Lögberg - 24.10.1957, Síða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 24. OKTÓBER 1957
GUÐRÚN FRA LUNDIs
DALALÍF
Ég get nú tæplega hugsað mér, að Jón verði
nokkurn tíma bornreka", sagði Þóra. „Hvað segir
þú um þetta, Jón minn? Þú ert eitthvað svo þögull
og þunglyndislegur í dag“, bætti hún við og snéri
máli sínu til húsbóndans.
„Ég hef lítið hugsað um það, hvað fram undan
er, en sízt af öllu get ég hugsað mér, að Dísa eigi
eftir að hugsa um mig í ellinni“, svaraði hann.
Anna stundi mæðulega. „Við skulum ekki
fara að tala um ellina — hún er of hræðileg til
þess“.
Borghildur kom með kápur og yfirsjöl og þær
klæddu sig í skyndi *
„Það hefst eitthvað gott af þessu ferðalagi,
býst ég við“, sagði Dísa. „Hvenær eruð þið að
hugsa um að fara í kaupstaðinn? Ég vona að ég
geti sargað hest út úr karlskepnunni honum Þórði,
fyrst hann hefur hann á járnum allan veturinn
til að skjökta á honum kringum rollurnar á vorin“.
„Hann var að bjóða Þóru hestinn“, sagði Borg-
hildur- „Þú þarft víst ekki að vera áhyggjufull út
af Önnu, Þóra hefur fyrr séð um hana á ferðalagi
og komið henni heilli heim“.
„Ég fer nú samt“, flissaði Dísa, „Það er þó
líklega einhver trunta til handa heimasætunni“.
„Ekkert skil ég í ykkur að geta haft þessa
stelpu á heimilinu“, sagði Þóra, þegar þau voru
komin út á hlaðið. „Mér væri ómögulegt að þola
hana á heimilinu“.
„Það lítur út fyrir, að það ætli ekki að verða
þægilegt að losna við hana frekar en móður
hennar“, sagði Borghildur.
„Svona er að taka þessi vandalausu börn að
sér“, andvarpaði Anna. „Kannske verður Lísibet
svona erfið við okkur. Hún er fjarska geðstór og
ráðrík, barnið“.
„Það finnst mér ólíklegt", sagði Borghildur,
„hún er ekki af neinu ógerðarfólki komin eins og
Dísa vesalingurinn".
„Og hún er ólíkt skemmtilegra barn. Ég hef
marga ánægjustundina haft af henni“, sagði Anna.
„Það er ekki um annað að gera en að koma
Dísu til Ameríku eða eitthvað svo langt í burtu,
að hún strjúki ekki heim aftur“, sagði Jón.
„Náttúrlega er það ekki viðkunnanlegt* fyrst hún
vill helzt ekki gera neitt annað en að leika sér og
rápa á bæi“.
Það fannst öllum konunum að myndi vera
bezta ráðið, að koma henni til Ameríku. Svo var
farið að tala um heimkomu ungu mannanna með
vorinu. Þá myndi nú lifna yfir dalnum eins og í
fyrra sumar.
„Það er næstum, að ég öfundi þig af því, að
Björn hugsar sér ekki að læra meira“, sagði Anna.
„Þú færð að hafa hann hjá þér allan tímann, sem
Jakob minn verður að læra. Það verður voða
langt“. /
DÍSA VERÐUR AÐ FARA
önnu gekk ágætlega að sofna þetta kvöld og
vaknaði fyrr en vanalega, klæddi sig og fór fram
í eldhús. Hún vissi, að þar biði kaffið á könnunni.
Hún heyrði til Borghildar frammi í hlóðaeldhús-
inu: „Þú getur bara unnið eins og hinar stúlkurnar,
fyrst þú vilt vera hér, en ekki fara í ágætar vistir
og vinna fyrir kaupi, eins og hver önnur almenni-
leg manneskja“.
Og ekki stóð á svarinu hjá Dísu: „Ég spyr þig
líklega ekkert að því, hvort ég er hér eða ekki. Þú
ræður ekkert yfir mér“.
Svona ætlaði Dísa að láta, ha-fa á móti því að
þvo, þegar Manga var með ígerð í fingri og gat
ekki þvegið. Það var ómögulegt að leggja það á
Borghildi að standa í þessu. Það yrði sama hörm-
ungin eins og þegar séra Hallgrímur var á heimil-
inu — sífellt ósamlyndi.
Jón kom inn, klæddur í reiðföt, og bauð önnu
góðan daginn. „Þú ert bara komin á fætur, hefur
sofið betur en vanalega, af því að þú „spásseraðir"
þetta með Þóru í gær — hún ætti að koma oftar.
Hún er hraust kona og hefur hressandi áhrif á þá,
sem hún umgengst“.
„Það er víst ósköp eðlilegt, að þeir séu hress-
ari í anda, sem aldrei kenna sér nokkurs meins,
en þeir, sem alltaf eru sílasnir“, svaraði Anna.
„En mér finnst ég bara hafa haft gott af þessari
hreyfingu“, bætti hún við og gaf reiðfötunum
hornauga. „Ert þú eitthvað að fara?“
„Já, ég þarf ofan í kaupstað“, svaraði hann.
„Nú fer þó að verða stutt milli kaupstaðar-
ferðanna, þykir mér. Þú fórst ofan eftir í fyrradag
og komst ekki heim fyrr en undir háttatíma".
Hann tók annarri hendinni undir höku hennar
og kyssti hana: „Þetta er enginn skemmtitúr, góða
mín. Jakob okkar var í rúminu í fyrradag og nú
ætla ég að vita, hvort hann er ekki hressari.
Vertu nú ekki óróleg. Ég bað Sigga að láta mig
vita, ef honum versnaði, svo að nú hef ég góða
von um, að hann sé betri“.
„Guð minn góður hjálpi mér!“ andvarpaði
Anna. „Því sagðirðu mér þetta ekki strax, svo að
ég gæti beðið fyrir honum, blessuðum drengnum
okkar?“
„Þú hefðir orðið svo óróleg. Það er ekki á
bætandi méð svefnleysið. Nú verð ég eins fljótur
og hægt er“. Svo komu tveir kossar og hann var
farinn-
Anna gat ekki lokið við að drekka úr bollan-
um eða fá sér heitara kaffi. Svo að það var þá
þetta, sem hélt vöku fyrir manni hennar í fyrri-
nótt. Kannske hafði hann líka vakað í nótt, en þá
hafði hún sofið áhyggjulaus. Hún hafði séð, að
það var eitthvað, sem amaði að honum, og svo
hafði hún jagazt um ómerkilegt þvaður við hann,
þegar hann var með hugann hjá Jakobi veikum.
Hún fann til samvizkubits. Hvað var það, þó að
hann hefði lánað Dodda nokkrar krónur, sem
hann borgaði kannske aldrei? Aðeins smámunir
hjá því, að eina barnið hennar var veikt. Hún
ætlaði samt að reyna að vona hið bezta, fyrst Siggi
hafði ekki komið.
Dísa kom inn úfin á svip og bauð góðan dag.
„Ertu ekki öll með strengjum og verkjum eftir
þetta flan í gærkvöldi? Það er meiri frekjugarmur-
inn, sem þessi karlingarvargur í Hvammi er. Sú
skyldi fá orð í eyra, ef ég væri hjá henni. Þær
voru góðar saman, Borghildur og hún. Mér sýnist
þú svo dauf, mamma, ertu kannske lasin? Ég vissi,
að þú þyldir ekki þetta, og svo að ætla að fara að
þeyta þér ofan á Ós bráðlega“, rausaði hún og
settist við borðið, tók kaffibollana og lét sem hún
væri að lesa í þá.
„En sá elgur, sem upp úr þér vellur“, sagði
Anna með vandlætingarsvip. „Ég hef víst bannað
þér að kalla miðaldra fólk karla og kerlingar, en
það er víst eins og annað, sem hefur verið reynt
að koma inn hjá þér, þú ferð ekkert eftir því. Það
er. ekki hægt að sjá, að þú sért alin upp á al-
mennilegu heimili“.
Dísa fékk sér kaffi í bolla og sötraði það. „Það
lítur út fyrir, að húsbóndinn á þessu heimili þurfi
eitthvað að útkljá og erindreka utan heimilisins —
riðinn af stað einu sinni enn“, hélt hún áfram.
„Mundirðu nú eftir blúndunum utan um dúkinn
minn?“
„Nei, mér datt það ekki í hug. Nú er um
annað að hugsa: Jakob hefur verið í rúminu“,
sagði Anna.
Dísa glápti á hana eins og bjáni. „Ég er nú
aldeilis hissa“, sagði hún. „Það er nú ekki alveg
víst, að þetta sé satt- Sagði hún Þóra þetta? Henni
er víst trúandi til að ýkja það og margfalda".
Borghildur kom inn um leið og Dísa var að
enda við setninguna. „Við skulum nú vona, Anna
mín, að þetta sé ekki alvarlegt. Það eru oft veik-
indi í þessum skólum", sagði hún hlýlega.
„Ég er nú svo sem líka að reyna að bera mig
mannalega", sagði Anna og reyndi að brosa.
„Það var leiðinlegt, að þú skyldir ekki muna
eftir blúndunum. Mig langar til að klára dúkinn“,
sagði Dísa.
„Nú þværð þú þvottinn, Dísa mín“, sagði
Anna og hugsaði, að helzt mundi duga að fara vel
að henni. „Aumingja stráið hún Manga er svo
slæm í fingri, að hún getur ekki þvegið“.
„Þá getur líklega Borghildur það — ekkert er
að henni“, svaraði Dísa önug. „Ég skal hugsa um
matinn“.
„Það á sjálfsagt betur við, að þú sért í þvott-
inum. Borghildur verður við eldavélina eins og
vant er. Þú ert ung og dugleg og hjálpar Gróu
við þvottinn. Þú verður að vera viljug að vinna,
fyrst þú vilt ekki fara í burtu“.
Dísa stóð upp og fór fram í eldhús. Þar var
Gróa byrjuð að þvo úr stórum bala. Tveir aðrir
balar stóðu á gólfinu og stór pottur hékk yfir
eldinum. Eldhúsið var fullt af gufu.
„Þarna kemurðu þá“, sagði Gróa, „ég skal
hjálpa þér að koma balanum upp á kassann“. Hún
strauk sápulöðrið af höndunum og brá svuntu-
horninu á sveitt andlitið.
„Hvers konar bölvuð kássa er þessi þvottur?
Það verður víst ekkert af því, að ég fari að þræla
í þessu- Það bara rennur af þér svitinn. Nei, ég
ætla mér ekki að verða vinnukona hérna á Nauta-
flötum, þó að þú sért svo vitlaus að þræla hér ár
eftir ár. Ég bregð mér nú heldur yfir að Hóli og
fæ mér kaffið, sem ég ætlaði að drekka þar í gær“.
„Þar er þér rétt lýst, letidruslan þín“, sagði
Gróa.
Anna bjóst við, að Dísa ynni kappsamlega við
þvottinn fram í eldhúsinu, og varð því ekki lítið
hissa, þegar Borghildur sagði henni, að hún væri á
leiðinni yfir að Hóli. „Það er þýðingarlaust að
hafa hana á þessu heimili lengur“, stundi Anna,
„það gildir einu, hvernig farið er að henni“.
Borghildur fór síðan í þvottinn, en Anna var
við eldavélina og mikið hressari en hún hafði verið
undanfarið, þó að undarlegt mætti heita. Hún kall-
aði á stúlkurnar inn til að fá sér aukakaffi, og yfir
því sátu þær og hlustuðu á skemmtilega kímni-
sögu, sem Gróa var að segja, þegar Dísa geystist
allt í einu inn í eldhúsið.
„Þarna kemur þú, Dísa mín“, sagði Anna,
líklega ætlarðu þá að fara í þvottinn eins og ég
bað þig að gera“.
„Þið væruð varla svona kátar, ef þið vissuð,
hvernig er ástatt fyrir Jakobi“, sagði hún og var
mikið niðri fyrir.
„Hvað svo sem ertu nú að koma með frá Hóli?
Við fáum sjálfsagt áreiðanlegri fréttir af honum
bráðlega“, sagði Borghildur allt annað en hlýlega.
„Ég veit, að hann hefur verið í rúminu“, sagði
Anna.
„Þér hefur líklega ekki verið sagt nema undan
og ofan af, eins og vant er. Hún er orðin veik af
tæringu, þessi Aðalbjörg, sem allir segja, að hafi
verið kærastan hans, og svo hefur hann smitazt af
henni“, snökti Dísa blóðrjóð af ákafanum við að
segja fréttirnar.
„Guð minn góður, því ertu að rugla með það,
sem enginn fótur er fyrir?“ sagði Anna. „Ég var
víst búin að banna þér að gefa honum hvorki þessa
stúlku né aðrar“.
„Helga talaði við Sigga í gær, hann sagði henni
þetta“, hélt Dísa áfram.
„Mér þykir ólíklegt, að hann hafi sagt þetta
og annað eins“, sagði Borghildur. „Hann virðist
frekar fáorður. Móðir hans hefur eitthvað fært
það í stílinn og þú þá kannske með henni“.
Anna stárði á Dísu náföl eins og hún sæi vofu.
Svo seig hún saman og hefði oltið ofan á gólfið,
ef Gróa, sem sat næst henni, hefði ekki komið
henni til hjálpar. Það var liðið yfir hana- Borg-
hildur og Gróa báru hana inn í hjónahúsið. Dísa
hágrét af hræðslu. Manga horfði á hana alveg hissa
á þessari óstillingu.
„Þú hefðir átt að tala varlegar“, sgaði Manga.
„Hvernig gat mér dottið í hug, að hún færi
að falla í yfirlið — það er svo langt síðan það hefur
komið fyrir. Ég var svo yfir mig hrædd. Ég get
ekki hugsað til þess, að hann Jakob fari að deyja“.
„Heldurðu að honum geti ekki batnað, þó að
þetta sé tæring, sem enginn veit með vissu? Það
deyja víst ekki allir, sem fá hana“, sagði Manga
með sinni vanalegu stillingu.