Kirkjublaðið - 01.10.1892, Blaðsíða 10
186
hluta« fyrir þessa blessun. Hverjum meðalgreindum
manni er hægt að sjá, í hverju hugarástandi söfnuðurinn
er, og skilja, hverja strengi tilfmninganna þarf að slá,
til að leiða samstilltan þakkarlofsöng til Guðs útafhverju
hjarta, og hrífa hverja sál í söfnuðinum til háleitra hug-
leiðinga.
Messuupphafið er sungið með lífi og tilfinningu. En
svo kemur guðspjallssálmurinn: »Mín sála, vakna’ og
værðum hafna« (243). Það er eins og ský dragi fyrir
sólina; það slær skuggablæ á hverja ásjónu; og þessum
skugga Ijettir eigi af, því til óhamingju hefir presturinn
um morguninn stungið inn f handókina blöðum, sem liann
á fyrstu prestskaparárum sínutn hefir ritað á dynjandi
ræðu »um gjöld syndarinnar í öðru lífi«. Reyndar les
hann ræðuna (nú í 3. sinn) með þessum niðandi mæðu-
hljómblæ, sem sumum prestum er svo tamur, hvers efnis
sem ræðan er, og hverja setningu með sama áherslufall-
andi.— Að messulokum er sungið: »Hvað stoðar þig allt
heimsins góss og gæði« (329). Margir eru reyndar farnir
út þá. Yfirbragð safnaðarins er breytt. Gleðiljóminn er
horfinn, en raunaskuggar, gremjudrættir, ergjuhnyklar
komnir í staðinn. Gömlu mennirnir ganga hljóðir ognið-
urlútir til hesta sinna, láta þá rölta hægt heim, og »sofa
úr sjer ólundina« það sem eptir er dagsins; en unga fólk-
ið ríður út um sveitina til að brá af sjer hjá kunningj-
unum, og lauga sig hið innra í náðarstraumum Bakkusar
og kaffikönnunnar.
Ef prestar temdu sjer að prjedika blaðalaust og
textavalið væri þeim alveg frjálst, mundi síður hætt við
að þeir prjedikuðu í bága við aðal-hugarástand safnaðar-
ins. Þeir gætu þá kryddað ræðu sina með hverju því,
er stundin byði, til að hrífa sálir tileyrendanna, þó að
þeir hefðu hugsað aðalefni ræðunnar fyrirfram. Þá gætu
þeir notað sólargeislann, sem fellur inn um kirkjuglugg-
ann, regndropann, hagikornið, sem bylur á þakinu, til að
hefja hugi safnaðarins til Guðs. Þótt efnisgangurinn í
hinni mæltu ræðu verði eigi eins rakinn, sem í lesinni,
verður hún þó að jafnaði áhrifameiri fyrir það, að hún
er lifandi orð, ávöxtur vakandi anda; enda hlýtur fram-