Lögberg - 25.02.1954, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 25. FEBRÚAR 1954
3
Hungur eða ollsnægtir
Útvarpserindi flutt af Arna
G. Eylands, stjórriarráðs-
fulltrúa í Reykjavík, 18.
janúar, og verður aðeins
birt í Lögbergi. Blaðið er
höfundi þakklátt fyrir að
senda því erindið. —Ritstj.
Árið 1934 kom út bók í Noregi
€r nefndist: Eftir oss kommer
overfloden. — Eftir vora daga
kom allsnægtirnar. Undirtitill
bókarinnar er í spurnaformi:
Er hægt að nota þær og skipta
Þ€im skynsamlega? En á titil-
hlaði bókarinnar standa líka
þessi orð tilfærð:
,.Fólksfjöldinn í heiminum
takmarkast ekki af vöntunum
frá hendi náttúrunnar, heldur af
vanþekkingu og skorti á skyn-
samlegum aðgerðum.“
í bók þessari er á það bent, og
færð rök að því, hve mannkyn-
ið ráði yfir éndanlega miklum
uattúruauðæfum og möguleik-
um, sem uppgötvanir og kunn-
átta geri kleift að nota öllum
mannheimi til blessunar. Ef rétt
S€ að farið geti allir lifað í alls-
naegtum það sem þurfi að gera,
°g verði gert, sé að framleiða,
margfalt meira en nú er gert.
Það sé auðvelt, ef kunnáttu, fjar-
magni og vinnuafli sé til þess
beitt, i stað þess að láta atvinnu-
leysi og of litla framleiðslu við-
Sangast, samhliða hungri og
margskonar vöntun víða í heim-
inum.
•
Mál sitt rökstyður höfundur
meðal annars með því, að benda
a að margháttaðar uppgötvanir á
sviði framleiðsluvísinda hafi ver-
lagðar á hylluna og þagaðar í
bel af stríðsástæðum og vegna
sérhagsmuna stórra framleiðslu-
aðila, auðhringa o .s. frv., af ótta
við að einkahagsmunum þeirra
eg stundarhagsmunum stafaði
ætta af því, ef uppgötvanirnar
yrðu notaðar fullum fetum.
Einnig bendir höfundur á hvaða
eikna fjármunum er eytt í stríð
°g vígbúnað og alóþarfa fram-
eiðslu í sambandi við þá sorgar
" kapitula í sögu mannkynsins.
^ð framleiða allsnægtirnar
lelur höfundur að sé í raun og
veru mjög auðvelt, vandamálið
mesta sé viðskiptarlegs eðlis, og
a það sé á því sviði sem mestra
gjörbreytinga sé þörf.
Þessi umrædda bók er ekkij
einstaeð, þó að ég vitni í hana,
mar§ir merkir fræðimenn ræddu
malið í svipuðum dúr um þessar
mundir.
etta var nú á þeim árum, er
vropuþjóðinrar og r a u n a r
margar aðrar þjóðir voru svo til-
ulega nýsloppnar úr hörmung
Um fyrri heimsstyrjaldarinnar,
a menn voru búnir að lifa
n°kkur ár í nábýli við þá hugs-
, ’ a<5 slík heimsstyrjöld væri
Sa voði og heimska, að þjóðirnar
ekki gert sig sekar um að
a a aftur í þá gröf.
n það fór nú sem fór. Síðan
0 um við lifað og reynt aðra
^eimsstyrjÖld, ennþá lengri og
ri> með öllum þeim ógnum
eg allri þeirri óreiknanlegu só-
.n Verðmæta, sem þá átti sér
, a • Og það er ekki nóg. Síðan
enni lauk, að nafninu til, hefir
eri haldið áfram að heyja
lnni háttar styrjaldir hér, og
ar 1 heiminum ár eftir ár, og
eiri háttar kalt stríð stórvelda
iif ^e!mshluta á milli, svo að eng-
þvj tinnur sig örugga fyrir
að 3ja heimstyrjöldin
Sei^ ehhi brotist út hvenær
* er- í*etta er svo alkunnugt
e ki þarf um ag ræga ^
nQ, a tima höfum við lifað
i ' irar alvarlegar hungursneyð
um °ndum sem byggð eru tug-
jjj,,..,0® jafnvel hundruðum
J°na manna. A sama tíma
UlnUöllVlð Hka lifað það’ og tok_
því * melra °g minna þátt í
ið t3] meiri vinnu og fé er var-
helri! vi^búnaðar í heiminum
Og h'^ nokkri1 sinni fyrr. —
fievmr efÍr vísindum og tækni
All ram kina Slðustu áratugi.
Snaegtirnar sem hinn norski
rithöfundur og margir aðrir
ræddu um 1934, eru enn eigi
komnar og virðast engu nær
garði en þá var. Ekki svo að
skilja, að framleiðslan hafi ekki
aunkist stórkostlega hin síðustu
20 ár, en fólkinu hefir líka fjölg-
að, víðast tilsvarandi og jafnvel
meira.
Nú er yfirleitt ekki rætt um
allsnægtirnar í heiminum, held-
ur miklu fremur um hungrið í
heiminum. Nú skrifa hálærðir
hagfræðingar viðamiklar bækur
um það, í fullri alvöru, að ekki
sé annað fremur fyrirsjáanlegt,
þó að vitglóran fái að ráða svo
miklu, að það afmái sig ekki
sjálft í ógnum atomstyrjalda,
sýklahernaðar og annara slíkra
vitfirringar aðgerða. Þessir
fræðimenn benda á þá staðreynd
að mannkyninu fjölgi um 25
millj. á ári og þetta geti ekki
endað öðru vísi en með því að
fólkið skrílmennist og troðist
undir í hörðum aðgangi við hálf-
tómar jötur. Talið er að 2/3
mannkynsins lifi nú við skort á
viðunanlegri færðu ,fatnaði og
húsnæði o.s. frv. Útlit með veru-
legar úrbætur telja hinir svart-
sýnu harla lélegt. Þeir benda á
að fólkinu fjölgi örast þar sem
vandræðin eru mest. Hið fyrsta,
sem venjulega er hafist handa
um, til að bæta kjör þessa fólks
og þessara þjóða, er að bæta
heilbrigðishætti, afstýra verstu
hungursneyðum, eða draga úr
þeim þegar þær skalla yfir, með
„gjafakorni,“ og þvílíku. Þetta
dregur úr barnadauða og óeðli-
legum manndauða yfirleitt, en
við það versnar ástandið að
vissu leyti ennþá meira, því að
þetta leiðir til þess að ennþá
fleiri verða um beinið, sem of
lítið kjöt er á.
Til viðbótar öllu þessu er bent
á sívaxandi rányrkju mann-
skepnunnar á mörgum sviðum,
hvernig fiskimiðin eru rányrkt,
hvernig skógunum er eytt, langt
um fram það sem ræktað er o.s.
frv.
Áðrir fræðimenn og ráðamenn
eru bjartsýnni, sem betur fer og
afneita þessari sultarkenningu,
þó að þeir viðurkenni örðugleik-
ana og ískyggilegar horfur. Þeir
trúa á möguleika allsnægtanna,
þó að þeir viti að víða um heim
fer þeim ört fækkandi. er fást
við að framleiða, matvæli, og
telja að frumvandi þessa máls sé
að fjölga þeim höndum er að
nytsamlegri framleiðslu vinna.
Einn þeirra manna er nýlega
hefir látið til sín heyra í þessu
mál svo að heyrist um heim
allan, er kempan Winston Chur-
chill, forsætisráðherra Breta.
Hann komst svo að orði ný-
lega í ræðu á fundi bænda í
Lundúnum: Móðir jörð, er gjöf-
ul móðir, hún mun láta í té næga
fæðu handa öllum börnum sín-
um, ef þau aðeins vilja rækta
moldina í réttlæti og friði.“
Þó að segja megi að þessi orð
sé ef til vill meira mótuð af trú
og guðmóði þessa vígreifa mik-
ilmennis, heldur en fræðikenn-
ingum, er þess að minnast, að
það er ekki neinn óreyndur ang-
urgapi, sem í þeim lætur í ljós
álit sitt og sannfæringu.
Vér höfum enga aðstöðu til
þess að dæma á milli hinna svart
sýnu og hinna bjartsýnu í þessu
vandamáli, en vér fylgjum þeim
bjartsýnu að málum mótaðir af
umhverfinu, sem börn landsins
sem sagt var um að þar drypi
smjör af hverju strái, og með
þau sannindi í huga er fram eru
sett í vísunni:
„Það er þó alltaf búningsbót
að bera sig karlmannlega.“ En ef
að rök hinna bölsýnni sækja að
getum vér að minsta kosti tekið
undir hugsun Gríms Thomsen,
er hann leggur í munn Skúla fó-
geta, er hann bað skipsverja að
skreiðast fram úr bælum og
hjara á meðan þeir gætu.
En hvað kemur oss Islending-
um þetta allt saman við, þetta
mikla alheimsvandamál? Getum
vér nokkuð lagt til málanna? Já
vér getum það, og vér gerum
það, og vér gætum gert meira en
vér gerum í þessu mikla máli.
Með því á ég ekki við, og vor
hlutur geti orðið mikill í þeim
alheimsátökum sem eiga sér
stað, til þess að bæta ástandið í
veröldinni. Vér erum eigi annað
en örlítil þjóð, þó að vér séum
rík þjóð, þegar miðað er við
gæði lands og sjávar. — Alþjóða-
samtök eru sem sé til, og mikil
átök gerð í heimsstríði gegn
hungri og eymd, og vér Islend-
ingar erum aðilar að þeim sam-
tökum. Það er sannarlega ekki
þýðingarlaust hvernig vér rækj-
um þá aðila vora. Og því fremur
að fullgóð rök má leiða að því,
að því meiri aðild sem vér eigum
um þessa hluti, því betur tryggj-
um vér framtíðarhag og heill
þjóðarinnar, bæði einstaklinga
og heildarinnar.
Hér í útvarpinu hefir töluvert
verið rætt um samtök samein-
uðu þjóðanna og aðild vora þar í
leik. Á það hefir verið bent rétti
laga, að vér eigum þar atkvæði
til jafns við stærri þjóðir, og að
oss geti verið að því gagn og
gróði að neyta þess réttar, sem
bezt, og leggja fram fulla aðild á
þeim vettvangi.
Einn mikilvægur þáttur í sam-
starfi sameinuðu þjóðanna er
þau samtök, sem fylkt er sérstak
lega til baráttu við hungrið í
heiminum, þó að raunar megi
segja að öll samtök sameinuðu
þjóðanna séu b a r á 11 a gegn
hungri og eymd, barátta til
þess að afstýra slíku og skapa
jarðveg er allsnægtir megi úr
spretta. En skipulegsfylking sú
gegn hungrinu, sem sameinuðu
þjóðirnar beita mest til sóknar,
er Matvæla og landbúnaðarstofn
un sameinuðu þjóðanna. Fyrstu
frumdrögin að stofnun þeirra
samtaka voru gerð fyrir rúm-
lega ló árum á fundi í Hot
Springs í Bandaríkjunum, 1943.
Þá var eitt aðal viðfangsefnið,
sem leiðtogar lýðræðisþjóðanna
sáu framundan, að koma á ný
fótum undir matvælaframleiðsl-
una í heiminum, allsstaðar þar
sem hún hafði gengið úr skorð-
um á stríðsárum, og tryggja
heilbrigða þróun slíkrar fram-
leiðslu allsstaðar, einnig þar sem
framleiðslan var í góðu gengi, en
fremur mótuð af stríðsátökun-
um, þegar spurt er um vörur,
en varla hvað þær kosta, heldur
en af heilbrigðri þróun. En það
fór með þetta eins og margt
fleira, markmiðinu „að vinna
friðinn,“ varð ekki náð í einu á-
hlaupi né á stuttum tíma. FAO-
stofnunin hefir starfað í ló ár,
öllum er til þekkja er ljóst að
hún hefir að eins slitið barns-
skónum. Þó að mjög verulegt
hafi áunnist, er ómælanlegt starf
enn fram undan, til þess að sigra
hungrið í heiminum.
Aðalráðstefna FAO samtak-
anna hin 7. í röðinni var haldin
í Rómaborg í nóv.-des. síðast-
liðnum, én þar eru aðalstarfs-
stöðvar stofnunarinnar, skrif-
stofur þar sem vinna nálægt
1000 manns o.s.frv. Þarna mættu
sendinefndir og fulltrúar. frá 71
þjóð og 43 alþjóðastofnunum og
samtökum, alls hátt á 6 hundrað
manns. Aðalverkefni þessarar
miklu ráðstefnu var að ræða
matvælaástandið í heiminum,
hvað hægt sé að gera, hvernig
FAO getur unnið að því, og
hvernig hægt er að vinna að því,
í þeim löndum sem taka þátt í
samtökunum, að ástandið fari
batnandi, en ekki versnandi.
Þarna mættu fulltrúar frá lönd-
um, sem hungrið hefir heimsótt
alvarlega alveg nýverið, eins og
t. d. landbúnaðarráðherra Ind-
lands og Pakistan, þar er hundr-
uð milljónir manna að metta; og
svo hinsvegar fulltrúar mikilla
framleiðslulanda eins og t. d.
Bandaríkjanna, Canada og Dan-
merkur, landa sem framleiða svo
mikið af matvælum, að hagur
bænda í þessum löndum er mjög
undir því kominn, að takast
megi að selja mikinn hluta fram-
leiðslunnar á erlendum markaði,
við því verði er nægi framleið-
endum matvælanna. Hér er um
svo miklar andstæður að ræða,
Framhald á bls. 7
Á 10. þúsund sjúklinga leituðu til
Röntgendeildarinnar síðastliðið úr
Sveinbörn í meirihluta á fœðing-
ardeild Landspítalans
Röntgendeild Landspítalans
mun vera fjölsóttasta sjúkra
stofnun landsins, því að á
árinu sem leið leituðu til
hennar á 10. þús. sjúklingar.
Alls nam tala þeirra, sem
Röntgendeildina sóttu 9020. Af
þeim voru 7590 einvörðungu
skaðaðir, 320 nutu Röntgen-
lækninga og 110 ljóslækninga.
Árið næsta áður leituðu rúmlega
7900 manns á deildina eða 2000
manns færra en nú.
Samkvæmt yfirliti frá skrif-
stofu Ríkisspítalanna um starf-
semina á s.l. ári komu 1435 sjúkl-
ingar á Landspítalann á árinu,
71 dó, en 1357 fóru. Er þetta all-
miklu hærri tala sjúklinga, held-
ur en sótt höfðu Landspítalann
árið áður. Þá komu þangað 1147
manns og 1054 fóru, en 84 dóu.
Legudagafjöldinn s.l. ár var 47
þúsund, en rösk 45 þúsund árið á
undan.
Meðaltals legudagafjöldi í
Landspítalanum árið sem leið
var 30.3 á hvern sjúkling. Er
þetta mun hærri tala en gerist á
hliðstæðum stofunum hjá frænd
þjóðum vorum. T. d. í Svíþjóð
er meðaltals legudagafjöldi á
hvern sjúkling ekki nema 14
dagar og í Noregi og Danmörku
18—19 dagar. Að þessi tala er
svo miklu hærri hjá okkur en
hinum Norðurlandaþjóðunum
stafar af því að hér hafa sjúkl-
ingar orðið að bíða á hinum al-
mennu- eða aðgerðarsjúkrahús-
um þar til þeir voru útskrifaðir,
en erlendis eru þeir færðir til
milli sjúkrahúsa eftir því á
hvaða sjúkdómsstigi þeir standa.
Á fæðingardeild Landspítal-
ans komu tæp 2000 sjúklinga og
nær jafnmargir fóru; 7 dóu á
árinu. Þar urðu 1529 fæðingar
og af þeim 21 tvíburafæðing. 809
sveinbörn fæddust og 741 mey-
barn. Andvana fæddust 26 börn.
Árið 1952 fæddust 1568 börn á
fæðingardeildinni og voru svein-
börn þá einnig í nokkrum meiri
hluta.
Á Vífilsstaðahæli voru 187
sjúklingar í ársbyrjun, 199 komu,
202 fóru, 4 dóu en 184 voru þar
eftir árslok. Eru þetta áþekkar
tölur og frá árinu næsta áður,
nema þá dóu helmingi fleiri, eða
8 sjúklingar.
Frá Kleppi útskrifuðust á síð-
asta ári 97 sjúklingar og 6 dóu.
En í þeirra stað komu 11.4 nýir
sjúklingar á árinu og í árslok s.l.
voru þeir 303. I fyrra útskrifuð-
ust þaðan 93 sjúklingar, 9 dóu
en 134 bættust í hópinn. í þess-
um tölum eru meðtaldir sjúkl-
ingar í Stykkishólmsspítala, en
þar eru 18— 20 sjúklingar að
meðaltali.
Á Kleppjárnsreykjahæli eru
til 22 sjúkrarúm og er venjulega
fullskipað í þau. Á árinu voru
allir karlmenn, að undanteknum
einum 5 ára dreng, fluttir þaðan
í fávitaháelið í Kópavogi, en
stúlkur fluttar að Kleppjárns-
xeykjum þess í stað.
Fávitahælið í Kópavogi var
yfirfullt og voru þar 32 sjúkl-
ingar í árslok.
í Kópavogshæli hefir engin
breyting orðið á árinu. Þar
dvelja 7 manns og hafa dvalið
undanfarin ár.
Loks er svo upptökuheimilið
að Elliðavatni, en þangað komu
32 börn á árinu, en í árslok var
aðeins 1 barn eftir.
—VISIR, 16. jan.
Business and Professional Cards
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLJNIC
St. Mary’s and Vaughan, Wlnnlpeg
PHONE 92-6441
Phone 74-7855 ESTIMATES
FREE
J. M. Ingimundson
Re-Roofing — Asphalt Shingles
Insul-Bric Siding
Vents Installed to Help Elirainate
Condensation
»32 Slmcoe St. Winnipeg, Man.
J. J. Swanson & Co.
LIMITED
308 AVENUE BLDG. WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. Út-
vega penlngalán og eldsábyrgB,
bifreiSaábyrgí o. s. frv.
Phone 92-7538
SARGENT TAXI PHONE 20-4845 For Quick, Reliable Service Dr. ROBERT BLACK SérfræBingur I augna, eyrna, nef og hálssjúkdömum. 401 MEDICAL ARTS BLDG. Graham and Kennedy St. Skrifstofusimi 92-3851 Heimasími 40-3794

DR. E. JOHNSON 304 Eveline Street SELKIRK, MANITOBA Phones: Office 26 — Residence 230 Office Hours: 2.30 - 6.01 p.m. •• Creators of Distinctive Printing Columbia Press Ltd. 695 Sargeni Ave. Winnipeg PHONE 74-3411

Thorvaldson, Eggertson. Bastin & Stringer Barristers and Solicitors 209 BANK OF NOVA SCOTIA Bldg. Portage og Garry St. PHONE 92-8291 Hafið Höfn í huga Heimili sólsetursbnrnanna. Icelandic Old Folks’ Home Soc., 3498 Osler St„ Vancouver, B.C.
CANADIAN FISH PRODUCERS LTD. J. H. PAGE, Managing Dlrector Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS STREET Offlce: 74-7451 Res.: 72-3917 Aristocrat Stainless Steel Cookware For free home demonstrations with- out obligation, write, phone or call 102-348 Main Slreet. Winnipeg Phone 92-4665 “The King of the Cookware’’

Office Phone Res. Phone 92-4762 72-6115 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BUILDING Office Hours: 4 p.m.—6 p.ra. and by appointment.
A. S. BARDAL LTD. FUNERAL HOME 843 Sherbrook Street Selur llkkistur og annast um út- farlr. Allur útbúnaBur sá bezti. StofnaB 1894 SlMI 74-7474 Minnist BETEL í erfðaskrám yðar.

Phone 92-7025 H. J. H. PALMASON Chartered Accountant 505 Confederation Life Buildlng WTNNIPEG MANTTOBA
Phone 74-5257 700 Notre Dame Ave. Opposite Matemity Pavilion General Hospital Nell's Flower Shop Weddlng Bouquets. Cut Flowers, Funeral Designs, Corsages, Bedding Plants Nell Johnson Res. Phone 74-6753

Parker, Parker and Kristjansson Barristers - Solicitors Ben C. Parker. Q.C. B. Stuart Parker, A. F. Kriatjanaaon 500 Canadlan B&nk of Commerce Chamben Wlnnipeg, Man. Phone 92-3581
Lesið Lögberg
SELKIRK METAL PRODUCTS Reykháfar, öruggasta eldsvörn, og ávalt hreinir. Hitaeiningar- rör, ný uppfynding. Sparar eldl- viB, heldur hita frá aB rjúka út meB reyknum.—SkrifiB, simiB til KELLT SVEINSSON 625 WaU St. Winnlpeg Just North of Portage Ave. Simar 3-3744 — 3-4431 G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. Keystone Fisheries Liniited Wholesale Distributon of FRESH AND FROZEN FISH 60 Louise Street Simi 92-6227

J. Wilfrid Swanson & Co. Insurance ln all lts branches Re&l Estate - Mortgages - Rentals 210 POWER BUILDING Telephone 93-7181 Res. 46-3480 LET US SERVE YOU EGGERTSON FUNERAL HOME Dauphin, Manitoba Eigandi ARNI EGGERTSON Jr.

S. O. BJERRING Canadian Stamp Co. RUBBER & METAL STAMPS NOTARY & CORPORATE SEALS CELLULOID BUTTONS 324 Smilh Sí. Winnipeg PHONE 92-4824 Van's Etectric Ltd. 636 Sargeni Ave. Authorized Home Appliance Dealers GENERAL ELECTRIC — ADMIRAL McCLARY ELECTRIC — MOFTAT Phone 3-481-0