Lögberg - 17.06.1954, Síða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 17. JÚNÍ 1954
5
wvwwwwww w w v y? ww
ÚlH AUÁI
IVI N.SA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
minningarorð um frú solveigu nielsen
Fáum konum hefi ég kynst á
hfsleiðinni, sem ég hefi fengið
^eiri mætur á en frú Solveigu
Neilsen; fundum okkar bar sam-
an um það leyti að ég giftist og
settist að hér í borg fyrir 16 ár-
um síðan. Við urðum þá ná-
býliskonur og með hverju ári,
eftir því sem ég þekkti betur
þessa þróttmiklu, fjölhæfu og
góðu konu, óx virðing mín fyrir
henni. Ekki dró það úr vinskap
okkar, að hún og maðurinn minn
voru náskyld, og miklir vinir.
Solveig Nielsen lézt 19. maí
síðastliðinn eftir stutta legu,
tæplega 64 ára að aldri. Mun
fregnin um andlát hennar hafa
komið hinum mörgu vinum
hennar næsta óvænt, því þótt
þeim væri kunnugt um, að hún
gekk ekki heil til skógar, kom
víst engum til hugar, að hún
gengi með eins alvarlegan sjúk-
dóm og raun varð á. Hún hafði
jafnan verið heilsugóð, og þó
eitthvað væri að henni, kvartaði
hún ekki né játaði, að hún þyrfti
íæknishjálpar við. Hún gleymdi
sjálfri sér og sínum þörfum í
umhyggjunni fyrir öðrum.
Ég hefi ekki áður borið það
við, að skrifa æfiminningar, en
þegar ég minnist nú með trega-
bundnum huga okkar mörgu
samverustunda, langar mig til
að helga þessari kæru vinkonu
oiinni dálka mína í Lögbergi
þessa viku; veit ég þó að grein
oaín verður ófullkomin, þar sem
við áttum samleið aðeins um
stutt tímabil æfi hennar.
Solveig Nielsen var fædd í
Hrísey í Eyjafirði 10. júní 1890.
Faðir hennar var Þorsteinn son-
ur Einars Einarssonar bónda á
Hrú í Jökuldal, og konu hans
Önnu Stefánsdóttur. Þorsteinn
var bróðir Stefáns í Möðrudal og
þeirra systkina. Þorsteinn var
fríður maður sýnum, fjölgáfað-
ur áhugamaður, er gaf sig við
landbúnaði og verzlun, fór utan
°g gerði, er heim kom, eina hina
fyrstu tilraun til niðursuðu mat-
væla á íslandi. Þorsteinn var
tvíkvæntur; fyrri kona hans var
Jakobína Sigurðardóttir Jóns-
sonar í Möðrudal á Fjöllum og
konu hans Ástríðar, en seinni
kona Þorsteins var Jóhanna
Matthíasdóttir; var Solveig Niel-
sen dóttir hennar.
Foreldrar Jóhönnu, móður
Solveigar, voru Matthías Mark-
usson trésmiður og kona hans
Solveig yfirsetukona dóttir séra
Fáls Jónssonar „skálda“ í Vest-
oaannaeyjum. Höfðu þau bæði
stundað nám erlendis í sínum
sérgreinum; var Solveig Páls-
hóttir fyrst íslenzkra kvenna, er
fór utan til að læra ljósmóður-
fraeði. Bjuggu þau hjónin fyrst
1 Vestmunnaeyjum og þar munu
sonur þeirra og dætur þeirra sex
hafa fæðst. Fluttust þau síðan til
Heykjavíkur og reistu bæ að
Holti við Skólavörðustíg. Þótti
heimili þeirra skara fram úr að
myndarskap.
Solveig Pálsdóttir stundaði
Ijósmóðurstörf bæði í Vest-
rnannaeyjum og Reykjavík og
Þótti hún góður læknir að eðlis-
ari> hafa sumir afkomendur
ennar þegið handlægni og
æknisnáttúru í arf; dóttur-
sonur hennar, Matthías Einars*
s°n varð einn af merkustu
fseknum íslands.
Solveig Nielsen bar ekki ein-
Ungis nafn þessarar ömmu sinn-
ar heldur átti hún og ýmsa
aigmleika hennar; hún var frá-
aerlega nærfarin við sjúka, ráð-
nJóll og fljót til úrræða, þegar
um í°dl bar að Sarði- Og get ég
þetta vitnað af eigin reynd.
v 0hssysturnar, eins og þær
°ru nefndar, þóttu allar frá-
Solveig Nielsen
bærlega myndarlegar í sjón, og
vel gefnar til munns og handa.
Yngsta systirin, Jensína Björg,
varð móðir núverandi forseta
Islands, Ásgeirs Ásgeirssonar.
Ekki mun Jóhanna hafa verið
sízt þeirra systra; hún dó á
bezta aldri frá þremur ungum
börnum; var Solveig þá aðeins
10 ára. Þremur árum síðar dó
faðir þeirra og tvístraðist þá
þessi litli systkinahópur. Sú
sorg og örvænting, er grípur
gljúpar barnssálir 1 svona kring-
umstæðum,. skilur eftir djúp
sár, er gróa seint — stundum al-
drei til fulls.
Drengskaparfólk stóð að þeim
systkinum í báðar ættir, er tók
þau að sér og reyndist þeim vel.
Minntist Solveig oft hlýlega
móðursystur sinnar, Maríu, en
hjá henni dvaldi hún um skeið
á Akureyri, og sótti þá kvenna-
skólann þar, þó ung væri. Hún
hélt og alltaf tryggð við dóttur
Maríu, frú Solveigu Einarsdótt-
ur, konu Bjarna Jónssonar
bankastjóra, skiptust þær á bréf-
um til hins síðasta.
Oft kom Solveig í Möðru-
dal og þótti henni vænt um
Stefán föðurbróður sinn, og
hann hafði dálæti á henni. Ekki
er mér kunnugt um, hve Solveig
var gömul, þegar hún sigldi til
Kaupmannahafnar, en þar dvaldi
hún í nokkur ár og var til heim-
ilis hjá tveim elztu Holtssystr-
unum, Guðrúnu og Sigríði, sem
þá voru þar búsettar. Bar hún
djúpa virðingu fyrir þeim. Sagði
hún mér stundum frá ýmsum
heilræðum og lífsreglum, sem
þær reyndu að innræta henni,
unglingnum. Ein lífsreglan var
sú, að hún skyldi aldrei láta
bugast, hvað sem fyrir hana
kæmi um æfina, bera aldrei
sorgir sínar utan á sér, ganga
ávalt teinrétt og bera höfuðið
hátt, hvernig sem henni væri
innan brjósts.
I Kaupmannahöfn sótti Sol-
veig skóla og nam dráttlist og
alls konar listasaum og fata-
saum. Árið 1911 fluttist hún til
Canada og var um skeið hjá
hólfsystur sinni og manni henn-
ar, frú Sophíu og Jóni J. Bíld-
fell. Fjórum árum síðar giftist
hún Charles Nielsen, gáfuðum
ágætismanni, ættuðum af Isa-
firði; foreldrar hans voru Sophus
Jörgep Nielsen og kona hans
Þórunn Blöndal Nielsen. Stofn-
uðu þau Solveig og Charles
heimili í Winnipeg og bjuggu
lengst af þar.
Þegar ég kynntist þeim hjón-
um 1938, bjuggu þau í notalegri
íbúð í Acadia Apts., hér í borg;
heimsótti ég þau oft. Heimilis-
líf þeirra var skemmtilegt og
rólegt. Eldri dóttir þeirra, Val-
borg, var útskrifuð frá Manitoba
háskóla og frá verzlunarskóla og
skipaði góða stöðu í borginni;
yngri dóttirin, Jóhanna, þá 9 ára
telpa, var að stunda nám, báðar
glæsilegar og vel gefnar. Fjöl-
skyldan átti fallegan sumarbú-
stað á Gimli og hafði mikla
nautn af að dvelja þar á sumrin.
Þótt Valborg færi að heiman
nokkru síðar til að taka að sér
ábyrgðarmeiri stöðu í Ottawa,
dróg það ekki úr heimilisham-
ingju þessara ára, þvi samband-
ið milli hennar og foreldranna
var náið eftir sem áður. Og um
það leyti tóku þau inn á heimil-
ið bróðurson Solveigar, son
Matthíasar Þorsteinssonar, 10
ára gamlan, er misst hafði móð-
ur sína; var hann hjá þeim þar
til hann brautskráðist frá Mani-
tobaháskóla og reyndust þau
honum sem beztu foreldrar.
Mér þykir vænt um, að ég
kynntist Solveigu vinkonu
minni einmitt á þessu áhyggju-
minnsta og gleðiríkasta tímabili
æfi hennar. Hún var svo hlý,
skrafhreyfin og glaðlynd, og oft
brá fyrir glettni í augum henn-
ar. Það var eitthvað svo hress-
andi andrúmsloftið í kringum
hana, enda varð henni gott til
vina. Hún hélt tryggð við sína
gömlu vini og eignaðist jafn-
framt nýja vini hvar sem hún
fór. Gestrisin var hún með af-
brigðum. Það voru aðeins fáein
spor milli íbúða okkar og skaust
ég því oft inn til hennar á öll-
um tímum dags og hún til mín.
Ég tók eftir því, að fjöldi eldri
kvenna lögðu leið sína til henn-
ar og sátu hjá henni tímunum
saman; komst ég að því, að
margar þeirra voru einstæðing-
ar, er í fá hús áttu að venda.
Tók Solveig jafnan á móti þeim
með virktum og reyndi að
gleðja þær á allan hátt. Henni
var fjarri skapi að gera manna-
mun á fólki. öllum, sem bar að
garði, veitti hún höfðinglega og
vel; það var hennar ánægja.
Ekki hefi ég þekkt örlátari
konu og gjöfulli en Solveig var,
og á ég þá ekki sérstaklega við
efnislegar gjafir. Hún gaf vin-
um sínum tíma sinn; hún miðl-
aði þeim af kunnáttu sinni; hún
gaf þeim umhyggju sína og
samúð; hún gaf þeim sjálfa sig.
Solveig var listræn, smekkvís
og hagleikskona með afbrigðum;
það var sem allt léki í höndun-
um á henni. Það var unun að
því að sitja hjá henni og horfa
á þegar hún var að sauma,
hekla, knipla eða matreiða; allar
hreyfingar handanna voru svo
vissar, fínar og fljótar. Og allt
sem hún vann var gert af vand-
virkni og bar á sér snildarhand-
bragð. Alltaf var hún reiðubúin
að veita öðrum leiðbeiningar,
enda var það viðkvæðið hja
okkur vinkonum hennar, þegar
við áttum í vandræðum með
eitthvað verkefni, svo sem fata-
snið, saumaskap, matreiðslu,
framreiðslu máltíða og ýmislegt
annað, sem að heimilinu lýtur:
„Við skulum spyrja Solveigu,
hvernig eigi að gera þetta“. Ekki
voru þær fáar, ferðirnar, sem ég
fór til hennar til að leita ráða.
Og ávalt voru undirtektirnar
þær sömu; hún sneri sér af al-
hug að því að leysa vandamálið,
og gerði það með svo góðu geði,
að allt varð auðvelt og skemmti-
legt. — Víst minnumst við með
innilegu þakklæti hinna mörgu
gleðistunda með henni.
Mér varð ekki síður lærdóms-
ríkt að þekkja Solveigu Nielsen
í mótlæti hennar og sorgum.
Þótt hún væri mikill vinur vina
sinna, var hún fyrst og fremst
ástrík og umhyggjusöm eigin-
kona og móðir, er fórnaði öllum
sínum kröftum í þágu sinna nán-
ustu. Hún missti með stuttu
millibili mann sinn og dóttur
sína Valborgu, sem var gift og
lét eftir sig tvær kornungar
dætur. Eiginkonan og móðirin
var stöðugt við sjúkrabeð þeirra
beggja á spítulunum, fyrgt hjá
manni sínum, og svo hjá dóttur
sinni. Þau treystu engum betur
en henni til að hlynna að sér og
hjúkra í dauðastríðinu, og hún
brást þeim ekki. Charles Nielsen
dó 10. júní 1952, en Valborg
Nielsen Aylwin dó 5. desember
1953.
Þótt Solveig fengi þannig
hvort áfallið á fætur öðru, virt-
ist henni aukast þróttur við
hverja þraut; hún lét aldrei hug-
fallast. Þegar hún kom heim frá
Ottawa eftir lát Valborgar, fór
ég til hennar. Hún var róleg að
vanda og undarlega sterk. Hún
felldi ekki tár, en við, vinir
hennar, vissum að henni blæddi
inn. Líkamlegur þróttur hennar
fór þverrandi upp frá þessu.
Ég var hjá henni síðasta dag-
inn, sem hún var heima; var hún
þá í fyrsta sinn rúmföst. Samt
var hún glaðleg og skrafhreif-
in. Hún hafði ánægju af lestri
góðra bóka, einkanlega ljóða.
Hún fór nú að segja mér efni
úr bók, sem hún hafði nýlega
lesið, Kontiki, söguna af Norð-
mönnunum, sem sigldu á fleka
frá vesturströnd Suður-Ame-
ríku og náðu höfn á Suðurhafs-
eyjum eftir þúsund mílna sigl-
ingu yfir régin haf. Þá um
kveldið fór hún á spítalann og
viku síðar dó hún.
Við, vinir hennar, gleymum
henni aldrei, þessari fallegu og
tígulegu konu. Hún var í meðal-
lagi há, grönn og vel vaxin, allar
hreyfingar hennar léttar og
fallegar. Hún var hárprúð, hafði
mikið jarpt hár fléttað og undið
fagurlega um höfuðið. Hátt-
prúð var hún í öllu dagfari og
vönd að virðingu sinni. Hún sór
sig í ætt við sinn norræna kyn-
stofn og lét ógjarnan hlut sinn,
ef henni fannst að á sig eða sína
væri hallað. Á siglingu hennar
yfir lífsins haf sýndi hún engu
minni hetjudug en Norðmenn-
irnir á Kontiki, sem hún dáði
svo mjög, og eins og þeir bauð
hún torfærunum og erfiðleikun-
um byrginn og komst sigrandi í
höfn með sæmd og góðum
orðstýr.
Frú Solveig Nielsen lætur eft-
ir sig eina dóttur, Jóhönnu,
glæsilega stúlku, sem útskrifuð
er bæði frá Manitobaháskóla og
verzlunarskóla hér í borg; tvær
dótturdætur, Karen og Ingrid,
báðar í Ottawa; fósturson, Carl
Thorsteinsson; bróður Kristján
Thorsteinsson; hálfsystur, frú
Sophíu Bíldfell, öll þrju búsett
hér í borg og hálfbróður, Vern-
harð Þorsteinsson, menntaskóla-
kennara á Akureyri. Útför frú
Solveigar var gerð frá Bardals
Blaðið „Ijamider Courant”
í Hollandi birti hinn 8. mai
síðastliðinn grein um þátt-
töku Islands í vörusýning-
unni í Brussel. Ritstjóri
blaðsins reit nýlega vin-
samlegt bréf til Félags ísl.
iðnrekenda og sendi jafn-
framt úrklippu með blaða-
greininni. Er í bréfinu óskað
nánari upplýsinga um ís-
land, einkum er viðkemur
íslenzkri útflutningsfram-
leiðslu.
„Island og Grænland. Hve oft
er þeim ekki ruglað saman.
Grænland, sem er hulið ísi og
þar sem ekki búa nema nokkrir
eskimóar. Island, sem er sjálf-
stætt ríki, með menningu á háu
stigi, dásamlegt landslag (sum-
armánuðina) og mikla afl-
brunna í jarðhita sínum. Þar
við bætist vaxandi iðnaður.
Þetta litla Evrópuland hefir
þessa dagana sýnt getu sína á
vörusýningunni í Brussel“.
„Það var í fyrsta sinn í sög-
unni, sem heild íslenzkra iðn-
greina tók þátt í vörusýningu
erlendis. Áður hafði verið hald-
in sýnjng heima fyrir. Tilgangur
þessarar „frumsýningar“ erlend-
is er látlaus. Athygli verður
að vekja, þó ekki sé annað. At-
hygli hefir verið vakin, ekki að-
eins hjá almenningi, sem upp-
götvaði að ísland er ekkert
óþroskað land með stöðugri ó-
blíðri veðráttu, heldur einnig
hjá þeim, sem sérþekkingu
hafa. Þeir hafa séð óvænta mögu
leika. Við 10 ára afmæli íslenzka
lýðveldisins eftir rúman mánuð,
mun það koma í ljós að almenn-
útfararstofunni 21. maí s.l. að
fjölmenni viðstöddu. Dr. Valdi-
mar J. Eylands flutti fögur
kveðjumál. Hún var lögð til
hinztu hvíldar í Brookside graf-
reit. —I. J.
ingur meðal allra þjóða hefir
meir og meir fylgzt með menn-
ingarlegri og efnalegri þróun
hjá hinu „lánsama landi“ í
Norður-Atlantshafinu“.
„Hinum algengu útflutnings-
afurðum íslands þarf varla að
lýsa. Enda bar lítið á þeim. Þær
eru iðnaðar- og meðalalýsi, fiski
mjöl og lýsi til skepnufóðurs
og nokkrar tegundir af niður-
soðnum vörum. En þarna gaf að
sjá bás með iðnaðarvörum: Raf-
magnseldavél, sem áreiðanlega
gaf í engu eftir sams konar
framleiðslu frá öðrum löndum.
Af öðrum rafmagnstækjum er
einnig aukin framleiðsla á ís-
landi. Vikur hefir víst fram að
þessu aðeins verið fluttur inn
frá Þýzkalandi. ísland getur al-
veg eins boðið þetta létta og
einangrandi • efni til notkunar í
steinsteypu. Slíka steina má fá
tilbúna, en hið lausa malaða efni
kemur einnig til greina sem út-
flutningsvara.
Það verður að gera ráð fyrir
að samkeppnisfært verðlag megi
finna, þegar útflutningurinn
nemur viðeigandi magni og það
þrátt fyrir tiltölulega há út-
f lutningsútg j öld“.
„Nýjasta framleiðsla íslenzks
iðnaðar er tilbúinn áburður,
saltpétur með 33,5% köfnunar-
efnisinnihaldi. Utan um krist-
allana er fínn salli. Þessi áburð-
ur kemur til greina sem útflutn-
ingsvara. Jafnhliða ammoni-
umnitrati munu í framtíðinni
einnig framleidd fosföt og mögu-
leikar verða fyrir framleiðslu
ýmsra aukaefna.
—Alþbl., 21. maí
Introducing . . .
The
Thorvaldson Limited
OFFICE
Commission Agents
Midwest Storage & Distributing Co. Ltd.
58-60 Victoria Street, Winnipeg, Manitoba
Phones: 92-8211 — 56-2069
Representing:
GUNDRY-PYMORE LTD.
Moncton, N.B.
Gundry’s Fish Netting
• ELECTROLUX (Can.) LTD.
Montreal, P.Q.
Home and Industrial Cleaning Machines
• BETHEL-RENNIE LTD.
Winnipeg, Manitoba
•
— Admiral — Television
(Free Home Demonstration and Trial Without Obligation)
— Admiral — Refrigerators and Deep Freezers
— Admiral — Electric Ranges
— Connor — Washing Machines
• ROBINSON ALAMO CO.
Winnipeg, Manitoba
Choremaster — Power Implements
Baltic — Cream Separators
'SURGE" SALES & SERVICE CO.
Winnipeg, Manitoba
Surge Milking Machines
MRS. T. R. COUCH
(Vice-Pres.)
MRS. H. A. ARNASON
(Sec.-Treas.)
T. R. THORVALDSON
(Pres.)
Hugsanlegt að kaupa vikur og
tilbúinn óburð fró íslandi