Lögberg - 04.02.1954, Blaðsíða 7

7
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 4. FEBRÚAR 1954
ÁNAMAÐKURINN
Allir kannast við hann, þvi að
þótt hann sé jarðbúi, þá úir og
grúir af honum ofan jarðar eftir
hverja regnskúr vor og sumar.
En þótt svo sé, þá hefir lifn-
aðarháttum hans og eðli ekki
verið veitt grandgæfilegri eftir-
tekt en svo, að alþýðamanna hef-
ir til skamms tíma haldið þá
vera loftbúa, sem féllu til jarðar
í hverri skúr, einkum vorskúr-
um og hlýjum úðarigningum á
sumrum.
I þessu sambandi minnist ég
upphafsins á „Grasferð“ Jónas-
ar Hallgrímssonar. Þar er þetta:
„Systir góð! Sérðu það, sem
ég sé?“
»Ég veit ekki, hvað þú átt við,
drengur! hvað á ég að sjá?“
Ég horfði þegjandi ofan í jörð-
ma. „Hér hefir rignt ormum í
skúrinni.“
„Alltaf ertu skýrleiks barn,“
sagði systir mín hlæjandi, „og
kemur alltaf upp með eitthvað
nýtt; við skulum tala um orm-
ana þína seinna ..."
F«yrir nokkrum árum hitti ég
roskinn mann; sagði hann mér
með mesta spekingssvip, að einu
sinni hefði hann verið úti í helli-
skúr á vordegi og þá hefðu börð-
ln á hattinum sínum orðið krök
af ánamöðkum. Og svo trúði
hann þessu fastlega sjálfur, að
euginn leið var að koma viti fyr-
rr hann. Hann var hróðugur af
þessari uppgötvun sinni og þótt-
rst með þessu hafa fengið óyggj-
andi sönnum fyrir þeirri skoðun,
ánamöðkum rigndi.
^etta er eitt glöggt dæmi þess,
hversu rangar skoðanir manna á
nattúrunni hafa smám saman
orðið rótgrónar.
°g enn spyrja fáfróðir ungl-
ittgar í hjartans einfeldni, hvort
anamöðkunum rigni, þegar skúr-
ir ganga. Og einu sinni var tal-
að um „ofanrigning“; en verið
getur, að það nafn hafi fremur
verið haft um grasmaðka, sem
°ft duttu niður úr torfþekjum
°fan í matarílát og hvað annað,
sem fyrir varð.
En hið sanna er, að ánamaðk-
unum rignir ekki, eða hefir
nokkur séð þeim rigna? Nei,
þeir eru sannefndir jarðbúar.
Þar eiga þeir heima og hvergi
annars staðar, þó að þeir bregði
sér svona við og við upp á yfir-
hoðið, einkum um eðlunartím-
ann. Þeir eru í eðli sínu ljós-
faelnir og líður aldrei verulega
Veh nema þeir finni að moldin
hggi þétt að þeim öllum meg-
inn.
Því er það, að þeir grafa sig
niður í jarðveginn. Og þeir eru
afbrigða góðir grafarar. Sé jarð-
Vegurinn rakur, þá grafa þeir
Ser lóðrétt göng eða dálítið hall-
andi niður í jörðina og í þeim
eimi eyða þeir æfi sinni sígraf-
andi.
Margir eru hálfsmeykir við
anamaðkana, halda jafnvel að
Þeir seu eiturkvikindi og þora
ekki að snerta þá. Það er þá eng-
ln furða, þó menn hugsi, að líf
Þessara maðka sé allt nnð en
merkilegt og náttúra geti ósköp
Vel án þeirra verið.
En síðan farið var að rannsaka
allt líf þeirra og starf, þá er það
orðið alkunna, að ánamaðkur-
mn er einn hinn bezti vinur og
Þsrfasti þjónn bænda og garð-
yrhjumanna.
Náttúrufræðingurinn Darwin,
Sem ooargir þekkja að nafni,
rannsakaði nákvæmlega allt líf
Þeirra og starf; komst hann þá
raunum, að drit þeirra næmi 15
a því með sínum mörgu til-
smálestum á ári, eða með öðrum
orðum: 15 smálestum af áburði,
Vl að þetta drit er ekki annað
en mold, sem maðkurinn hefir
§ieypt og dregið til sín lífræn
Þr; það, sem eftir verður
,6 ,s} UPP í auðkennilegar,
'3 rufumyndaðar hrúgur, við op-
or-*3 gon§unum- Þá er moldin
ln emkar fíngerð og blönduð
°g mjúk.
Þvi að það er fleira en moldin
n> sem ánamaðkur hefir sér til
matar. Hann etur dýraleifar og
jafnvel dauða maðka af sínu
kyni. En mest er þó vert um það
starf hans til jarðbóta, að hann
nær með endanum mjóa tökum
á iðgrænum jurtablöðum og
dregur þau niður í göngin sín og
veitist það létt, og þar rotna þau
og blandast moldinni. Nú vita
það margir, að fölnað hey er fyr-
irtaks áburður í garða. Af þessu
er auðsætt, hversu ánamaðkur-
inn er þarfur og hjálplegur
bónda og garðyrkjumanni í
þessu efni.
Það má með sönnu segja, að
ánamaðkurinn er lifandi plógur;
hann umhverfir jarðveginum, er
allt af að flytja moldina, sem
neðar liggur upp á yfirborðið.
Smásteinar á yfirborðinu
sökkva jafn-langt niður og hann
grefur undan þeim; þykir hon-
um einkar notalegt að búa undir
þunnum steinflísum, sem eru
varmar af sólarylnum; eru þeir
þar oft margir saman, á sama
hátt og undir torfusneplum ofan
jarðar. Göngin sín þétta þeir og
slétta að innan með dritinu, svo
að þau liggja þétt að þeim. Þá
líður þeim bezt. Oft liggja þeir
undir mykjuskánum og grafa
sig jafnvel inn í mykjuna og lifa
þá köngalífi.
Ánamaðkurinn er næturdýr i
eðli sínu. Venjulega stingur
hann afturendanum upp úr göng
unum og er þá að þreifa fyrir
sér eftir fæðu í kringum opið á
göngunum.
Svo hefir talist til, að moldar-
lagið, sem þeir mynda á hverj-
um 10 árum ,sé um 1.5-4.5 senti-
metrar á þykkt eftir jarðlaginu.
Garðyrkjumaður stráði rauðum
sandi á dálítinn blett í akri sín-
um og að 7 árum liðnum var það
sandlag komið 5 sentimetra nið-
ur í svarta akurmoldina.
Ánamaðkurinn er venjulega
að sínu jarðabótaverki í efri
moldarlögunum; en í hörðum
frostum eða megnum hita og
þurrki getur hann grafið sig allt
að 2-3 metrum í jörð niður.
Jurtablöð rotna fyrr en annars,
af því að maðkurinn dregur þau
niður í holur sínar og blandast
þau þá moldinni. Ánamaðka-
mold er því einkar hagkváem
handa jurtum. Hún er glúpari
en önnur mold og göngin hans
greiða fyrir því, að vatn og regn
streymi niður til að auka vöxt
þeirra og greiða fyrir öndun
þeirra; sömuleiðis á loftið hæg-
an aðgang að lífrænum efnum í
moldinni; veldur það nauðsyn-
legri efnabreytingu; verður þá
gnægð súrefnis í moldinni handa
jurtunum, en lítið af þeim efn-
um, sem jurtirnar geta ekki gert
sér að mat.
Þar sem ánamaðkurinn kemst
ekki að, verður grassvörðurinn
torfkenndur, því að grasræturn-
ar fléttast saman; þar er lítið
um súrefni, en meira af efnum,
sem jurtirnar geta ekki hagnýtt
sér; þau eru þá óuppleysanleg.
Sé lítið af súrefni í jarðveginum,
hamlar það öndum rótarang-
anna og eins því, að þeir geti sog
ið vatji í sig. Þá geta ungar skóg-
arplöntur t. d. ekki náð eðlileg-
um þroska; lyngið verður þá yfir
sterkara og rýmir skóginum frá
sér. Svo fer jafnan, ef jarðveg-
urinn þornar um of. Þá flýr ána-
maðkurinn þaðan.
Af þessu, sem nú hefir verið
sagt, má sjá, að ánamaðkurinn
er ómissandi til jarðabóta. Og
þar sem hvert mannsbarn veit,
hverju hann fær til vegar komið,
á hann fjölda vina, hvar helzt
sem land er ræktað á byggðu
bóli.
Auk þessa þykir ánamaðkur
vera hin bezta silungabeita, og
er hann þá leitaður uppi undir
mykjuskánum og torfusneplum.
Drengir, sem veiðihugur er í,
eru ólatir til þess og veiðist oft
vel.
TIl þess að kynnast ánamaðki
rækilega er bezt að hafa hann
inni hjá sér í glerkrukku, fullri
af mold; er þá hægt að athuga
allar hans aðfarir í gegnum hlið-
arnar á krukkunni. En þá verð-
ur líka að sjá þeim fyrir viður-
væri með því að leggja græn
jurtablöð ofan á moldina. Þá er
líka hægt að sjá um leið, hvern-
ig þeir draga blöðin ofan í mold-
ina. Sagt er að mörgu barni þyki
gaman að sjá lifnaðarháttu
þeirra. Helzt koma þeir upp úr
moldinni á kvöldin og að nætur-
lagi; þá er loftrakinn mestur og
færra, sem styggir hann, en á
daginn.
Ánamaðkurinn er sívalur og
mjór og alllangur, þegar hann
teygir úr sér: loðinn er hann
ekki, húðin er slétt og slímug;
fyrir það veitir honum hægra
að smjuga niður í moldina; hann
er líka allur eins og til þess
skapaður. Ú 11 i m i hefir hann
enga, augu né eyru, en munn
hefir hann.
Ef þú strýkur hendinni eftir
honum endilöngum, þá finnurðu,
að eitthvað spyrnir lítilsháttar
á móti; hann er saman settur af
allt að 150 liðum eða hringum,
og á hverjum lið eru fernir
burstar og krókur á hverjum
bursta og vita þeir allir aftur.
Burstarnir sjást varla með ber-
um augum; en samt vinna þeir
það sem þeim er ætlað. Ef þú
lætur ánamaðk skríða eftir borði
þá gæti þér til hugar komið, að
burstarnir væru fætur hans,
Látir þú hann skríða eftir pappír,
eru burstarnir að klóra í papp-
írinn. Þegar hann smýgur gegn-
um jarðveginn, þá grípa burst-
arnir hverja smáörðu á leiðinni,
sem fyrir verður; þetta gerir
honum hægra fyrir að þoka sér
áfram. Hann mjakar sér áfram
með því að hlykkja sig, dragast
sundur eða saman. Þegar þú ert
nú búinn um stund að sjá þenn-
an gang hans, þá veiztu, að hann
getur sveigt sig og teygt ekki
svo lítið og á því nokkuð san-
merkt við teygjubandið.
Þó að ánamaðkurinn sé heyrn-
arlaus, eins og steinn, þá er til-
finning hans því næmari á allan
titring og snertingu, og þó að
hann sé steinblindur, þá finnur
hann óðara. ef skæru ljósi breg-
ur á hann; sé lampaljós borið að
honum á næturþeli, þá reynir
hann óðara að fela sig.
Eggjum sínum klekur hann út
neðanjarðar í eins konar hylki
úr leir og leðju; en mikill fjöldi
af ungum deyr í fæðingunni af
fæðuskorti, svo að þeir eru oft
fáir ungarnir, sem skríða út úr
þessu eggjahylki fullburða; en
þeir taka þegar í stað til iðju
sinnar og grafa, og eru hvergi
hræddir; en mörg er þó hættan,
sem vofir yfir þeim.
Langvinnar og stórfelldar rign
ingar á vori og sumri eru þeim
mjög hættulegar. Þá skolast þeir
út úr göngunum sínum þúsund-
um saman og liggja dauðir á
götum og í skolpræsum. Þeim
líður að sönnu bezt í rakri jörð,
en fyllist jarðvegurinn af vatni,
þá geta þeir ekki lifað í honum,
því að þá brestur þá loft til að
anda að sér, þeir kafna.
En þó eru þurrkarnir þeim
enn skaðvænlegri á þurrkatím-
um grafa þeir sig því mjög djúpt
í jörðu niður; annars myndu
þeir deyja og skrælna. Þeir
verða að halda húðinni sírakri,
því að í gegnum hana anda þeir,
kafna að öðrum kosti. Sé hann
hafður í krukku inni, þá má
ekki gleyma að vökva moldina.
Mörg er sú skepnan í dýra-
ríkinu, sem verður ánamaðkin-
um að grandi. Vaðfuglum, eins
og spóanum og vepjunni þykir
hann bragðgóður biti og bein-
laus er hann að minnsta kosti.
Vepjan hefir það lag á honum,
að hún stappar eða slær á jörð-
ina og kemur þá lítils háttar titr
ingur á grasvörðinn. Þær vita
af eðlisávísun sinni, að maðkur-
inn er hræddur við allan titring
og skynjar, að einhver óvin-
veittur sé að grafa eftir honum,
þegar vepjan slær, og kemur þá
upp úr göngunum til að forða
sér en þá lendir hann beint í
ginið á vepjunni.
Þegar skúr kemur, þá er krían
fljót að bregða sér upp á túnin
við sjóinn, og eins ef döggfall er
mikið og úðarigning; hlakkar
hún þá yfir vænni ormaveiði.
Arrisulum fugli verður orm-
ur að bráð, er gamall orðskvíð-
ur. Ánamaðkurinn hefst við í
dyrunum á göngum sínum með
morgunsárinu, þetta vita þrest-
irnir og grípa þá og hafa þá að
morgunmat; kemur þá stundum
fyrir, að fuglinn nær honum
ekki öllum, af því að hann gleps-
ar í hann rétt í því er hann er að
hverfa niður í göngin; klíp-
ur fuglinn þá af honum halann;
en það gerir ánamaðkinum ekk-
ert til; hann á ósköp hægt með
að láta vaxa á sig nýjan hala;
það er margreynt, að þótt ána-
maðki sé skift í 14 parta, þá verð-
ur heill maðkur úf hverjum
parti; svo er mikill endursköp-
unarkrafturinn í honum. Oft
kemur það fyrir, að garðyrkju-
maðurinn stingur þennan þarfa
þjón sinn sundur með rekunni;
en hann lifir sem áður og verður
heill maðkur úr hverjum parti,
áður en langt um líður.
I heitari löndum sækir heill
óvinaher að þessum þörfu og
meinlausu skepnum: moldvörp-
ur, broddgeltir, snjáldurmýs,
froskar og pöddur. Mætti því bú-
ast við, að þessi auðmjúki
bændavinur hyrfi að lokum úr
ökrum og görðum og öllu rækt-
uðu landi. En það er öðru nær,
Mergð.in er svo mikil, að talist
hefir til, að í hverri IV2 ekru af
hagkvæmu ræktuðu landi séu
eigi færri en 200,000 ánamaðka.
Þegar litið er yfir víðan gras-
gróinn völl, segir Darwin, þá er
það ekki minnsta prýðin hans,
hversu sléttur hann er. Það er
að mestu leyti ánamöðkunum að
þakka, þeir hafa heflað misfell-
urnar. Það vekur manni undrun
að hugsa til þess, að allt þetta
víða svæði skuli hafa gengið og
gangi enn í gegnum ánamaðka.
Plógurinn er einhver hin elzta
og mætasta uppf undning
manna; en löngu fyrr en nokkur
plógur væri til, þá voru ána-
maðkarnir búnir að plægja mik-
inn hluta af gróðurlandinu og
eru að plægja það enn. Það er
vafamál, hvort þær eru margar
skepnurnar, sem meira hafi lát-
ið að sér kveða til nytsemdar í
sögu heimsins en einmitt ána-
maðkurinn, þó að hann standi á
svona lágu stigi í dýraríkinu.
Hér eru margar tegundir
ormakyns í sjó og vötnum; en
engin þeirra kemst til nokkurs
jafnaðar við ánamaðkinn að al-
mennri nytsemi. Fjörumaðkur-
inn er að sönnu algengur í sjáv-
arleirum og fjörusandi; en um
nytsemi hans er ókunnugt að
öðru en því, að hann er stund-
um grafinn upp úr sandinum og
hafður til beitu og strandfuglar
hafa hann að mat. En húsin hans
þekkja margir. Það eru langar,
sívalar pípur, sem hanga oft á
kræklingi og öðu og hörpudisk-
um; stöku sinnum sést hann
sirða á þangi og þara. Flæðar-
músin er með gullnum burstum,
en fremur er hún sjaldgæf.
Maðkamóðirin (skerinn) er illa
séð, því að hún verður fjörufé
að meini. Sagt er að hún gúlpi út
úr sér kokinu og á því séu sterk-
ar horntennur. Kvik er hún í
hreyfingum í þaranum og talin
baneitruð fyrr á tímum, eins og
flestir ormar og maðkar.
Blóðsugur eru flatvaxnir orm-
ar í sjó og vatni: tjörnum, gryf-
um flæðilöndum og mýrum er-
lendis. En því er þeirra getið hér
að þær voru almennt hafðar til
lækninga í stað blóðhorna, sem
nú eru stundum notuð. Þær hafa
sogflögu á aftasta liðnum, sem
þær festa sig með, en blóðið
sjúga þær úr manni með munn-
inum. Eitthvað munu íslenzkir
læknar hafa notað þær til lækn-
inga. Sagt er, að á árunum 1827-
1836 hafi 34 milljónir verið flutt-
ar til Frakklands á ári og af
þeim hafi árlega Verið notaðar
8-9 milljónir á sjúkrahúsunum i
París. „Til eru líka blóðsugur,
sem eigi verða hafðar til lækn-
inga, en geta orðið skaðvænar
mönnum og dýrum, ef þær eru
gleyptar í vatnsdrykk og kann
eitthvað slíkt að finnast hér.“
Til orma teljast líka allmörg
„afhrök dýralífsins;“ eiga þeir
hvergi heima, en lifa á sníkjum
og taka sér óboðnir gistingu í
iðrum annara dýra: það eru iðra-
ormarnir. Þeir eru eins og út-
skúfaðir öllum frá. Margir þeirra
gera ekkert mein, nema mergðin
sé því meiri. „í mönnum hafa
fundist um 30 tegundir; annars
finnast þeir í öllum dýraflokk-
um og jafnvel í sjálfri orma-
deildinni.
Alkunnastur er blöðuormur-
inn, sem tekur sér gistingu í
kindarheila, svo að kindin hall-
ar venjulega undir flatt. Sulla-
veiki var altíð hér á landi, áður
Einkennilegt nafn
Medicine Hat hefir vakið al-
heims athygli. Það er máske víð-
þektasta bæjarnafn í Alberta
sökum þess, að svo margir hafa
verið að reyna að gjöra sér grein
fyrir uppruna þess, og einu sinni
leiddi sú óvissa til þess, að fólk
var komið á fremsta hlunn með
að breyta nafninu.
Skáldið Rudyard Kipling
heyrði um þessa fyrirætlun og
skrifaði eftirfarandi bréf:
„1 mínum huga endurvekur
naínið Medicine Hat sögurnar
um leyndardóma og rómantík
hinna fornu Crec- og Blackfoot-
Indíánaflokka, sem einu sinni
sinni áttu heima á hinum víð-
áttumiklu sléttum. Og ég leyfi
mér að hugsa um undraaflið,
sem falið er undir bænum, .gas-
uppsprettuna. Trúið mér, að í
nafni því er auður falinn. Það á
ekki sinn líka í víðri veröld. Það
hvetur menn til spurninga, og
eins og ég sjálfur vissi fyrir tutt-
ugu árum, dró til sín æskumenn
allra þjóða. Umfram allt þá er
það hið löghelgaða nafn, sem
borgin hefir áunnið sér í gegn
um moldryksdaga sléttunnar og
svitaböð frumbyggjanna. Að
breyta nafninu væri hætta fyrir
borgina, viðbjóðslegt og særandi
fyrir frumbyggjana, ekki aðeins
þá, sem þar í borginni búa, held-
ur um heim allan og í tilbót
væri það hin ömurlegasta van-
traustsyfirlýsing borgaranna á
sjálfum sér.“
Fjöldi blaða víðsvegar um
heim birtu þetta bréf Kiplings
og þá fóru menn að átta sig á,
að nafnið á bænum þeirra væri
máske engin fjarstæða eftir allt.
Eins og svo margir aðrir staðir
í Vestur-Canada, þá á Medicine
Hat rót sína að rekja til Indíána.
Um það hvernig að nafnið var
til eru þjóðsögur, en enginn er
kominn til að staðhæfa, hver
þeirra er sönn.
Blackfoot-Indíánaflokkurinn
nefndi staðinn Saamis, sem þýð-
ir höfuðbúningur „Medicine"
manns. (En Medicine Man á
meðal Indíána var læknir,
kúnsta og galdramaður í senn)
og margir Indíánar og frum-
byggjar í Medicine Hat hérað-
inu héldu því fram, að Medicine
Hat hafi hlotið nafn sitt eftir
orustu, sem Cree- og Blackfoot-
Indíánaflokkarnir háðu. Sagan
segir, að Cree-flokkurinn hafi
setið í tjöldum sínum eitt sinn
en það var fundið, að egg orms-
ins bærist í menn úr hundum.—
Hann er sannnefndur skaðræð-
isgripur.
„Iðraormar eru ekki meðfædd-
ir dýrunum, sem þeir eru í, en
þeir komast þangað á marga
vegu, sem hafa verið mönnum
ókunnir öldum saman; engum
hefði getað dottið þeir vegir í
hug, ef eigi hefði verið fylgt
ferðum 'þessara orma og breyt-
ingum þeirra fet fyrir fet.“
Nafnið „ánamaðkur“ eða „ánu-
maðkur“ mun eiga að vera
„ámumaðkur“, því að sagt er að
hann hafi verið hafður til lækn-
ingar við veiki þeirri, sem nefn-
ist „áma“ eða „ámusótt“, eða
„ámukoma"; nú hefr það orð
breyzt í „heimakoma“ eða jafn-
vel „heimakona“.
„Áma„ er upphaflega tröll-
konuheiti og ætti því „ámukoma
að vera heimsókn hennar.
nálægt stað þeim, er Medicine
Hat stendur nú á, og að Black-
foot-Indíánar hafi ráðist þar á
hann. Eftir harða viðureign hafi
Cree-Indíánar látið undan síga
til Suður-Saskatchewanárinnar.
Indíánakonurnar og Medicine-
maðurinn* flúðu út í ána á hest-
baki, en Cree-hermennirnir
töfðu fyrir fjandmönnum sínum
sem mest þeir máttu. Þegar út í
miðja ána kom, rak á vindhviðu,
sem feykti höfuðfatinu af „Medi-
cine“ manninum og flaut það í
butru á ánni. Þegar Cree-her-
mennirnir sáu þetta Ipku þeir
það sem vanþóknun guðanna og
mistu móðinn. En sigurvegar-
arnir, Blackfoot-hreystimenn-.
irnir nefndu staðinn: „Plássið,
þar sem Medicine maðurinn
misti höfuðfatið".
önnui1 sögusögn er til 1 þessu
sambandi, sem, þótt sannleiks-
gildi hennar sé ekki eins mikið
og þeirrar fyrri, er þó mun
áhrifameiri.
Fyrir mörgum árum síðan,
áður en hvítir menn voru þektir
í landinu, þegar Visundabreið-
urnar þöktu slétturnar og Indí-
ánar réðu lofum og lögum, þá
ákváðu Cree- og Sioux-Indíánar,
sem höfðu verið vinir í aldarað-
ir, að fara herferð á hendur
Blackfoot-, Peigans- og Blood-
flokkunum.
Cree- og Siouxflokkarnir
höfðust við eða áttu heima fyrir
norðan Suður-Saskatchewanána,
en hinir flokkai\íir, Peigan,
Blood og Blackfoot býggðu land-
ið allt frá þar sem Calgary
stendur nú og suður með Banda-
ríkjalínunni.
Hvenær sem þessir Medicine-
menn komust að þeirri niður-
stöðu, að stríð væri hagkvæmt
(en það gerðu þeir eftir að hafa
ráðfært sig við hinn mikla anda,
The Great Spirit) tilkynntu þeir
foringjum flokkanna vilja hans,
og frá þeirri opinberun var
ekkert undanfæri.
Einu sinni höfðu Cree- og
Sioux-flokkarnir ákveðið að
gjöra áhlaup á Blackfoot-,
Peigan- og Blood-flokkana, sem
fyrir sunnan þá bjuggu. Foringi
þeirra var frægur og nafnkunn-
ur foringi, sem hét Kin-o-so-ta,
og sigursæll; hafði verið í hundr
að orustum. Hann var frægastur
og ágætastur allra foringja
flokkanna og mest virtur fyrir
afreksverk sín, hreysti og skap-
gerð.
J. J. B.

FLASH
Have you visited your
neighborhood Dry Cleaner?
PAY DAY SPECIAL
COATS (Light)
SUITS
DRESSES (Plain)
$1.09
PANTS, SLACKS
SKIRTS, TUNICS
SWEATERS
59c
SHIRTS (Cello Wrapped)
4 for 89c
FREE
Pick-Up and Delivery
Service
Phone 3-3735
3-6898
FLASH CLE*t?ERS
LIMITED
611 SARGENT AVE. (At Maryland)
WINNIPEG