Lögberg - 27.02.1958, Síða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 27. FEBRÚAR 1958
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„Ég skil það, að þú hefðir verið ánægðari, hefði
það verið þinn sonur. Þú getur ekki orðið glöð
yfir minni gleði. Þú getur ekki gleymt því, að
hann er sonur annarrar konu, þó að þú dáist að
drengnum. Það var skemmtilegra, meðan ég átti
þetta leyndarmál einn með veskinu“, sagði hann.
„Það er ekki svo gott eða auðvelt að gleyma
því og öllum þeim hörmungum, sem af því leiddi
að komast að því. Það var leiðinlegt, að þú fékkst
ekki að njóta þeirrar ánægju í friði, sem það
veitti þér að fara á bak við konuna þína“.
„Svona góða, við skulum ekki tala meira um
þetta“, sagði hann og tók upp lyklakippu, sem
hún kannaðist vel við, þó að hún hefði aðeins einu
sinni handleikið hana á óheillastundu. Hún sá
það út undan sér, að hann tók upp veskið góða,
opnaði það og lét myndina í það. Þau fundu vel,
að þau höfðu sært hvort annað. Hann reyndi að
bæta fyrir sitt brot með því að tala til hennar í
sínum blíðasta málrómi: „Ósköp er hárið þitt alltaf
mikið og fallegt, góða mín!“
„Já, það er mikið, hvað það er, eins og ég hef
liðið og líð enn. Þarna státar þú af því að eiga
hálærðan son í Vesturheimi, en minn drengur er
of veikbyggður til að læra það, sem ég var búin
að ætla honum. Svona er mín mæða með öllu
móti, Drottinn minn góður!“ andvarpaði hún.
„Ég hef ekkert státað af mínum syni. Kannske
verður Jakob svo heilsugóður næsta vetur, að
hann geti farið á búnaðarskóla — og svo fáum við
að hafa hann hérna hjá okkur alltaf, en ég sé al-
drei minn dreng nema á myndum. Og reyndu svo
að vera ekki svona mæðuleg á svipinn og biðja
ekki eins mikið fyrir þér eins og Páll Þórðarson
væri kominn“, sagði hann brosandi. „Þú ert upp-
gefin af því að láta stelpuna hafa þig til að ganga
svona langt“.
„Ég kunni ekki við að fara ríðandi, þegar
Dísa hafði engan hest nema að biðja Þórð. Það er
alltaf svo stirt á milli þeirra. Ég hélt, að ég væri
duglegri en ég er“.
„O, hún hefði víst getað gengið með hestinum,
stúlkan sú, ekki er hún svo grannholda, eða þá
að Jakob hefði riðið með þér. Annars er það
dálítið, sem ég þarf að minnast á við þig við-
víkjandi Dísu. Hún verður að fara héðan það
fyrsta, ef hægt er að koma henni burt“.
„Hún hefur ekkert komið leiðinlega fram,
síðan hún kom af skólanum- Ég býst við, að hún
hafi lagazt talsvert þar. Hún er ólík nú eða í fyrra
vetur, þá var hún óþolandi. Mér finnst leiðinlegt
að ýta henni í burtu, fyrst hún vill vera hér og
kemur alltaf heim aftur eins og strokuhestur“,
sagði Anna.
„Þú mátt vera viss um það, að hún væri jafn
geðvond og merkileg og hún var í fyrra, ef það
væri ekki Jakob, sem heldur henni í skefjum.
Hún hefur oft gefið það í skyn, að hún ætli að
verða húsmóðir hér, því að skynsemin er ekki
mikil“.
„Þér dettur þó ekki í hug, að hann fari að
skipta sér eitthvað af henni? Kannske þú haldir,
að hann sé álíka ástleitinn við kvenfólkið og þú
varst á hans aldri? Það þarf varla að senda kven-
fólkið úr nágrenninu til Vesturheims hans vegna“,
sagði hún fálega. Svo bætti hún við: „Svo er
góðum Guði fyrir að þakka, að hann er ekki líkur
þér“.
„Nei, hann er ekki líkur mér í því fremur en
öðru. Á hans aldri var ég búinn að njóta ástar-
innar í fyllsta máta. En einu sinni óskaðir þú
þess þó, Anna mín, að hann líktist mér meira en
þér. En hvað um það, hann er þó karlmaður, þó að
þér finnist hann barn ennþá. Og það get ég sagt
þér, að hann sefur aldrei fyrir ólæstum dyrum
nú í fullt ár. Það höfum við Borghildur séð um.
Þú ættir að sjá augun í Dísu stundum, þegar hún
horfir á hann. Þau eru svipuð augum kattarins,
þegar hann ætlar að hremma lítinn, saklausan
fugl. Það væri óskemmtliegt, ef hún næði honum
á vald sitt“.
„Það er tæplega hægt að trúa þessu, að þú
læsir hann inni eins og óvita barn. Þér dettur
þó líklega ekki í hug, að nokkur kvenmaður leiti
á karlmann að fyrra bragði? Þar að auki er Dísa
svo mikill unglingur ennþá“.
Hann hristi höfuðið. „Mikið barn ert þú alltaf,
Anna mín. Dísa er orðin fullorðin fyrir löngu —
leiðinlega fullorðin, og hún hefði verið búin að
fara til hans oft, ef hún hefði getað það. En
kannske ert þú ánægð með að fá hana fyrir tengda-
dóttur? Móðir hennar var mikil vinkona þín og
bað þig fyrir hana- Þú hefur kannske ekkert á
móti því, að hún setjist í sætið þitt — húsfreyju-
sætið á Nautaflötum? Þá mættirðu þó sannarlega
öfunda mig af minni tengdadóttur".
„Þú veizt ekki upp á hverju þú átt að finna
til að þreyta mig“, sagði hún andvarpandi. „Þú
heldur, að Jakob velji sér göfugt kvonfang —
dóttur sauðaþjófa og uppalin á sveit“.
„Það er hún ekki, skinnið. Ég hef aldrei tekið
neitt með henni. En láttu hana fara burtu. Hún
er leiðinleg og það getur margt komið fyrir í
sambandi við hana“.
„En mér datt það nú einu sinni í hug, þegar
Jakob veiktist, að það væri hefnd fyrir það, að
hún var hrakin burtu nauðug í fyrra vetur. Þó
get ég ekki borið á móti því, að ég varð hálffegin
að hún fór. En nú er hún allt öðruvísi og ég læt
hana vera hér fyrst um sinn og ábyrgist afleið-
ingarnar“.
„Jæja, ég hef gefið þér bendingar. Þú minnist
þess vonandi“, sagði hann.
Hún svaraði þessu engu, en rakti varlega upp
seinni fléttuna. Hann settist við skrifborðið, opn-
aði það og fór að aðgæta eitthvert blaðadrasl. Þau
þögðu bæði lengi. Hann tíndi úr bréf og reikninga,
stóð á fætur og kastaði því í ofninn. Hún var
ennþá að greiða úr fléttunni. Það leit helzt út
fyrir, að hún væri of þreytt til að geta haldið á
greiðunni.
„Þú hefðir ekki átt að vera að heiðra Línu
með heimsókn þinni í þetta sinn. Það hefur orðið
þér of erfitt“, sagði hann hálfhranalega.
„Hvenær skyldi það vera til annars en erfið-
leika og kvalar fyrir mig að heimsækja hana“,
svaraði hún með beiskju.
„Þá ættirðu að láta það ógert- Þú sérð aldrei
svipinn minn á börnunum hennar framar“.
„Þú getur ekki búizt við því, að ég treysti
þér eftir allt, sem þér hefur orðið á“.
„Það er þér þó óhætt. Ég kem þangað aldrei.
Það var allt búið, þegar hún giftist“.
„Doddi er náttúrlega það meiri persóna en ég,
að það er óhæfa að hafa fram hjá honum“.
„Nei, það er hann ekki, langt frá því. En þau
eignast barn svona annað og þriðja hvert ár. Það
er engin ástæða til að líta fram hjá svo duglegum
og ástríkum manni. Eru þau kannske ekki nógu
myndarleg, börnin hans Dodda?“
„Ætli þig varði svo sem nokkuð um það,
hvernig þau líta út“, sagði hún önug. „Sjálfsagt
hefði þó frumburðurinn verið laglegastur“.
„Viltu nú ekki hætta þessu tali?“ greip hann
fram í fyrir henni. „Þú bauðst einu sinni fram
sættir í því máli og ættir því ekki að vekja þras og
deilur á ný“.
„Varst það ekki þú, sem byrjaðir? Ég var að-
eins að svara. Þú byrjaðir á að hæðast að því, að
ég hefði heiðrað Línu með heimsókn minni“.
„Já, það er alltaf talinn heiður fyrir fátækl-
ingana, þegar þeir ríku koma í heimsókn til þeirra.
Það var svo sem ekkert háð“.
„Þú heiðraðir Línu víst ekki svo sjaldan fyrsta
árið, sem hún var á Jarðbrú, að þér má vera það
kunnugt, hvaða heiður hún hafði af þeim heim-
sóknum“, sagði hún og hló skjálfandi hlátri.
Hann gekk út að glugganum og stanzaði þar.
„Konur ættu ekki að telja sér trú um, að þær
gætu fyrirgefið. Þær geta það aldrei — ekki þó
að þær séu eins biblíufróðar og þú“, sagði hann
svo stillilega, að hún varð hissa. Hún hafði búizt
við, að hann ryki upp í ofsa-
Nú opnaði Kristín hurðina og masaði í gætt-
inni: „Er það meiningin, að hvorugt ykkar ætli
að bragða á miðdegismatnum? Hann er þó víst
vel ætur núna, því að Borghildur brúnaði kjötið,
meðan ég hengdi upp þvottinn. Það er ólíklegt
annað en að húsmóðirin finni það fljótlega á
bragðinu, ekki síður en á kaffinu, þegar hún kom
heim. Þú hlýtur þó að vera matlystugur, Jón, þó
að hún búi kannske að góðgerðunum hjá ná-
grannakonunni, — lakast, ef hún verður rúmföst
á morgun“.
„Ég er óvanur því að heyra hjúin tala svona
við Önnu“, sagði Jón reiður. „Viltu gera svo vel
og hafa þig fram“.
Kristín skellti aftur hurðinni.
„Svona talar hún við mig, — svona kvelur
hún mig með háði og lítilsvirðingu daglega”,
kvartaði Anna. „Hún verður að fara og það strax.
Ég þoli þetta ekki lengur. Hún kann ekki nokkra
kurteisi og veður inn án þess að gera vart við sig.
Það er hún, sem á að fara, en ekki Dísa. Hún er
alltaf svo góð við mig og vill gera mér allt til
geðs“.
„Hún er ekki ráðin lengur en til krossmessu“,
sagði hann. „Ég gat ekki verið að biðja hana að
vera lengur, því að ég þóttist sjá, að hún væri ekki
í uppáhaldi hjá ykkur, en hún er bráðdugleg við
útivinnuna“.
„Hún er víst ekkert duglegri en Dísa, býst ég
við“, hnusaði í Önnu.
„Dísa er bæði löt og áhugalaus, alveg eins og
Páll gamli. Kristín vinnur tvöfalt á við hana“.
„Hún verður samt að fara í burtu og það
strax — eða ég fer bara. Það væri kannske það
bezta“.
„En það er þó ekki meiningin, að þú viljir að
hún sé rekin burtu af heimilinu? Slíkt hefur aldrei
komið fyrir hérna“.
„Hvað heldurðu að mamma sáluga hefði sagt
við svona vinnukonur, sem hefðu klæmzt og blótað
eins og sjómenn?"
„Það var heldur annað þá, þegar hvert rúm
var setið af völdum vinnuhjúum eða núna. Þær
fara að verða hálferðir vandræðageplar, þessar
vinnukonur, ef þær verða jafn erfiðar og þetta
árið“, sagði hann.
„Kannske þú ætlir að kenna mér um það,
hvernig þessi manneskja lætur?“
„Það er sagt, að það valdi sjaldan einn, þegar
tveir deila. Mér er ekki kunnugt, hvað þið hafið
mnotabitizt um, en fullorðnar konur eiga bágt með
að taka upp nýja siði. Kristín hefur alizt upp við
þetta óheflaða orðbragð. Henni finnst sjálfsagt,
að þið Borghildur séuð nokkuð kröfuharðar að
ætlast til, að hún taki upp ykkar varfærnislega
talsmáta“.
Hún hló óviðkunanlega hlátrinum, sem hann
kannaðist við frá fyrri tíð. „Það er ekki í fyrsta
sinn, sem þú heiðrar vinnukonurnar þínar með því
að taka málstað þeirra móti mér“, sagði hún skjálf-
rödduð. „Dísa er kannske ekki með öllu glám-
skyggn, þó að ég hafi verið að reyna að telja
sjálfri mér trú um það. Það er þess vegna, sem
þú vilt að hún fari“.
Hann stappaði í gólfið af reiði. „Þetta er sví-
virðileg lygi!“ hrópaði hann. „Hún má sjá allt,
sem ég geri, og heyra allt, sem ég tala, en fyrst þú
hefur hana til að færa þér tilhæfulausar sögur,
skaltu reyna að halda í hana. Þú getur þá verið
viss um, að heimilislífið verði ekki of skemmti-
legt. Svona vesöl hélt ég að þú værir ekki“. Svo
skall hurðin á eftir honum. —