst svar við
í dæmisögunum. Þær eru heldur
hvorki háðar rúmi né tíma. Áður
hefur verið getið sagnanna um
sáðmanninn, um týnda sauðinn
og um netið, sem safnaði í sig
alls konar fiski. Standa þær frá-
sagnir nokkuð fjær íslenzkum
bónda og íslenzkum sjómanni í
dag en þær stóðu Gyðingum 1000
árum fyrir íslands byggð? Enn
í dag eru hin ónýtu tré höggvin
upp eins og ávaxtalausa fíkju-
tréð. Enn ganga verkstjórar út,
leitandi verkamanna, eins og sá
sem gekk út árla dags, til að
leigja verkamenn í víngarð sinn,
og misjöfn er enn meðferð
manna á annarra eignum, ekki
síður en þjónanna þriggja á tal-
entum húsbónda síns.
Hér skal nú þessari fátæklegu
ritsmíð lokið. Ég kem auga á
marga galla á henni, en leiðast
er að ég skuli ekki eiga eins létt
með að umbæta þá, og verð ég
því að láta hér við sitja.
Magnús Jónsson
—Kirkjublaðið
Um nokkurt skeið hefir verið
um það rætt hér á landi, hvort
gerlegt muni verða í framtíðinni
að leiða rafmagn frá orkuverum
hér á landi til næstu landa, t. d.
Bretlandseyja, og hafa sumir
verið bjartsýnir á, að þetta gæti
tekizt.
Sex ára lilraunir í Svíþjóð
Svíar hafa einna mest gert til-
raunir í þessa átt, og flytja þeir
á þann hátt út rafmagn til Dan-
merkur. Fyrir stuttu er tilraun-
um þess’um svo langt komið, að
sænskir vísindamenn telja full-
víst, að unnt sé að leiða raf-
magn með neðasjávarstrengjum
mjög langar leiðir.
Rafmagn frá íslandi íil
Breflands
Um þetta er ritað í nýlega út-
komnu sænsku blaði, og þar
skýrt frá hinum sænsku tilraun-
um í þessu efni. Er í greininni
einmitt frá því skýrt, að hægt
sé, samkvæmt niðurstöðum rann
sóknanna, að leiða rafmagn
neðansjávar frá íslandi til Eng-
lands.
Verður málið einmitt vegna
þessarar ábendingar ennþá at-
hyglisverðara fyrir okkur ís-
lendinga.
Rafmagn frá íslandi til
Frakklands
Þá er víst einnig talið lítið því
til fyrirstöðu, að leiða mætti raf-
magnið enn lengra, jafnvel yfir
Bretlandseyjar til Frakklands,
hvort sem sá möguleiki hefir
hagnýta þýðingu fyrir íslend-
inga eða ekki.
Nýir möguleikar
í þessu sambandi er vert að
minnast samþykktar, sem árs-
þing iðnrekenda gerði fyrir
skömmu, þar sem skorað var á
Dr. F. Devold flytur Islendingum
fræðslu um efni, sem varðar
afkomu þjóðarinnar
Dr. F. Devold, hinn norski
fiskifræðingur, hélt sinn
fyrsta fyrirlestur í fyrstu
kennslustofu Háskólans í
fyrradag. Var hvert sæti
skipað og hlýddu menn á
mál hans með mikilli eftir-
væntingu. Einnig sýndi hann
skuggamyndir frá starfsemi
sinni á rannsóknarskipinu
G. O. Sars tvö s.l. ár.
Fyrirlesarinn skýrði frá því,
að áður fyrr hefðu margar kyn-
legar frásagnir skapazt um síld-
ina, sem ræða hans fjallaði aðal-
lega um. Sumir héldu, að hún
héldi ár hvert út að ísbreiðu
Norður-íshafsins til að verjast
hvölum og máfum. Þegar svo
margar vertíðir í Noregi bregð-
ast í röð, var loks farið að sinna
rannsóknum á lífi síldarinnar og
eðli með vísindatækjum, ef ske
kynni, að takast mætti að segja
fyrir um síldarleysisár og
aflaárin.
Rannsóknir hafnar
Hófust nú rannsóknir á haf-
straumum og hitastigi sjávarins
á þeim slóðum, þar sem síldin
var vön að leggja leiðir sínar
um, svo og átuskilyrði (svif).
Nú er svo komið, að Norðmenn
telja sig geta fylgt eftir síldar-
göngunum frá því hún hverfur
af íslandsmiðum og þar til hún
kemur undir strendur Noregs
seinnihluta vetrar. Það er eigi
ómerkilegt fyrir okkur að minn-
ast þess, að það var Árni Frið-
riksson, sem fyrstur kom með
þá kenningu, að Norðurlands-
síldin hér værir af sama stofni
og vorsíldin við Noreg, og sem
leiddi rannsóknir Norðmanna á
þær brautir, sem þeir nú fylgja
með þeim árangri að í tvö síðast-
liðin ár hafa þeir eða F. Devold
ríkisstjórnina að fylgjast vel
vel með hinum sænsku tilraun-
um í þessa átt. Var á það bent í
samþykktinni, að með þessu
gætu opnast óþekktir möguleik-
ar til nýtingar íslenzkra fall-
vatna.
Nóg rafmagn í framlíðinni
Enda þótt fremur sé hörgull á
rafmagni eins og stendur hér á
landi, og vitað sé, að enginn af-
gangur verði af því rafmagni,
sem kemur til notkunar með
nýju virkjunum, hefir málið
engu að síður raunhæft gildi,
því að vonandi verður fljótlega
hafizt handa um enn meiri stór-
virkjanir, enda vatnsaflið nægi-
legt. Má benda á það, að Sig-
urður Thoroddsen verkfræðing-
ur telur, að fá megi úr Þjórsá
einni um tvær miljónir hestafla,
og ættu möguleikarnir til út-
flutnings á rafmagni fremur að
herða á slíkum framkvæmdum.
með rannsóknarskipi sínu G. O.
Sars fylgt síldinni eftir yfir hafið
og sagt nákvæmlega fyrir hve-
nær hún kemur og hvaðan á
norsku miðin. En norsku fiski-
mennirnir eru vantrúaðir á vís-
indin ennþá og senda sína 25
þúsund fiskimenn út á miðin og
láta þar berast fyrir, unz síldin
er komin, alveg eins og áður, en
rannsóknir komust á sitt núver-
andi þekkingarstig.
Sérstaklega eru hitamælingar
í sjónum þýðingarmiklar fyrir
þessar rannsóknir. Menn hafa
verið með getgátur um of heitan
sjó og af kaldar straumkvíslir,
en hvert er hið ákjósanlegasta
hitastig fyrir göngu síldarinnar
hefir ekki ennþá fengizt vit-
neskja um. Hafa Rússar gert
mikilvægar rannsóknir einmitt
á þessu sviði við Múrmanskfló-
ann. Eitt er mikilsvert fyrir
okkur íslendinga, og það er stór-
aukinn styrkur til síldarrann-
sókna, svo mjög sem fjárhags-
kerfi vort er bundið „silfri
hafsins."
—TÍMINN, 19. apríl
Fréttir . . .
3. MAÍ
Gerður hefir verið samningur
um smíði fyrsta stálskipsins, sem
smíðað verður hér á landi. Það
er dráttarbátur, sem Stálsmiðjan
h.f. smíðar fyrir Reykjavíkur-
höfn eftir teikningum Hjálmars
R. Bárðarsonar skipaverkfræð-
ings. Dráttarbátur þessi á jafn-
framt að vera vatnsbátur og ís-
brjótur fyrir höfðina. Hann á að
vera fullsmíðaður í árslok 1954
og kosta 6,4 miljónir króna. Aðal
vélin verður 1000 hestafla þýzk
dieselvél. Vélsmiðjurnar Hamar
og Héðinn stofnuðu fyrirtækið
Stálsmiðjuna fyrir 20 árum.
☆
Ýmsir vinir Handíða- og
myndlistarskólans í Reykjavík
stofnuðu fyrir nokkru hlutafé-
lag til eflingar starfsemi hans,
en skóli þessi, sem er fjölsóttur,
hefir lítið fé haft til umráða til
kaupa á húsbúnaði, verkfærum
og hvers kyns kenrisluáhöldum.
Einnig hefir það staðið skólan-
um fyrir þrifum, að húsnæði
hans er að ýmsu leyti óhentugt,
og er það áhugamál skólastjórn-
arinnar að koma upp skólahúsi.
Nú hefir ónefndur Reykvíkingur
boðizt til þess að lána hálfa mil-
jón króna í 25 ár til byggingar
skólahúss, þá er skólastjórnin
hefir lokið nauðsynlegum undir-
búningi að byggingu hússins og
aflað nægilegs stofnfjár.
•Cr
Yfir 300 manns hafa ákveðið
að sitja norræna bindindisþingið
í Reykjavík í sumar, 220 þeirra
frá hinum Norðurlöndunum.
☆
Vöruskiptajöfnuðurinn í marz
mánuði s.l. var óhagstæður um
42 V2 miljpn króna. Inn voru
fluttar vörur fyrir rúmar 85
miljónir en út fyrir rösklega
42% miljón. Fyrsta fjórðung
þessa árs varð vöruskiptajöfnuð-
urinn óhagstæður um rösklega
74 miljónirkróna. Inn voru flutt-
ar vörur fyrir tæpar 215 miljónir
en út fyrir rösklega 140 miljónir
króna.
—Alþbl., 11. apríl
DREWRYS
M.D.334
Niðurslaða lilrauna í Svíþjóð:
Hægt að leiða rafmagn fró
íslandf til Englands