Lögberg - 05.09.1957, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 5. SEPTEMBER 1957
7
Fréttir fró starfsemi S. Þ. agúst 1957
NÆSTUM 4 MILJÓNIR NÝRRA ÍBÚÐA VORU BYGGÐAR
í EVRÓPU 1956 — DUGAR SAMT EKKI TIL.
Hlulfallslega mest byggt í Noregi og í Svíþjóð.
Elliðaárnar miðstöð fiskiræktar á fslandi
Laxastofninn í mörgum ám á landinu þaðan fenginn
Árið 1956 voru byggðar
samtals 3,9 milljónir íbúða í
Evrópulöndum. Árið þar áður
var tala nýrra íbúða 3,7 mill-
jónir. Aukningin frá 1955 til
1956 reynist nema 4%, en
hafði numið 8% á árunum
1954_1955. Tölur þessar eru
birtar í yfirliti, sem nefnist á
ensku “European Housing,
Trends and Policies in 1956.“
Útgefandi er Efnahagsnefnd
Sameinuðu þjóðanna fyrir
Evrópu (ECE). 1 yfirlitinu er
þess getið, að þótt hagskýrslur
sýni aukningu í byggingar-
framkvæmdum í Evrópu sem
heild þá sé sannleikurinn sá,
að talsvert hafi dregið úr ný-
byggingum í einstökum lönd-
um. Á það einkum við um þau
lönd, þar sem mest var byggt
á árunum strax eftir styrj-
öldina.
Enn reyndist fjöldi nýbygg-
inga miðað við hverja 1000
íbúa hæstur í Vestur-Þýzka-
landi og síðan í þessari röð:
Noregi, Svíþjóð, Svisslandi og
Sovétríkjunum.
í skýrslunni er birt tafla,
sem sýnir nýbyggingarfjöld-
ann í einstökum löndum 1954
til 1956. Tölurnar frá Norður-
löndunum fara hér á eftir,
(Island er ekki talið með):
Danmörk 1954: 23,300 nýjar
íbúðir, 1955: 24,000 (5,4 fyrir
hverja 1000 íbúa) og 1956:
19,800 (4,5).
Finnland 1954: 31,000 nýjar
íbúðir, 1955: 33,200 (7,8) og
1956: 27,300 (7,5).
Nor«gur 1954: 35,400 nýjar
íbúðir, 1955: 32,100 (9,4 á
hvern íbúa landsins) og 1956:
27,300 (8,0).
Svíþjóð 1954: 58,900, 1955:
57,700 (7,9 á hvern íbúa) 1956:
57,600 (7,9).
í flestum Evrópulöndum,
fullnægja nýbyggingarnar
ekki eftirspurn eftir nýjum
íbúðum, segir í skýrslu ECE.
Verst er ástandið í fátæku
löndunum, þar sem menn hafa
ekki ráð á að afla sér nýjustu
byggingavélar og notfæra sér
nýjustu tækni í byggingar-
framkvæmdum. En aðalástæð
an fyrir því, að dregið hefir
úr byggingarframkvæmdum
víða í Evrópulöndum er skort-
ur á lánsfé og svo hitt að
byggingarkostnaður e y k s t
jafnt og þétt alls staðar. Jafn-
vel í löndum eins og Finn-
landi, Irlandi, Hollandi og
Vestur-Þýzkalandi, þar sem
áður var tiltölulega auðvelt að
fá byggingalán, hefir nú verið
lokað fyrir veðdeildir svo til-
finnanlegt er fyrir einstakl-
inga, sem vilja byggja sér þak
yfir höfuðið.
---0----
ALÞJÓÐA-KJARNORKU-
STOFNUNIN TEKUR TIL
STARFA.
Svíþjóð fær sæti í fram-
kvæmdaráðinu.
Á alþjóðaráðstefnu, sem
haldin var í aðalstöðum Sam-
einuðu þjóðanna í október-
mánuði í haust er leið, var
samþykkt að setja á laggirnar
Alþjóða-kjarnorkustofnun. —
Hlutverk þessarar stofnunar
skyldi vera, „að stuðla að og
auka hluta kjarnorkunnar í
þágu friðar, heilsufars og vel-
gengni í heiminum."
70 þjóðir undirrituðu stofn-
skrá stofnunarinnar, sem átti
að taka gildi er minnst 18
þjóðir hefðu gert fullnaðar-
samþykkt að stofnuninni. Af
þessum 18 þjóðum var enn-
fremur áskilið að væru að
minnsta kosti þrjár eftirtaldra
þjóða, Bandaríkin, Bretland,
Frakkland, Kanada og Sovét-
•ríkin.
Þessum skilyrðum var full-
nægt þegar í lok júlímánaðar
í sumar. Höfðu þá t. d. öll
fimm löndin, sem talin eru
hér að framan sent fullnaðar-
samþykktir sínar að stofn-
skránni til Sameinuðu þjóð-
anna. Auk þess höfðu fjöldi
annarra þjóða sent fullnaðar-
samþykktir, þar á meðal þrjú
Norðurlandanna, Danmörk,
Noregur og Svíþjóð, en 10
þjóðir í viðbót við hinar 70
er upphaflega undirrituðu
stofnskrána höfðu bæst við
undirskriftirnar.
Ráðstefna í Vínarborg
1. oklóber
Fyrsta ráðsefna hinnar nýju
Alþjóða Kjarnorkustofnlmar
hefir verið boðuð í Vínarborg
þann 1. október í haust. Ráð-
stefnan mun ganga frá fjár-
hagsáætlun fyrir stofnunina,
ákveða um starfsmannahald
og hvaða samband stofnunin
eigi að hafa við Sameinuðu
þjóðirnar sjálfar og við sér-
stofnanirnar. Talið er víst að
aðalbækistöðvar Kjarnorku-
stofnunarinnar verði í Vínar-
borg.
Meðal meðlima í fram-
kvæmdaráði stofnunarinnar
eru Bandaríkin, Kanada, Ind-
land, Japan, Sovétríkin, Bret-
land og Svíþjóð.
----0---
FLEST LAN ALÞJÓÐA-
BANKANS TIL RAFORKU-
VERA.
Bankinn hefir veitt í allt 176
lán að upphæð 3219 milljónir
dollara.
Frá því að Alþjóðabankinn
tók til starfa árið 1946 og þar
til síðasta fjárhagsári bankans
lauk 1. júlí s.l. hefir bankinn
veitt samtals 175 lán að upp-
hæð 3219 milljónir dollara-
(Bankinn hefir veitt lán í öðr-
um gjaldeyri en dollurum, en
í þessari frásögn er miðað við
dollara til samræmis).
Þegar athugað er í hvaða til-
gangi lán bankans hafa verið
veitt kemur í ljós, að stærsta
samanlagða lánsupphæðin hef
ir runnið til raforkufram-
kvæmda, bæði til að byggja
ný raforkuver og til þess að
auka við eldri ver. Nemur sú
upphæð, er bankinn hefir lán-
að í þessum tilgangi 863 mill-
jónum dollara. Næst koma
samgöngubætur, vegagerð og
járnbrautalagning (805 mill-
jónir dollara). Þá hafa verið
lánaðar 500 milljónir dollara
til endurbyggingar á eyðilögð-
um mannvirkjum, aðallega
vegna styrjaldartjóns. 461
milljón dollara hefir bankinn
lánað til landbúnaðarfram-
kvæmda og skógræktar.
Alls hafa Norðurlöndin
tekið lán hjá Alþjóðabankan-
um, sem nema samtals 185
milljónum dollara. Skiptast
lánin þannig: Danir hafa feng-
ið eitt lán að upphæð 40
milljónir dollara. Finnland
sex lán, samtals $65,279,464.
ísland hefir tekið fimm lán
samtals að upphæð $5,914,000
og Noregur þrjú lán að upp-
hæð $75,000,000. Svíþjóð hefir
ekkert lán tekið hjá bankan-
um.
Skipt milli heimsálfa hafa
lán Alþjóðabankans verið
veitt sem hér segir:
Evrópulönd hafa fengið að
láni $1,099,921,464. Suður-
Ameríkuríki $745,805,000, —
Asíulöndin $689,320,000, —
Afríkuríki $367,000,000 — og
Ástralíulönd $317,730,000.
----0---
GÓÐUR ARANGUR AF
BÓLUSETNINGU GEGN
LÖMUNARVEIKI.
Fleiri og fleiri þjóðir láta
bólusetja í stórum stíl.
Alþ j óðaheilbrigðismála-
stofnunin (WHO) boðaði ný-
lega sérfræðinga á sviði löm-
unarveiki (polio) til fundar í
Genf til þess að heyra álit
þeirra á bólusetningu gegn
lömunarveiki. Fleiri og fleiri
þjóðir hafa nú látið bólu-
setja í stórum stíl gegn löm-
unarveiki, eða ráðgera slíka
bólusetningu.
Sérfræðingarnir urðu sam-
mála um, að bólusetning gegn
lömunarveiki með bóluefni
Þótt Elliðaárnar séu hvorki
langar né vatnsmiklar, eru
þær vafalaust beztu laxveiði-
ár á landinu, og eru jafnvel
taldar beztu ár í Evrópu, enda
mjög eftirsóttar af veiði-
mönnum.
En laxagengdin í Elliðaár er
mjög mikilvæg, ekki aðeins
fyrir þá veiðimenn, sem stytta
sér stundir við laxveiðar þar,
heldur fyrir flestar laxár á
landinu ,þar sem laxaseiði úr
klakhúsi Elliðaánna eru flutt
í ár í öllum landshlutum.
Með þessu hefur verið
bjargað laxastofni í mörgum
ám, sem hætt var kominn
vegna ofveiði, og laxaseiði
hafa verið sett í margar ár,
sem enginn lax var fyrir. Eru
margar þeirra nú orðnar góð-
ar veiðiár.
Þegar Elliðaárnar voru
virkjaðar fyrir 25 árum, sáu
menn fram á, að ef ekkert yrði
að gert, myndi laxinn hverfa
úr ánum, þar sem hrygningar-
stöðvar hans eru fyrir ofan
Árbæjarstífluna, enda fór
veiðin sífellt minnkandi fyrstu
árin eftir virkjunina.
3000 laxar á ári
Sáu þeir framsýnu þá fram
á að við svo búið mátti ekki
standa, og beitti Rafveitan
sér fyrir því að byggt var
klakhús við Efri-Elliðaárn.
Hefur það nú verið starfrækt
í 20 ár með þeim árangri, að
laxagendin í árnar er nú orð-
in 3000 laxar á ári að meðal-
tali, og klakið miðstöð laxa-
ræktunar á landinu.
Á aðra milljón hrogna
Byrjað er að veiða í klakið
Dr. Salks, hins ameríska, eða
bóluefni, sem unnið er eftir
hans forskrift, hafi gefist vel.
í Svíþjóð hefir t. d. enginn,
sem bólusettur hefir verið
tekið lömunarveiki-
Nýtt bóluefni á leiðinni
Læknavísindin leita stöðugt
að nýju bóluefni gegn lömun-
arveikinni, því þótt Salk bólu-
efni hafi gefist vel, þá er það
svo, að menn vita ekki ennþá
hve langt það nær, eða hve
lengi það veitir líkamanum
ónæmi fyrir veikinni.
Á læknaráðstefnu WHO í
Genf gaf Dr. Gard frá Karo-
linksa Institute í Stokkhólmi
skýrslu um tilraunir, sem
gerðar hafa verið með bólu-
efni, sem framleitt er með lif-
andi virus, en Salk-bóluefnið
er framleitt með dauðum
virus. Gera læknar sér miklar
vonir um þetta nýja bóluefni,
sem enn er þó ekki það langt
komið, að það geti komið í
stað Salk-bóluefnisins.
----0----
Til athugunar fyrir lesendur:
Vegna sumarleyfa kemur
aðeins eitt númer af fréttum
frá Sameinuðu þjóðunum í
ágústmánuði.
á haustin, með ádrætti. Eru
veiddir 500—700 laxar á ári.
Er laxinn settur í sérstakar
kistur og geymdur þar fram
í nóv.—des., þá eru hrognin
orðin fullþroska, og hefst þá
hrognatakan. Mun láta nærri
að iy4 milljón af hrognum
séu frjógvuð á ári við Elliða-
árnar.
Þegar hrognatökunni er
lokið, eru þau sett í klakhúsið.
Kviðpokaseyði koma úr hrogn
unum í marz—apríl, en fyrn-
ingin er ekki nema 4—6%, má
það teljast mjög góður ár-
angur.
í júní eru seyðin tekin úr
klakhúsinu ,en aðeins 300
seyðum sleppt í Elliðaárnar.
Afgangurinn fer í ár úti á
landi.
Kviðpokaseyðin lifa á því,
sem er í kviðpokunum, og
þurfa enga aðra næringu- En
fyrir þeim liggja margar hætt-
ur er þeim er sleppt í árnar.
Eru þau étin bæði af fugli og
fiski, og séu átuskilyrði ekki
nægilega góð, veslast þau upp
af næringarskorti, þegar búið
er úr kviðpokunum, kemst að-
eins um 1% þeirra á legg.
Seiði alin upp í ánum
Undanfarin ár hafa verið
gerðar tilraunir með að ala
seiði í Elliðaánum. Er þeim
ekki sleppt fyrr en þau eru
orðin 10—15 cm. á lengd, eru
þau þá orðin gönguseiði og
fara beint í sjóinn. Tekur 3 ár
fyrir seiðin að ná þessari
stærð í ánni, og eru þau 30 til
40 gr. á þyngd. Eftir að hafa
verið eitt ár í sjónum, ganga
þau aftur í ána og eru þá orðin
að 5 punda laxi, en laxinn
fær allan sinn þroska í sjón-
um, þar sem hann nærist lítið
sem ekkert í ánum. Laxinn
kemur aðeins einu sinni í ána,
og hrygnir þar, en þá er hans
hlutverki að viðhalda stofnin-
um lokið, og drepst hann eftir
hrygninguna.
—Alþbl., 23. júlí
„Kæri Jim“, skrifaði móðir-
in til sonar síns í herþjónustu.
„Ég vona að þú mætir stund-
víslega og látir ekki herdeild-
ina bíða eftir þér á máltíðum".
☆
Móðirin: — Ég held að þú
yrðir hamingjusamari ef þú
giftist manni, sem hefur ekki
svona mikla peninga milli
handa.
Dóttirin: — Vertu óhrædd.
Ég skal sjá til að hann hafi
ekki svo mikla peninga eftir
nokkra sambúð.
☆
Eruð þér hinn frægi ljóna-
temjari?
Nei, ég kembi þeim bara og
bursta í þeim tennurnar.
Kaupið Lögberg
VIÐLESNASTA
ISLENZKA BLAÐIÐ
Subscription Blank
COLUMBIA PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2
I enclose $ for ....... subscription to the
Icelandic weekly, Lögberg.
NAME .....................................
ADDRESS ..................................
City.............................Zone....