Lögberg - 24.11.1955, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 24. NÓVEMBER 1955
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
Þá leit Doddi til konu sinnar og brosti, en hún
var að snúast við vélina og mátti ékkert vera að
líta við honum. Henni leið hræðilega illa. Hún var
fljót að fara fram, þegar gestur barði að dyrum.
Það var Erlendur á Hóli. Hann var oft gestur á
Jarðbrú og alltaf kærkominn, en þó aldrei eins og
nú. Hann talaði lengi og skrafaði. Hann vildi láta
Önnu verða sér samferða að Hóli. Jón gat alveg
eins tekið hana þar. En hún sagði, að það færi
svo vel um sig hérna hjá litlu stúlkunni, að hún
ætlaði að sitja hér lengur. Seinna ætlaði hún að
koma til hans. í hvert sinn, sem Lína gekk fram,
sneri hún sér að barninu og fór að skoða það með
augunum, og í hvert sinn var eins og logandi
járni væri stungið í brjóst henni. Voru það aðeins
fötin, sem urðu þess valdandi, að hún taldi þetta
vera barnið sitt, sem dáið var? Hún gat varla
trúað því, að Lína, þessi ágæta stúlka, hefði gefið
sig í að lifa þannig með giftum manni. Það gat
varla verið. Stúlkur, sem höguðu sér svoleiðis,
hlutu að bera utan á sér eitthvað ógeðfellt, og hún
gat ekki komið hugsun að því, en það var eitthvað,
sem ekki tilheyrði Línu. Hún var svo stillt og
hálfhikandi í framkomu.
Erlendur kvaddi með þeim ummælum, að þau
Anna og Jón kæmu við hjá sér í heimleiðinni,
það væri nógu langt kvöldið og hann ætti út í
handa Jóni. Hún þakkaði honum heimboðið, en
hugsaði sér ekki að þiggja það. Hún hafði enga
longun til að koma að Hóli, og ekki bætti það úr,
að hann ætlaði að gefa Jóni út í kaffið.
„Það lítur út fyrir, að hún ætli ekki að lofa
mér að sjá sig vakandi, litla stúlkan“, sagði Anna
við Hildi, sem sat inni hjá henni. Lína þurfti svo
oft að fara fram á þessum degi.
„Hún var nýsofnuð, þegar þú komst“, sagði
Hildur. „Svo vakir hún heila og hálfa nóttina. En
þú þarft að sjá hana vakandi. Hún hefur svo
falleg augu“.
„Þú kveikir, þegar hún vaknar, Hildur mín,
svo að ég geti séð hana vel. Það er svo dimmt í
þessari baðstofu“, bað Anna í hvíslandi málrómi,
sem kom Hildi dálítið kynlega fyrir eyru. En
barnið svaf sem fastast.
Næst þegar Lína kom inn, var hún búin búin
að skipta um föt, komin í hreinan kjól með hvíta,
blúndulagða svuntu. Hún skipti um vyfin á litlu
stúlkunni án þess hún vaknaði. Anna stóð fast við
rúmið og horfði á, hvað henni fórst það höndug-
lega.
„Ekkert er eins elskulegt og lítið, saklaust
barn“, andvarpaði Anna. „Heldurðu að þú tímdir
að gefa mér þetta barn?“ bætti hún við.
„Hvorki þér né nokkrum öðrum“, sagði Lína.
„Samt verða sumar mæður að þola það, að
dauðinn taki börnin þeirra“, sagði Anna rauna-
lega.
„Ég held að ég yrði brjáluð, ef ég missti
hana“, sagði Lína.
„Ó-nei, það er engin hætta á því, þú ert svo
stillt", sagði Anna.
„Hvar eru eldspýtur, Lína?“ spurði Hildur.
„önnu langar til að sjá hana vakandi“.
„Hún er steinsofandi og ég veit ekki um
neinar eldspýtur“, flýtti Lína sér að svara, en þó
var hún með stokk í barmi sínum.
Nú heyrðist að gestur var á ferðinni framan
göngin. Það var Jón. Skyldi Lína hafa vitað, að
hann var kominn og þess vegna skipt um föt?
Jón heilsaði glaðlega og stanzaði fram við dyrnar.
Hann ætlaði auðsjáanlega ekki að setjast.
„Sælar verið þið, allar konur. Hestarnir bíða
tilbúnir, góða mín. Þú hlýtur að vera búin að
horfa nógu lengi á barnið1', sagði hann.
Honum finnst það ekki eiga við að heilsa mér
öðruvísi en svona, hugsaði Anna, en upphátt sagði
hún: „ Hún hefur alltaf sofið, svo að ég er ekki
farin að sjá, hvað augun í henni eru falleg“.
„Heldurðu kannske að þú bíðir eftir því að
barnið vakni?“ sagði Jón óþolinmóður.
„Þú drekkur kaffið, blessaður“, sagði Doddi.
„Auðvitað seturðu þig niður og drekkur kaffi.
Ég var að reyna að hafa það gott“, sagði Hildur og
brosti kankvíslega. „Og svo býst ég við, að Lína
eigi eitthvað út í kaffið handa þér, eins og vant er“.
Það var svo sem auðheyrt, að hann hafði
komið hér áður og þegið góðgerðir, hugsaði Anna
og óskaði þess, að það væri búið að kveikja, svo
að hún gæti séð, hvernig fólkið liti út.
„Er hann vanlegur gestur hjá þér, Hildur
mín?“ spurði Anna.
„Hann kemur allt of sjaldan“, sagði gamla
konan. „Mér þykir hann svo skemmtilegur gestur“.
„Ég kem nógu oft til að eyða kaffinu frá þér,
Hildur mín“, sagði Jón.
„Það má til með að kveikja“, sagði Hildur.
„Hvar skyldu eldspýturnar eiginlega vera?“
Doddi þreifaði í öllum vösum sínum, en fann
engan eldspýtustokk. Lína hafði setið inn á rúm-
inu í þeirri von, að hjónin færu án þess að þiggja
kaffið, en nú fann hún, að gestrisnin krefðist
þess að hún hagaði sér ekki eins og einhver rola.
Hún fór fram að eldavélinni og laumaði eldspýtu-
stokk í lófann á Hildi um leið og hún þrýsti fast
að hendi hennar, eins o gtil að biðja hana að
vera varkára, en gamla konan skildi það ekki.
Hún brá upp ljósi á týru og kveikti síðan á litlum
lampa, sem gekk ofan úr mæninum rétt yfir borð-
inu. Hann var gljáfægður og hreinn, eins og allt í
þessum lélegu húsakynnum, og bar góða birtu.
Nú gat Anna virt allt fólkið fyfir sér. Doddi
stóð í hálfgerðu hnipri upp við baðstofuhurðina.
Lína fór að taka bollapör upp úr kommóðuskúffu.
Hún var rauð í andliti og Önnu sýndist óstyrkur
á höndunum, þegar hún handlék leirinn. Þegar
Lína var komin fram að vélinni aftur sá Anna,
að þau töluðust við með augunum, Jón og hún.
En hvað það var, gat hún ekki vitað. Hildur var
sú eina, sem hafði hreinan skjöld og kom fram
eins og hún var vön — glöð og skrafhreifin. Hún
bauð Jóni sæti víst í þriðja sinn, en hann settist
samt ekki. Hann vildi víst vera þarna fram við
eldavélina sem næst Línu, hugsaði Anna og
blóðið fór að renna hraðar eftir æðum hennar, og
nýtt ljós rann upp í huganum. Hér var víst ráðn-
ing þeirrar gátu, hvers vegna Lína hafði trúlofazt
þessu vesalmenni, sem stóð þarna fram við dyrnar
eins og ráðalaus krakki, sem veit ekki, hvers
hann má vænta á næstu augnablikum. Líklega
var nú kominn sá tími, að það ætti að koma fram í
birtuna, sem hefði átt að hylja í myrkrinu, því
að nú gaf litla stúlkan frá sér hljóð. Hún var
áreiðanlega vöknuð. Anna gekk hiklaust að rúm-
inu, tók mjúka reifastrangann og bar hann yfir
að borðinu rétt undir lampann í sama bili og
Lína ætlaði að breiða kaffidúkinn á það.
„Anna!“ kveinaði Lína. „Hún þolir ekki svona
mikla birtu í augun“.
Anna hló lágt og titrandi. „Þolir ekki barnið
þitt að koma í birtuna? Ætlarðu að fela það upp í
rúmshorni alla ævina? Mig langar til að sjá augun
í henni. Ég hef heyrt, að þau væru falleg“.
En litla stúlkan opnaði ekki augun fyrr en
Hildur skyggði fyrir ljósið með höndinni. Þá
opnuðust litlu, bláu augun og svöruðu hrópandi
spurningunni í augum konunnar, sem hafði beðið
svo lengi eftir þessu svari: Það voru augun háns
Jakobs! Það voru augu hennar eigin barna! —
En nú varð hún að vera stillt. Hún kyssti á enni
barnsins og sagði í gæluróm: „Þú ert yndislega
falleg, blessað ljósið litla“. Svo leit hún til manns
síns, sem stikaði fram og aftur um gólfið, sem þó
var alltof lítið fyrir hann. „Jón“, sagði hún,
„ætlarðu ekki að sjá barnið — þú, sem hefur svo
gaman af smábörnum?“
En ekki tók betra við þá, því að Hildur sagði
brosandi: „Hann er nú búinn að sjá hana og gleðja
hana heldur rausnarlega“.
Jón gekk hiklaust að borðinu og leit á barnið.
„Hún hefur nú víst hvítnað og fríkkað mikið
síðan um daginn“, sagði Hildur hreykin. Hvert
orð, sem hún sagði, var eins og eldfimur dropi í
afbrýðislogann, sem kviknaður var í brjósti Önnu
Friðriksdóttur.
„Þetta er mesta myndarkona", sagði hrepp-
stjórinn og snerti varlega við silkimjúku hárinu á
höfði barnsins.
Doddi stóð enn fram við dyrnar og hristi
höfuðið framan í konu sína. Hún stóð eins og á
nálum með borðdúkinn í hendinni. „Hvenær yrði
þessu lokið? Hvern endi ætlaði þetta að hafa?“
hugsaði hún.
Jón brosti til Línu. „Ég sé ekki annað en þú
verðir að gefa Önnu barnið; henni lízt svo vel
á það“, sagði hann.
„En hvað hann getur verið kaldur“, hugsaði
Lína.
Hildur varð fyrir svörum: „Ég er hrædd um
að hún tímdi því ekki — henni þykir svo vænt
um hana“.
Anna bar barnið að rúminu aftur og kom því
fyrir í hlýju hreiðrinu, sem hún hafði tekið það
úr, kyssti það á ennið og sagði: „Blessað litla,
saklausa barn. Vertu sæl!“
Hildur skildi ekkert í Línu, hvað hún gat verið
ólík sjálfri sér, hafði ekki einu sinni hug á að fara
að breiða dúkinn á borðið, þegar það var orðið
autt. Hildur minnti hana á kaffið, og þá tók hún
líka rögg á sig — tók allt það fínasta fram,
postulínspörin og fín brauðföt.
Þegar kaffið var komið í bollana, spurði Anna
Línu, hvort hún ætlaði að gleyma flöskunni.
Lína stokkroðnaði og svaraði hikandi: „Ég þekki
það, að þér er ekki vel við návist flöskunnar“.
„En það gerir náttúrlega ekkert til, þótt hún
sé á borðinu, þegar ég er ekki nálæg“, sagði hún.
Rómurinn var mjúkur eins og vant var, en samt
duldist engum kuldinn og beiskjan, sem var inni
fyrir.
• Það kom djúp hrukka milli augna hreppstjór-
ans. Lína leit til hans biðjandi augnaráði, sem
ekki fór fram hjá konunni hans. Hann varð því
fyrir svörum. „Ég get nú sagt þér það, kona góð,
að það er áreiðanlega ekki til vín hjá sveitungum
mínum, ef mér er ekki boðið út í kaffið, þar sem
ég kem, og ég er ekki svo hlýðinn við þig, að ég
neiti því. Mér er oft ónotalegt á þessum ferðum,
en þú situr heima í hlýindunum og getur hitað
þér kaffi, þegar 'þú vilt“.
„Erlendur á Hóli var líka að bjóða okkur að
koma við og sagðist eiga vel út í handa þér. En
það verð varla ég, sem verð þér samferða þangað“.
„Það gerir ekkert til, ég get alltaf fundið Ella.
Hann yrði varla eins nærgætinn við þig og Lína
að fara að fela flöskuna, þó að þú værir með“.
Svo varð óþægileg þögn. Það var lítið borðað
af fína brauðinu, sem Borghildur hafði látið niður
í töskuna. Doddi reyndi að miðla málum, þótt
honum léti það ekki sem bezt.
„Blessuð vertu, þetta var ekki nema eitthvað
einu sinni, sem hann fékk út í kaffið, og það var
ekki nokkur skapaður hlutur, sem hann lét í
bollann. Þú mátt vera róleg þess vegna“, sagði
Doddi. Lína var hissa, hvað honum sagðist vel.
En það tóku ekki fleiri til máls.
Kveðjurnar urðu heldur kaldar hjá ungu
konunum, en Hildur þakkaði Önnu fyrir komuna
og bað hana velvirðingar á viðtökunum. Það hafði
tengdadóttir hennar látið ógert.
„Þú kemur mér út, Doddi minn“, sagði Anna
og greip undir handlegg honum.
Lína andvarpaði af feginleik, þegar baðstofu-
hurðin féll að baki þeim. „Hamingjan hjálpi þér,
Hildur, að þú skyldir fara að minnast á að Jón
hefði fengið vín hérna“, sagði Lína, þegar þær
voru orðnar einar inni.
„Heldurðu að henni hafi mislíkað það?“ spurði
Hildur hissa.
„Þú þekkir ekki, hvað hún er voðalega erfið
við hann. Ég er viss um, að hún talar ekki við
hann alla leiðina heim. Guð veit, hvað af þessari
heimsókn hlýzt“.
„Hvernig getur það verið, þar sem allir tala
um þetta ástríka hjónaband, sem þessar mann-
eskjur lifi í“, sagði Hildur.
„Það er honum að þakka, en ekki henni. Það
má ekkert út af bera, svo að hún verði fýld og
tali ekki við hann fyrr en hann hefur gengið lengi
á eftir henni eða gefið henni eitthvað eins og
óþekktum krakka“.
„Ja, hvað er að heyra þetta!“ sagði Hildur.
„Mér datt ekki í hug, að þetta væri svona. Þú
hefur aldrei minnzt á þetta einu orði“. /