Lögberg - 07.07.1955, Page 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 7. JÚLI 1955
5
▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼
AliLSAAiAL
LVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
GÓÐAR EIGINKONUR
Ræða Thor Thors sendiherra
Allmikið hefir nýlega verið
skrifað í blöð og tímarit um
það fyrirbrigði, að amerískir
þermenn í Evrópu virðist
^iiklu fremur kjósa sér að
kvonfangi Evrópukonur en
sinar eigin samlöndur; nú er
svo komið, að á hverjum
oiánuði kvænast að jafnaði
o°0 hermenn Evrópukonum.
Ennfremur virðast þessi
þjónabönd endast betur, held-
ur en yfirleitt á sér stað í
Bandaríkjunum, þar sem
þjónaskilnaðir eru mjög tíðir.
Nýlega fór blaðakona til
Evrópu til að grennslast eftir
hver orsökin sé til þess að
Þannig er komið í þessum
^bálum. Hitti hún liðsforingja
einn, er ekki var myrkur í
mali; hafði hjónaband hans og
amerískrar konu endað með
skúnaði, en nú var hann
giftur enskri stúlku, og var
mIug hamingjusamur. Hann
s^gði: „Þegar maður kvænist
einia, þ. e. í Bandaríkjunum,
^tiast konan ekki einungis til
sð eiginmaðurinn sjái sér far-
horða það sem eftir er æfinn-
aL heldur að hann láti sér í
te miklu betra heimili og
aðra hluti en vinkonur henn-
dr eiga, jafnvel þótt hann hafi
ekki efni á því. Og hvað lætur
Un honum svo í té í staðinn?
Samkvæmt skýrslum, er birt-
ar voru nýlega í tímariti,
Verða 60 prósent eiginmanna
I úandaríkjunum að búa til
m°rgunverð sinn, meðan
°nan sefur vært. Þó hann út-
Vegi henni alls konar heimilis-
Velar, verður hann oft að
jálpa henni við að ljúka við
eimilisstörfin eftir að hann
emur heim að loknu sínu
, agsverki, og fara síðan með
enni út á einhverja skemmt-
Un til að umbuna henni fyrir
a hafa verið innilokuð allan
agmn á heimilinu, sem hann
Vlnnur fyrir baki brotnu.
^fnrétti með hjónunum er
e ki til að dreifa; konan tekur
a t, sem eiginmaðurinn get-
Ur veitt henni, en finnur lítið
II þess að hún hafi jafn-
ramt skyldur að rækja gagn-
^arl honum. Hér er þetta
ruvísi; konurnar gefa mönn
m sínum nokkuð, sem amer-
S ar ^onur gera ekki: Þær
a þeim fullvissu um það,
Þeir séu húsbændur á sín-
m heimilum; þær örfa
annig öryggistilfinningu
ejlrra> og þeir afla heimilinu
nalegra hluta ekki einungis
egna þess að það sé skylda
^eirra heldur af því að þeir
þv-« ^að °S ha^a ánægju af
Hér mun nú nokkuð djúpt
e ið í árinni varðandi amer-
ísku eiginkonurnar, en þó
mun þetta eiga við nokkurn
sannleika að styðjast.
Eitt af því, er vakti athygli
fréttaritarans var, að meiri
rækt er lögð við fjölskyldu-
lífið í Evrópu en í Ameríku.
Öll fjölskyldan fylgist að —
jafnvel unglingarnir skemmta
sér með foreldrum sínum.
Faðirinn er húsbóndi heimil-
isins; eiginkonan er félagi
hans, oft félagi, er telur það
viturlegast, að láta lítið á sér
bera; hennar verkahringur
er heimilisstörfin, að skapa
ánægjulegt heimilislíf, ala
upp börnin og tryggja ham-
ingju bónda síns. Þetta er
hennar köllun og hún er stolt
af því.
Blaðakonan átti fund með
brezkum og amerískum kon-
um, til að ræða þetta mál.
„Ég held, að mismunurinn
milli okkar sé aðallega fólg-
inn í því hvernig við komum
fram við eiginmenn okkar“,
sagði ung ensk kona. Það
stafar e. t. v. af uppeldi okkar.
Ég vandist því, að þegar faðir
minn kom heim úr vinnu,
drukkum við öll te saman;
síðan fór hann út að hitta
kunningja sína; á meðan var
móðir mín heima, og háttaði
okkur. Síðan snæddu þau for-
eldrar mínir kvöldverð sam-
an. Þannig er ég líka. Við
hjónin gjörum margt fleira
sameiginlega heldur en for-
eldrar mínir, en samt finnst
mér, að hann eigi rétt til þess
að vera með kunningjum sín-
um að dagsverki loknu, ef
hann æskir þess; hann ætti
ekki að þurfa að gera snún-
inga á heimilinu eða koma
börnunum í rúmið; honum
ætti að veitast tími til sinna
eigin skemmtistunda!"
„Ég veit vel, hvað þú átt
við“, sagði ung amerísk kona,
„þess vegna gef ég líka Harry
eitt kveld í viku til að fara út
sér til skemmtunar“.
„að er nú einmitt þetta“,
svaraði enska konan. „Þú
gefur honum útikveld; mér
myndi ekki finnast að það
væri mitt að gefa. Maðurinn
minn á það sjálfur, ef hann
vill veita sér það — þó ég
verði að segja, að hann noti
sér það sjaldan".
„Annað þessu viðvíkjandi
er þetta“, sagði önnur ensk
kona, „þið amerísku konurnar
viljið að eiginmenn ykkar séu
alltaf með ykkur, eða ef þeir
fara út, þá viljið þið fara með
þeim. En þegar enska stúlkan
giftist, þá gerir hún ráð fyrir
að vera heima hjá börnunum
og leysa af hendi þau störf,
sem þurfa að gerast innan-
húss. Það er hlutverk manns-
ins að sjá fyrir konu sinni,
börnum og heimilinu; hennar
hlutverk er að vera þar og
láta honum í té það sem hann
þarfnast. Ég skoða það svo,
að konan æti að gegna sínu
starfi, ef hún vill að hann
leysi af hendi sitt hlutverk“.
Þessi hugsunarháttur er
einnig ríkjandi meðal kvenna
á meginlandi Evrópu. Það er
þessi hugsunarháttur, sem
laðar amerísku hermennina
að Evrópukonunum — að
hjónin skipti með sér ábyrgð-
arskyldunum, að hjónabandið
sé nokkurs konar félagsskap-
ur, er báðir aðiljar vinni jafnt
að, hvor á sinn hátt, þannig
að það verði sem fullkomast
og ánægjulegast.
☆
GÁTA
Sigvaldi Jónsson skáldi orti
þessa gátu um eldspýtuna:
Þó að ég sé mögur og mjó
margra næ ég hylli.
Ég í skógi eitt sinn bjó
aldintrjánna milli.
Nú er ég í fjötur færð
felld að höfði gríma,
inni í búri bundin, særð,
bíð svo langan tíma.
Tekur mig þín harða hönd,
húmið gín mér nauða,
lifna ég þá leysist önd,
ljós þitt verð í dauða.
☆
í MYRKRI
Það er sagt að meðan Þjóð-
verjar hersátu Frakkland í
seinasta stríði, þá hafi einu
sinni ferðast í sama járnbraut-
arvagni ungur Frakki, þýzk-
ur hermaður, ung og fögur
stúlka og gömul kerling.
Lestin renndi inn í jarðgöng
og myrkur varð 1 vagninum.
Um leið heyrðist kossbrestur
mikill og því næst skellur,
eins og einhverjum hefði
verið gefið kjaftshögg.
Gamla konan hugsaði: —
„Þessi unga stúlka er ætt-
jarðarvinur. Þjóðverjinn kyss
ir hana og hún gefur honum
rækilega á hann.“
Unga stúlkan hugsaði: —
„Það var gott að Þjóðverjinn
fékk kjaftshögg, en hvers
vegna kyssti hann kerlinguna
en ekki mig?“
Þjóðverjinn hugsaði: —
„Þetta er laglegt, Frakkinn
kyssir ungu stúlkuna og hún
gefur mér kinnhest fyrir.“
Frakkinn hugsaði: — „Þetta
gekk ágætlega, ég kyssti á
hönd mér — og nota það sem
ástæðu til þess að berja Þjóð-
verjann.“
Skoti og írlendingur gengu
saman á götu. Allt í einu
námu báðir staðar úti fyrir
stóru og skrautlegu húsi og
tóku ofan.
„Það gleður mig að sjá að,
þú, sem ert þó ekki kaþólskur,
skulir bera svona mikla virð-
ingu fyrir þessari kirkju“,
sagði írinn.
„Kirkju?" endurtók Skot-
inn. „Ég hélt að þetta væri
banki“.
Framhald af bls. 4
anna og í höndum hinna fáu
liggja örlög og framtíð hinna
mörgu, okkar allra, já, allra
þjóða. Við viljum mega
treysta þessum leiðtogum.
Kalda stríðið hefir þegar
staðið alltof lengi. Mannkynið
dauðþráir og þyrstir eftir
friði og öryggi.
Ef að tíu árum liðnum það
hefði tekizt að lækka veggi
vígbúnaðarins verulega, og
rósemi og traust ríkti 1 heim-
inum, hugsum okkur þá
hversu stórkostlegum fjár-
hæðum við gætum varið til
verklegra og félagslegra
framfara, í sérhverju landi
um allan heim. Hugsum okk-
ur hversu gífurlega mætti
bæta kjör mannanna á sér-
hverjum bletti hnattarins, ef
við spöruðum þó ekki væri
nema nokkuð af þeim meira
en 100 billjónum dollara, sem
árlega er eytt í vígbúnað og
morðvélar, og notuðum þetta
fé til mannúðar- og menning-
armála. Hugsið ykkur öll þau
fátæku, fáklæddu og fákunn-
andi litlu börn, sem unnt væri
að veita hjálp, og opna útsýn
til bjartara lífs og betri fram-
tíðar. Slíkt nýtt viðhorf
mundi vissulega einnig létta
af herðum mannanna byrðum
óttans og gefa þeim það ljós,
sem gjörif lífið vert þess að
lifa því.
Þegar við viljum gjöra upp
reikninga Sameinuðu þjóð-
anna, þá höfum þetta í huga:
Öll hin árlegu útgjöld Sam-
einuðu þjóðanna nema aðeins
sem svarar til þess sem heims-
styrjöld mundi kosta í nokkr-
ar klukkustundir. Það má
með sanni segja, að Samein-
uðu þjóðirnar eru ódýrasta
tilraunin, sem nokkru sinni
hefir verið gjörð til að bjarga
mannkyninu frá hryllilegustu
ógnum, sem unnt er að hugsa
sér.
Ef síðan eftir önnur tíu ár
að við fáum að sjóta tilveru
Sameinuðu þjóðanna, þá
munu þær miklu frekar en í
dag rísa undir hinu stóra
nafni og verðskulda það. Þá
mundu allar þjóðir heims
vera í bandalaginu.
Slík lækkun vígbúnaðar
einstakra ríkja, sem í dag
mundi þykja óhugsanleg,
mundi síðar hafa það í för
með sér að unnt yrði að koma
upp varnarliði Sameinuðu
þjóðanna, sem stæði vakandi
á verði um frið og öryggi alls
staðar í heiminum. Með tíð
og tíma, og stig af stigi, mundi
hið mikla alþjóðlega varnar-
lið, sem gjört er ráð fyrir í
sjöunda kafla Sáttmála Sam-
einuðu þjóðanna, koma í stað
og víkja á brott sem óþörfum
hinum geysifjölmennu herj-
um og stórkoslega vígbúnaði
einstakra þjóða. Vígbúnaðar-
kapphlaupinu væri hætt, og
sérhver þjóð byggði traust
sitt og trú á varnarliði Sam-
einuðu þjóðanna, sem veitti
öllum vernd og öryggi.
Heimurinn á í dag um tvær
leiðir að velja. Önnur er sú
að halda áfram ósamlyndi,
áróðri, þrætum og deilum.
Þessi leið hlýtur fyrr eða
seinna að leiða til styrjalda,
rústa og tortímingar menn-
ingarinnar. Hin leiðin er frið-
samlegt samlíf og samvinna
milli allra þjóða og félags-
skapur sannarlega samein-
aðra þjóða. Það er nær eng-
um takmörkum háð hversu
mikill velfarnaður getur fallið
í mannanna skaut ef leiðtogar
heimsins vilja koma sér sam-
an um það að lifa í friði og
samlyndi, svo að ávextir
mannlegs vits, hugkvæmni og
framfara megi falla um allar
jarðir, og blessun og bætur
hugsnilldar mannanna fái að
streyma fram sem rennandi
lind, þessari og komandi kyn-
slóðum til velfarnaðar.
Mannkynið var ekki skapað
til þess að útrýma sjálfu sér
og eyða jörðinni, heldur til
að vera frjósamt, margfaldast
og uppfylla jörðina og gjöra
hana sér undirgefna.
Draumarnir frá 1945 eru
ennþá ekki orðnir að veru-
leika. Við getum því enn látið
okkur dreyma um stund, en
fljótlega verðum við að vakna
og heimta aðgjörðir. Á þess-
um stað og þessari stundu
skulum við ákveða að skapa
betri heim, og að gjöra hlut
hvers manns sanngjarnan og
lífið öllum ljúft, eftir því sem
mannlegur máttur fær ráðið.
Frið í huga og frið á jörðu.
í þeim anda skulum við
stefna fram á við allir saman,
undir merkjum og fyrir hug-
sjónir Sameinuðu þjóðanna.
Verum hughraustir, því að
enn er von!
Nýtt malarnám hafið í
Álfsnesi á Kjalarnesi
Uppi í Álfsnesi við Kolla-
fjörð hefir verið hafið nýtt
malar- og sandnám, sem ætlað
er til bygginga í Reykjavík.
Er þarna mikið af handhægu
og góðu byggingarefni og
sagðar nægar birgðir af möl
og sandi handa Reykjavík um
mörg ókomin ár. Forstöðu-
maður þessa nýja malarnáms,
Tómas Tómasson, bauð frétta-
mönnum að skoða þessa starf-
rækslu í gær.
Þarna voru ýmsar vélar að
starfi, en þær eru allar smíð-
aðar á vélaverkstæði Sigurðar
Sveinbjörnssonar, sem gert
hefir slíkar vélar áður og
hafa þær reynzt vel. Kemur
þar fram í senn hugkvæmni
og hagleikur.
Malarnám þetta hefir til
umráða víðáttumikið land-
svæði í Álfsnesinu og er þar
gömul sjávarmöl í höfðanum
og talin af Atvinnudeild Há-
skólans hið bezta byggingar-
efni. Vélskófla mokar efninu
í sigti og kvörn, sem molar
Framhald á bls 8