Lögberg - 04.10.1956, Side 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 4. OKTÓBER 1956
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
Næsta morgun vaknaði Anna áður en bjart
var orðið. Henni hafði ekki orðið svefnsamt. Hún
hafði óttazt, að Jón myndi velta sér fram úr rúm-
inu, en það var óþarfa hræðsla. Hann hafði sofið
eins og steinn alla nóttina. Hún klæddi sig í
myrkrinu og gekk hljóðlega út að glugganum til
þess að opna hann. Loftið inni var þrungið af vín-
stækju. Hræðilegt að láta barnið sofa inni í þessu,
en vonandi léttist loftið, þegar glugginn yrði opn-
aður. Allt í einu reis Jón upp við olnboga í rúminu,
greip vatnskönnu, sem stóð á stólnum við rúmið,
og svolgraði í sig vatnið eins og belja. En að sjá,
hvernig maðurinn leit út. Það var nú til allrar
mæðu farið að birta svo mikið, að hún sá að hárið
hékk eins og ullarflóki ofan í augu. Aldrei hefði
hún getað ímyndað sér, að hún ætti eftir að sjá
hann svona. Hún hafði fært sig upp í skotið öðrum
megin við gluggann, svo að hann kæmi ekki auga
á sig, en það þurfti víst ekki að gera ráð fyrir að
hann sæi svo vel. Hann slengdist út af aftur og
var sofnaður um leið. Hún hafði hálfvegis búizt
við að verða fyrst til að opna bæinn þennan morg-
un, en þegar hún kom fram í eldhúsið var þar
glaðaljós og Þórður sat á stól nálægt dyrunum og
var að binda á sig skóna. Aðrir voru þar ekki, en
gufustrókurinn fram úr ketiltúðunni gaf til kynna,
að líklega væri Borghildur risin úr rekkju fyrir
góðri stundu.
Þórður leit upp, auðsjáanlega hissa. „Mér
þykir þú vera snemma á fótum“, sagði hann. „Er
nokkuð að?“
„Ekki veit ég til þess“, svaraði hún hálfönug.
„Það er svo sem ekki að undra, þó að maður geti
lítið sofið eftir annað eins og gekk á í gærkvöldi“.
„Hvað var það eiginlega?“ spurði hann
utangátta.
„Þú heldur kannske að mér hafi liðið vel
eftir að hafa heyrt, að Jón lægi ósjálfbjarga á
síkisbarmi“.
„Þá hefðirðu átt að sofa vel út“, svaraði hann
stuttlega.
Henni sárnaði þetta rólyndi. „Þið vilduð
náttúrlega helzt að ég væri alltaf í rúminu. Þá
væri þægilegast fyrir ykkur að fara á bak við
mig“, sagði hún. „Náttúrlega reiddist Þórður þess-
um slettum", hugsaði hún, en það var ekki hægt
að sjá að hann hefði heyrt það, sem hún sagði.
)VÞig hefur líklega grunað, að það syði á
katlinum, en enginn væri til að hella á könnuna“,
sagði hann. Þetta var Þórði líkt, svona var hann
alltaf, ómögulegt að láta hann hreyfast.
„Hvar skyldi Borghildur vera?“ spurði Anna.
„Nú, ætli hún sé ekki í slátrunum, helzt býst
ég við því“.
„Er það ekki það, sem ég sagði í gær, þetta
sláturstúss er óþolandi. Ég er hissa á því, að Borg-
hildur skuli ekki vera dauðuppgefin á því fyrir
löngu“.
„Kánnske þú sért að hugsa um að selja bú-
stofninn og flytja í kaupstað?“ spurði hann og
henni sýndist hann glotta háðslega. Líklega var
það satt, sem Ketilríður hafði sagt, að Þórður
væri óhreinlyndur. Það var allt of margt satt,
sem hún sagði.
„Nei, það hef ég ekki hugsað mér, en það
mætti kannske hafa færri skepnur“.
„Það hefur alltaf verið búið stórt hérna, svo»
að það er ekki von að Jón kunni við að fara að
hokra“.
Anna sótti kaffikvörn inn í búr og útskorinn
baunabauk og fór að mala í könnuna.
„Þú ert hressari en þú varst í gærkvöldi“,
sagði Þórður.
„Ég hef sjálfsagt styrkzt við þetta í gær-
kvöldi. Þið hafið náttúrlega álitið að ég stein-
svæfi“, sagði hún með talsverðum þykkjusvip.
„Það hefði sjálfsagt verið betra að svo hefði
verið“.
„Ætli það geri mikið til, þó að ég komist stöku
sinnum að því, sem á að leyna mig“.
„Það er áreiðanlega ekki gert í illum tilgangi
að fara á bak við þig, eins og þú kallar það. Eða
því reynir þú að leyna Jakob því, sem þér þykir
ieiðinlegt í fari föður hans? Því vildurðu ekki að
hann vaknaði í gærkvöldi? Er það ekki vegna þess,
að þú vilt forða honum frá að heyra og sjá það,
sem þú álítur að honum muni falla illa?“
Henni fannst eins og ásökun lægi í hverri
setningu, sem hann sagði. „Jakob hefði líklega
ekkert gott af því að sjá föður sinn eins og hann
leit út í gærkvöldi. Kannske gæti honum ekki þótt
vænt um hann lengur. Það væri hræðilegt“.
„Það, sem við gerum, gerum við af sömu
ástæðu. Þér hefði, eins og ég sagði áðan, liðið
betur, ef þú hefðir sofið eins og Jakob“.
„Já, það segirðu satt. Mér fannst tíminn aldrei
ætla að líða“, sagði hún hlýlegri. „Var það ekki
erfitt fyrir þig að koma honum í hnakkinn?“
„Það var erfiðast að vekja hánn“.
„Ég var svo hrædd um, að hann færi í síkið“.
„Svo að þér hefur þá ekki verið alveg sama,
hvort hann yrði fluttur heim til þín lífs eða liðinn,
þó að hjónabandið sé heldur bágborið nú í seinni
tíð“.
„Nei, það var mér ekki. Mér leið afar illa“,
sagði hún dauflega.
Það var óvanalegt að þau töluðu svona mikið
saman, Þórður og hún. Hana langaði svo mikið til
að tala meira við hann, fyrst þau á annað borð
voru hér tvö ein. „Talað er margt, þegar tveir
sitja saman", hafði Sigga gamla sagt stundum.
En Þórður var ekki ákjósanlegur maður til langra
samræðna. Þar að auki hafði víst þykknað í hon-
um yfir því, sem hún sagði, að það færi á bak við
sig, heimilisfólkið. Hún fór að hella á könnuna.
„Finnst þér það ekki voðalegt, að hann skuli
vera orðinn svona mikill drykkjumaður?“ spurði
hún. „Hann, sem var svo góður-----------“. Hana
rak í vörðurnar og sagði ekki meira.
Þórður var seinn til svars eins og fyrr. „Hann
hefur víst alltaf drukkið þó nokkuð, en það hefur
verið reynt að fara með það á bak við þig, eins
og þú kallar það. En fyrst þér fellur það illa, að
þér sé hlíft við því að heyra sannleikann, er bezt
að láta þig heyra mitt álit. Hann þolir ekki þetta
heimilislíf, sem hér er orðið, skemmtanalaust og
alvörugefið. Hann hefur alizt upp við annað, og
svo grípur hann til flöskunnar“, sagði Þórður.
„Þetta er nú það sama eins og séra Hallgrímur
prédikaði“, sagði Anna dálítið kímin.
„Ég get sagt þér lát séra Hallgríms“, sagði
Þórður.
„Er hann dáinn!“ sagði Anna og hætti að hella
kaffinu í bollana. „Það hefur þó ekki orðið neitt
voveiflegt?"
„Hann varð bráðkvaddur — var að koma
heim að nóttu til. Hún heyrði til hans, konan
hans. Hann liafði bankað í gluggann, en hún gaf
því engan gaum, því að hann var víst alvanur að
komast hjálparlaust í rúmið, hversu sjónlaus sem
hann var. En þegar henni fór að lengja eftir
honum, kallaði hún til tengdadóttur sinnar og
hún fór út að vitja um hann, og þá var hann
dáinn — sat dauður upp við bæjarþilið“.
„Guð minn góður! Að hugsa sér annað eins og
þetta. Svona fara þessir drykkjumenn“, sagði
Anna.
„Það verður nú margur maðurinn bráð-
kvaddur, þó að hann drekki ekki“, sagði hann.
Nú kom Borghildur og ætlaði að fara að hugsa
um kaffið, en þá var það komið í bollana á borð-
inu. „Skárri er það nú fótaferðin hjá þér, Anna
mín“, sagði hún og sneri svo fram aftur til að
kalla á stúlkurnar.
Þórður sagði þeim frá því, að gamli prestur-
inn, sem allir könnuðust svo vel við, væri ekki
lengur í tölu hinna lifandi. Anna athugaði vel,
hvernig Borghildi yrði við þau tíðindi, því að
alltaf fannst henni að hún myndi hafa slæma
samvizku út af því, hvað hún hafði verið köld við
prestinn. En henni brá ekki hið minnsta, en sagði
bara: „Það er gott að þetta lánlausa líf hans fékk
þó svona góðan enda“. Nei, hún var ekki innviða-
veik, hún Borghildur. Það var sama á hverju
gekk — henni sást aldrei bregða.
„Ég hugsa um matinn“, sagði Anna. „Það er
víst nóg handa þér að gera. Hvað ég verð fegin,
þegar þessu sláturerfiði er lokið“.
Stúlkurnar sátu og mösuðu dágóða stund, svo
hurfu þær fram aftur.
Gróa fjasaði yfir því, hvað það væri sorglegt
að presturinn skyldi vera dáinn. „Við hefðum þo
öll haft skemmtun af því, ef honum hefði enzt
aldur til að koma aftur“.
„Og ekki get ég nú talað svo þvert um huga
minn að taka undir það“, anzaði Borghildur, „hann
er víst bezt geymdur í gröfinni“.
Þetta var það, sem Anna heyrði seinast til
þeirra. Henni fannst hreinskilni Borghildar yfir-
gengileg.
Anna gekk iðulega út að búrglugganum,
meðan hún var að matreiða. Þarna héngu reið-
buxurnar af Jóni og jakkinn. Borghildur hafði
eins og vanalega látið það verða sitt fyrsta verk
að þvo fötin og koma þeim út. Það draup úr þeim
vatnið ofan í grasið undir snúrunni. Hún hugsaði
til þess með hryllingi, hvernig sér og öllu heimilis-
fólkinu hefði liðið, ef hann hefði verið klæddur
úr þeim dáinn — drukknaður — og líkið af honum
hefði verið framm í herbergi. Líklega hefði hún
aldrei þorað að líta á það. Jakob kom fram og
bauð góðan dag. „Pabbi sefur ennþá — hann
hefur víst komið fjarska seint heim“.
„Já, ekki fyrr en einhvern tíma í nótt. Þú
skalt ekkert vera inni, svo að hann hafi næði til
að sofa“, sagði hún. Það var ekkert skemmtilegt
að drengurinn sæi hann í fullri dagsbirtu.
Þegar allt vinnufólkið var setzt að snæðingi,
var húsbóndasætið autt inni við borðsendann, en
Jakob spurði, hvort hann ætti að fara inn og
vekja pabba sinn, en það vildi Anna ekki. En hún
gat ekki setzt sjálf til borðs, heldur ranglaði inn
að búrglugganum enn einu sinni. Þá kom Jón
fram í eldhúsið og heilsaði. Helzt hefði hún viljað
hjúfra sig að brjósti hans og margkyssa hann,
heimtan úr helju, en slíkt var óhugsandi eftir aðra
eins fáþykkju, sem á milli þeirra hafði verið síðan
taskan kom upp um hana. Það var heldur ekki
hennar að hefja fyrstu sáttatilraunina. Það var
einmitt það, sem alltaf stóð í vegi. En hún fór
fram í búrdyrnar til þess að sjá, hvernig hann liti
út. Hann var búinn að greiða sér og kominn 1
hreina skyrtu — og yfirleitt var ekki hægt að sja
það á neinu, að hann hefði verið á fylliríi, nema
helzt á dálítilli hruflu annars vegar á höfðinu.
„Hvernig hefurðu meitt þig svona, pabbi?“
spurði Jakob.
„Það er nú bara svoleiðis, góði minn, að Fálki
setti mig af sér og höfuðið hefur víst lent a
steini, þó að þeir séu ekki margir í landareigninm-
Það var víst orðið nokkuð þungt“. Hann hlo
dálítið í lokin.
Þá gerði Anna alla forviða með því að ganga
til manns síns og heilsa honum með kossi í stað
þess að venjulega settist hún í sæti sitt með fýh*'
svip og tók dauflega kveðju hans.
„Hvað er nú þetta!“ sagði Jón. „Komdu ssel,
góða. Ég hélt að þú steinsvæfir og læddist þvl
eins og köttur um húsið, meðan ég var að tína
utan á mig spjarirnar“.
-Borghildur hló ánægjulega: „Það er nú eitt-
hvað annað. Hún reis úr rúminu jafnt Þórði og
hellti á könnuna bg eldaði matinn“.
„Ó, það kemur svona einstaka sinnum að
letingjunum að vinna“, sagði Anna.
Þegar allir voru farnir út og Anna var að þv0
upp, kom maður hennar fram og ætlaði auð-
sjáanlega eitthvað út.
„Hvert ætlarðu?“ spurði hún. Hana langaði
til að hann settist og talaði við sig.
„Bara í garðinn til að taka upp með honum
Steina, meðan ekki rignir meira“.
„Stúlkurnar geta kannske gert það, þegar \?æl
eru búnar í slátrunum“, ságði hún.
„Þá getur verið komin fönn og frost. Það or
mikið úrfelli í loftinu. Hríðarnar koma stundum
snemma til þeirra, sem búa nálægt fjöllunum
eins og við“.