Lögberg - 01.04.1954, Blaðsíða 1

ANYTIME — ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
---- ------ . —— . ....
PROMPT - COURTEOUS - DEPENDABLE
ADOLPH'S TAXI
Round. The Clock Service
59-4444 52-6611
401 PRITCHARD AVE.
SPECIAL RATES WEDDINGS ;
ON COUNTRY TRIPS FUNERALS ,
67- ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 1. APRIL 1954
NÚMER 13
Um fiskimálin
Á fimmtudaginn í fyrri viku
yar fylkisþinginu slitið. Daginn
aður flutti M. N. Hryhorczuk
ykýrslu milliþinganefndarinnar
1 fiskimálunum; hafði hún inni
að halda tilmæli og bendingar
fil stjórnarnnar um breytingar
a fyrirkomulagi fiskiútvegsins í
U liðum, en síðasta þingdaginn
iuttu íslenzku þingmennirnir,
r- S. O. Thompson og Chris
alldórsson skorinorðar ræður
J!111 að stjórnin tæki þetta mál
11 afgreiðslu hið fyrsta. Enn-
pmur tóku til máls G. P.
en°uf, sem á sæti í milliþinga-
n®fndinni, og Errick Willis. Urðu
ekki frekari umræður um málið
Vegna þess að tíminn var orðinn
naumur. — Milliþinganefndin
afði setið marga fundi um þing-
lmann til að koma sér saman
!*m innihald skýrslunnar; voru
'slenzku þingmennirnir ekki
anaegðir með hana í öllum at-
. um, en milliþinganefndin
aifur í annað ár og geta þeir því
aldið sínu góða starfi áfram í
Pagu fiskimanna og fiskiútvegs-
lns í heild.
^áum er kunnugt, hve mikið
Verk nefndin hefir lagt á sig, án
endurgjalds; nefndarmenn hafa
a eins fengið ferðakostnað sinn
§neiddan. Nefndin hefir haldið
°Pinbera fundi (ekki 3 eins og
Segir í Hkr.). Hún hélt fundi
?!eð fiskimönnum að Gimli,
Werton, Oak View, Lundar,
angruth, Camperville, Winni-
peg°sis, The Pas, Dawson Bay
^ Moose Lake Settlement.
egna fjarlægðar þessara staða
at Lögberg vitanlega ekki flutt
rasagnir af þessum fundum né
ýrslur fiskimanna. (Dylgjur
r’ Um að Lögberg hafi ekki
rt skýrslur fiskimanna, vegna
ess að I. J. sé ekki ant um hag
imanna og hafi skrifað um
a ið, aðeins frá sjónarmiði
>>sPekulanta“, eru byggðar á vís-
1 andi ósannindum).
|. ^ðgberg flutti frásagnir af
ls imálafundunum, sem haldn-
Q, Voru 1 Winnipeg 10. apríl, 5.
^ •> 10. nóv. og 12. jan.; enn-
emur skýrslur eða útdrátt úr
ýrslum, sem fluttar voru á
f.esaum fundum af fulltrúum
trj lfeta§anna> neytenda, Mani-
a° a Pederation of Agriculture
Co-operation, netakaup-
0 a°na> fiskimáladeildarinnar
• Pað liggur í augum uppi,
til rannsaka á nokkurt mál
Öll 1^'tar’ verður að gera það frá
t Ulri kliðum, ekki frá einni eða
vieimur hliðum (eins og Hkr.
hepern sa§f> miHiþinganefndin
kliðu rannsakað málið frá öllum
eins og skýrsla hennar
jjeví_með sér, og rannsóknum
ber
þa nar er ekki lokið enn. Það
len- í, en®lnn að óttast, að ís-
Th^ U Þln§mennirnir, Dr. S. O.
jjg^P3011 og Chris Halldórsson
bri’ e^kl kag fiskimanna fyrir
kiö°Sf-’ ^að voru kin bágbornu
í h ^ flsklmanna, sem þeir höfðu
n1á'j^a> ^egar þeir hreyfðu þessu
Ur h ^ ^lngl 1 fyrra- eins °g ræð-
Ye - 61rra bera ljósan vott um.
ha„ f! n°kkuð gert til að bæta
Um lsklmanna verður það þess-
heimmi°nnum að þakka^ en ekki
blað/1UlegUm °2 óbilgjörnum
men krifUm: ættu Því fiski-
þes n °§ MHr aðrir, sem vilja
baj^ U mafi vek að fylkja sér að
þeiro þessara manna og veita
bpir attan þann stuðning, er
ecir mega.
Sk
f Sfa milliþinganefndarinnar
Nef:
ncfin mælti með þessu:
1. Að fylkisstjórnin fari fram
á að Manitobaháskóli og Mani-
toba Federation of Agriculture
and Co-operation sæki um
fjárhagslegan stuðning frá sam-
bandsstjórninni til þess að hefja
fræðslustarfsemi meðal fiski-
manna um samvinnu samtök
þeirra á meðal.
2. Að ráðnir verði hagfræð-
ingur og reikninga endurskoðari
til að rannsaka verzlunar- og
hagfræðilegar hliðar fiskiút-
vegsins.
3. Að milliþinganefndin sitji
annað ár í þeim tilgangi að at-
huga skýrslur og tillögur ofan-
greindra sérfræðinga.
4. Að upplýsingastarfsemi
varðandi Manitobafisk — gæði,
tegundir og matreiðsluaðferðir —
verði hafin.
5. Að stofnað verði Manitoba
Fisheries Board, er ráðgist um
velferð fiskiðnaðarins og eigi
þessir sæti í nefndinni: Tveir
fuljtrúar frá Prairie Fisheries
Federation; einn frá fiskifélagi,
er skiptir við verzlanir í Mani-
toba; einn frá packers; þrír
fiskimanna fulltrúar frá Winni-
peg-, Manitoba- og Winnipeg-
gosisvötnum, og þeir aðrir full-
trúar, er taldir eru nauðsynlegir.
Ennfremur skal fulltrúi frá
stjórninni sitja fundi nefndar-
innar og verði fundir haldnir að
minsta kosti einu sinni á hverj-
um þremur mánuðum.
6. Að skipaður verði ráðherra,
sem hafi einungis umsjón yfir
Mines og Natural Resources
deildinni (hefir nú einnig verka-
máladeildina).
7. Að skipaður verði forstjóri,
er hafi einungis umsjón yfir
fiskimálaskrifstofunni (hefir nú
einnig umsjón dýraveiða).
8. Að ráða fleiri sérfræðinga í
fiskifræðum til að rannsaka (a)
áhrif mismunandi möskva-
stærðar á fiskistofninn (b) aðrar
aðferðir til að veiða fisk (c)
hryggningarsvæðin (d) fæðu
fisksins o. fl.
9. Að leita skoðannna beztu
fiskifræðinganna um gildi fiski-
klaks og ef þeir álíta að það
beri árangur að reisa þá fleiri
fiskiklök við vötnin.
10. Að reyna að fækka Cor-
morant-fuglinum við Winnipeg-
osis.
11. Að netamöskvi sé af þeirri
stærð, að í hann veiðist fiskur,
sem er markaðshæfur, svo fram-
arlega sem sá möskvi skerðir
ekki fiskistofninn.
12. Að fiskurinn sé tekinn úr
netunum áður en hann skemm-
ist.
13. Að stjórnin taki í notkun
möskvamælingartæki, sem er
nákvæmt, hentugt og ódýrt, og
að það sé Selkirk Net gauge.
Við þennan lið nefndarálitsins
gerði Erick F. Willis athuga-
semd, enda er þessi liður mikil-
vægur. Munu margir minnast
ágreiningsins um möskvamæl-
ingarnar veturinn 1952, þegar
fiskimenn á Winnipegvatni voru
sviptir mörg þúsund dollara
virði af netum og síðan lögsóttir.
Það er því áríðandi, að ekki
einungis fiskideild stjórnarinn-
ar sætti sig við ákveðið mæl-
ingartæki, heldur og fiskimenn-
irnir, netaframleiðslufélögin og
netasölufélögin, þannig að allir
þessir aðilar noti samskonar tæki
við mælingar netjamöskva. —
Mr. Willis sagði, að hér væri
mælt með ákveðnu mælinga-
tæki, en hann hefði séð annað
mælingatæki — Allen gauge —
og honum litist svo á, þótt hann
væri ófróður 1 þessum málum,
að það væri betra mælingatæki
en Selkirk Gauge. Sagði hann,
að sér skildist að fiskimáladeild
sambandsstjórnarinnar notaði
Allen gauge, ennfremur neta-
félög i Canada og á Bretlandi;
einnig hefði National Research
Council mælt að nokkru með
Allen gauge. Fór Mr. Willis
fram á, að áður en ákveðið væri
hvaða mælingartæki yrði tekið
í notkun, yrði leitað frekari
upplýsinga hjá Research Coun-
cil, fiskideild sambandsstjórnar-
innar og hjá netafélögunum —
og hann hefði mátt bæta við —
að leitað væri álits fiskimanna,
því að vissulega hafa þeir vit á
þessu máli og eiga mest undir
því, að vel sé ráðið fram úr því,
enda hafa þeir farið fram á oftar
en einu sinni, að nákvæmt mæl-
ingartæki yrði tekið í notkun, og
er áríðandi að þeir sætti sig við
það tæki, sem valið verður. —
14. Að stjórnin hvetji neta-
framleiðslufélögin til að útvega
þráð í netin, svo að möskvinn
haldi sinni upprunalegu stærð
eftir að netin eru tekin í notkun.
15. Að fiskideildin framfylgi
stranglega reglugerðunum varð-
andi möskvastærð og gæði
fisksins.
16. Að einhver ráð verði fund-
in til þess að netasölufélögin
beri ábyrgð á því, ef þau selja
net, sem ekki eru að möskva-
stærð eins og fiskilög Manitoba
ákveða.
17. Að tveggja ára lagfæring-
artímabil sé ákveðið, og verði
fiskimönnum leyft á því tíma-
bili að nota þau net, sem þeir
nú eiga, þótt þau mælist ekki
vera algerlega lögleg möskva-
stærð samkvæmt nýju mælinga-
kröfunum.
— Hinir þrír síðustu liðir sýna
hve áríðandi er að nákvæmt
mælingatæki verði valið og
allir aðilar verði ásáttir um það,
og noti sama tækið. —
18. Að ráðstafnanir verði
gerðar til að greiða fyrir fiski-
flutningi á landi og að vegur-
inn, sem nú er verið að leggja
frá Riverton til Matheson Island
verði látinn sitja fyrir.
19. Að fiskiflutningsbátar af
nýjustu gerð með hæfilegum
kæligeymslum eru nauðsynlegir
á Winnipegvatni.
20. Að eftirlit sé haft með
hreinlæti í meðferð fisks á fiski-
bátum og stöðvum, og að nægi-
legur ís sé á fiskinum.
21. Að stjórnin hafi strangara
eftirlit með fiskiflutningatækj-
um til að tryggja gæði fisksins.
22. Að flokkun fisks sam-
kvæmt gæðum sé aukin og fiski-
menn fái vottorð um þyngd og
flokkun fisks síns.
23. Að fiskifélögin beri sinn
skerf af þeirri ábyrgð að fram-
leiða og flytja úr landi góðan
fisk.
24. Að slæmum fiski ætti ekki
að blanda saman við fyrsta
flokks fisk.
25. Að stjórnin reyni á allan
hátt að fá fiskistöðvastjóra til
að flýta höndlun fisksins og
koma honum burt án tafar, helzt
daglega, og engum fiskistöðva-
stjóra sé veitt leyfi, nema að
hann fylgi öllum hreinlætis-
reglum við höndlun fisksins.
26. Að fiskideildin sé varkár,
þegar hún veiti fiskileyfi og
tak leyfin af þeim fiskimönnum,
sem fylgja ekk reglugerðunum
og senda skemmdan fisk.
27. Að fækka fiskileyfum þar
sem það er talið nauðsynlegt.
28. Að stjórnin leyfi fiskiveiði
með önglum á vetrum, ef fiski-
deildin telur það ráðlegt.
29. að haft sé strangt eftirlit
með fiskikaupmönnum, sem
reka kaupmennsku sína aðeins
um stundarsakir.
30. Að stjórnin geri ráðstaf-
anir í þá átt að reist verði verk-
stæði til að vinna fiskimjöl úr
ruslfiski og fiskiúrgangi.
31. Að stjórnin borgi fyrir þá
keilu, sem kemur í net fiski-
manna á vertíðunum til að
tryggja það að hún verði flutt
í land.
32. Að fiskideildin geri ráð-
stafanir til að drepa suckers og
keilu á hrygningarsvæðum þess-
ara tegunda.
33. Að numið verði úr lögum
þetta ákvæði fiskilaganna: (Any
dispute as to measurement shall
be submitted to the Department
of Mines and Natural Resources,
Winnipeg, and the Director of
Game and Fisheries, or such
other person as the minister
may designate, shall be the sole
and final judge of such measure-
ments).
34. Að önglaveiðin hefjist 1.
júní á pickeral hrygningar-
svæðunum og nágrenni þeirra.
35. Strangt eftirlit með öngla-
fiskimönnum, þannig, að þeir
veiði ekki meira en sinn skerf.
36. Að fara fram á það við
fiskideild sambandsstjórnar að
hún hafi fiskiskoðunarstöðvar
nær veiðistöðvunum.
37. Að fjarlægum norðurvötn-
um, þar sem ekki borgar sig að
fiska, sé lokað.
38. Að fiskimenn fái afslátt á
gasoline, sem þeir nota við veið-
arnar.
39. Að starfsfólk fiskimála-
deildarinnar sé borgað jafnhátt
kaup og starfsfólki annara deilda
stjórnarinnar.
40. Að ráðstafanir séu gerðar
til að varna saurgun á vötnum
og ám.
☆
— Nokkrar spurningar koma
fram í huga manns eftir að lesa
skýrsluna: Er fiskimáladeildin
rekin eins og einkafyrirtæki,
þannig að rekstur hennar verði
að bera sig fjárhagslega? Það
virðist sem að starfsfólki þessar-
ar deildar hafi verið greitt
lægra kaup en starfsfólki annara
deilda stjórnarinnar; eru engar
reglur varðandi kaup í civil
service? Ennfremur — fiski-
menn verða að gjalda deildinni
mikið fé fyrir mörg og dýr leyfi;
væri fróðlegt að bera saman
verð á fiskileyfum hér og i
öðrum fylkjum landsins. Ef
halli er á rekstri stjórnardeilda,
fá þær þá ekki fjárframlag úr
sjóði fylkisins?
A suðurhluta Winnipegvatns
er leyfilegt að nota 3 %" og
414" möskva til pickeral veiða á
haustin. Samkvæmt skýrslu
Kooymans fiskifræðings veiðist
lítið sem ekkert af sauger í
þessi net; samt sem áður eru
flutt inn öll ósköpin af sauger
á haustin. Fiskimenn hljóta því
a5 nota sauger netin sín 3"
möskva, enda segja þeir, að þeir
geti ekki lifað á því, sem þeir
veiða í þessa stærri möskva, og
það sagði fiskifræðingurinn líka.
Og því er fiskimönnum goldið
miklu minna verð fyrir sauger
á haustin en á vetrin? Er það
gert í skjóli þess, að hann er
þá ólöglega veiddur? Væri ekki
rétt að lögleiða sauger net á
haustin, fyrst þau eru almennt
notuð og gera þannig atvinnu-
veginn heiðarlegan?
Það virðist lítið bæta úr þótt
fiskieftirlitsmenn stingi sér nið-
ur hér og þar og hrifsi net af
fiskimönnum, enda eru fiski-
menn ekki einir í sökinni; þeir
sem kaupa smáfiskinn af þeim,
eru líka sekir. Og hver ákveður
hvaða fiskimaður skuli verða
sviptur netum í það og það
skiptið? Og hvað hefir fiski-
máladeildin gert við öll þau net,
sem tekin hafa verið af fiski-
mönnum? Þetta netatap hefir
kostað fiskiútveginn þúsundir
dollara. Og nú, ef slaka á til með
mælingar á netum, sem hú eru
í notkun, í tvö ár, verður þeim
lögteknu netum, sem eru sömu
möskvastærðar, skilað aftur til
fiskimanna? —I. J.
Amerískur háskóli
helgar íslandi
skemmtiskrá
Skemmtiskrá, sem sérstaklega
var helguð íslandi, fór fram á
allsherjar samkomu kennara og
nemenda háskólans Midland
College, í Fremont, Nebraska,
mánudaginn þ. 22. marz.
Flutti prófessor Herman
Gimmestad, forseti enskudeild-
ar skólans, erindi um Island,
landið, þjóðina og menningu
hennar, og sér í lagi um íslenzk-
ar bókmenntir, en hann er lær-
dómsmaður mikill og ber hinn
hlýjasta hug til íslands. Á hann
ekki langt að sækja það, því að
faðir hans, er var norskur prest-
ur í Bandaríkjunum, var mikill
íslandsvinur.
Inn í erindi sitt fléttaði pró-v
fessor Gimmestad upplestur á
völdum köflum úr Njáls sögu og
Laxdæla sögu og af kvæðunum
„Norðurljós" eftir Einar Bene-
diktsson og „Ég sigli í haust“
eftir Davíð Stefánsson, sem dr.
Richard Beck hafði talað á
segulband að sérstakri beiðni
prófessorsins, er jafnframt las
leskaflana og kvæðin í enskri
þýðingu.
Eitt leppríkið enn
1 lok fyrri viku bárust þær
fregnir frá Moskvu, að rússnesk
stjórnarvöld hefðu veitt Austur-
Þýzkalandi fullkomin ríkisrétt-
indi og var þessi yfirlýsing gerð
með hjartnæmum orðum og á
hátíðlegan hátt; þó fylgdj sá
böggull skammrifi, að öflugt,
rússneskt setulið yrði framvegis
í landinu um alveg óákveðinn
ííma.
Ríkisstjórnir Vesturveldanna
voru á einu máli um það, að
nýjung þessa bæri aðeins að
skoða sem vanalega kommún-
ista blekkingu og annað ekki;
enda þarf engum blöðum um
það að fletta, að Austur-Þýzka-
land verði máttlaust leppríki,
kúgað og mergsogið að vild
rússneskrar hernaðarklíku.
íslendingur
verður úti
Sá sviplegi atburður gerðist í
fyrri viku, að íslenzkur bóndi,
27 ára að aldri, Andrés Guð-
mundur Kelly, varð úti nokkrar
mílur norðan við Selkirk; var
hans saknað á miðvikudaginn í
fyrri viku, en á sunnudaginn
fanst lík hans á landareign ná-
granna hans; veður var kalt og
hryssingslegt áminstan mið-
vikudag og maðurinn að sögn
án verulegra skjólfata.
Tveir bræður, Magnús og
Andrés Kelly, eiga bújörð
skamt norður af Selkirk, o^ mun
hinn látni hafa verið sonur
Andrésar, þó Lögbergi sé ekki
að fullu kunnugt um fjöl-
skylduna.
Frú Theodóra
Thoroddsen lótin
Hinn 23. febrúar s.l., lézt í
Reykjavík frú Theodóra Thor-
oddsen rithöfundur 91 árs að
aldri; hún var ekkja hins kunna
stjórnmálaskörungs Skúla Thor-
oddsen, sýslumanns, ritstjóra og
alþingismanns; frú Theodóra
var væn kona yfirlitum, háttvís
og drengur góður svo sem mælt
var forðum um Bergþóru á
Bergþórshvoli; hún var mikil
eiginkona, mikil móðir og mikil
að tíguleik og andlegri göfgi.
Frú Theodóra unni þjóðlegum
fræðum og sjálf var hún hlýr
rithöfundur svo sem þulur
hennar meðal annars bera svo
ljós merki um.
Sigvaldi Nordal
látinn
Síðastliðinn mánudag lézt í
Selkirk Sigvaldi Nordal ættaður
úr Húnaþingi, 96 ára og 6 mán-
uðum betur að aldri, kunnur
dugnaðarmaður og óbrigðull
vinur vina sinna; hann var föður
bróðir Dr. Sigurðar Nordal
sendiherra Islands í Kaup-
mannahöfn.
Sigvaldi var þríkvæntur og
hann lætur eftir sig 5 börn auk
þriðju konu sinnar frú Elínar
Kjartansdóttur prests Einars-
sonar að Holti.
Útför Sigvalda var gerð í gær
frá kirkju Selkirksafnaðar. Séra
Sigurður Ólafsson jarðsöng.
Vonandi verður þessa lífs-
glaða öldungs frekar niinst áður
en langt um líður.
, ✓
Ur borg og bygð
Síðastliðinn sunnudag lézt að
heimili sínu, Ste. 10 Pasadena
Court hér í borginni Mrs. Flóra
McQueen, ekkja Dr. Johns D.
McQueen, er lézt 1948. Hún var
útskrifuð í hjúkrunarfræði af
Winnipeg General Hospital og
tók jafnan virkan þátt í þeim
samtökum, er ganga undir nafn-
inu Victorian Order of Nurses.
Mrs. McQueen var fædd á Gimli
og voru foreldrar hennar hin
kunnu merkishjón Capt. John
Stevens og frú Jóhanna Stevens,
er mjög komu við sögu land-
náms íslendinga við Winnipeg-
vatn; hin látna lætur eftir sig
eina dóttur, Mrs. R. W. Keyes í
Toronto og tvö barnabörn; einn-
ig lifa hana fimm bræður: John,
Norman, Helgi og Clifford til
heimilis á Gimli og William
Stevens að Grand Marais, Man.
Útförin var gerð í gær frá
Thompson’s Funeral Chapel. —
Rev. A. R. Huband jarðsöng.
Líkmenn voru fyrnefndir
fimm bræður hinnar látnu og
Joseph Stevens. Jarðsett var í
Elmwood grafreit.
☆
Mr. Barney Eggertsson, kaup-
maður frá Vogar, var staddur 1
borginni í fyrri viku ásamt frú
sinni og syni.
☆
A meeting of the Icelandic
Canadian Club was held in the
lower auditorium of the First
Federated Church, Banning St.,
March 22nd.
There was a short business
meeting, at which honoary life
mebership in the club was voted
to Hon. Byron Johnson and Mrs.
Laura Goodman Salverson.
The rest of the evening took
the form af a social, with Mrs.
A. Vopnfjord, convener of the
social committee, in charge.
There was excellent entertain-
ment, with a varity of games,
cards, and dancing, and there
were the traditional good re-
freshments. —W. K.
☆
Hr. Þráinn Þorleifsson frá
Reykjavík kom hingað til borg-
ar á föstudaginn flugleiðis frá
Jslandi og New York. Hann var
á leið vestur til Tantallon, Sask.
☆
Mrs. Robertson frá Moose-
horn, Man., var stödd í borginni
á föstudaginn.
☆
Gefið af Kvenfélaginu Eining,
Lundar, Man., í Blómveigasjóð
Þórðar Backmans $5.00 í kærri
minningu um Lúðvík A. Torfa-
son, Lundar, Man., dáinn 19.
janúar 1954.
Með þakklæti,
Kvenfélagið Björk
☆
Stúkan HEKLA I. O. G. T.
heldur næsta fund sinn þriðju-
daginn 6. apríl kl. 7.30 e. h.