Lögberg - 02.07.1953, Síða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 2. JÚLI, 1953
7
\
Georg Dertinger
Lærdómsrík saga manns, sem
af melnaðargirnd gerðisl verk-
færi kommúnisla
I flestum löndum er til nökkur
hópur manna, sem gengur er-
inda kommúnista beint eða ó-
beint, án þess þó að telja sig til
flokks þeirra. Þessir menn vinna
undir ýmis konar yfirskyni. í
vestrænum löndum látast þeir
vera á móti ofmiklum yfirráðum
Bandaríkjanna og þykjast þann-
ig berjast fyrir frelsi þjóðar sinn
ar. Stundum prédika þeir hlut-
leysi í átökunum milli austurs og
vesturs. Fyrst og fremst ein-
kennist þó barátta þeirra af því
að þeir berjast gegn landvörnum
og þjóna kommúnistum þannig
viljandi eða óviljandi. Austan
járntjaldsins hafa slíkir menn
unnið með kommúnistum meðan
þeir voítu að brjótast til valda
°g þegið þá oft af þeim ýms em-
bætti og vegtyllur. Kommúnist-
ar hafa þó jafnan gætt þess að
láta þá ekki hafa nein raunveru-
leg völd.
Ýmsar ástæður valda breytni
þessara manna. Oft er hér að
ræða um pólitíska skipbrots-
menn, er víðia hafa verið í flokk-
um, en hvergi fengið metorða-
fýsn sinni fullnægt. Kommúnist-
ar kunna vel að leika á hégóm-
leik þeirra. Stundum er um sér-
vitringa að ræða, er reyna að
fara aðrar leiðir en almenningur
og leitast því við að hafa sér-
stöðu í hverju máli. Loks eru svo
tækifærissinnar, er búast við því,
að kommúnistar geti náð völd-
um, og vilja vera búnir að koma
sér í mjúkinn við þá áður en til
þess kemur. Þessa hugsunarhátt-
ar gætir ekki sízt í löndum, er
geta átt von á rússnesku her-
námi, ef til stríðs kæmi.
í þeim löndum, þar sem
kommúnistar hafa komizt til
valda, hafa örlög þessara manna
yfirleitt orðið á ejnn og sama
veg. Kommúnistar hafa hossað
þeim til að byrja með, eða á
meðan þeir töldu nauðsynlegt að
hafa ekki einlitan kommúnist-
iskan blæ á stjórn sinni. Þegar
kommúnistar hafa verið búnir
að koma hlut sínum þannig fyrir
borð, að þeir hafa talið sig getað
stjórnað grímulaust, hafa þeir
óðar varpað þessum mönnum
fyrir borð. Þá hefir það skyndi-
lega sannazt á þá, að þeir væru
svikarar og njósnarar fyrir
Bandaríkjamenn. Mál 'hefir ver-
ið höfðað gegn þeim og þeim
haldið í fangelsi þangað til þeir
voru búnir að „játa“. Síðan hefir
þeim verið stefnt fyrir rétt, þar
sem þeir hafa lesið „játningarn-
ar“ upp og samkvæmt þeim hafa
þeir verið dæmdir til hengingar
eða ævilangrar þrælkunar.
Þannig hafa kommúnistar laun-
að þeim dygga þjónustu.
Röðin komin að Auslur-
Þýzkalandi
Á þennan veg hefir þetta geng-
ið til í Tékkóslóvakíu, Póllandi,
Ungverjalandi, Rúmeníu, Bul-
geríu og Albaníu. I öllum þess-
um löndum, sem Rússar her-
námu í stríðslok, voru fyrst sett-
ar á laggirnar þjóðstjórnir með
þáttöku slíkra manna. Þeir voru
jafnvel látnir fara með ýms
virðulegustu embættin, en kom-
múnistar gættu þess sjálfir að
fara með 'hin raunverulegu völd.
Smásaman létu þeir svo þessa
leppa sína týna tölunni, með
framangreindum hætti, unz eng-
inn þeirra varð eftir. Slík hafa
orðið örlög þeirra, sem hafa trú-
að því, að hægt væri að treysta
á drengilegt og heiðarlegt sam-
starf við kommúnista.
Af Austur-Evrópuríkjunum
er nú aðeins eitt land eftir, þar
sem kommúnistar hafa ekki enn
fulllokið slíkri -,yhreinsun.“ Það
er Austur-Þýzkaland. Þar settu
kommúnistar fyrst á laggirnar
þjóðstjórn allra flokka, og hefir
sú skipan haldizt að nokkru
feyti fram á þennan dag. Þeir
flokkar, sem ekki hafa viljað
taka þátt í „þjóðfylkingu“ þeirri,
sem stendur á bak við stjórnina,
hafa verið bannaðir, en hinir,
sem féllust á það, hafa fengið að
starfa áfram að nafni til. í þjóð—
fylkingunni eru það að sjálf-
sögðu kommúnistar, er hafa
bæði tögl og hagldir.
Nú virðist röðin vera komin
að Austur^Þýzkalandi. Til þess
bendir m.a. handtaka Dertinger
utanríkisráðherra, sem fangels-
aður var í seinustu viku, og
fjöldi manna annarra, sem svip-
að er ástatt um. Jafnvel er búizt
við, að Grotewohl forsætisráð-
herra fari sömu leið, en hann
var leiðtogi austurþýzkra jafn-
aðarmanna áður en þeir samein-
uðust flokki kommúnista.
Viðskiptafræðingur, sem gerðist
þjónn kommúnista
Saga Dertingers er á margan
hátt táknræn um feril þeirra æv-
intýramanna, sem gengið hafa
erinda kommúnista og þegið
vegtyllur fyrir. Þykir því rétt að
rekja hana hér í aðaldráttum.
Georg Dertinger er viðskipta-
fræðingur að menntun. Á náms-
árum sínum tók hann nokkurn
þátt í félagsskap þýzkra þjóðern-
issinna, er var undir forustu
Hugenbergs, en síðan gekk hann
í kristilega miðflokkinn, og
vann fyrir sér sem blaðamaður.
Þegar nazistar komust til valda,
hætti hann pólitískum afskipt-
um að ráði, en þó virðist hann
ekki hafa verið illa séður af hin-
um nazistisku valdhöfum, því að
hann skrifaði allmikið í ýms
blöð þeirra, einkum þó í Austur-
ríki. Hann skrifaði aðallega um
viðskiptamál.
Eftir styrjöldina var Derting-
er einn af stofnendum kristilega
lýðræðisflokksins í Austur-
Þýzkalandi. Hann reyndist ötull
skipuleggjari og hlaut tiltrú
flokksforingjans, Jakobs Kais-
ers. Árið 1948 reis deila milli
Kaisers og kommúnista, því að
Kaiser neitaði að láta flokk sinn
ganga í „þjóðfylkinguna,“ er
kommúnistar voru þá að mynda.
Niðurstaðan varð sú, að Kaiser
varð að flýja land, en Dertinger
tók forustu þeirra, er héldu á-
fram samvinnu við kommúnista.
Hann hlaut að launum varafor-
mennsku í kristilega lýðræðis-
flokknum og nokkru síðar em-
b æ 11 i utanríkisráðherrans í
stjórn Grotewohls. Því embætti
hefir hann svo gegnt þangað til
hann var handtekinn fyrir nokkr
um dögum.
Um það leyti, er Dertinger tók
við utanríkisráðherraembættinu,
lét hann það óspart uppi við
ýmsa kunningja sína, að senni-
lega myndi þetta nýja starf hans
leiða hann í gálgann. Honum var
því ljós hættan, sem yfir honum
vofði. Hitt mátti sín þó meira,
að hann hafði óstjórnlega löng-
un til að láta á sér bera. Sjálfs-
traust hans var líka mikið, svo
að hann mun hafa gert sér vonir
um, að honum myndi heppnast
það, sem öðrum hafði mistekizt.
Undirriiaði raunverulega sinn
eigin dauðadóm
Ef Dertinger hefði ekki látið
stjórnast af stjórnlitlu sjálfs-
trausti og hégómleika, myndi
honum hafa verið ljóst fyrir
löngu, að honum myndi ekki
farnast betur en öðrum þeim,
sem svipað höfðu farið að. Hann
var gersamlega valdalaus í ut-
anríkisráðuneytinu. Sá, sem
mestu réði þar, var Anton Acker
mann, er var aðalskrifstofustjori
þess og þrautreyndur kommún-
isti. Dertinger hafði ekki öðru
hlutverki að gegna en að skrifa
undir skjöl, sem fyrir hann voru
lögð, og koma fram við ýms há-
tíðleg tækifæri. Þetta fullnægði
þó Dertinger.
Meðal þeirra skjala, sem Dert-
inger þannig undirritaði, var
sáttmáli milli AusturjÞjóðverja
og Pólverja, þar sem viðurkennt
var, að Oder-Neisse-línan skyldi
verða endanleg landamæri milli
Þýzkalands og Póllands. Fyrir
þessa undirritun hlaut Dertinger
æðsta heiðursmerki Póllands.
En í raun og veru var Dertinger
hér að undirrita dauðadóm sipn.
Undirritun þessa s a m n i n g s
vakti geysilega reiði allra Þjóð-
verja. Eftir hana gátu kommún-
istar varpað Dertinger fyrir
borð, hvenæí sem þeim þóknað-
ist. Hann átti ekki lengur neina
samúð í Þýzkalandi. Jafnframt
var hann búinn að ljúka því
þjónustuhlutverki, sem komm-
únistar höfðu ætlað honum eða
því að undirrita samning, sem
þeir kærðu sig ekki um að láta
neinn flokksmann sinn undirrita
Ættjörðin litin eftir 70—80 ár
I gærmorgun komu hingað til
lands með vélflugunni Heklu 37
Vestur-Islendingar undir farar-
stjórn Finnboga Guðmundsson-
ar, prófessors. I gær áttu blaða-
menn viðtal við prófessorinn,
sem skýrði frá ferðinni og til-
drögum hennar. Honum fórust
m. a. orð á þessa leið: „Ég hefi
átt þess kost í fyrra og í ár að
ferðast um byggðir íslendinga
vestra. Hitti ég þá fjölda fólks,
sem vildi heimsækja gamla
landið, ekkert virtist vanta nema
samtökin til að hrinda slíkri för
úr höfn. I vetur hafði ég því
samband við flugfélagið Loft-
leiðir, sem annast áætlunarflug
milli New York og Reykjavíkur.
I febrúar var auglýst eftir þátt-
takendum í fyrirhugaða ferð, og
var vonazt til, að þeir yrðu um
50. Ekki gáfu sig þó nægilega
margir fram í Winnipeg. Var
því íslandsförunum stefnt sam-
an í New York, þaðan sem lagt
var af stað í gær.“
í góðu yfirlæii í New York
Ætlunin var að fara fyrr frá
New York, en farartækið tafðist.
Ekki létu íslendingar sér þó
leiðast í heimsborginni. Var það
Það þótti sýnt, að dagar Dert-
ingers myndu fljótt taldir, er
hann átti fimmtugsafmæli rétt
fyrir áramótin. Ekkert austur-
þ ý z k u kommúnistablaðanna
minntist á það einu orði. Nokkr-
um vikum síðar var hann líka
fangelsaður, ákærður fyrir marg-
vísleg svik og njósnir fyrir
Bandaríkin. I Þýzkalandi trúir
þó enginn á þær ákærur, en hins
vegar harmar almenningur þar
ekki örlög hans. Þau þykja verð-
skulduð. En jafnframt þykja
þau ný sönnun þess, hvernig
kommúnistar m e ð h ö n d 1 a þá
menn, sem ganga erinda þeirra
vegna hégómleika og löngunar
til að láta á sér bera.
bæði, að flugfélagið gerði sér
allt far um að hafa ofan af fyrir
mannskapnum og sat ferða-
fólkið ágætt boð Hannesar
Kjartanssonar, ræðismanns ís-
lands í New York, og Elínar
konu hans.
Þegar svo stigið var um borð
í Heklu, afhenti flugþernan
hverjum þátttakanda blómvönd
frá íslandi. Förin var farin.
A heimleiðinni var glatt á
hjalla, ættjarðarlög sungin og
skeggrætt. Hafði Finnbogi orð á
dugnaði ferðafólksins, sem eng-
inn bilbugur fannst á frá því
lagt var af stað, þótt meðalaldur
ferðalanganna væri um 60 ár.
Vestur-íslendingarnir eru 37,
27 frá Kanada og 10 frá Banda-
ríkjunum. Konur í förinni eru
27. Allt er fólk þetta barnfæddir
íslendingar að 7 undanskildum,
sem koma hingað í fyrsta sinni.
I gærkveldi sátu gestirnir
kvöldverðarboð forsætisráðherra
hjónanna. Á morgun verður lagt
upp í þriggja daga ferðalag um
Suðurlandsundirlendið, komið í
Valhöll á sunnudag, þar sem
Þjóðræknisfélagið sér um við-
tökur. Að því búnu dreifast
Vestur-íslendingarnir um landið
eftir geðþótta. Hinn 26 júlí snúa
þeir vestur aftur.
♦
Elzti gesiurinn á níræðisaldri
Elzti gesturinn er frú Rósbjörg
Jónasson frá Winnipeg. Hún
kemur nú heim eftir 70 ára úti-
vist. Yngsti þátttakandinn,
Colombine Baldvinson, er 19 ára.
Af ferðalöngunum hefir frú
Sophia Bernhöft verið lengst
burtu frá ættjörð sinni. Hún
er 15 barna móðir, og er sonur
hennar, Vilhelm Bernhöft, í
flokki gestanna.
Upphaf frekari ferðalaga
Finnbogi Guðmundsson telur,
að áhugi á ferðum til Islands
hafi vaknað vestra, og þess sé að
vænta, að slíkar ferðir takist í
framtíðinni og þá jafnvel svo, að
skipzt verði á ferðamanna-
hópum. Þótt til þessarar farar
hafi eðlilega einkum valizt aldr-
að fólk, er ekki óeðlilegt, að í
Jramtíðinni fari unga kynslóðin
í pílagrímsferðir heim til gamla
landsins.
Þvílíkar ferðir eru áreiðanlega
affarasælar. Mundu þær stuðla
að varðveizlu íslenzkra menning-
arerfða vestra og þá sérstaklega
tungunnar, sem raunar á enn
þann dag í dag fleiri dáendur
í Islendingabyggðunum en ó-
kunnuga grunar.
V.-íslendingarnir
Hér fara á eftir nöfn allra V.-
íslendinganna sem þátt taka í
förinni:
Winnipeg
Aðalbjörg Helgason
Jóhanna Jónasson
Lovísa Bergman
Rósa Jóhannsson
Rósbjörg Jónasson
Sigrún Thorgrímsson
Sigrún A. Thorgrímsson
Sigríður Bjerring
Þorbjörg Sigurðsson
Steindór Jakobsson
Finnbogi Guðmundsson
Árborg, Man.
Aðalbjörg Sigvaldason
Emma v. Renesse
Guðrún Magnússon
Riverton, Man.
Columbine Baldvinsson
Lundar, Man.
Guðrún Eyjólfsson
Guðrún Sigfússon
Eriksdale, Man.
Guðrún og Ólafur Hallsson
Hayland, Man.
Sigríður og Gísli Emilsson
Baldur, Man.
Halldóra Pétursson
Glenboro, Man.
Helga S. Johnson
Leslie, Sask.
Oscar Gíslason
Elfros, Sask.
Rósmundur Árnason
Warman, Sask.
Egill Jöhnson
Markerville, Alberta
Rósa- Benediktsson
Vancouver, B.C.
Anna Matthieson
Hensel, N. Dak.
William Sigurðsson
Ingibjörg Soards
Mountain, N. Dakota
Haraldur Ólafsson
Cavalier, N. Dakota
Sophia Bernhöft
Santa Monica, Calif.
Wilhelm Bernhöft
Seattle, Washington
Anna Scheving
Sigrid Scheving
Point Roberts, Washington
Ásta og Jóhann Norman
Wheatland, Wyoming
Maggie Needham.
—Mbl., 12. júní
Hópferð Vestur-íslendinga ef til vill
upphaf ferðamannaskipta
„Það eru engir útlendingar í
Canada — vér erum allir
Canadamenn“—George Drew
Sá flokkur, sem jafnan hefir haft forustu um fólksflutninga til Canada, er Progressive
Conservative flokkurinn. Þegar foringi flokksins, George Drew, var orðinn leiður á
því að bíða altaf eftir athöfnum af hálfu Liberala í Ottawa varðandi innflytjendur
til landsins fékk hann sér flugvélar, sem fluttu inn í landið þúsundir nýrra Canada-
manna. Sem leiðtogi stjórnarandstöðunnar í sambandsþingi ihefir George Drew með
tilstyrk annara Progressive Conservative þingmanna hamrað á þörf nýrra innflytj-
enda og krafist fyrir þá betri aðbúnaðar. Hann lét meðal annars þannig ummælt:
„Ekkert land 'hefir upp á betri tækifæri að bjóða en Canada," og hann bætti við „að
í Canda væri rúm fyrir 100 miljónir ibúa. Nýir Canadamenn þurfa að finna sig
heima í Canada og fá það á vitund, að 1 Canada séu engir útlendingar — heldur
alt saman Canadamenn.”
Progressive Conservative stjórnin í Ontario flutti inn í landið
30,000 nýja Canadamenn.
Fleiri innflytjendur tóku sér bólfestu í Progressive Con-
servative Ontario, en í öllum hinum fylkjunum til samans.
Sú hefir verið stefna Liberala að leggja hömlur á inn-
flutning fólks.
FÁNA FRELSIS BLAKTA VIÐ STÖNG.
10. ÁGÚST.
iið Proeressive Conservative atkvæði
Published by the National Progressive Election Committee.